.jpg)
Ο 21ος αιώνας δεν θα είναι παίξε-γέλασε. Η γεωργία και αγροδιατροφή της χώρας και του πλανήτη, καλούνται να παίξουν τον τριπλό ρόλο:
Πρώτο να παράξουν τρόφιμα για ένα παγκόσμιο πληθυσμό που σύντομα θα αγγίξει τα 10 δισεκατομμύρια στόματα.
Δεύτερο να προσφέρουν εισόδημα στους πάνω από 550 εκατομμύρια αγρότες του πλανήτη και τους 600 χιλιάδες της χώρας.
Τρίτο να συμβάλουν στην μείωση της κλιμματικής αλλαγής, μειώνοντας τις εισροές, τα φυτοφάρμακα, τα λιπάσματα και αντιβιοτικά και αποθηκεύοντας άνθρακα στο έδαφος. Αυτά απαιτεί ο πλανήτης, η αγορά και η κοινή αγροτική πολιτική.
Η ελληνική γεωργία σε αυτό το πλαίσιο θα κινηθεί στον αιώνα αυτόν – αν δεν τα καταφέρει θα πάψει να υπάρχει ως Ελληνική γεωργία. Η Ελληνική γη μάλλον θα συνεχίσει να παράγει – αλλά ούτε Ελληνική γεωργία ούτε Έλληνες γεωργοί όπως τους ξέρουμε, θα υφίστανται εάν δεν προσαρμοστούν και δεν συμβάλουν με τον τριπλό αυτό ρόλο στον 21ο αιώνα. ΟΙ αγροτικοί συνεταιρισμοί θα πρέπει να αποτελέσουν τις βαριές μηχανές της διακυβέρνησης της νέας ελληνικής γεωργίας του 21 ου αιώνα. Η ΕΘΕΑΣ καλείται να τους εκπροσωπήσει να ηγηθεί και να κατευθύνει.
Την Δευτέρα 4 Απριλίου, όταν θα έχει τελειώσει η καταμέτρηση των ψήφων και θα έχει καταλαγιάσει η φασαρία από το γλέντι των νικητών, οι 21 εκλεγμένοι θα πρέπει να σηκώσουν τα μανίκια και να ξεκινήσουν την πορεία της αποκατάστασης της εικόνας και της ουσίας των αγροτικών συνεταιρισμών της χώρας. Τεράστιο έργο τους περιμένει, να θεραπεύσουν όλες τις παθογένειες του προηγούμενου αιώνα που οδήγησαν τον αγροτικό συνεταιρισμό, στην ταπείνωση, στην χρεοκοπία, στην καταστροφή και στην αδράνεια. Ξεκινούμε αντίστροφα από την διαγνωστική λίστα της πρώτης παραγράφου αυτού του σύντομου σημειώματος:
Αφήσαμε επίτηδες για το τέλος τους δύο μέγιστους ενόχους της συνεταιριστικής καταστροφής του 20ου αιώνα: την σκύλα και την χάρυβδη του κράτους και του κόμματος.
Μια κομματική και κρατικοδίαιτη ΕΘΕΑΣ δεν μπορεί να ηγηθεί του τόσο σημαντικού ιστορικού ρόλου που καλείται να παίξει. Η αποτυχία ενός τέτοιου σχήματος θα είναι δεδομένη και μαθηματικά προκαθορισμένη. Θυμηθήτε πώς απέτυχε η προηγούμενη διακυβέρνηση των συνεταιρισμών μέσα σε πακτωλούς χρηματοδότησης και σε ποταμούς επιδοτήσεων. Οι νέος αιώνας θα είναι πολύ απαιτητικός για την γεωργία, και για τους συνεταιρισμούς. Όμως, οι αγροτικοί συνεταιρισμοί της Ελλάδας του 21ου αιώνα – και η Ελληνική γεωργία – δεν θα αντέξουν μια δεύτερη μεγάλη αποτυχία παρόμοια με αυτή του προηγούμενου αιώνα. Είναι εγγυημένο ότι μια ακόμη αποτυχία της ΕΘΕΑΣ θα σημάνει και αποτυχία των περισσότερων αγροτικών συνεταιρισμών και ως εκ τούτου την εξαθλίωση της υπαίθρου.
