Ένας από τους βασικότερους λόγους ύπαρξης του Παρατηρητηρίου,του Συμπαραστάτη όπως αναφέρεται συχνά, είναι το γεγονός ότι η εφαρμογή του θεσμού του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης (για τους Δήμους) και του Συμπαραστάτη του Πολίτη και της Επιχείρησης (για τις Περιφέρειες) ομολογουμένως δεν έχει υιοθετηθεί στον αναμενόμενο βαθμό από τη θεσμοθέτησή του με τον Καλλικράτη το 2010 μέχρι σήμερα.Μόλις ένας στους πέντε (υπόχρεους επιλογής) Δήμους και περίπου οι μισές Περιφέρειες κατάφεραν να ενεργοποιήσουν τον θεσμό αυτό κατά την αυτοδιοικητική περίοδο 2019-2023. Πού οφείλεται αυτή η ισχνή εφαρμογή του θεσμού, ιδίως μάλιστα εφόσον είναι υποχρεωτική;Μια από τις κυριότερες αιτίες που πιθανόν συμβάλουν σε μεγάλο βαθμό σε αυτή την έλλειψη στήριξης του θεσμού από την τοπική αυτοδιοίκηση, είναι κάποιες συχνές "παρανοήσεις" γύρω από τον Συμπαραστάτη. Πρόκειται μάλιστα για επιφυλάξεις ή προβληματισμούς που συχνά διατυπώνονται και δημόσια, για παράδειγμα από Δημοτικούς ή Περιφερειακούς συμβούλους, όταν ανακύπτει το θέμα του Συμπαραστάτη κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων Δημοτικών ή Περιφερειακών Συμβουλίων.
Έτσι, στο πλαίσιο της προσπάθειας της αντιπολίτευσης να συμβάλει με εποικοδομητικό τρόπο στη στήριξη αυτού του θεσμού, υποχρεώνει τον Δήμο να προχωρήσει στην δημιουργία Συμπαραστατη του Δημοτη για να γίνει κατανοητή η προσφορά το παρατηρητ'ηριο του Συμπαραστάτη ως Θεσμού δημοσιεύει έναν κατάλογο συχνών "παρανοήσεων" τις οποίες έχει εντοπίσει και στις οποίες επιχειρεί να δώσει μια όσο το δυνατόν πιο απλή και τεκμηριωμένη απάντηση. Ο κατάλογος των παρανοήσεων φυσικά δεν είναι εξαντλητικός και μπορεί να συμπληρώνεται κατά καιρούς, ωστόσο είναι ήδη αρκετά αντιπροσωπευτικός. Θερμές ευχαριστίες οφείλονται στον κ. Χρήστο Πάνο, π. Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης στο Δήμο Ιωαννιτών, για την πολύτιμη συμβολή του στην αποτύπωση των απαντήσεων.
O Συμπαραστάτης του Δημότη ειναι διακοσμητικός
O Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης είναι θεσμός, ο οποίος στην Ευρώπη υπάρχει από τη δεκαετία του 1970. Στην Ελλάδα καθιερώθηκε το 2010. Έχει χαρακτήρα ανεξάρτητης αρχής στα πλαίσια του Δήμου και έχει δύο βασικές αρμοδιότητες: Αφενός το χειρισμό με διαμεσολάβηση καταγγελιών των δημοτών και επιχειρήσεων για θέματα κακοδιοίκησης εκ μέρους των δημοτικών υπηρεσιών και αφετέρου τη διατύπωση προτάσεων για τη βελτίωση των υπηρεσιών του Δήμου. Στην πράξη, ασχολείται εκτός από την κακοδιοίκηση και με αιτήματα και προβλήματα δημοτών, τα οποία τίθενται θεσμικά στη Δημοτική Αρχή από το Συμπαραστάτη και παρακολουθείται η πορεία τους. Με τον τρόπο αυτό ο πολίτης έχει να απευθυνθεί για τα θέματά του σε μια ανεξάρτητη αρχή, θεματικά εντοπισμένη στο Δήμο ή την Περιφέρειά του και αποφεύγονται έτσι εξωθεσμικά φαινόμενα, όπως το ρουσφέτι, η «εξυπηρέτηση» κ.λ.π. η οποία με τη σωστή θεσμική της λειτουργία κάθε άλλο παρά διακοσμητική είναι.
