Ενα φαινόμενο που το συναντάμε και στο νησί μας βέβαια δεν ξέρω τι διαστάσεις μπορεί να έχει πρόσφατα όμως διαπίστωσα ότι ισχύει μιας και μας ρωτάνε που μπορούν να απευθυνθούν για να βοηθηθούν άνθρωποι που λείπουν απο το νησί χρόνια
Μάχη Τράτσα
Τα «εμπόδια» στο Κτηματολόγιο από brain drain και Δημογραφικό και ο κίνδυνος καταπατήσεων από παιδί ο 55χρονος σήμερα Δημήτρης άκουγε από τον πατέρα του για τα κτήματα του συνονόματου παππού του στο Πήλιο, κάπου πάνω από την Πορταριά. Μια φορά τον είχε πάει ο πατέρας του να τα δει όταν ακόμη ήταν παιδί, το ένα με φιρικιές και το άλλο με αμυγδαλιές και μια απέραντη θέα στον Παγασητικό.
Στα 20 του ο Δημήτρης έφυγε για σπουδές και δεν ξαναγύρισε, καθώς έφτιαξε τη ζωή του στη Γαλλία. Επέστρεφε μόνο τα καλοκαίρια για διακοπές και για να βλέπει τους δικούς του. Οταν πια ξεκίνησε η κτηματογράφηση στην περιοχή και έφτασε η ώρα να δηλώσει την περιουσία του, πέρα από το πατρικό σπίτι, δεν μπόρεσε να εντοπίσει στους ψηφιακούς χάρτες την υπόλοιπη περιουσία του καθώς δεν γνώριζε πού βρίσκονται τα κτήματα. Ο πατέρας του είχε φύγει από τη ζωή, όπως και ο θείος του, και δεν βρήκε άλλον να του υποδείξει τη θέση τους. Συμβόλαια δεν υπήρχαν καθώς είχαν αποκτηθεί με χρησικτησία. Μόνο δύο αποδοχές κληρονομιάς είχε, που όμως δεν διευκόλυναν τη διαδικασία. Η περίπτωση του Δημήτρη είναι μία από τις χιλιάδες παρόμοιες περιπτώσεις που καταγράφονται από τους μελετητές κατά την κτηματογράφηση. Το Δημογραφικό απoτελεί τον νέο «πονοκέφαλο» για τη διοίκηση του Κτηματολογίου καθώς οδηγεί στην εγκατάλειψη της ακίνητης περιουσίας, ενώ το πρόβλημα επιδεινώνεται σε συνδυασμό με τη νέα τάση μετανάστευσης (brain drain) που μπορεί να οδηγήσει σε παράνομη και ανεξέλεγκτη καταπάτησή της.
Ο πληθυσμός της Ελλάδας έχει αρχίσει να παρουσιάζει σημάδια μείωσης, με τα ποσοστά θνησιμότητας να επικρατούν έναντι εκείνα των γεννήσεων (13,5‰ και 8‰ αντίστοιχα), αλλά και με την αύξηση της μετανάστευσης, κυρίως νέων και μορφωμένων ατόμων (την περίοδο 2010-2015 ξεπέρασαν τις 200.000). Και οι προοπτικές είναι αρνητικές και μακροπρόθεσμα (σε 15-45 έτη) καθώς προβλέπεται ότι ο πληθυσμός της χώρας θα μειωθεί κατά 4% έως το 2030 και 13% το 2060, με τις αγροτικές περιοχές να εγκαταλείπονται έτι περαιτέρω τα επόμενα χρόνια.
«Η προοπτική αυτή αναμένεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις στις δραστηριότητες της κτηματογράφησης όσο και της διαχείρισης γης κατά τη φάση λειτουργίας του Κτηματολογίου. Καθώς ο αριθμός των θανάτων συνεχίζει να είναι υψηλός, οι κατοικίες θα κλείσουν και η γη – κυρίως γεωργική – θα εγκαταλειφθεί, αφήνοντας ένα δημογραφικό κενό εκεί που δεν είναι σαφές πώς θα εκπληρωθεί» αναφέρεται χαρακτηριστικά στο νέο διαχειριστικό σχέδιο 2024-2028 του Ελληνικού Κτηματολογίου.
Μια άλλη πιθανότητα, αρκετά ανησυχητική σύμφωνα με στελέχη του Κτηματολογίου, είναι ότι, λόγω του πληθυσμιακού κενού και της απουσίας νόμιμων ιδιοκτητών ακινήτων σε μια περιοχή, άλλα άτομα από την ίδια περιοχή ή ακόμη και από άλλες χώρες ενδέχεται να καταπατήσουν την απροστάτευτη γη. «Ηδη έχουν καταγραφεί ανάλογα περιστατικά. Δηλαδή επιτήδειοι να δηλώνουν περιουσίες άλλων ή τμήμα ξένης περιουσίας» σημειώνουν οι ίδιες πηγές και εφιστούν την προσοχή κυρίως στα σύνορα των ηπειρωτικών περιοχών της χώρας, όπου ήδη καταγράφονται σοβαρές δημογραφικές ανισορροπίες.