Η σημερινή προσωρινή διοίκηση που θα οδηγήσει στις εκλογές και η νέα διοίκηση που θα προκύψει από τις αρχαιρεσίες του Σαββάτου, οι υποψήφιοι και η διοίκηση της ΕΘΕΑΣ που θα εκλεγούν, έχουν τεράστιο ιστορικό ρόλο και ευθύνη. Η ιστορία του Ελληνικού συνεταιριστικού κινήματος ξαναγράφεται τώρα. Θα την ξαναγράψει και η νέα ηγεσία της ΕΘΕΑΣ. Τα μέλη των συνεταιρισμών, οι αγρότες, η ελληνική κοινωνία, αγωνιούν και αναμένουν. Οι ιστορικοί και οι ερευνητές των συνεταιρισμών συμμερίζονται την αγωνία τους, παρακολουθούν και καταγράφουν.
Στη συζήτηση θα συμμετάσχουν η ευρωβουλευτής και μέλος της επιτροπής Ανάπτυξης Άννα Μισέλ Ασημακοπούλου, ο ευρωβουλευτής και μέλος της επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων Κώστας Αρβανίτης, ο ευρωβουλευτής και μέλος της επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας τροφίμων, Πέτρος Κόκκαλης, και η περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων, πρώην ευρωβουλευτής και πρώην αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ρόδη Κράτσα.
Τη συζήτηση, συντόνισε ο δημοσιογράφος Γιάννης Πομώνης.
Προηγήθηκαν παράλληλες συναντήσεις εκπροσώπων ευρωπαϊκών κέντρων πληροφόρησης, φοιτητών, μαθητών, πολιτών και εθελοντών στα νησιά της πρωτοβουλίας Μαζί.eu πάνω στις ακόλουθες θεματικές:
«Η νησιωτικότητα συνισταμένη της ελληνικής ταυτότητας»
Κατά τον χαιρετισμό του στη διαδικτυακή ημερίδα, ο επικεφαλής του Γραφείου του Ε.Κ. στην Ελλάδα, κ. Κωνσταντίνος Τσουτσοπλίδης τόνισε πως οι νέοι σήμερα αντιμετωπίζουν μία τελείως διαφορετική πραγματικότητα απ’ αυτή των προηγούμενων γενεών, στην οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να συντονιστεί και να ανταποκριθεί, επαναπροσδιορίζοντας την αποστολή της.
«Το θέμα της σημερινής ημερίδας, αφορά σε μία ιδιαίτερη διάσταση που αφορά τη χώρα μας. Η νησιωτικότητα είναι μία συνισταμένη της ελληνικής ταυτότητας, πολύ καίρια και σημαντική. Άρα, ο συνδυασμός νέοι και νησιωτικότητα, θεωρώ ότι είναι κάτι που αξίζει να εξετάσουμε, ώστε να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι και τα αιτήματά μας σε αυτό το πλαίσιο, επίσης», υπογράμμισε ο κ. Τσουτσοπλίδης, επισημαίνοντας παράλληλα, ότι οι τομείς του ψηφιακού μετασχηματισμού και της πράσινης ανάπτυξης, βάζουν σε νέα και τελείως διαφορετική βάση τα δεδομένα της ζωής σε μόνιμη βάση σε ένα νησί.
Εργασία και απασχόληση
Στο πλαίσιο της θεματικής ενότητας, κατά την οποία οι εκπρόσωποι των νησιωτικών περιοχών της χώρας συζήτησαν για την εργασία και την απασχόληση, το διάλογο συντόνισε η Περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων και πρώην ευρωβουλευτής, κ. Ρόδη Κράτσα.
Η κ. Κράτσα υποστήριξε, πως βασικό στόχος, είναι η εμπλοκή της νεολαίας στην αποφασιστική διαδικασία, με τη δημιουργία ευκαιριών, ώστε οι νέοι να συμμετέχουν σε όλα τα ευρωπαϊκά όργανα και όχι μόνο στις Βρυξέλλες. Στο πλαίσιο αυτό έφερε ως παράδειγμα την πρωτοβουλία της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων για την ίδρυση περιφερειακού συμβουλίου νέων, το οποίο φέρνει κοντά τους νέους ανθρώπους ώστε να συζητήσουν για το κοινό τους μέλλον.
Όσον αφορά στην απασχόληση στις νησιωτικές περιοχές και με δεδομένο ότι αφορά σε ένα τεράστιο ποσοστό την ενασχόληση με τον τουρισμό, όπου βασίζονται οι νησιωτικές κοινωνίες, βασική προϋπόθεση σύμφωνα με την ίδια είναι η απεμπόληση της στερεοτυπικής νοοτροπίας, πως η απασχόληση στον τουρισμό αφορά μία περιστασιακή καλοκαιρινή ευκαιρία και η ανάδειξη, μέσω στοχευμένων πολιτικών, των επαγγελμάτων του τουριστικού τομέα, σε επαγγέλματα καριέρας, αλλά και σε πολιτικές που ευνοούν τη δημιουργία νέων τουριστικών επιχειρήσεων κάθε είδους από νέους ανθρώπους.
Νέοι και δημοκρατία
Στο πλαίσιο της θεματικής ενότητας για την δημοκρατία στην Ευρώπη, τη συζήτηση συντόνισε ο κ. Κώστας Αρβανίτης, ο οποίος ανέφερε, πως τα σημεία στα οποία στάθηκαν οι νησιώτες νέοι, δεν ήταν άλλα από αυτά που απασχολούν τη σημερινή κοινωνία, όπως το θέμα της προσβασιμότητας στην πληροφορία, τα fake news και η παραπληροφόρηση, η συμμετοχική διαδικασία, τα όρια, το όραμα.
Ο κ. Αρβανίτης στάθηκε ιδιαίτερα στο ζήτημα της ανάγκης συμμετοχής των νέων στην διαδικασία της λήψης των αποφάσεων, τόσο σε τοπικό όσο και σε υπερτοπικό επίπεδο. «Αυτό που είπα στους νέους, είναι ότι πρέπει να συμμετέχετε στην κοινότητα. Αν δεν συμμετέχεις στην κοινότητα και εναποθέτεις τις ελπίδες σου στον οποιονδήποτε άλλον, αυτό είναι λάθος», υποστήριξε.
Επιπλέον, μίλησε για τις σημαντικές ακόμη ελλείψεις στο κράτος δικαίου, ακόμη και εντός της Ε.Ε. φέροντας ως παράδειγμα κράτη – μέλη, όπως η Πολωνία ή η Ουγγαρία, όπου έχει παρατηρηθεί μείωση των δικαιωμάτων της αυτοδιάθεσης του σώματος για παράδειγμα.
Παράλληλα, ο κ. Αρβανίτης αναφέρθηκε και στη θεματική της απασχόλησης και της εργασίας, τονίζοντας, ότι αν κάτι μας έδειξε η πανδημία, αυτό ήταν ότι θα πρέπει να αλλάξει το παραγωγικό μοντέλο, τόσο της Ευρώπης, όσο και της χώρας μας και όχι να επαφίεται στη μονοκαλλιέργεια του τουρισμού. Μάλιστα, ο ίδιος έδωσε έμφαση στην ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα, συνδέοντας την αναγκαιότητα αυτή και με την απειλή της επισιτιστικής κρίσης, λόγω της εισβολής στην Ουκρανία και των κυρώσεων στη Ρωσία. Όπως είπε ο ίδιος, αποτελεί σημείο προβληματισμού το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει ιδιαίτερες δυνατότητες σε αυτό τον τομέα – αναφέροντας μάλιστα ως παράδειγμα την πατάτα Νάξου – χωρίς όμως να υπάρχουν οι ανάλογες πολιτικές που θα δώσουν κίνητρα για την εφαρμογή πρακτικών καινοτομίας και οικονομικής ανάπτυξης πάνω στον πρωτογενή τομέα.
«Για να δημιουργήσουμε συνθήκες ανάπτυξης, θα πρέπει να ξαναδούμε την παραγωγική διαδικασία της χώρας, λαμβάνοντας υπόψιν την ομορφιά της νησιωτικότητας», κατέληξε, αναφέροντας πως θα πρέπει να διατηρηθεί ένας σοβαρός, εξειδικευμένος και ουσιαστικός τουρισμός, αλλά θα πρέπει να αναπτυχθούν και οι υπόλοιποι τομείς, δημιουργώντας ευκαιρίες για τους νέους.
Νέοι και περιβάλλον
Από την πλευρά του, ο ευρωβουλευτής κ. Πέτρος Κόκκαλης, ο οποίος συντόνισε τη συζήτηση στη θεματική ενότητα του περιβάλλοντος, επίσης υπογράμμισε την αναγκαιότητα αλλαγής παραδείγματος, για την προσέλκυση των νέων στο δημόσιο διάλογο και την αποφασιστική διαδικασία, καθώς οι νέοι απέχουν από την πολιτική.
Ωστόσο, η συζήτηση κατέληξε στο γεγονός, ότι οι νέοι θα πρέπει να συμμετέχουν σε συλλογικά όργανα, τα οποία μέσω του διαλόγου και της ενεργοποίησης, θα οδηγήσουν στο αποτέλεσμα που επιθυμούν για την αλλαγή της ζωής τους. Η συλλογική δράση και η λειτουργία των νέων ως ενεργοί πολίτες, που ζητούν πληροφορίες και βάσει αυτών προτείνουν λύσεις, είναι μείζονος σημασίας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και δη για τις νησιωτικές κοινωνίες, οι οποίες πλήττονται περισσότερο βάναυσα από αυτές.
«Πόσοι άνθρωποι θα θέλουν να έρθουν εδώ να κάνουν τις διακοπές τους με τον καύσωνα; Πόσο ρεύμα θα χρειαστεί να καταναλώνουμε για τη λειτουργία των air condition; Πώς θα μπορέσουν νησιά όπως η Σαντορίνη, η Κέρκυρα, η Ρόδος, να αντέξουν και με τι πόρους θα διαχειριστούν τα εκατομμύρια των επισκεπτών που δέχονται; Με τι νερό σε καθεστώς λειψυδρίας; Με ποια ενέργεια;», επεσήμανε, τονίζοντας, ότι αυτά τα ζητήματα «θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με δράσεις προσαρμογής», οι οποίες θα πρέπει να σχεδιαστούν απαραιτήτως με τη συμμετοχή των νέων, καθώς θα αφορούν σε πολιτικές που θα επηρεάσουν τη δική τους ζωή.
«Τα νησιά έχουν την ιδιότητα να είναι κλειστά συστήματα. Συστήματα στα οποία γνωρίζουμε τις εκροές των πόρων. Το μεγάλο στοίχημα της οικονομίας μας, είναι ακριβώς η χριστή διαχείριση των πόρων, η κυκλικότητα της οικονομίας. Τα νησιά μας έχουν τέτοια παραδείγματα προσαρμογής στην κυκλική οικονομία. Για να προσεγγίσουμε λοιπόν τους νέους, θα πρέπει να τους δείξουμε, ότι είμαστε διατεθειμένοι να προχωρήσουμε σε άμεσα ριζοσπαστικά μέσα για την προστασία του μέλλοντός τους», κατέληξε.
Ψηφιακός μετασχηματισμός, αλλά με υποδομές
Στη θεματική ενότητα της ψηφιακής μετάβασης, το συντονισμό είχε η κ. Φιλία Παπασάββα, Europe Direct για τον τομέα του Νότιου Αιγαίου.
Σύμφωνα με την ίδια, μαθητές, εθελοντές και επαγγελματίες, «όλοι συμφώνησαν στο εξής: ως πολίτες της νησιωτικής Ελλάδας και ευρωπαίοι πολίτες, ότι η νησιωτικότητα αποτελεί ευκαιρία αλλά αποτελεί και πρόκληση. Ότι η ψηφιακή μετάβαση για τους περισσότερους εκλαμβάνεται απόλυτα θετικά», ωστόσο, πως «δεν έχει νόημα να μιλάμε για ψηφιακή μετάβαση, αν δεν υπάρχουν πρώτα οι απαραίτητες υποδομές».
Στο πλαίσιο της συζήτησης αναδείχθηκαν τα άλματα που έχει κάνει η χώρα στον τομέα της ψηφιακής μετάβασης σε δημόσια διοίκηση και υγεία, ενώ αναδείχθηκαν από την άλλη πλευρά οι παγίδες της τηλεργασίας, όπως αυτή της έλλειψης του δικαιώματος στην αποσύνδεση.
Επίσης, η κ. Παπασάββα τόνισε την ανάγκη συμμετοχής των νέων στην αποφασιστική διαδικασία, για την διαμόρφωση πολιτικών που θα τους βοηθήσουν στη χάραξη χρήσιμων και επωφελών πολιτικών.
Συγκεκριμένα, το 2021 σημειώθηκαν τα ακόλουθα αποτελέσματα κατά αλφαβητική σειρά σε νησιά με τη μεγαλύτερη κίνηση ( σε παρένθεση αναγράφονται οι αριθμοί αφίξεων του ίδιου διαστήματος 2020 και 2019) :
ΑΜΟΡΓΟΣ 42.986 ( 18.394 και 40.105)
ΑΝΔΡΟΣ 128.201 (96.498 και 149.032)
ΑΝΤΙΠΑΡΟΣ 232.564 ( 133.030 και 236.326)
ΘΗΡΑ 368.027 (165.654 και 575.047)
ΙΟΣ 76.225 (33.415 και 96.403)
ΚΥΘΝΟΣ 63.350 ( 48.455 και 56.851)
ΜΗΛΟΣ 147.513 ( 85.453 και 140.030)
ΜΥΚΟΝΟΣ 310.969 ( 146.323 και 438.522)
ΝΑΞΟΣ 306.805 ( 158.016 και 324.534)
ΠΑΡΟΣ 560.479 (303.699 και 613.305)
ΣΕΡΙΦΟΣ 60.036 ( 40.659 και 54.238)
ΣΙΦΝΟΣ 89.186 ( 55.497 και 87.889)
ΣΥΡΟΣ 151.357 ( 101.440 και 173.630)
ΤΗΝΟΣ 223.629 ( 134.049 και 277.551)
Σημειώνεται ότι το τρίτο τρίμηνο καλύπτει τη βασική τουριστική περίοδο την οποία χρησιμοποιήσαμε ως βασικό συγκριτικό στοιχείο δεδομένου ότι πολλοί νησιωτικοί προορισμοί υπερτερούν από άλλους σε συνολικό χρόνο σεζόν.
Σύμφωνα με τα παραπάνω αδιάψευστα στοιχεία που παρουσιάζουν την πραγματική εικόνα των αποτελεσμάτων διαπιστώνουμε ότι :
Ο ίδιος είναι μόνιμος κάτοικος της Μήλου και τα τελευταία χρόνια έχει επιδοθεί σε έναν αγώνα να κρατήσει ζωντανές τις γαστρονομικές παραδόσεις όχι μόνο του νησιού του αλλά όλων των Κυκλάδων.
Στη μαγειρική του φαίνεται έκδηλη η αγωνία του αυτή και γι’ αυτό ξεχωρίζει. Άλλωστε οι μυρωδιές της κουζίνας της γιαγιάς του, ρίζωσαν στην καρδιά του και αυτός μαθημένος σε μια κουλτούρα που είχαν οι παλιότεροι, προσφέρει πιάτα πασπαλισμένα με ευτυχία.
Ο χαρακτήρας του αποτυπώνεται σε αυτό που προσφέρει, ωστόσο οι ιταλικές του ρίζες έπαιξαν ρόλο καθώς συνδύασε γεύσεις συγγενικές, ιταλικές και κυκλαδίτικες και το αποτέλεσμα απογειώνει τους ουρανίσκους.
.jpg)
«Επαγγελματικά από το 1996, ερασιτεχνικά από τα 11 μου χρόνια δηλαδή το 1986».
Τι σε τράβηξε σε αυτή;
«Από τα 11 παρακολουθώντας την γιαγιά μου στην κουζίνα της. Με τράβηξε η αγάπη με την οποία μαγείρευε η γιαγιά μου για τα παιδιά και τα εγγόνια της».
Τι μαγείρευε η γιαγιά σου; Ποια ήταν τα αγαπημένα σου φαγητά από εκείνη;
«Πάρα πολλές από αυτές ναι, δυστυχώς τότε δεν είχα και εγώ την έμπνευση να την ρωτήσω κάποια πράγματα και το έχω μετανιώσει πολύ. Ευτυχώς που έχω κάνει καταγραφή από κάποιες άλλες που έζησαν ή ζουν ακόμη για τα νόστιμα μυστικά της Μηλεΐκης κουζίνας».
Εσύ έκανες σπουδές μαγειρικής στην Ιταλία; Εκεί θεωρείς ότι εξελίχθηκες;
«Όχι, το ιταλικό στοιχείο το έχω επίκτητο θεωρώ μέσα μου. Η οικογένεια του ενός παππού μου έχει καταβολές από Σικελία, από εκεί προκύπτει και το επώνυμο Παπικινός. Ένα σπάνιο επώνυμο στην Ελλάδα που μόνο στην Κέρκυρα μπορεί να το βρει κάποιος και ελάχιστα στην Αθήνα, εγώ εδώ στη Μήλο και ένα ακόμη μέλος της οικογένειας Παπικινός στα Χανιά.
«Νομίζω ακριβώς αυτά που αγαπάω περισσότερο, δηλαδή πιάτα με λαχανικά, κρέας, πάστα και όσπρια. Θεωρώ ότι την μαγειρική δεν την κατέχεις ποτέ σε πολύ μεγάλο βαθμό, απλά κάθε μέρα μαθαίνεις όλο και περισσότερο και γίνεσαι “σοφότερος” σε παρασκευές και πιάτα».
Αν σε ένα πιάτο σου έλεγαν να χωρέσεις τις Κυκλάδες και έναν τόνο Ιταλίας τι θα περιείχε;
«Πάστα, όσπρια μυρωδικά, ντομάτα και ελαιόλαδο».
Η Σύρος πρωτοπορεί
Η Σύρος είναι ένα από τα πρώτα ελληνικά νησιά που επένδυσαν συστηματικά στην ανάπτυξη υποδομών προσβασιμότητας τόσο στις παραλίες όσο και στην Ερμούπολη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα «δύσκολης» περιοχής που έγινε προσβάσιμη είναι ο μεσαιωνικός οικισμός της Άνω Σύρου. Η Μητρόπολη Σύρου δώρισε ειδικό αναβατόριο, το οποίο έχει τη δυνατότητα να ανεβαίνει σκαλοπάτια παρέχοντας πρόσβαση στους ανηφορικούς δρόμους και στα στενά του ιστορικού οικισμού. Μάλιστα, τους καλοκαιρινούς μήνες ο Δήμος Σύρου συντονίζει ομάδα εθελοντών οι οποίοι βοηθούν τους επισκέπτες να χρησιμοποιήσουν το αναβατόριο και να φτάσουν στα σημεία που επιθυμούν. Όπως επισημαίνει ο Παναγιώτης Κουταβάς, αντιδήμαρχος Τουρισμού Σύρου, μέσα σε μία τυπική μέρα κλείνονται ραντεβού για τρεις επισκέψεις, ενώ μέχρι τη φετινή θερινή σεζόν η Σύρος θα διαθέτει δύο ακόμα ανεβατόρια και οκτώ ηλεκτρικά αναπηρικά σκούτερ. Παράλληλα, σύστημα καθοδήγησης ατόμων με προβλήματα όρασης καθιστά πλήρως προσβάσιμο και το παραλιακό μέτωπο της Ερμούπολης. Η Σύρος διαθέτει επίσης πέντε παραλίες με σύστημα Seatrac, για αυτόνομη πρόσβαση στη θάλασσα.
Από την Κέρκυρα μέχρι την Κατερίνη
Στο ιστορικό κέντρο της πόλης της Κέρκυρας έχουν εγκατασταθεί ειδικές πινακίδες που καθοδηγούν άτομα με κινητικές δυσκολίες, ώστε να επιλέξουν τις πιο άνετες διαδρομές. Όπως επισημαίνει ο Ανδρέας Σκούπουρας, αντιδήμαρχος Κοινωνικής Πολιτικής, «είναι πολύ δυσάρεστο το συναίσθημα που νιώθει κανείς όταν ο δρόμος οδηγεί σε αδιέξοδο». Αντιμετωπίζοντας και ο ίδιος προβλήματα κινητικότητας, συμμετείχε ενεργά στη δημιουργία χάρτη που αποτυπώνει ακόμα και την κλίση του εδάφους κατά μήκος των διαδρομών και θα είναι σύντομα διαθέσιμος σε ηλεκτρονική μορφή.
Ο ρόλος της τεχνολογίας είναι πρωταγωνιστικός και στη λειτουργία των ραμπών διέλευσης αναπηρικών αμαξιδίων, καθώς αναμένεται να εξοπλιστούν με αισθητήρες που θα ειδοποιούν αυτόματα την αστυνομία σε περίπτωση που κάποιο όχημα σταθμεύσει εκεί. Σημαντικά είναι και τα έργα που έχουν ολοκληρωθεί στις παραλίες του νησιού, αφού η Κέρκυρα διαθέτει 23 προσβάσιμες με σύστημα Seatrac, καθώς και 18 αυτόνομα αναπηρικά αμαξίδια θαλάσσης. Σε κάποιες, όπως της Παλαιοκαστρίτσας, υπάρχει μάλιστα η δυνατότητα επιλογής ανάμεσα στα δύο παραπάνω βοηθήματα. Το περασμένο καλοκαίρι, ενθουσιώδη σχόλια σχετικά με τις παραπάνω υποδομές έγιναν viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Αντίστοιχες συμπεριληπτικές πρωτοβουλίες αναλαμβάνει ο Δήμος Κατερίνης, ο οποίος δημιούργησε μια μεγάλη ομάδα εθελοντών που βοηθούν ανθρώπους με κινητικές δυσκολίες στην παραλία. Η αντιδήμαρχος Τουρισμού, Μαρία Τερζίδου, συντονίζει το σχετικό πρόγραμμα, αλλά βλέπει και την ανάπτυξη περαιτέρω υποδομών προσβασιμότητας ως μέσο για την προσέλκυση ποιοτικού τουρισμού. Το πρώτο βήμα έγινε το καλοκαίρι του 2020, οπότε και η ακτογραμμή της Κατερίνης εξοπλίστηκε με πέντε συστήματα Seatrac, τα περισσότερα σε αναλογία έκτασης παραλίας στην Ελλάδα.
Όπως εξηγεί η Περσεφόνη Μπέρτζου, Marketing Manager της ΤΟΒΕΑ, το καλοκαίρι του 2021 οι ελληνικές παραλίες διέθεταν 150 συστήματα Seatrac, η Κύπρος 7 και η Ιταλία 2, ενώ φέτος θα ξεπεράσουν τα 200. Για την ελληνική αυτή πατέντα που ανέπτυξε η ΤΟΒΕΑ, εταιρεία spin-off του Πανεπιστημίου Πατρών, εκδηλώνουν ενδιαφέρον χώρες όπως η Σουηδία, η Ισπανία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Η ιστοσελίδα του Seatrac περιλαμβάνει πληροφορίες για τις παραλίες στις οποίες είναι εγκατεστημένα τα συστήματα και η ομάδα της ΤΟΒΕΑ δέχεται καθημερινά δεκάδες τηλεφωνήματα από άτομα με αναπηρία που ζητούν συμβουλές για προορισμούς στους οποίους θα έχουν μια άνετη συνολική εμπειρία.
Κάποια Seatrac είναι εξοπλισμένα με live camera, ώστε οι ενδιαφερόμενοι να γνωρίζουν από πριν τις συνθήκες που επικρατούν στη θάλασσα, ενώ τουλάχιστον μία στις τρεις παραλίες με σύστημα Seatrac διαθέτει ολοκληρωμένες υποδομές (ομπρέλες, αποδυτήρια, ντουσιέρες, τουαλέτες και θέσεις στάθμευσης). Οι υποδομές αυτές δημιουργούνται σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση, με την οποία η ΤΟΒΕΑ μοιράζεται τα δεδομένα που καταγράφονται αυτόματα σχετικά με τη χρήση των εγκαταστάσεων. Το 2021 έγιναν 36.000 χρήσεις των Seatrac σε όλη την Ελλάδα, με «πρωταθλήτρια» τη Γλυφάδα. Η αξία της χρήσης δεν αποτιμάται ωστόσο μόνο μέσα από τους αριθμούς. Το παραπάνω καθίσταται ξεκάθαρο όταν ο Ανδρέας Σκούπουρας περιγράφει το στιγμιότυπο με ένα μικρό παιδί το οποίο έβαλε τα κλάματα από τη χαρά του που μπήκε στη θάλασσα μια ζεστή καλοκαιρινή μέρα.
Την επόμενη μέρα της προσβασιμότητας δείχνουν έργα όπως αυτό που θα καταστήσει μέρος του φαραγγιού της Σαμαριάς προσβάσιμο σε άτομα με αμαξίδιο. Η μελέτη, η οποία έχει ήδη εκπονηθεί με στόχο την ολοκλήρωση του έργου έως το 2024, είχε ιδιαίτερες προκλήσεις, αφού ο σχεδιασμός των υποδομών έπρεπε να γίνει με τρόπο που να σέβεται το φυσικό περιβάλλον. Επιπλέον, πέρα από τη διαδρομή μήκους ενάμισι χιλιομέτρου, από τη νότια είσοδο του φαραγγιού στην Αγία Ρουμέλη μέχρι τις Πόρτες, προβλέπεται σειρά παρεμβάσεων που θα διασφαλίζουν ολόκληρη την αλυσίδα πρόσβασης από τα λιμάνια της Χώρας Σφακίων, της Παλιόχωρας και της Σούγιας προς την Αγία Ρουμέλη και την είσοδο του φαραγγιού.
Επιστρέφοντας στο σήμερα, η Ιωάννα-Μαρία Γκέρτσου, πρόεδρος της σχολής σκύλων οδηγών τυφλών «Λάρα» και τυφλή χειρίστρια σκύλου οδηγού, επισημαίνει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα άτομα με προβλήματα όρασης: «Υπάρχουν κάποια προσβάσιμα καταλύματα, αλλά δεν βρίσκουμε πεζοδρόμια στα νησιά, πόσω μάλλον οδηγούς όδευσης. Τα ταξί συχνά δεν παίρνουν ανθρώπους με σκύλο οδηγό, ενώ στα εστιατόρια σπάνια το μενού είναι σε προσβάσιμη μορφή. Σε πολλά νησιά συναντάμε τα παλαιού τύπου λεωφορεία με τα ψηλά σκαλιά, όπου πρέπει να πάρουμε αγκαλιά τον σκύλο για να ανεβούμε. Ο προσβάσιμος τουρισμός, εκτός από μια συμπεριληπτική κοινωνία, απαιτεί και επιχειρηματίες με ενσυναίσθηση, οι οποίοι θα διακρίνουν το κέρδος που μπορεί να προκύψει από μια μεγάλη ομάδα την οποία κάποιοι επιμένουν να αποκλείουν».
Η ευαισθητοποίηση των επαγγελματιών του τουρισμού είναι ένας από τους κεντρικούς στόχους και της «ExtraMilers», start-up της ΜΚΟ «Άγονη Γραμμή Γόνιμη». Όπως εξηγεί ο πρόεδρός της, Στέφανος Νόλλας, η εφαρμογή που ανέπτυξε η ομάδα του με τη στήριξη της Microsoft αποτελεί καταγραφή όλων των υποδομών προσβασιμότητας σε ελληνικά νησιά, αλλά και έναν τρόπο για να δημιουργηθεί μια κουλτούρα αποδοχής της διαφορετικότητας σε απομακρυσμένες περιοχές. Σε συνεργασία με τη ΜΚΟ «Λάρα» και τον σύλλογο «Περπατώ» γίνονται αυτοψίες ξενοδοχείων, εστιατορίων, παραλιών και σημείων ενδιαφέροντος για να διαπιστωθεί ότι είναι όντως προσβάσιμα, προτού συμπεριληφθούν στην εφαρμογή. Από το 2019 έχουν αποτυπωθεί οι σχετικές υποδομές σε Σύρο, Ρόδο, Χίο, Σκιάθο, Μύκονο, Κουφονήσια, Λευκάδα και Πάτμο, ενώ το καλοκαίρι θα προστεθούν τρεις ακόμα προορισμοί. Το επόμενο βήμα είναι η δημιουργία βάσης εθελοντών, οι οποίοι θα δηλώνουν ημερομηνίες και τοποθεσία διαθεσιμότητας, ώστε να βοηθήσουν ανθρώπους με αναπηρία στο ταξίδι τους. Γιατί ο προσβάσιμος τουρισμός είναι κάτι πολύ πιο ευρύ και ανθρώπινο από μια λύση τεχνολογίας ή ένα σήμα πιστοποίησης.