Από 'κει και πέρα η σωστή θεσμική λειτουργία του θεσμού συνίσταται στο ρόλο και τις διαδικασίες που καλείται να διαμορφώσει ο/η Συμπαραστάτης, που δεν είναι απαραίτητα οι ίδιες σε κάθε Δήμο ή κάθε Περιφέρεια, καθώς χρειάζεται να προσαρμόζονται:
- στους διαθέσιμους πόρους
- στις ειδικές συνθήκες της εκάστοτε δημοτικής ή περιφερειακής αρχής
- στην πραγματικότητα της υποστελέχωσης
- στις προσωπικές ικανότητες και το υπόβαθρο του προσώπου που αναλαμβάνει αυτήν την αποστολή.
Έχοντας αναφέρει τα παραπάνω, σε συνδυασμό με το ότι “ο συμπαραστάτης υποστηρίζεται διοικητικά από τις υπηρεσίες του δήμου, οι οποίες είναι υποχρεωμένες να παρέχουν κάθε δυνατή συνδρομή” (Ν.3852/2010, Άρθρο 77, παρ. 3), καθίσταται σαφές ότι η δυνατότητα του Συμπαραστάτη του Δημότη να επιτελεί αποτελεσματικά το έργο του σε ένα δήμο εξαρτάται από ένα πλήθος παραγόντων. Πολλοί εξ’ αυτών απορρέουν από τη βούληση της δημοτικής αρχής και των διοικητικών υπηρεσιών να υποστηρίξουν τον Συμπαραστάτη στην εκτέλεση των καθηκόντων του.
Ο θεσμός του Συμπαραστάτη του Δημότη ειναι να επιπλέον έξοδο
Ο θεσμός του Συμπαραστάτη του Δημότη δεν είναι “προαιρετικός”. Αν ένας Δήμος καλύπτει τα κριτήρια που θέτει ο Ν. 4623/2019 (δηλαδή έχει πάνω από 20.000 κατοίκους ή είναι νησιωτικός) είναι υποχρεωμένος να κινήσει τη διαδικασία επιλογής Συμπαραστάτη. Κατ’ επέκταση, ο Δήμος είναι υποχρεωμένος να προβλέπει και την αντίστοιχη δαπάνη στον ετήσιο προϋπολογισμό του. Εξάλλου, η δαπάνη αυτή είναι μικρή -δεδομένου του μικρού ύψους της αντιμισθίας του Συμπαραστάτη- και σε κάθε περίπτωση το όφελος που προκύπτει από τη λειτουργία του θεσμού αντισταθμίζει απόλυτα τη δαπάνη αυτή.
