ΣΩΤΗΡΑΣ ΜΑΥΡΗ ΣΥΚΙΑ ...ΠΡΟΣΩ ΗΡΕΜΑ ΨΥΧΗ ΜΟΥ ...

 Γράφει ο Γιάννης Γούναρης

.ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ

  ΤΟ ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ  (1959)

Πλεονάκις επολέμησάν με εκ νεότητός μου

και γαρ ουκ ηδυνήθησάν μοι

ΨΑΛΜΟΣ ΡΚΗ'

Η ΓΕΝΕΣΙΣ

ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ το φως Και η ώρα η πρώτη                 που τα χείλη ακόμη στον πηλό                 δοκιμάζουν τα πράγματα του κόσμου     Αίμα πράσινο και βολβοί στη γη χρυσοί     Πανωραία στον ύπνο της άπλωσε και η θάλασσα     γάζες αιθέρος τις αλεύκαντες     κάτω απ' τις χαρουπιές και τους μεγάλους όρθιους φοίνικες             Εκεί μόνος αντίκρισα             τον κόσμο             κλαίγοντας γοερά Η ψυχή μου ζητούσε Σηματωρό και Κήρυκα.....

 Κάτι τέτοιες μέρες τού Αυγούστου περνούν δίχως να φυσά πνοή από πουθενά , καί η κάψα τού μεσημεριού τα πλακώνει όλα .

 Η στεριά , η θάλασσα καί ότι ζεί πάνω στήν πλάση απομένει λαχανιασμένο καί βουβό λές καί έπαψε η ζωή . 

Μα ξαφνικά σηκώνεται αγέρας από τον βοριά καί δροσίζει τόν κόσμο ,και η πλάση ζωντανέυει από τίς δροσοσταλιές που φέρνει ο ανεμος καί οι καρδιές ανασταίνονται .

Μιά τέτοια δροσιά καί άυρα από το Αιγαίο έφερε ο ΕΛΥΤΗΣ στήν νεοελληνική ποίηση . ...

        

Τότε είπε και γεννήθηκεν η θάλασσα
        Και είδα και θαύμασα

Και στη μέση της έσπειρε κόσμους μικρούς κατ' εικόνα
και ομοίωσή μου:

            Ίπποι πέτρινοι με τη χαίτη ορθή
            και γαλήνιοι αμφορείς
            και λοξές δελφινιών ράχες
η Ίος η Σίκινος η Σέριφος η Μήλος
«Κάθε λέξη κι από 'να χελιδόνι
για να σου φέρνει την άνοιξη μέσα στο θέρος» είπε
«Και πολλά τα λιόδεντρα

        που να κρησάρουν στα χέρια τους το φως
        κι ελαφρό ν' απλώνεται στον ύπνο σου
και πολλά τα τζιτζίκια

        που να μην τα νιώθεις
        όπως δε νιώθεις το σφυγμό στο χέρι σου
αλλά λίγο το νερό

        για να το 'χεις Θεό και να κατέχεις τι σημαίνει ο λόγος του

και το δέντρο μονάχο του

        χωρίς κοπάδι

        για να το κάνεις φίλο σου

        και να γνωρίζεις τ' ακριβό του τ' όνομα
φτενό στα πόδια σου το χώμα

        για να μην έχεις που ν' απλώσεις ρίζα

        και να τραβάς του βάθους ολοένα
και πλατύς επάνου ο ουρανός

        για να διαβάζεις μόνος σου την απεραντοσύνη»

            ΑΥΤΟΣ

            ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας!

 Θάλασσα ....στοιχείο γεμάτο μυστήριο !

Φοβερό μαζί καί αγαπημένο τραβάει τόν άνθρωπο σάν μαγνήτης .Ο βαθύς καί αιώνιος βόγγος της νανουρίζει τήν ψυχή μας , γεμάτος μυστηριώδεις καί ανεξιχνίαστες φωνές .

Η θάλασσα είναι η αιώνια πατρίδα τής ελευθερίας καί των ανοιγμένων πανιών ,για αυτό καί όταν τήν βλέπει ο άνθρωπος νοιώθει να φτερουγίζει μέσα του αυτή η θεική πνοή .

Το απομεσήμερο του καλοκαιριού ,τήν ώρα που που βράζει ο κόσμος κρατά μιά βουβή ησυχία σαν να είναι νύχτα βαθειά 

.Ο ήλιος γίνεται φωτιά που μου θαμπώνει τα μάτια και δέν μπορώ να κοιτάξω .Τά κλείνω που και που ,καθώς ο ιδρώτας τά τσούζει .

Οι κάβοι ξεπροβάλουν σαν στοιχειωμένοι μέσα σέ ένα σιωπηλό φως Η βουή της ερημιάς γίνεται όλο καί πιο δυνατή ,ένα βαθύ μυστήριο απλώνεται παντού .