«Η ανάπτυξη και λειτουργία του Κτηματολογίου για τις περιοχές που υπόκεινται σε τέτοιας δυνητικής μεγάλης κλίμακας παράνομη ή ανεξέλεγκτη καταπάτηση ή κατάσχεση ακινήτων θα λειτουργούσε ως προστατευτική ασπίδα και ως μηχανισμός σταθεροποίησης για όλη την περιοχή» σημειώνεται στο διαχειριστικό σχέδιο του Ελληνικού Κτηματολογίου.
«Φεύγουν» όσοι γνωρίζουν
Ενας βασικός λόγος που σχετίζεται με τα δημογραφικά στοιχεία και συνηγορεί στην επείγουσα ανάπτυξη ενός Εθνικού Κτηματολογίου αποτελεί το γεγονός ότι οι άνθρωποι που έζησαν στις περιοχές κυρίως της επαρχίας και θυμούνται τις τοποθεσίες και τα όρια των ιδιοκτησιών έχουν γεράσει ή έχουν φύγει από τη ζωή. Δίχως αυτούς είναι πρακτικά αδύνατη η συλλογή των πληροφοριών (ιδιαίτερα για τα αγροτεμάχια) και η καταχώρισή τους στο Κτηματολόγιο. Μέσα στην επόμενη δεκαετία, όπως εκτιμά η διοίκηση του Κτηματολογίου, αυτό το είδος πληροφοριών θα χαθεί καθώς οι παλαιοί ιδιοκτήτες γης που ζουν σε αυτές τις περιοχές θα φτάσουν στα όρια του προσδόκιμου ζωής. Και όπως επισημαίνει «οι απόγονοι των σημερινών ιδιοκτητών φεύγουν και έχουν πολύ λίγες ή ασαφείς γνώσεις για τη θέση και το μέγεθος των περιουσιών των προγόνων τους».
Και η ασάφεια σχετικά με τα δικαιώματα ιδιοκτησίας ή τις χρήσεις γης έχει πολλαπλές συνέπειες. Πέρα από την απώλεια της περιουσίας, αποτρέπει τις επιχειρήσεις από το να επενδύουν καθώς αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο δικαστικών αμφισβητήσεων. Σήμερα αυτό που ενδιαφέρει τις οργανωμένες κοινωνίες, κυρίως μέσω της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, είναι να παρέχεται, χωρίς περιττή γραφειοκρατία, αξιόπιστη πληροφορία για τη γη, τα δικαιώματα που ασκούνται σε αυτή, τους φορείς άσκησης των δικαιωμάτων, τη θέση και το μέγεθος των ακινήτων και μια σειρά από συμπληρωματικές πληροφορίες (όπως η χρήση και η αξία της γης) μέσα από ένα ψηφιακό χαρτογραφικό υπόβαθρο.
Ενα σύγχρονο Κτηματολόγιο μπορεί να προσφέρει νομικώς έγκυρα και αξιόπιστα δεδομένα στους ιδιοκτήτες, στους συναλλασσόμενους, στις κρατικές υπηρεσίες και στους ιδιώτες επενδυτές, να αποτελεί βάση τεκμηρίωσης αποφάσεων δίκαιης φορολόγησης ιδιοκτησιών και να καθιστά δυνατή την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας. Σύμφωνα με το νέο χρονοδιάγραμμα, η ολοκλήρωση του Εθνικού Κτηματολογίου προσδιορίζεται το 2027, ενώ των Δασικών Χαρτών το 2029.
Τα στοιχεία
44% τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα της χώρας για τα οποία η διαδικασία έχει περαιωθεί και λειτουργεί Κτηματολόγιο.
37% των δικαιωμάτων βρίσκεται σε στάδιο ανάρτησης και επεξεργασίας – ελέγχου πριν από την περαίωση.
19% των δικαιωμάτων βρίσκονται στο στάδιο της συλλογής δηλώσεων, της προανάρτησης ή της επεξεργασίας και του ελέγχου.
11% έως τώρα η συλλογή δηλώσεων ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων στη Θεσπρωτία – Κέρκυρα, η οποία ξεκίνησε στις 13 Νοεμβρίου 2023.
31% η συλλογή δηλώσεων ιδιοκτησίας στο Ηράκλειο (Δήμοι Ηρακλείου, Μαλεβιζίου και Χερσονήσου), στο 37% στο Ρέθυμνο και στο 43% στα Χανιά, παρότι τα προγράμματα κτηματογράφησης σε αυτές τις τρεις περιοχές της Κρήτης είχαν ξεκινήσει ήδη από το φθινόπωρο του 2021.
41% η προσέλευση των πολιτών για δήλωση ιδιοκτησίας στη Δυτική Αττική, συμπεριλαμβανομένων και των νησιών (Πόρος, Κήθυρα κ.λπ.), αν και η διαδικασία ξεκίνησε προ πενταετίας (Μάιος 2019).
Αλλο που δε θελουν η καταπατητες
ΑπάντησηΔιαγραφή