Ο Συμπαραστάτηςειναι μέσο της διοίκησης και του Δήμου
Ο Συμπαραστάτης εκ του νόμου έχει χαρακτήρα Ανεξάρτητης Αρχής. Αυτό σημαίνει ότι βρίσκεται εκτός της διοικητικής ιεραρχίας, δεν έχει προϊστάμενο και ενεργεί ελεύθερα στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του. Δεν είναι δυνατόν και είναι παράνομο να του ανατίθεται η διεκπεραίωση εργασιών του Δήμου (έχει παρατηρηθεί σε ορισμένες περιπτώσεις). Η αλληλογραφία που προκύπτει από τις ενέργειες του Συμπαραστάτη μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους ενδιαφερόμενους δημότες/πολίτες ενώπιον κάθε άλλης διοικητικής ή δικαστικής αρχής
Υπάρχει ο συνήγορος του πολίτη δεν χρειάζεται και συμπαραραστάτης
O Συνήγορος του Πολίτη είναι ανεξάρτητη αρχή με πανελλαδική αρμοδιότητα σε ό,τι αφορά τα φαινόμενα κακοδιοίκησης των υπηρεσιών του ευρύτερου δημόσιου τομέα της χώρας. Ο Συμπαραστάτης επικεντρώνεται σε θέματα κακοδιοίκησης του συγκεκριμένου Δήμου ή Περιφέρειας όπου υπηρετεί και εκ των πραγμάτων έχει πληρέστερη εικόνα των θεμάτων λόγω εγγύτητας. Η αρμοδιότητα των δύο θεσμών είναι συντρέχουσα, δηλαδή ο ενδιαφερόμενος δημότης/πολίτης μπορεί να επιλέξει ελεύθερα σε ποιόν από τους δύο θα απευθυνθεί
.Ο Συμπαραστάτης ειναι χωροφύλακας και τιμωρός
.Ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης αποτελεί ένα συμμετοχικό και διαμεσολαβητικό όργανο του Δήμου. Η λειτουργία του προϋποθέτει την σχέση επικοινωνίας με τα υπόλοιπα όργανα διοίκησης, εντός του πλαισίου που επιβάλλει η ανεξάρτητη αποστολή του.
- Η δημοτική αρχή δεν νοείται να υποδεικνύει στον/στην Συμπαραστάτη τον τρόπο ενάσκησης των αρμοδιοτήτων του/της, καθώς κάτι τέτοιο θα ερχόταν σε σύγκρουση με την αρχή της αμεροληψίας και της ανεξαρτησίας που διέπει την λειτουργία του θεσμού.
- Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων του Συμπαραστάτη προϋποθέτει σε ορισμένες περιπτώσεις την συνεννόηση, την ανταλλαγή απόψεων, καθώς και την εκατέρωθεν ενημέρωση. Ο Συμπαραστάτης πρέπει να είναι ανεξάρτητος, αλλά όχι και αποκομμένος από την ηγεσία του Δήμου και για τον λόγο αυτό πρέπει να καλλιεργήσει σχέσεις διαλόγου και παρακολούθησης της πολιτικής του Δήμου.
- Ο συμπαραστάτης υπηρετει τα συμφέροντα του κεφαλαίαου επιχειρήσεων
- Κανένα στοιχείο και καμία λογική δεν δικαιολογεί την άποψη αυτή. Αντίθετα, από όλες τις διαθέσιμες ετήσιες εκθέσεις των Συμπαραστατών σε όλη την Ελλάδα από το 2011 μέχρι σήμερα, καταδεικνύεται ότι η συντριπτική πλειοψηφία των αιτημάτων που έχουν δεχθεί προέρχονται από δημότες / πολίτες και όχι από επιχειρήσεις. Αλλά και τα ελάχιστα αιτήματα επιχειρήσεων που έχουν καταγραφεί, αφορούν θέματα μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και όχι μεγάλων ή και πολυεθνικών εταιρειών....
- Η θέση του συμπαραστάτη χρησιμευει για να βολευονται ημέτεροι της δημοτικής αρχής που δεν κατάφεραν να εκλεγουν
ή αντίστροφα, αν και πιο σπάνια: “Η θέση του Συμπαραστάτη χρησιμεύει για να βολεύονται ημέτεροι της μείζονος αντιπολίτευσης στο πλαίσιο αλληλο-εξυπηρετήσεων”
Πράγματι, σε ορισμένες περιπτώσεις παρατηρείται έντονα το φαινόμενο των “περιστρεφόμενων θυρών” ως πρακτική, το οποίο καλό είναι να αποφεύγεται προκειμένου να διασφαλίζεται η αμεροληψία και η ανεξαρτησία του θεσμού του Συμπαραστάτη. Σε κάθε περίπτωση, εδώ αποκτούν νόημα:
- η ευρεία συναίνεση στην επιλογή του Συμπαραστάτη, καθώς για την εκλογή του απαιτούνται τα 2/3 του συνόλου των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου, ενώ και η ψηφοφορία που διεξάγεται είναι μυστική.