«ΑΛΛΑ ΠΡΩΤΑ θα δεις την ερημιά και θα της δώσεις
το δικό σου νόημα» είπε

        «Πριν από την καρδιά σου θα 'ναι αυτή
        και μετά πάλι αυτή θ' ακολουθήσει

            Τούτο μόνο να ξέρεις:
            Ό,τι σώσεις μες στην αστραπή
            καθαρό στον αιώνα θα διαρκέσει»

  Οπως αιώνια διαρκούν τα αληθινά οράματα της ψυχής .......

Και τον ήλιο κεφάλι κερασφόρο
        ν'ανεβαίνει  Αβάδιστος είδα  Ο Μέγας Κριός
Και αυτός αλήθεια που ήμουνα Ο πολλούς αιώνες πριν
Ο ακόμη χλωρός μες στη φωτιά Ο άκοπος απ' τον ουρανό

            ψιθύρισε όταν ρώτησα:
- Τι το καλό; Τι το κακό;
-Ένα σημείο Ένα σημείο

        και σ' αυτό πάνω ισορροπείς και υπάρχεις
        κι απ' αυτό πιο πέρα ταραχή και σκότος
        κι απ' αυτό πιο πίσω βρυγμός των αγγέλων
-Ένα σημείο Ένα σημείο

        και σ' αυτό μπορείς απέραντα να προχωρήσεις
        ή αλλιώς τίποτε άλλο δεν υπάρχει πια

Κι ο Ζυγός που, ανοίγοντας τα χέρια μου, έμοιαζε
να ζυγιάζει το φως και το ένστικτο ήτανε

            ΑΥΤΟΣ

            ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας!

Πόσο όμορφο είναι το πέλαγος αυτήν τήν ώρα .Ολο το πέλαγος γίνεται δροσερό καί γαλανό .

Αν τύχει και βρίσκεσαι επάνω σε καμιά ράχη κοντά στην θάλασσα , ακούς να έρχεται από την βορεινή πλευρά μιά μακρινή βουή που όλο καί δυναμώνει υπόκωφα και νοιώθεις τήν γλυκειά δροσιά πάνω στο δέρμα σου ,το χάδι στίς ρίζες των μαλιών σου 

Αυτό το θαλασσινό αγέρι και πεθαμένο ανασταίνει .Οκυρ βοριάς σαλαγά σαν βοσκός τα άσπρα του πρόβατα που γεμίζουν το πέλαγος ,καράβια και καίκια αρμενίζουνε ανάμεσα τους και τα κριάρια δροσολογημένα από το μελτέμι του δεκαπενταυγουστου ,κτυπούν με δύναμη τις κεφαλές τους στα βράχια .

Ηρεμος καιρός....

 ΠΡΟΣΩ  ΗΡΕΜΑ , ΨΥΧΗ ΜΟΥ μονολογώ ....

Και μπαίνω στό εκκλησάκι του ΣΩΤΗΡΑ στή μαύρη συκιά, ενα κελί μέ εναν σταυρό, άσπρο σαν περιστέρι, κατάμονο στήν κορφή του ανεμοδαρμένου λόφου .

Κάθομαι σε μιά καρέκλα που βρήκα μέσα στό εκκλησάκι καί ακούω για κάμποση ώρα τον αγέρα πού σφυρίζει καί κρατάει τό ίσο ,χωρίς να ψέλνει κανείς .

Κάνω τόν σταυρό μου καί κοιτάζω τήν παλιά εικόνα του ΧΡΙΣΤΟΥ ,όπου είναι ζωγραφισμένος τριάντα χρονών ,με πρόσωπο σπλαχνικό ,με λίγα γένια καί μικρό μουστάκι , σάν θαλασσινός καί εκείνος απλός καί βαστά το ευαγγέλιο που γράφει ΕΓΩ ΕΙΜΙ Η ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΚΑΙ Η ΖΩΗ σάν σύνεργο ψαρικής που αλιεύει ανθρώπους στο πέλαγος της ζωής .

ΠΡΟΣΩ . ΗΡΕΜΑ ΨΥΧΗ ΜΟΥ μονολογώ ....

 Μπροστά στη ράχη της Σέριφος, όταν ανεβαίνει ο ήλιος, τα πυροβόλα όλων των μεγάλων κοσμοθεωριών παθαίνουν αφλογιστία.

 Ο νους ξεπερνιέται από μερικά κύματα και λίγες πέτρες - κάτι παράλογο ίσως, παρ' όλα αυτά ικανό να φέρνει τον άνθρωπο στις πραγματικές του διαστάσεις. 

Επειδή, τι άλλο θα του ήτανε πιο χρήσιμο για να ζήσει;

 Αν του αρέσει να ξεκινά λάθος, είναι γιατί δεν θέλει ν' ακούσει. 

Ερήμην του το Αιγαίο λέει και ξαναλέει, εδώ και χιλιάδες χρόνια, με το στόμα του φλοίσβου, σ' ένα μήκος ακτών απέραντο:

αυτός είσαι! . .