- η επιλογή προσώπου “εγνωσμένου κύρους και εμπειρίας” και το πώς δύναται να εξειδικευτεί αυτή από το Δημοτικό ή Περιφερειακό Συμβούλιο κατά τη διαδικασία καθορισμού του περιεχομένου μιας προκήρυξης για την επιλογή Συμπαραστάτη.
- Ο συμπαραστάτης πρέπει να ειναι Δικηγόρος
Ο νόμος προβλέπει πρόσωπο «εγνωσμένου κύρους και εμπειρίας» χωρίς ειδικότερο προσδιορισμό επαγγελματικής ιδιότητας ή σπουδών. Σύμφωνα με την το Δημοτικό Συμβούλιο μπορεί να εξειδικεύσει τα ζητούμενα προσόντα του Συμπαραστάτη καθώς «στην απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου που καθορίζει το ελάχιστο περιεχόμενο της προκήρυξης ή στην προκήρυξη μπορούν να αναγράφονται και κριτήρια που κρίνονται ικανά να εξασφαλίσουν στο πρόσωπο του Συμπαραστάτη τα χαρακτηριστικά του εγνωσμένου κύρους και την εμπειρία για την πλήρωση της θέσης». Στην πράξη, ωστόσο, πολλά ζητήματα που απασχολούν τους Συμπαραστάτες έχουν νομικές πλευρές.
Συνεπώς, παρ' όλο που δεν είναι υποχρεωτική η δικηγορική ιδιότητα για κάποιον υποψήφιο Συμπαραστάτη, εντούτοις συνιστάται η εκπαίδευση και οι ιδιότητες των υποψηφίων να είναι σχετικές με τις αρμοδιότητες ενός Συμπαραστάτη, ο οποίος χρειάζεται να έχει επαρκή γνώση της λειτουργίας και των κανόνων της Δημόσιας Διοίκησης καθώς και των δικαιωμάτων του πολίτη.
Ο συμπαραστάτης δεν μπορεί να υπερασπίζεται ταυτόχρονα και πολίτες και επιχειρήσεις αφου τα συμφεροντά τους ειναι αντικρουόμενα
Η αποστολή του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης είναι ο χειρισμός με διαμεσολάβηση καταγγελιών των δημοτών και επιχειρήσεων για θέματα κακοδιοίκησης εκ μέρους των δημοτικών υπηρεσιών. Ο Συμπαραστάτης δεν μπορεί να παρέμβει σε διαφορές μεταξύ ιδιωτών ή μεταξύ ιδιωτών και επιχειρήσεων. Συνεπώς, τα συμφέροντα των πολιτών και των επιχειρήσεων δεν δρουν αντιπαραθετικά στο πλαίσιο της λειτουργίας του θεσμού του Συμπαραστάτη. Επιπλέον, τόσο οι ιδιώτες όσο και οι επιχειρήσεις δύνανται να ωφεληθούν από την ύπαρξη του θεσμού, χωρίς το όφελος του ενός να συγκρούεται με το όφελος του άλλου, δεδομένου ότι η αποστολή του Συμπαραστάτη είναι η βελτίωση της αποτελεσματικότητας των δημόσιων υπηρεσιών μέσα από την αντιμετώπιση της κακοδιοίκησης, τη διασφάλιση της αμεροληψίας των δημοτικών αρχών και στην αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών του Δήμου.
Κατ' εξαίρεση, ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης είναι αρμόδιος να παρέμβει για θέματα υπηρεσιακής κατάστασης προσωπικού δημοσίων υπηρεσιών:
α) όταν τίθεται θέμα «διάκρισης λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού». Αρμόδια για αντίστοιχες περιπτώσεις διακρίσεων στον ιδιωτικό τομέα είναι η Επιτροπή Ίσης Μεταχείρισης που υπάγεται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης,
β) όταν κάποιος/α εργαζόμενος/η σε δημόσια υπηρεσία, με οποιαδήποτε σχέση εργασίας, αντιμετωπίζει δυσμενή μεταχείριση λόγω φύλου ή/και οικογενειακής κατάστασης.
Γενικότερα, ένας εργαζόμενος μπορεί να απευθυνθεί και σε άλλους θεσμούς για ζητήματα που προκύπτουν στη δημόσια υπηρεσία όπου εργάζεται, όπως ο Σύμβουλος Ακεραιότητας. Σε κάθε περίπτωση, ο βασικός ρόλος του Συμπαραστάτη είναι να δέχεται καταγγελίες άμεσα θιγόμενων φυσικών ή νομικών προσώπων για κακοδιοίκηση των υπηρεσιών του δήμου, των νομικών του προσώπων και των επιχειρήσεών του και να διαμεσολαβεί προκειμένου να επιλυθούν τα σχετικά προβλήματα.
Ο συμπαραστάτης δεν μπορεί να υπερασπιστεί τα συμφέροντα του εργαζόμενου απέναντι στην διοίκηση του δήμου
Ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης ούτως ή άλλως δεν είναι αρμόδιος για θέματα που αφορούν στην υπηρεσιακή κατάσταση του προσωπικού των δημοσίων υπηρεσιών. Δηλαδή δεν έχει αρμοδιότητα να παρεμβαίνει σε ζητήματα όπως η ένταξη ορισμένου προσώπου στο δημόσιο, τυχόν μισθολογικές ή υπηρεσιακές μεταβολές, μετακινήσεις, πειθαρχικά θέματα ή απόλυση ενός συμβασιούχου έπειτα από τη λήξη της σύμβασής του.Κατ' εξαίρεση, ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης είναι αρμόδιος να παρέμβει για θέματα υπηρεσιακής κατάστασης προσωπικού δημοσίων υπηρεσιών:
α) όταν τίθεται θέμα «διάκρισης λόγω φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού». Αρμόδια για αντίστοιχες περιπτώσεις διακρίσεων στον ιδιωτικό τομέα είναι η Επιτροπή Ίσης Μεταχείρισης που υπάγεται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης,
β) όταν κάποιος/α εργαζόμενος/η σε δημόσια υπηρεσία, με οποιαδήποτε σχέση εργασίας, αντιμετωπίζει δυσμενή μεταχείριση λόγω φύλου ή/και οικογενειακής κατάστασης.
Γενικότερα, ένας εργαζόμενος μπορεί να απευθυνθεί και σε άλλους θεσμούς για ζητήματα που προκύπτουν στη δημόσια υπηρεσία όπου εργάζεται, όπως ο Σύμβουλος Ακεραιότητας. Σε κάθε περίπτωση, ο βασικός ρόλος του Συμπαραστάτη είναι να δέχεται καταγγελίες άμεσα θιγόμενων φυσικών ή νομικών προσώπων για κακοδιοίκηση των υπηρεσιών του δήμου, των νομικών του προσώπων και των επιχειρήσεών του και να διαμεσολαβεί προκειμένου να επιλυθούν τα σχετικά προβλήματα.
Ο Συμπαραστάτης είναι ένα είδος εσωτερικού ελέγχου του Δήμου. Ένας μηχανισμός, εκτός των δημοτικών υπηρεσιών και του οργανογράμματος, ο οποίος ακριβώς λόγω της μη υπαγωγής του υπό τις εντολές και την διοίκηση της εκάστοτε δημοτικής εξουσίας μπορεί να δρα ανεξάρτητα, γρήγορα και πιο ευέλικτα, προτείνοντας λύσεις και αναλαμβάνοντας σχετικές πρωτοβουλίες. Είναι εκ της θέσης του λοιπόν, ως ενδιάμεσος μεταξύ διοικουμένων και διοικούντων, αυτονόητα ανεξάρτητος από την εκάστοτε δημοτική αρχή, πέρα και πάνω από παρατάξεις. Οτιδήποτε λιγότερο φαλκιδεύει τον θεσμό και στέκεται ανάχωμα στην αποτελεσματικότητα του.
Επιπλέον, η επιλογή του νομοθέτη για αυξημένη πλειοψηφία για την εκλογή σημαίνει ότι θα πρέπει το πρόσωπο του Συμπαραστάτη να συγκεντρώνει μια ευρύτερη συναίνεση, πέραν από τη συνήθη πλειοψηφία με την οποία εισάγονται και ψηφίζονται τα υπόλοιπα θέματα στο Δημοτικό Συμβούλιο. Να είναι ένα πρόσωπο κοινής εμπιστοσύνης και ευρείας αποδοχής με άλλα λόγια.
Αυτονόητα, επειδή η ενασχόλησή του έχει να κάνει με τις καταγγελίες για τη λειτουργία των υπηρεσιών του Δήμου, θα πρέπει να έχει γνώση της λειτουργίας και των αρμοδιοτήτων της τοπικής αυτοδιοίκησης, καθώς στην ουσία αποτελεί ένα θεσμικό όργανο ελέγχου των λειτουργιών αυτών.
Τέλος, είναι απαραίτητη η εξοικείωση με νομικές έννοιες και όρους. Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, πριν την ενασχόλησή του με την ουσία μιας καταγγελίας ο Συμπαραστάτης θα πρέπει να κρίνει την τυπική βασιμότητα αυτής, ερμηνεύοντας νομικές έννοιες όπως το έννομο συμφέρον. Μια τέτοια γνώση είναι κτήμα φυσικά των νομικών, όπως και η έννοια της διαμεσολάβησης – το κύριο κομμάτι της δουλειάς εν προκειμένω – ωστόσο δεν είναι απαραίτητο τυπικό στοιχείο η νομική κατάρτιση.
Τα προσόντα και οι ιδιότητες που συγκεντρώνονται στο πρόσωπο του εκάστοτε Συμπαραστάτη είναι κρίσιμα για την ουσιαστική επιτυχία του έργου του και ως τέτοια θα πρέπει εκ των ων ουκ άνευ να είναι η ανεξαρτησία του από δεσμεύσεις προς την δημοτική αρχή, η συναίνεση στο πρόσωπό του, η γνώση των θεμάτων της αυτοδιοίκησης και φυσικά επιθυμητή η όσο το δυνατόν ευρύτερη νομική κατάρτιση. Όσα περισσότερα συγκεντρώνει το πρόσωπο του Συμπαραστάτη τόσο αυξημένες είναι οι προσδοκίες για την ουσιαστική αναβάθμιση και λειτουργία του θεσμού.
υγΕίναι προφανές ότι περιμένουμε να δούμε και μια αντίδραση του δήμου… Μια συγνώμη, μια δικαιολογία, έστω και τραβηγμένη από τα μαλλιά… Αλλά όπως φαίνεται θα μιλήσει πάλι για τον πόλεμο που του κάνουν η αντιπολίτευση και οι… «γνωστοί ιστότοποι», βάζοντας τους “επώνυμους” μπαγλαμάδες και “συντρόφους” να τρολλάρουν
- Εδώ θα απαντήσουμε ποιος τα υπογραφει αυτά να ξέρουμε να απαντήσουμε καταλλήλως γιατί απο οτι φαίνεται αλλοι εχουν το όνομα και αλλοι την χάρη Ειστε ανευθυνοι και εμπαθείς απο που προκύπτει οτι ο Δήμος παρανομεί το ψωνιο του καθενός δεν εχει προήγούμενο και δεν συμβάλει στον δημόσιο διάλογο ειστε ανευθυνοι και κιτρινοι
Πηγή :
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου