29 Σεπ 2022

Η ελευθερία της σκέψης και τα υποκατάστατά της


Όπως και αν την ορίσουμε, η έννοια τής ελευθερίας έχει πάντοτε στο κέντρο της τη δυνατότητα της επιλογής. Όταν είναι εφικτό να επιλέγει κάποιος εκείνο που επιθυμεί, ανεξάρτητα από το τι είναι, μπορούμε να πούμε ότι ενεργεί ελεύθερα, υπό τον όρο ότι δεν παραβιάζει ορισμένους κανόνες σχετικούς με την ωφέλεια τής κοινότητας στην οποία ανήκει. Ωστόσο, το ότι τον ελκύει ένα πράγμα, ένα πρόσωπο ή μία κατάσταση δεν σημαίνει και ότι η κίνησή του προς αυτά είναι οπωσδήποτε απόρροια μιας συνειδητής εκτίμησης. Είναι πιθανόν η προτίμησή του να εκδηλώνεται παρορμητικά ή με ανακλαστικό τρόπο ή να έχει τον χαρακτήρα μιας βεβιασμένης αντίδρασης απέναντι σε εσωτερικές αμφιβολίες: «Για να πάψω να μετεωρίζομαι ας διαλέξω κάτι, ό,τι και αν είναι. Καλύτερα να σταματώ απότομα μία αμφιταλάντευση από το να προσπαθώ να την επεξεργασθώ λογικά». Έτσι, ίσως φανεί πως με μία πράξη του κάποιος ρίχνει άγκυρα σε ένα λιμάνι, ενώ στην πραγματικότητα δεν ρίχνεται παρά σε μία ακόμη θαλασσοταραχή. Με δύο λόγια, οι πραγματικές επιλογές προϋποθέτουν τον πλοηγό που τον λέμε σκέψη. Και όταν λείπει η σκέψη, αρχίζει μία περιπλάνηση νοητική και πρακτική που, όσο κι αν μοιάζει κάποιες στιγμές με ελεύθερη κίνηση, δεν αξίζει ένα τέτοιο όνομα.

Στον καιρό μας η αποδυνάμωση γενικώτερα της σκέψης ως οδηγού τής πράξης συνιστά ένα από τα βαθύτερα προβλήματα και ένα από αυτά που πιο δύσκολα ομολογείταιΠώς να παραδεχθεί η σύγχρονη κοινωνία ότι μετά τη μαζική εκπαίδευση που οργάνωσε και μετά την τόση της έμφαση πρώτα στη «γνώση» και υστέρα στην «πληροφορία», ένα όλο και μεγαλύτερο τμήμα τού πληθυσμού παραιτείται από το προνόμιό του; Του προκαλεί αμηχανία και κούραση προκαταβολικά η ιδέα να βάλει τον νου του να ψάξει τι θέλει, για ποιον λόγο να το θέλει κι αν πρέπει να το θέλει. Μία τέτοια μύχια ανίχνευση μπορεί ασφαλώς να γίνει σε διαφορετικά βάθη, ανάλογα με το άτομο. Η ιδιοσυγκρασία ενός δραστήριου απαιτεί άλλα από ό,τι η ιδιοσυγκρασία ενός φιλομαθούς. Ανάλογες διαφορές επιφέρει και η μόρφωση καθ’ ενός. Όμως, πέρα από τις διαφορές, παραμένει ο κοινός παρονομαστής χωρίς τον οποίο η ανθρώπινη κατάσταση θα έχανε το ξεχωριστό της γνώρισμα: την υποχρέωση του ανθρώπου να αναλογίζεται τον εαυτό του. «Ο δε ανεξέταστος βίος ου βιωτός ανθρώπω», απεφάνθη η αρχαία σοφία (Σωκράτης). Εφ’ όσον ισχύει αυτό, το να αψηφά κάποιος την υπόδειξή του, αρνούμενος να ελέγξει αν διάγει ελεύθερα ή δουλικά, δηλώνει πως βρίσκει ευκολώτερο να κρύβεται πίσω από άλλοθι και εξωραϊσμούς. Χαλκεύει μία εκδοχή τής ελευθερίας προσαρμοσμένη στις αδυναμίες τουΒλέπει μέσα από ένα πρίσμα καθησυχαστικό, δικής του επινόησης, καταστάσεις που, αν είχε το θάρρος να τις κοιτάξει κατάματα για να τις κρίνει, θα του έδειχναν πόσο τον μειώνουν, πόσο τον μετατρέπουν από υποκείμενο σε αντικείμενο. Είναι πράγματι το αντικείμενο πάνω στο οποίο κατευθύνουν τη δράση τους γιγάντιοι μηχανισμοί: του εμπορίου καταναλωτικών προϊόντων, της διαφήμισης, της δημοσιότητας, της οικονομικής διαχείρισης «ανθρωπίνων πόρων». Προφανώς, το τι περιθώρια επιλογών υπάρχουν για το άτομο, μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, είναι θέμα που στα βασικά του σημεία ανήκει στην εξουσία των μηχανισμών. Εκείνοι αποφασίζουν. Παρ’ όλα αυτά, το ανίσχυρο άτομο εφευρίσκει ένα είδος επίπλαστης αυτοπροστασίας: λέει στον εαυτό του ότι διατηρεί την ευχέρεια να ελίσσεται ανάμεσα στα δεδομένα. Αν η διαφήμιση τον πολιορκήσει να αγοράσει ένα συγκεκριμένο προϊόν, μπορεί να κινηθεί προς ένα παραπλήσιο. Αν τον πιέσει με την προπαγάνδα του ή με τη φλυαρία του ένας τηλεοπτικός ή ραδιοφωνικός σταθμός, θα στρέψει το κουμπί του σε κάποιον ανταγωνιστή. Μία δόση βαυκαλίσματος του επιτρέπει προσωρινά να μη δει πως έχει υποβιβασθεί στη θέση τού παθητικού δέκτη. Ισχυρίζεται ότι διαλέγει, αποφεύγοντας να αναγνωρίσει ότι το πεδίο τής διαλογής σχηματίσθηκε έτσι ώστε να τον «περιέχει» μονίμως ως ενεργό αγοραστή, ως κάποιον που αν δεν ψωνίσει το ένα ή το άλλο αντικείμενο, αν δεν δει στις οθόνες το ένα ή το άλλο πρόγραμμα, ή αν δεν φορέσει το ένα ή το άλλο ρούχο, είναι σαν να παύει να μετέχει σε αυτό που καθιερώθηκε γύρω του από τον κοινό εθισμό.

Είναι γνωστός ο αντίλογος που προβάλλεται στη διαπίστωση αυτή. Διατείνονται μερικοί ότι δεν είναι βάσιμο να θεωρείται συρρικνωμένη η σκέψη από τη στιγμή που ο εγκέφαλος δείχνει πως δραστηριοποιείται περισσότερο. Αναφέρονται στον καταιγισμό των ερεθισμάτων, στην ακατάπαυστη απασχόληση των εγκεφαλικών κέντρων με το να κινητοποιούν τα όργανα της αντίληψης και να συντονίζουν το νευρικό σύστημα ώστε να ανταποκρίνεται έγκαιρα και ικανοποιητικά σε καταστάσεις που μεταβάλλονται ταχύτατα. Μας υποδεικνύουν να δείξουμε μεγαλύτερο σεβασμό στα γεγονότα. Δέστε, λένε, τι γίνεται· η κοινωνική ζωή κατακλύζεται από σήματα προειδοποιήσεων, υποδείξεων, απαγορεύσεων, συντονισμών ή και συναγερμών. Για να αντεπεξέλθει ο οργανισμός πρέπει να προσλαμβάνει πολλά σήματα, από τα οποία να συγκρατεί εκείνα που του χρειάζονται και τα υπόλοιπα να τα αποβάλλει. Τη δουλειά αυτή την έχει αναλάβει ο εγκέφαλος και, εφ’ όσον είναι τόσο δραστήριος, υποχρεωτικά ή σκέψη δεν μπορεί να είναι υποτονική. Αυτά υποστηρίζουν. Ωστόσο το επιχείρημά τους είναι σαθρό, διότι βασίζεται σε σαθρή παραδοχή. Θεωρούν ότι η εγκεφαλική δραστηριότητα «παράγει» τη σκέψη. Μία πιο προσεκτική προσέγγιση του ζητήματος φανερώνει πως κάτι τέτοιο δεν ευσταθεί.

Ας πάρουμε ένα παράδειγμα. Έστω ότι στο τέρμα ενός διαδρόμου τον οποίο διασχίζω προβάλλει μία σκάλα. Φαίνεται ως εάν η αντίληψή μου να απαιτεί αμέσως από τη διάνοια να υπολογίσει το ύψος της, τον αριθμό των σκαλοπατιών, τον χρόνο που θα μου πάρει μέχρι να ανέβω. Η αντίληψη του φυσικού γεγονότος μοιάζει να ορίζει στη διάνοια ένα συγκεκριμένο έργο. Μία σειρά ανοδικών κινήσεων θα ακολουθήσει, από σκαλί σε σκαλί. Αλλά τι να είναι αυτό που κάνει το σώμα να διευθετεί τα μέλη του και τις αρθρώσεις του γι’ αυτόν τον σκοπό; Προτού αρχίσει να κινείται το σώμα, ο νους εκκόλαψε τη θέληση για εκτέλεση της ενέργειας. Στη διεργασία αυτή δεν είχε ανάμειξη ο εγκέφαλος΄ τό μόνο που έκανε ήταν να δείξει στη διάνοια ότι η στιγμή τής απαραίτητης ώθησης ήλθε και πως ο διακόπτης πρέπει να γυρίσει, ώστε τα πόδια να πάρουν την κατάλληλη κλίση. Ποτέ το αίνιγμα της εκούσιας κίνησης δεν θα το λύσει ένας μηχανισμός. Ο σωματικός μηχανισμός, όσο κι αν έχει ως συντονιστή του ένα τόσο σύνθετο και ευαίσθητο όργανο όπως είναι ο εγκέφαλος, είναι ανίκανος να μας δώσει εξήγηση σχετικά με τα ελατήρια της ανθρώπινης πράξης.

Για κάποιους λόγους ο άνθρωπος κατευθύνεται προς τον έναν ή τον άλλο σκοπό. Τους σκέπτεται αυτούς τους σκοπούς, πράγμα που σημαίνει πως έχει την ικανότητα να ξεχωρίζει το πραγματικό από το δυνητικό, το εφικτό από το ανέφικτο. Σε αυτό έγκειται η ουσιαστική λειτουργία τής συνείδησης, την οποία στηρίζει η σκέψη με τις ταξινομήσεις που κάνει, τους συνδυασμούς, τους συλλογισμούς της. Είναι σαφές έτσι ότι η σκέψη ασκεί μία δραστηριότητα που προηγείται εκείνης του εγκεφάλου. Μάλιστα ο Μπερξόν είχε φθάσει να πει ότι ο εγκέφαλος ουσιαστικά «μιμείται» τη συνείδηση. Θέτει σε κατάλληλη κίνηση τα σωματικά γρανάζια και μοχλούς με έναν τρόπο που μοιάζει ηγετικός λόγω της ακρίβειας και της αποτελεσματικότητας που έχουν κανονικά οι εντολές του. Όμως ο πραγματικός εντολέας είναι άλλος· είναι ο «εαυτός», τα όρια του οποίου είναι ευρύτερα από το περίγραμμα του σώματος. Ή, για να το πούμε καλύτερα, ενώ ένα τμήμα τού εαυτού υπόκειται στις ανάγκες και τις φθορές που επιφέρουν οι συνηθισμένες περιστάσεις, ένα άλλο εξέρχεται ως ιδεατή εικόνα, ως δημιούργημα φασματικό και επιθυμητό, που προτρέπει το άτομο να πράξει κατάλληλα, ώστε να έλθει η πραγμάτωση του ιδεατού. Ένας ανώτερος εαυτός ανταγωνίζεται έναν κατώτερο. Πρόκειται για ατέρμονη αναμέτρηση που σφραγίζει την ηθική και πνευματική ζωή με διλήμματα και με λύσεις για τις οποίες άλλοτε μετανιώνει ή θλίβεται κάποιος κι άλλοτε υπερηφανεύεται. Σε κάθε περίπτωση, ο άνθρωπος προκαλείται και κεντρίζεται εκ των ένδον. Εκεί βασιζόταν και η πεποίθηση του Πλάτωνος όσο και του Αριστοτέλους ότι η τάση τής «ομοιώσεως» του ανθρώπου προς το θείο είναι συστατικό τής ψυχής του κι επομένως, αν το αρνηθεί, αναπόφευκτα ακρωτηριάζεται. Πάντως μία πλευρά τού ανθρωπίνου όντος έχει ανάγκη να έλκεται προς τα άνω, προς την τελειότητα της αλήθειας, της ομορφιάς, της δικαιοσύνης. Προτού φθάσει όμως κάποιος στους αιθέρες, πρέπει να ανέβει τις βαθμίδες τού εγκόσμιου βίου, προκειμένου με κάθε του κίνηση να διευρύνει την ελευθερία και την ευτυχία του. Προϋπόθεση είναι η ανάπτυξη της σκέψης.

Μιλάμε ακριβώς για σκέψη και όχι απλώς για λειτουργία τής διάνοιας. Με τη διάνοια ο άνθρωπος πασχίζει γενικά και με τη συνδρομή τού σώματος να περάσει από την κατάσταση της ανεπάρκειας στην επάρκεια, σε σχέση με το φυσικό και το κοινωνικό περιβάλλον του. Όλη η πρακτική ευφυΐα αναλίσκεται στο πώς θα πάψουμε να μειονεκτούμε. Ακόμη και όταν αρχίζουν να εμφανίζονται πλεονεκτήματα, ο φόβος ότι μπορεί να χαθούν εξακολουθεί να προσδίδει στην πρακτική νοημοσύνη τον χαρακτήρα ενός όπλου αποτροπής μάλλον παρά επίτευξης. Είμαστε πάντοτε θύματα της κοσμικής ανασφάλειάς μας· μέσα μας δεν παύει να δουλεύει αμυντικά ένα ανήσυχο ένστικτο. Με τη σκέψη όμως ο προσανατολισμός αλλάζει. Η σκέψη συνίσταται, σε μεγάλο βαθμό, σε ένα είδος ερώτησης που απευθύνει το πνεύμα στον εαυτό του: τι νόημα έχει να το επιχειρήσεις αυτό; Σε ποια ανάγκη σου αντιστοιχεί; Αξίζει το τίμημα το οποίο θα καταβάλεις; Ο διάλογος θα είναι εξ ορισμού εσωτερικός. Αυτό σημαίνει ότι, παρ’ όλο που τα εξωτερικά πράγματα θα ληφθούν υπ’ όψιν ως παράμετροι, το πόρισμα δεν θα προκύψει παρά από την αυτοεξέταση του ανθρώπου. Ασφαλώς, το «ποιος είμαι» συναρτάται με το τι κάνω ή σκοπεύω να κάνω. Πολύ απλά και πολύ γενικά αυτό σημαίνει πως τα ανθρώπινα σχέδια υφίστανται εκ προοιμίου την πίεση των υλικών συνθηκών. Ωστόσο, ο υπολογισμός των εξωτερικών παραγόντων δεν θα έπρεπε να γίνει κατευθυντήριος άξονας. Αν υπεισέλθει ένας τέτοιος υπολογισμός στην πρώτη κιόλας φάση τού στοχασμού, μοιραία θα τον διαβρώσει. Τότε, σε ό,τι και αν διαλογισθεί κάποιος θα έχει εντυπωθεί η αριθμητική πρακτική με την οποία καταχωρίζονται στο χαρτί -όπως και στη φαντασία ή και στα όνειρα κάποιων- τα «έξοδα» και τα «έσοδα». Η ζωή θα εξισωθεί με μία απόπειρα ισολογισμού. Αλλά αυτό δεν θα ήταν πραγματική σκέψη με όρους ελευθερίας· θα ήταν μέτρηση των δεδομένων και πιθανολόγηση υπό το κράτος τής ανησυχίας. Θα επιστρέφαμε στην παλαιά -και άλυτη- διαμάχη ανάμεσα στο «είμαι» και το «έχω».

Στην πραγματικότητα, στην εποχή μας ούτε ο πρώτος όρος ούτε ο δεύτερος εμπεριέχουν την ένταση που είχαν άλλοτε. Το «είμαι» απωθείται, διότι θυμίζει τα αδιέξοδα της ενδοσκόπησης. Το «έχω», αν και δεν απωθείται, κομίζει το άγχος από την αστάθεια και τις περιπλοκές τού κόσμου. Και τα δύο παραπέμπουν στην αβεβαιότητα. Είναι μία εξέλιξη που ήλθε να διαψεύσει πολλές προσδοκίες περί του αντιθέτου. Πράγματι, το κοινωνικό σύστημα στις χώρες τής Δύσεως, μολονότι έδειχνε κατά τον προηγούμενο αιώνα ότι οι ανταγωνισμοί και οι συγκρούσεις στους κόλπους του ήταν αξερίζωτοι, παρουσίαζε και μίαν άλλη πλευρά στην οποία διακρίνονταν οι δυνατότητες, αν όχι κάποιας αυτορρύθμισης, τουλάχιστον ενός ελέγχου των ακραίων αντιθέσεων. Ήταν το κράτος πρόνοιας, ήταν οι εμπειρίες από τις οικονομικές κρίσεις και τους πολέμους, ήταν η ανάγκη να ενταχθούν στο πλαίσιο του οργανωμένου αστικού κοινωνικού βίου πληθυσμιακές μάζες μετακινούμενες από τις επαρχίες ή και από άλλες χώρες – ήταν όλα αυτά που σηματοδοτούσαν το επείγον μιας γενικής διοργάνωσης και επιστασίας, σε εθνική και παγκόσμια κλίμακα. Παρ’ όλα αυτά, η επιχείρηση δεν απέδωσε. Σε πείσμα όλων των δεικτών σχετικά με την ανάγκη τής συνοχής, οι κάτοχοι μεγάλης οικονομικής ισχύος επιδόθηκαν σε διενέξεις μεταξύ τους που άφηναν όλο και πιο στενά περιθώρια για συμβιβασμούς. Η διαπάλη για την επικράτηση στις αγορές είναι πλέον τόσο σφοδρή, που διαχέει παντού την εντύπωση πως κανείς δεν μπορεί να επέμβει στο όνομα του συνόλου, ούτε ακόμη και το κράτος, ούτε καν και οι συνασπισμοί κρατών (όπως ο ευρωπαϊκός). Το θέμα μας όμως δεν είναι οι αιτίες που οδήγησαν εκεί. Είναι ο αντίκτυπος της εξαπλούμενης αταξίας στη σκέψη.

Αποτελεί πρόκριμμα για την εκδίπλωση της ελεύθερης σκέψης ένας αρκετά μεγάλος βαθμός σταθεροποίησης των πραγμάτων. Όχι φυσικά με την έννοια της παγίωσής τους. Τα υλικά πράγματα δεν χρειάζεται να μένουν στάσιμα για να τα παραλάβει η νόηση και να αρχίσει με την ησυχία της να τα εξετάζει. Ανήκει -έτσι κι αλλιώς- στη φύση τους να μεταβάλλονται, συσχετιζόμενα με άλλα παρόμοια ή διαφορετικά. Είναι όμως απαραίτητο να μην εμφανίζεται η μεταβολή τους υπερβολικά εξαρτημένη από το τυχαίο. Δεν είναι ταυτόσημο το τυχαίο με το ανεξήγητο. Με το πρώτο η σκέψη μπορεί να παραλύσει, με το δεύτερο όμως όχι αναγκαστικά, εφ’ όσον διατηρηθεί η αίσθηση πως ό,τι τώρα μοιάζει άνευ αιτίας θα υπαχθεί αργότερα στις αιτιώδεις σχέσεις. Ανέκαθεν η ιδέα τής αιτίας παρείχε μία ορισμένη παρηγοριά. Κάποτε, υποτίθεται, ότι θα βρισκόταν η αιτία που οι άνθρωποι βασάνιζαν ο ένας τον άλλον, μισούνταν ή κατέστρεφαν αυτό που δήλωναν πως αγαπούν. Επίσης, δεν έσβηνε η ελπίδα πως, όπως κάθε ασθένεια έχει την αιτία της, έτσι και η ζωή θα απαλλαγεί από τις δυστυχίες της, αν βρεθεί αυτό που τη σπρώχνει στη δυστυχία με το κακόβουλο διαβολικό του χέρι.

Έπειτα από διαδρομή μερικών αιώνων, χονδρικά από τον 17ο και μετά, η έννοια της αιτίας συναντά σήμερα μία επιφύλαξη που, χωρίς να είναι ρητή, διαχέεται σε όλους τούς τομείς σκέψεως και δράσεως. Σε λίγους μόνο θυλάκους ειδικής επιστημονικής δραστηριότητας απολαμβάνει μία εμπιστοσύνη άξια λόγου. Οι ίδιες οι επιστημονικές θεωρίες -πολύ αργότερα από τότε που ο D. Hume στη φιλοσοφία αντικατέστησε την έννοια τής αιτίας με τη «συνεχή διασύνδεση» των γεγονότων- κλόνισαν τα θεμέλια της σχέσης ανάμεσα σε αυτό που μεταβάλλει και σε αυτό που υφίσταται τη μεταβολή. Τι είναι, άραγε, εκείνο που επιτρέπει σε κάτι να ασκεί μία δύναμη τέτοια που να μεταβάλλει τα πράγματα; Άνοιξε ένα χάσμα μπροστά στο οποίο η επιστήμη οπισθοχώρησε αρχικά με δέος. Γρήγορα όμως το κάλυψε με μία αντεπίθεση που προσπαθούσε να πείσει ότι το Σύμπαν δεν είναι σε θέση να της κλείσει την πόρτα, άπαξ και την άνοιξε λίγο. Ενσωμάτωσε την έννοια τού απροσδιόριστου στο ιδίωμά της με έναν τέτοιο τρόπο που το καθιστούσε δομικό στοιχείο. Ιδού λοιπόν που έχουμε δομές οι οποίες εμπεριέχουν αυτό που τις αποδομεί, έστω και μόνο σε βασικά σημεία. Αλλά τι σημαίνει αυτό; Να κινούμαστε ως εάν τίποτε να μη μπορεί να μας σταματήσει, ενώ θα είμαστε μάλλον βέβαιοι ότι αυτό θα συμβεί; Να εργαζόμαστε ως εάν τίποτε να μη μπορεί να διατάξει αναστολή τής εργασίας, ενώ θα είμαστε μάλλον βέβαιοι ότι τίποτε δεν μπορεί να το εμποδίσει να συμβεί, ανά πάσα στιγμή; Μία άβυσσος παραλογισμού ανοίγεται και, για να μην τη βλέπει κανείς, εφευρίσκονται άπειρα μέσα εθελοτυφλίας.

Είναι χαρακτηριστικό το πόσο γοργός είναι ο ρυθμός με τον οποίο πολλαπλασιάζονται στο κοινωνικό πεδίο τα σημεία όπου μπορεί να αγκιστρωθεί προσωρινά η προσοχή, μέχρι να στραφεί σε άλλα σημεία. Μοιάζει με πρωτεύον μέλημα του κοινωνικού συστήματος να δελεάζει το άτομο ώστε να μετατοπίζει την προσοχή του από το ένα στο άλλο, και ποτέ να μην εστιάζει σε ό,τι φαίνεται να έχει κεντρική σημασία στη ζωή του. Και τι θα είχε περισσότερη σημασία από το να επισκοπήσει τη δυνατότητα να πράξει ελεύθερα; Ως προς αυτό, η μαρτυρία των πραγμάτων είναι αμείλικτη: του δείχνει πως σε όλους τους τομείς της ζωής τα περιθώρια να επέμβει και να αφήσει κάπου το ίχνος του είναι απελπιστικά στενά. Στην οικονομία, ο συγκεντρωτισμός εντείνεται συνεχώς σε σημείο που ακόμη και οι τοποθετημένοι στα ανώτερα κλιμάκια της ιεραρχίας να περιέρχονται στην κατάσταση του εργαλείου, χωρίς να μετέχουν στις αποφάσεις, γεγονός που τους εξομοιώνει, παρά τις διαφορές στην αμοιβή, με τους εργαζόμενους στα χαμηλά κλιμάκια. Η έννοια της διεύθυνσης δεν αφορά πλέον τους τυπικά διευθύνοντες και η αίσθηση στους τελευταίους ότι χάνουν όλο και περισσότερο το γόητρο του ιθύνοντος μειώνει κατακόρυφα και τη διάθεσή τους να εκτελέσουν τον ρόλο τους. Όλοι οι επαγγελματικοί ρόλοι υποβιβάζονται και ο καθένας -χειρώνακτας, υπάλληλος, διευθυντής-, από τη θέση πλέον του κομπάρσου όπου τον ρίχνουν οι εξελίξεις, το μόνο που θέλει είναι να μη χάνει τουλάχιστον το εισόδημά του και να ξεχνά το δυσάρεστο γεγονός πως οι πρωτοβουλίες απαγορεύονται. Παράλληλα προς αυτό, βαίνει και η εξουδετέρωση της ενέργειας του ατόμου στην πολιτική σφαίρα. Οι επιπτώσεις τού κομματισμού είναι εδώ καθοριστικές, ιδίως σε χώρες όπως η Ελλάδα, όπου το παρελθόν συνεχίζει στον τομέα αυτόν να αναπαράγεται μέσα στο παρόν. Όσο κι αν απογοητεύει και δείχνει τον στυγνό του χαρακτήρα, ο κομματισμός διατηρεί την ισχύ του και αναπαράγει μονίμως το αξίωμα, που είναι αποκλειστικά δικό του, πως τη «γραμμή» τού κόμματος οφείλουν να ακολουθούν όλες οι απόψεις, αν είναι να κρατηθεί στη γραμμή τών συμφερόντων του το ίδιο το κόμμα. Όμως, ακόμη κι αν θυσιαζόταν μία ατομική παρεκκλίνουσα άποψη στην κομματική αντίληψη, η εμπειρία δείχνει πως με τη σειρά τους τα κόμματα και οι πολιτικοί εκπρόσωποι υποκύπτουν τόσο συχνά στις βουλές τών κατόχων τού χρήματος, ώστε η θυσία τού πνεύματος να θεωρείται άκαρπη.

Αποξενωμένο στην εργασία, εξουδετερωμένο στην πολιτική, πελαγωμένο μέσα στην αυτοματοποίηση της διοίκησης και των κοινωνικών συναλλαγών, το άτομο βρίσκει σαν ύστατο καταφύγιο απέναντι στην αδυναμία του την τεχνητή και βεβιασμένη τόνωση της υποκειμενικότητάς του. Είναι μία προσπάθεια να γίνει πυξίδα τής ζωής η ψευδαίσθηση. Αφού η κοινωνική πραγματικότητα εμφανίζεται ήδη σχηματισμένη, αφού τα γεγονότα μοιάζουν προκαθορισμένα, το εγώ θα κλειστεί μέσα στον δικό του κύκλο, όπου εκεί θα υποδυθεί τον αύτεξούσιο, όπως μπορεί.

Στο επίπεδο της συμπεριφοράς και των στάσεων τα παραδείγματα αφθονούν. Είναι ενδεικτική η επιμονή με την οποία πολλοί προ­βάλλουν τη «γνώμη» τους. Την εξαγγέλλουν, την υπογραμμίζουν, την επαναλαμβάνουν στερεότυπα. Όσο περισσότερο τονίζουν πως απορρέει από την προσωπική τους κρίση, τόσο λιγώτερο πείθουν ότι έτσι είναι. Διότι αποφεύγουν τον κόπο να στηρίξουν όσα λένε σε μία βάση κοινής παραδοχής. Για να εισαχθεί μία γνώμη προς συζήτησιν, αυτονόητο είναι ότι οι μετέχοντες δέχονται κάποια σημεία ως αφετηρία για όλους. Εδώ όμως δεν υπάρχει τέτοια φροντίδα. Διαισθάνεται ο φορέας τής γνώμης πως αν δοκίμαζε να στηριχθεί σε ένα επιχείρημα, θα αποκαλυπτόταν εύκολα είτε ότι το επιχείρημα είναι δοτό (από κάποια πηγή πληροφόρησης, από κάποιον πομπό μηνυμάτων), είτε ότι η λογική του είναι κατάφωρα ταλαιπωρημένη. Δεν πρόκειται για διανοητική υστέρηση· θα μπορούσε η διάνοια να πασχίσει να αρθρώσει καλύτερα τον λόγο. Δεν το αποπειράται όμως, γιατί η απόπειρα θα αφαιρούσε τη λάμψη που δίνει η κατηγορηματικότητα στη γλώσσα. Το άτομο χρειάζεται να έχει μία κάποια ακαμψία στο ύφος, για να μπορεί να πιστέψει το ίδιο πως είναι ανεξάρτητο, πως δεν τον υποχρεώνει τίποτε και κανείς. Είναι λοιπόν ισχυρογνώμων; Δεν φθάνει εκεί. Η ισχυρογνωμοσύνη συνεπάγεται κόπους και ανάληψη κινδύνων την παραμονεύει η απόρριψη, ο διασυρμός, η γελοιοποίηση. Γλυτώνει κανείς από όλα αυτά, αν εξαπολύσει την άποψή του, χωρίς να δώσει μάχη για να αποδειχθεί ορθότερη από άλλες. Έτσι, η συζήτηση ούτε καν ξεκινά’ ο καθένας μένει στη θέση του και μοιραία η σκέψη καθηλώνεται στην κοινοτοπία.

Δηλώνει πολλά για τα ήθη και τον πνευματικό πολιτισμό τού καιρού μας το ότι τις τετριμμένες, πολυμεταχειρισμένες και χωρίς ερωτήματα για τα περαιτέρω απόψεις τους οι υποστηρικτές τους δεν ενδιαφέρονται ουδόλως να τις στερεώσουν καλύτερα και να τις επιβάλουν ως κανόνα. Εκεί σημειώνεται μία διαφορά πολύ σημαντική από ό,τι χαρακτήριζε τον άνθρωπο της μάζας μιας άλλης εποχής. Ο Ortegti y Gusset είχε διακρίνει κατά την περίοδο του μεσοπολέμου ότι ένας τρόπος για να αισθανθεί ο μαζάνθρωπος ότι κυβερνά, μολονότι δεν είχε στη διάθεσή του κανένα σκήπτρο, ήταν να δίνει στα κλισέ του το βάρος που αντιστοιχούσε σε αλήθειες αποδεδειγμένες. Ο σημερινός απόγονός του είναι λιγότερο φιλόδοξος. Αδιαφορεί για την επικράτηση της γνώμης του’ αν ο πρόγονός του διέλυε τη διαλογική σχέση, εκείνος την αφήνει στην άκρη, δεν πολυνοιάζεταιΕίναι ελεύθερος να μην οριοθετεί, να μην κατατάσσει, να μην αναλύει. Δεν είναι περίεργο επομένως που και στις άλλες εκφράσεις τής ζωής του οι απαιτήσεις τής λογικής παραμερίζονται. Είναι μία επονείδιστη τροπή για τις κοινωνίες τού καιρού μας να εκπαιδεύουν ανθρώπους για τους οποίους η κοινωνική τους αχρήστευση παρασύρει στον κατήφορο ακόμη και τα στοιχειώδη ερείσματα της ορθοφροσύνης. Εντυπωσιάζει το πόσο συχνά ομιλίες και γραπτά σημαδεύονται από αντιφάσεις. Αγορεύσεις πολιτικών, σχόλια δημοσιογράφων, αλλά και λόγοι ειδημόνων προχωρούν ακάθεκτοι, προσπερνώντας το γεγονός ότι στην πορεία τους μερικά από τα λεγόμενα ή γραφόμενα είναι ασυμβίβαστα μεταξύ τους. Δεν τους δίνουν σημασία. Οι αντιφάσεις μένουν άλυτες, διατηρούνται και θα επανέλθουν κάποια στιγμή αργότερα. Κανείς δεν φοβάται πως ένας αντιρρησίας, ακόμη και με μέτρια κριτική ικανότητα, θα τους ανακόψει και θα τους επαναφέρει στην τάξη. Στο κάτω-κάτω τι κοστίζουν τέτοια λάθη; Και μήπως όντως είναι λάθη;

Προφανώς, βρισκόμαστε απείρως μακρυά από τα αρχαιοελληνικά πνευματικά ήθη, στο πλαίσιο των οποίων ο βαρυνόμενος με αντιφάσεις ομιλητής αισθανόταν αισχύνη μόλις καταφαινόταν το σφάλμα του, όπως αναφέρεται στον πλατωνικό Σοφιστή. Για τον άνθρωπο του καιρού μας τέτοιες δοκιμασίες μοιάζουν αδιανόητες. Εκείνος που έκανε λάστιχο την έννοια της ελευθερίας αναμενόμενο είναι να θεωρεί πως το να οικοδομεί με συνέπεια έναν συλλογισμό είναι σχολαστικισμός παρωχημένος, απέναντι στον οποίον αρνείται να απολογηθεί. Είναι ένα από τα «δικαιώματά» του να προβάλλει ισχυρισμούς χωρίς να τους βασίζει πουθενά’ να αποφεύγει επίσης ορισμένους τύπους συλλογισμού, κυρίως τον υποθετικό, και κατά δεύτερο λόγο τον διαζευκτικό. Σπάνια θα δει κάποιος σε εργασίες μαθητών και φοιτητών να διατυπώνονται υποθετικές προτάσεις συναρτημένες με αντίστοιχα εναλλακτικά συμπεράσματα. Εννοείται ότι έξω από τις σχολικές αίθουσες και τα αμφιθέατρα η κατάσταση έχει ξεφύγει πολύ περισσότερο από κάθε έλεγχο. Έρχεται απρόσκοπτα η ημιμάθεια να συναντήσει τη συνθηματολογία τής ανεκτικότητας. Δίνεται άδεια σε κάποιους, που το μοναδικό προσόν τους είναι η εξειδίκευσή τους σε μία γωνίτσα τού επιστητού, να ομιλούν αλαζονικά σαν να είχαν το ίδιο προσόν για όλα τα θέματα. Δεν επιτρέπεται να στιγματίζεται κανείς για τις ελλείψεις του. Δεν φταίει αυτός – και είναι περίπλοκο να βρεθεί το τι φταίει. Οπότε η έλλειψη δεν υφίσταται. Ένας πολιτισμός που όλα τα χωνεύει, χωρίς να σκοτίζεται να δημιουργήσει οπωσδήποτε, φυσικό είναι να δέχεται το «δικαίωμα στην άγνοια», στο σφάλμα, ή και στον παραλογισμό ακόμη, δεδομένου ότι από πολύ φορτωμένους με έγνοιες ανθρώπους θεωρείται πως θα ήταν δυσβάστακτο να απαιτείται να είναι και στη σκέψη τους άψογοι. Το ζήτημα όμως δεν είναι αυτό. Δεν αφορά το μέγεθος του ελαττώματος, αφορά το κατά πόσον το ελάττωμα συγκαλύπτεται για να διασωθεί στα μάτια τού ίδιου του ατόμου μία εικόνα τού εαυτού του που δεν το ευτελίζει.

Το συνολικό αποτέλεσμα είναι η αλήθεια να παραποιείται και το ψέμμα να φτιασιδώνεται, έτσι ώστε οι μεν σοβαροί εξαναγκασμοί που υφίστανται οι άνθρωποι να ωθούνται στη λήθη, οι δε ελαφρότεροι να εμφανίζονται στη συνείδηση ως δεκτικοί διορθώσεων. Ας πάρουμε για παράδειγμα τη διάδοση της χρήσεως του όρου «ενόχληση» ή «παρενόχληση». Διαπιστώνονται και καταγγέλλονται οχλήσεις παντού: στον τρόπο τής ομιλίας, στις χειρονομίες, στις σεξουαλικές σχέσεις, στις σχέσεις μεταξύ προϊσταμένων και υφισταμένων ή μεταξύ γειτόνων. Αναμφίβολα, με την εκκένωση του δημόσιου χώρου από την ενεργό παρουσία των ατόμων, αυξήθηκαν τα κρούσματα αδιακρισίας, αγένειας και επιθετικότητας, τα οποία σε προηγούμενες εποχές δεν μπορούσαν, τουλάχιστον δημοσίως, να εκδηλωθούν ανοικτά λόγω των κανόνων που έθετε η κοινότητα. Οι κανόνες και τα ήθη αναλάμβαναν την τήρηση μιας ελάχιστης κοσμιότητας, που οι νεώτεροι χρόνοι τη λοιδόρησαν σαν συμβατική και υποκριτική. Αν είχαν δίκιο οι αντικονφορμιστές, ως έναν βαθμό, αυτό το δίκιο το τράβηξαν έως το άλλο άκρο. Κατήγγειλαν τον τυπικό καθωσπρεπισμό τόσο ισοπεδωτικά, ώστε έμεινε ανοικτός ο δρόμος για να εισβάλει και γίνει αποδεκτό -από το πρόσχημα της απλοποίησης- το επιδεικτικά ακατέργαστο έως και το άξεστο στους τρόπους, ώσπου φθάσαμε τα τελευταία χρόνια σε ένα είδος έκρηξης των ασχημιών, της τραχύτητας και της χυδαιότητας, κι αυτό σε αντίθεση με τη νομοθεσία που γινόταν λεπτομερέστερη και προέβλεπε για τα σχετικά αδικήματα βαρύτερες ποινές. Οι νόμοι έγιναν πιο προστατευτικοί για το άτομο, άλλα οι άνθρωποι -στην πράξη- πιο ώμοι ο ένας απέναντι στον άλλο.

Έτσι, η «ενόχληση» παρεισέφρησε σε όλες τις πτυχές τής κοινωνικής ζωής: στην ευρύτερη οικογένεια, στο σχολείο, στα επαγγέλματα. Ούτε λόγος πως είναι δείγμα ηθικής υγείας το να αντιδρούν οι θιγόμενοι σε όσους θεωρούν πως οι ορέξεις τους δεν συναντούν κανέναν φραγμό. Το πρόβλημα αρχίζει από εκεί και πέρα. Σε όλη την έκταση των κοινωνικών σχέσεων η αύξηση του αριθμού τέτοιων επεισοδίων τριβής ανάμεσα σε άτομα, φύλα και ομάδες κάθε τύπου τείνει να καταλήξει σε μία διόγκωση του ελάσσονος εις βάρος τού μείζονος. Όταν κάποιος προβάλλει αντίσταση σε έναν άλλο που ασχημονεί, προασπίζεται την ελευθερία που έχει ώστε να μην γίνει λεία τής απρέπειας ή της βαναυσότητας. Όταν το ίδιο άτομο υποβάλλει μία πρόταση στον χώρο εργασίας του, με την οποία θα ήταν δυνατόν να βελτιωθεί η κατάσταση του απασχολούμενου προσωπικού από την άποψη της δικαιοσύνης και της αξιοπρέπειας, και η πρόταση αυτή καταχωνιάζεται και δεν εξετάζεται καν, το πλήγμα στην ελευθερία τού προτείνοντος αφορά περισσότερους. Από την άποψη αυτή η βλάβη που επέρχεται είναι αντικειμενικά μεγαλύτερη από ό,τι στην πρώτη περίπτωση.

Σε γενικές γραμμές αυτή η ασυμμετρία καθιερώθηκε στον κοινωνικό χώρο. Καταγράφονται εκεί αντιδράσεις σε προσβολές που αφορούν την προσωπική ακεραιότητα, οι οποίες αντιδράσεις εκπνέουν όταν αποκαθίσταται κάπως η βλάβη· σπάνια προεκτείνονται προς τον κοινωνικό χώρο, όπου εκεί οι εξαναγκασμοί συναντούν όλο και μικρότερη αντίσταση. Ευθιξία στα ιδιωτικά, απάθεια στα δημόσια. Δεν είναι παράδοξη η αντίθεση. Είναι απόρροια του γεγονότος ότι ο σύγχρονος άνθρωπος, μην αντέχοντας τη σκέψη ότι είναι υποδουλωμένος, προσυπογράφει σε αντιστάθμιση απεγνωσμένα ένα «μη μου άπτου», επιδιώκοντας με όλα τα μέσα -φθάνοντας έως και τη νεύρωση- να φανεί πιστός στο δόγμα του. Τέτοια παιχνίδια μπορεί να παίζει πολλά η συνείδηση. Το να απεμπολείς όμως με ξεγελάσματα την ελευθερία σου δεν είναι απλό. Η συνείδηση δυσκολεύεται πολύ, από ένα σημείο κι έπειτα, να συνεχίσει τους ελιγμούς της. Κάποια στιγμή εξασθενεί. Ομολογεί ότι έχει αποθαρρυνθεί. Για ποιον λόγο να πασχίζει κάποιος να κερδίσει την ελευθερία του, όταν ο κόσμος προς τον οποίο θα απευθυνόταν μοιάζει να μην τη χρειάζεται καθόλου, και να του διαμηνύει μάλιστα ότι για να συνεχίσει να υπάρχει κάποια ελευθερία αρκούν τα εργαλεία τής δικτύωσης, της οργάνωσης, του κεντρικού ελέγχου; Αυτά τα εργαλεία δουλεύουν, αυτά διευθετούν το οτιδήποτε. Το μυαλό, που αρχικά τα επινόησε, τώρα παρακολουθεί παθητικά τη λειτουργία τους και είναι τόσο θαμπωμένο με το θέαμα, που τείνει να ξεχάσει το ποιος επινόησε τι.

Από την ώρα που η συνείδηση υπνωτίζεται με τα όσα κατασκεύασε το πνεύμα, έχοντας πάψει ουσιαστικά να κατανοεί τις καταχρήσεις και τις παρενέργειές τους, είναι βέβαιο ότι θα παραχωρήσει τη θέση της σε εκείνο το τμήμα τής ψυχής που, αντίθετα, απεχθάνεται τον ύπνο. Το ασυνείδητο βιάζεται να αφυπνισθεί. Θέλει να ανέβει στην επιφάνεια και η αδυνατισμένη, ναρκωμένη συνείδηση όχι μόνο δεν το εμποδίζει, αλλά το καλεί να έλθει. Πουθενά αλλού η διεργασία αυτή δεν είναι τόσο εμφανής όσο στις τέχνες. Θεατρικές σκηνές, κινηματογραφικές οθόνες, γκαλερί και άλλοι χώροι πρόσφοροι για «πολυθεάματα» υποδέχονται μία συνεχή ροή από αυτοσχεδιασμούς και αυθορμησίες, που δίνουν την εντύπωση ότι εκτελούνται σαν να έχει προεξοφληθεί πως θα σβήσουν το επόμενο λεπτό. Άλλοτε οι κραυγές που ύψωνε ο σουρρεαλισμός στοιχειοθετούσαν μία διαμαρτυρία. Σήμερα οι επίγονοί του περιορίζονται σε ασκήσεις φυγής.

Ανάλογα φαινόμενα παρατηρούνται και στις διάφορες περιοχές τής πνευματικής σφαίρας. Γίνονται δεκτές ευμενώς, αν και χωρίς θέρμη (αφού με θέρμη δεν υιοθετείται τίποτα, έτσι κι αλλιώς), οι αποσπασματικές εκφράσεις, η ασυνέχεια, η ελλειπτικότητα που δεν υπαινίσσεται κάτι ανανεωτικό -παρ’ όλο που φιλοδοξεί να φαίνεται έτσι-, διατίθεται εύκολα χώρος στις ποικίλες εκδοχές ενός λόγου που ασθμαίνει θορυβωδώς, αν και δεν έχει κουρασθεί από κάποια αναζήτηση ή έρευνα. Είμαστε μάρτυρες μιας παρανόησης απολύτως χαρακτηριστικής του πολιτισμού μας. Θεωρείται ότι το καταπιεσμένο μέρος τής ανθρώπινης ύπαρξης θα ήταν καλό να αποκτήσει φωνή ανοίγοντας βίαια την καταπακτή όπου ήταν κλεισμένο. Αγνοούν ή ξέχασαν πολλοί ότι η βιαιότητα μιας τέτοιας κίνησης φέρνει κάποιους καρπούς, μόνον αν η σκέψη που την έχει υποδαυλίσει μπορεί να την εντάξει εκ νέου σε ένα πρόγραμμα απελευθέρωσης του ανθρώπου. Οι ριζοσπάστες στοχαστές και οι ρηξικέλευθοι καλλιτέχνες μέχρι τα μέσα τού προηγούμενου αιώνα αυτό έκαναν. Τη βαλβίδα που άνοιγαν επεδίωκαν να τη ρυθμίσουν πάλι (ανεξάρτητα από το τι κατόρθωσαν τελικά). Στις μέρες μας οι θιασώτες τής αποσπασματικότητας γίνονται οι ίδιοι θεατές της και καταβροχθίζουν το θέαμα, έχοντας πάψει να ενδιαφέρονται για το πώς θα ήταν δυνατή μία άλλη, ανώτερη σύνθεση. Είναι προφανές ότι κατατάσσουν τη σκέψη στις τροχοπέδες τής έκφρασης, αναθέτοντάς της εργασίες μόνο πρακτικού τύπου. Μία ακόμη υπεκφυγή ή μία ακόμη ένδειξη νεο-πρωτογονισμού; Όπως και νά ’ναι, η ελεύθερη και μεθοδική σκέψη γνωρίζει την ήττα. Αναπόφευκτη τροπή, αφού δεν λαμβάνεται υπ’ όψιν το γεγονός ότι δεν υπάρχει ειλικρινής πόρευση προς το Νέο που δεν έχει ακόμα φανεί, αν δεν συνοδεύεται από τη σκέψη που ποθεί πραγματικά να δώσει ως το τέλος τον αγώνα της.

Πολλοί από εκείνους που ομιλούν για έξοδο από το συμβατικό πλαίσιο του εγκόσμιου βίου και για άπλωμα της ψυχής πέρα από τα σύνορα του πεπερασμένου, ρητορεύουν απλώς, απρόθυμοι να κατανοήσουν ότι για να αποκολληθεί από τα υπάρχοντα πράγματα η σκέψη πρέπει πρώτα να εισδύσει μέσα τους. Δεν έρχεται ο εξευγενισμός τού πνεύματος αν δεν λερωθούν τα χέρια. Η επιθυμία τού ανθρώπου να βγει από τα όριά του μεστώνει όταν ο νους του έχει αγγίξει πραγματικά ένα όριο. Προηγείται η σκαπάνη τής έρευνας και έπεται το ανάβλυσμα τής αλήθειας. Δεν σκάπτεται όμως το χώμα και δεν παραμερίζονται οι πέτρες, αν δεν υποταχθεί η εργασία στους κανόνες της εκσκαφής. Για να φθάσει να ανοιχθεί η ψυχή προς ό,τι νιώθει πως την υπερβαίνει, για να στραφεί προς το Σύμπαν και να αναζητήσει εκεί τα σημάδια από την παρουσία ενός Όντος με το οποίο διαισθάνεται ότι έχει μία εσώτερη σχέση, απαιτείται η σκέψη να έχει διανύσει μία ορισμένη απόσταση. Ελευθερία στη σκέψη σημαίνει να εφοδιάζεις τη σκέψη με ένα τέτοιο θάρρος, ώστε να μη διστάζει να κινείται -από στάδιο σε στάδιο- μέχρι τα έσχατα. Δεν διαλογίζεται κανείς απ’ ευθείας το Υπερπέραν και από τι ενδεχομένως κατοικείται. Προτού πλησιάσει εκεί, έχει εξαντλήσει όλες του τις ικμάδες διερωτώμενος σχετικά με το πώς ζει, ποιος είναι, προς τα πού πηγαίνει. Χρειάζεται επίπονη νοητική διερεύνηση για να προετοιμασθεί ένα βίωμα υψηλής τάσεως: μία αναπτέρωση, μία μεταστροφή. Ένα-ένα θα πρέπει να εξετάζονται τα γεγονότα και να σταθμίζονται τα αισθήματα. Τι με θέλγει; Τι με έθελγε κάποτε και τι τώρα; Τι άφησαν μέσα μου οι έρωτες και οι φθορές τους και τι οι φόβοι; Σε όλα αποδίδεται το ειδικό τους βάρος. Μέχρι που στο τέλος η σκέψη αυτή, αρκετά ελεύθερη ώστε να δέχεται να υποφέρει με μερικά από τα ευρήματά της, να μπορεί να αποφανθεί για λογαριασμό τής ψυχής: βρίσκει επιτέλους «τι της λείπει». Μόνο αφού έχει προσεγγίσει αυτό το σημείο, είναι δυνατόν να κινηθεί ανυψωτικά. Έχει πλέον οξυνθεί η παρατηρητικότητα. Έχουν επισημανθεί ορισμένοι καίριοι συσχετισμοί ανάμεσα στα φαινόμενα. Στρατεύεται και πειθαρχεί ακόμη και η διόραση. Τα πάντα υπακούουν στον ζήλο για τη σύλληψη της αλήθειας· η συνείδηση αποκτά αιχμή. Τότε είναι δυνατόν να αναζητηθεί το υπέρτατο νόημα, η αρχή των πάντων. Το «άλμα τής πίστης» -για να θυμηθούμε τον όρο τού S. Kierkegaard- δεν έρχεται χωρίς προγύμναση. Είναι το ίδιο νήμα που ξεκινά με την ενατένιση του Αγαθού στον Πλάτωνα και με την έλευση του θεοειδούς «ποιητικού νου» στον Αριστοτέλη.

Το συμπέρασμα δεν είναι ότι όλοι πρέπει να γίνουν φιλόσοφοι για να κερδίσουν την ελευθερία τής αυτομεταμόρφωσής τους. Δεν είναι η φιλοσοφική θεωρία η προϋπόθεση. Είναι η διατήρηση στον άνθρωπο της επιθυμίας να ζει, έχοντας βοηθό του τη διαύγεια και την εντιμότητα του πνεύματος με το οποίο προικίσθηκε. Η καλυμμένη με σύγχυση και αγωνίες υφήλιος χρειάζεται σήμερα όσο τίποτε άλλο τη συνειδητότητα, ακόμη και τη γενναιότητα της σκέψης. Από εκείνους που δεν θολώνουν τα νερά αναμένεται να έλθει ο καθαρισμός των υδάτων τού κόσμου. Από εκείνους που δεν κρύβονται μέσα σε καπνούς ασυναρτησίας, παραληρήματος ή δημαγωγίας αναμένεται να έλθει ο καθαρισμός τής πνευματικής ατμόσφαιρας, ώστε να μπορεί ο άνθρωπος να κοιτάξει με βλέμμα ανεμπόδιστο προς τις υπέρτατες αλήθειες στις οποίες υπόκειται. Και να κλίνει την κεφαλή του, όντας ταπεινός και συνάμα ελεύθερος.

(Πηγή: Περιοδικό “Θεολογία”, Τριμηνιαία Έκδοση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, Ιούλ. – Σεπ. 2021.

Πηγή : https://antifono.gr/

to synoro blog

Σε 24ωρη απεργία προχωρούν οι ναυτεργάτες σε όλες τις κατηγορίες πλοίων.


Την πραγματοποίηση 24ωρης πανελλαδικής απεργίας την Τετάρτη 9 Νοεμβρίου 2022 και συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας στην Αθήνα, αλλά και σε άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας, αποφάσισε η Ολομέλεια της Διοίκησης της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδας (ΓΣΕΕ)(συνεδρίαση 15.09.2022)

Η ανακοίνωση της ΓΣΕΕ 

«Η Συνομοσπονδία, εκτιμώντας τη δύσκολη κατάσταση, με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπος ο κόσμος της μισθωτής εργασίας και η κοινωνία γενικότερα, με τη ραγδαία αύξηση του ενεργειακού κόστους και την εκτίναξη των τιμών σε βασικά είδη πρώτης ανάγκης, δηλώνει ότι οι οριζόντιες παροχές με προεκλογικό άρωμα δεν λύνουν το πρόβλημα. Δυστυχώς, οι έχοντες και κατέχοντες, με πολιτική ανοχή, μετακύλησαν όλες τις επιβαρύνσεις στον κόσμο της μισθωτής εργασίας.

 Τώρα περισσότερο από κάθε άλλη στιγμή είναι απαραίτητη η αύξηση του κατώτατου μισθού και η επαναφορά του συλλογικού εργατικού δικαίου με καθολική ισχύ των συλλογικών συμβάσεων εργασίας σε όλους τους κλάδους της οικονομίας»  

Πηγή : https://kaipoutheos.gr/

to synoro blog

Αμοργός: Δημιουργία προστατευόμενης περιοχής αλιείας στο νησί


Σε κλίμα συγκίνησης και αισιοδοξίας, υπογράφηκε, την Δευτέρα 26 Σεπτεμβρίου 2022 στην Αμοργό, ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ, επακόλουθο πολύμηνων συζητήσεων και στενής συνεργασίας των συμβαλλόμενων μερών, επισφραγίζοντας την ισχυρή βούληση πολιτείας, τοπικής αυτοδιοίκησης, ακαδημαϊκής κοινότητας, περιβαλλοντικών οργανισμών και ιδρυμάτων να στηρίξουν εμπράκτως τους αλιείς της Αμοργού και την πρωτοβουλία ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ[1], μέσω του σχεδιασμού και της υλοποίησης των απαραίτητων επιστημονικών και θεσμικών διαδικασιών που θα οδηγήσουν στη δημιουργία προστατευόμενης περιοχής αλιείας στο νησί της Αμοργού.

 Ειδικότερα, το Μνημόνιο Συνεργασίας εξειδικεύει τις δεσμεύσεις και τα επόμενα βήματα όλων των μερών, και συγκεκριμένα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥπΑΑΤ)[2], της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής (ΓΓΝΠ), του Δήμο Αμοργού (ΔΑ), του Επαγγελματικού Αλιευτικού Συλλόγου Αμοργού ‘Χοζοβιώτισσα’, του Cyclades Preservation Fund (CPF)[3], του Blue Marine Foundation (BMF)[4], και του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΓΠΑ), με σκοπό τη δημιουργία μιας πρότυπης πρότασης προστασίας και διαχείρισης, σχεδιασμένης εξαρχής με τρόπο που να προσφέρει μεσο-μακροπρόθεσμα οφέλη στους αλιείς αλλά και υψηλό δυναμικό μεταφοράς και αναπαραγωγής σε πλήθος άλλων παράκτιων και νησιωτικών περιοχών. 

 Προς την ίδια κατεύθυνση, ξεκίνησε άλλωστε πρόσφατα και η αλιευτική μελέτη του Γεωπονικού Πανεπιστημίου που έχει ως σκοπό την ποσοτική και ποιοτική εκτίμηση της κατανομής και αφθονίας ειδών ιχθύων στα ζωτικής σημασίας λιβάδια Ποσειδωνίας, Posidonia oceanica αλλά και άλλα παράκτια ενδιαιτήματα σε τρεις υπό μελέτη περιοχές, οι οποίες έχουν προταθεί από τους αλιείς της Αμοργού. Η προστασία αυτών των ενδιαιτημάτων όσο και άλλων περιοχών που λειτουργούν ως μαιευτήρια ή και αναπαραγωγικά πεδία ιχθύων και καρκινοειδών (π.χ. αστακοί) θα βρίσκεται στο επίκεντρο της ερευνητικής αυτής μελέτης, την επιστημονική ευθύνη της οποίας έχει ο Επ. Καθηγητής Στέφανος Καλογήρου, και η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί σε περίπου ένα έτος. 

Επιμέρους, η μελέτη της εξάπλωσης χωροκατακτητικών ξενικών ειδών και η χρήση των ενδιαιτημάτων από αυτά θα αποτελέσει και αυτό με την σειρά του σημαντικό αντικείμενο μελέτης του έργου. Η μελέτη χρηματοδοτείται στο μεγαλύτερο μέρος της από το Blue Marine Foundation (BMF), ενώ τόσο το Cyclades Preservation Fund (CPF) όσο και η Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής (ΓΓΝΠ) έχουν δεσμευτεί να την συγχρηματοδοτήσουν. 

 «Εκ μέρους του Επαγγελματικού Αλιευτικού Συλλόγου Αμοργού, θέλω να εκφράσω την ικανοποίηση μας τόσο για τα αποτελέσματα της προσπάθειας μέχρι τώρα σε συνεργασία με τον Δήμο, το CPF, το BMF και τον επιστημονικό σύμβουλο της πρωτοβουλίας, βιολόγο Βαγγέλη Παράβα, αλλά και για την επικείμενη σύμπραξη με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο», δήλωσε Μιχάλης Κρόσμαν, Πρόεδρος του Αλιευτικού Συλλόγου Αμοργού . 

«Με την επίσημη, πλέον, στήριξη της πολιτείας μέσω του ΥπΑΑΤ, της ΓΓΝΠ και της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, είμαστε σε θέση να αισιοδοξούμε για μία βιώσιμη παράκτια αλιεία στην Αμοργό. Σε κάθε δρόμο, που είναι δύσκολος, σημαντικό είναι το πρώτο βήμα. Στο νησί της Αμοργού τα πρώτα βήματα έχουν ήδη γίνει», πρόσθεσε ο κ. Κρόσμαν. 

 «Στεκόμαστε από την πρώτη στιγμή και με μεγάλο σεβασμό στο πλάι των αλιέων της Αμοργού, οι οποίοι με πολύ κόπο, υπομονή, επιμονή και συνεργατικότητα υπερασπίζονται τη θάλασσα και το επάγγελμά τους, δήλωσε η Άννυ Μητροπούλου, εκτελεστική Δ/ντρια του Cyclades Preservation Fund (CPF). «Αγκαλιάζουμε την προσπάθεια αυτή όχι μόνο επειδή θα αλλάξει τη ζωή της Αμοργού προς το καλύτερο, αλλά επειδή η εξέλιξη και επιτυχία της θα διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο στον τρόπο που προστατεύουμε τις θάλασσες στην Ελλάδα, ενώ θα αποτελέσει φάρο έμπνευσης και αισιοδοξίας για άλλες αλιευτικές κοινότητες στο Αιγαίο και αλλού», πρόσθεσε η κα Μητροπούλου. 

 «Με μεγάλη χαρά και συγκίνηση συνυπογράφουμε σήμερα το Μνημόνιο Συνεργασίας επισφραγίζοντας έτσι τη δημιουργία μιας δυνατής συμμαχίας μεταξύ της πολιτείας, της επιστημονικής κοινότητας, της κοινωνίας των πολιτών και των αλιέων με κοινό στόχο την προστασία της Αμοργού», δήλωσε η Άντζελα Λάζου Ντην, εκπρόσωπος του Blue Marine Foundation στην Ελλάδα.

 «Είμαστε πλέον πεπεισμένοι ότι με αυτή τη συνεργασία θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε μαζί στη θεσμοθέτηση της προστατευόμενης περιοχής και την υλοποίηση ενός σχεδίου βιώσιμης διαχείρισης, το οποίο θα προστατεύει το θαλάσσιο περιβάλλον εξασφαλίζοντας την ευημερία των κατοίκων του νησιού», πρόσθεσε η κα Λάζου Ντην. «H πρωτοβουλία των αλιέων της Αμοργού αποτελεί ένα από τα ελάχιστα παραδείγματα της Μεσογείου που η διαχείριση ξεκινά από την συλλογικότητα και σύμπραξη αρμοδίων Φορέων με το μνημόνιο συνεργασίας να είναι η έμπρακτη απόδειξη. 

Σκοπός της συλλογικής αυτής προσπάθειας είναι να προστατευτούν οι αλιευτικές δυνατότητες των μικρών παράκτιων αλιέων με οριοθέτηση περιοχών προστασίας και περιορισμού αλιευτικής προσπάθειας», τόνισε ο Στέφανος Καλογήρου, Επιστημονικός Υπεύθυνος της αλιευτικής μελέτης και Επίκουρος Καθηγητής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

 «Η μελέτη, που ξεκίνησε την Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 2022, με την υποστήριξη των BMF και CPF, αλλά και πλέον με την έμπρακτη (υπογραφή μνημονίου συνεργασίας) στήριξη του ΥπΑΑΤ θα ακολουθήσει όλους τους στόχους της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής και οδηγιών πλαίσιο για την προστασία του περιβάλλοντος», συμπλήρωσε ο κ. Καλογήρου. Σύμφωνα με τον Βαγγέλη Παράβα, επιστημονικό σύμβουλο της πρωτοβουλίας: 

«Η υπογραφή του Μνημονίου Συνεργασίας και Κοινού Οράματος στην Αμοργό αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό βήμα για την διατήρηση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας και την εξασφάλιση της βιωσιμότητας της μικρής παράκτιας αλιείας στις Κυκλάδες. Το παράδειγμα της Αμοργού είναι ίσως μοναδικό στην Ελλάδα, καθώς αποτελεί μία πραγματικά «από τα κάτω» πρωτοβουλία των παράκτιων αλιέων της, οι οποίοι έχουν καταφέρει να σφυρηλατήσουν ένα κοινό όραμα για τη θάλασσα και την κοινή χρήση και προστασία των έμβιων πόρων της, όπως είναι τα αλιεύματα, από κοινού με την τοπική κοινωνία και τις αρχές του νησιού. Σε αυτή την προσπάθεια συμπαραστάτες και αρωγοί είναι η κοινωνία των πολιτών, ακαδημαϊκά ιδρύματα, επιστήμονες και ειδικοί της θαλάσσιας διατήρησης. 

Η αναγνώριση και έμπρακτη υποστήριξη του ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑΤΟΣ από το ΥπΑΑΤ στο πλαίσιο του Μνημονίου Συνεργασίας επεκτείνει ουσιαστικά τη συμμαχία αυτή και αναμένουμε πως θα συμβάλλει καθοριστικά στην προστασία του μοναδικού θαλάσσιου περιβάλλοντος της Ελλάδας». Στην υπογραφή του Μνημονίου παρέστησαν ο Δήμαρχος Αμοργού κ. Ελευθέριος Καραϊσκος, ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Συλλόγου Αλιέων Αμοργού κ. Μιχάλης Κρόσμαν, ο Επίκουρος Καθηγητής στο Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Υδροβιολογίας του Τμήματος Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Στέφανος Καλογήρου, ο Αντιπρύτανης Οικονομικών, Προγραμματισμού και Ανάπτυξης, Αναπληρωτής Καθηγητής κ. Ιορδάνης Χατζηπαυλίδης, ο καθηγητής Γεωπονίας στο ΕΠΑΛ Αμοργού κ. Σωτήριος Τσιρπανλής, η Εκτελεστική Διευθύντρια του Cyclades Preservation Fund (CPF) κα. Άννυ Μητροπούλου και η Εκπρόσωπος του Blue Marine Foundation στην Ελλάδα κα. Άντζελα Λάζου Dean. Το Χρονικό της Πρωτοβουλίας 

 Το ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ, αποτελεί μια καινοτόμο πρωτοβουλία του Επαγγελματικού Συλλόγου Αλιέων της Αμοργού, οι οποίοι ήδη από το 2015, μέσα από αδιάκοπες προσπάθειες και ζυμώσεις ετών και με τη στήριξη της τοπικής κοινωνίας, επιδίωξαν και επιδιώκουν να υιοθετήσουν έναν βιώσιμο τρόπο αντιμετώπισης της υπεραλίευσης στο Αιγαίο και της ολοένα αυξανόμενης ρύπανσης των ακτών, ενώ οραματίζονται τη δημιουργία προστατευόμενης περιοχής αλιείας στο νησί της Αμοργού που θα εξασφαλίζει τόσο την βιωσιμότητα των αλιέων όσο και την προστασία των αλιευτικών αποθεμάτων και των θαλάσσιων οικοσυστημάτων στην ευρύτερη περιοχή μεσομακροπρόθεσμα. 

 Την άνοιξη του 2021 και του 2022, πάνω από το 50% των επαγγελματιών αλιέων του Συλλόγου επέλεξαν να απέχουν όσο περισσότερο δυνατόν από τις αλιευτικές τους δραστηριότητες τον μήνα Απρίλιο και Μάιο, μήνες αναπαραγωγής για πολλά είδη ψαριών, και αντ’ αυτού χρησιμοποίησαν τα καΐκια τους για να συλλέξουν πλαστικά και κάθε λογής άλλα απορρίμματα από τις βορινές ακτές και θάλασσα του νησιού. 

Παράλληλα, από τις αρχές του 2022 οι αλιείς με την στήριξη του Δήμου Αμοργού, του Cyclades Preservation Fund και του Blue Marine Foundation ξεκίνησαν έναν εποικοδομητικό διάλογο με την Διεύθυνση Αλιείας και απευθείας με τον Υφυπουργό Αλιείας κ. Κεδίκογλου που οδήγησε εν τέλει στην συμμαχία πολλών φορέων και στην υπογραφή του Μνημονίου Συνεργασίας.

 Πηγή : https://www.syrostoday.gr/

to synoro blog

28 Σεπ 2022

«Πνίγει» τους κτηνοτρόφους η ακρίβεια: «Λουκέτο» σε 11 μονάδες στη Νάξο


Τη ζοφερή πραγματικότητα που βιώνουν οι κτηνοτρόφοι στη Νάξο, όπως συμβαίνει και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας λόγω της ακρίβειας και του αυξημένου κόστους παραγωγής, περιέγραψε στον Realfm 97,8 και την εκπομπή του Μάνου Νιφλή ο πρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου, Δημήτρης Καπούνης. Από το φαινόμενο των λουκέτων κτηνοτροφικών μονάδων που παρατηρείται τον τελευταίο καιρό στη Βόρεια Ελλάδα και όχι μόνο, δεν έχει γλιτώσει η Νάξος.

 Όπως τόνισε ο κ. Καπούνης 11 κτηνοτροφικές μονάδες έχουν βάλει λουκέτο στο νησί μέσα στο 2022. «Κάποιοι από αυτούς τους κτηνοτρόφους έσφαξαν τα ζώα τους και άλλοι τα πούλησαν. Γεγονός είναι ότι σταμάτησαν να ασχολούνται με τον πρωτογενή τομέα» είπε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της ΕΑΣ Νάξου, εξηγώντας ότι το κόστος παραγωγής είναι πλέον δυσβάστακτο. 

 Ο κ. Καπούνης είπε ότι οι τιμές στις πρώτες ύλες όπως και το ενεργειακό κόστος ή το κόστος πετρελαίου είναι στα… ύψη με αποτέλεσμα οι περισσότεροι κτηνοτρόφοι να μην μπορούν να τα βγάλουν πέρα. «Ένας κτηνοτρόφος αγόραζε το καλαμπόκι 200 ευρώ/τόνο και πλέον η τιμή του έχει ανέλθει στα 450 ευρώ/τόνος. Τα λιπάσματα από 369 ευρώ/τόνος έχουν «ανέβει» στα 1.100 ευρώ/τόνος. 

Όσον αφορά στο ρεύμα που απαιτείται για μια γεώτρηση προκειμένου ο παραγωγός να βγάλει νερό κόστιζε 7-8 ευρώ την ώρα και πλέον φτάνει τα 28 ευρώ. Το πετρέλαιο δε, στη Νάξο κυμαίνεται στα 2,20 ευρώ. Το κόστος είναι τεράστιο» υποστηρίζει ο πρόεδρος της ΕΑΣ Νάξου.

 Ο ίδιος είπε ότι «αυτή τη στιγμή υπάρχει κι ένα θέμα με τη φημισμένη γραβιέρα Νάξου, καθώς παρατηρείται σχετική έλλειψη στα ράφια. Και αυτό επειδή έχει μειωθεί κατακόρυφα η παραγωγή γάλακτος και η εμφιάλωση έχει φτάσει στο 50% στο νησί και την Πάρο». 

 Όπως εξήγησε, «υπάρχει θέμα όσον αφορά στο γάλα. Στη Νάξο στο τέλος του 2022 θα έχουμε 20 τόνους γάλακτος από 40 τόνους πριν από έναν χρόνο, δηλ. η μείωση είναι της τάξεως του 50%. Πριν από δύο χρόνια είχαμε 54 τόνους γάλακτος και αυτή τη στιγμή είναι στους 25 με 26 τόνους με περαιτέρω πτωτική τάση». 

 Πηγή: aftodioikisi.gr 

to synoro blog

Σύρος: Διεθνές Συνέδριο για τον θρησκευτικό και προσκυνηματικό τουρισμό


Το Κέντρο Έρευνας και Ανάπτυξης της Ιεράς Μητροπόλεως Σύρου (ΚΕΑ Ι.Μ. ΣΥΡΟΥ), πραγματοποιεί τριήμερο συνέδριο στο Πνευματικό Κέντρο Ερμούπολης στην Σύρο, 06 – 07 – 08 Οκτωβρίου 2022, για την Ανάδειξη και την Ανάπτυξη της Θρησκευτικής Πολιτισμικής Κληρονομιάς και την Προώθηση του Θρησκευτικού Τουρισμού.

Το συνέδριο διοργανώνεται στο πλαίσιο υλοποίησης της Πράξης με τίτλο «Μεγιστοποίηση του αντικτύπου του Θρησκευτικού Τουρισμού σε Ελλάδα και Κύπρο μέσα από τη στοχευμένη ανάδειξη και διάδοση της πολιτιστικής και θρησκευτικής κληρονομιάς των Εκκλησιών Ελλάδας, Κρήτης και Κύπρου» και ακρωνύμιο RECULT MAGNUM, που χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα Συνεργασίας Interreg V-A «Ελλάδα-Κύπρος 2014-2020».

Κατά τη διάρκεια των εργασιών του Συνεδρίου:

  • θα παρουσιαστούν οι πλέον πρόσφατες και καινοτόμες τεχνικές για την ψηφιοποίηση κειμηλίων και δημιουργίας εμπειριών επαυξημένης πραγματικότητας,
  • θα παρουσιαστούν οι διεθνείς εξελίξεις για την τουριστική ανάπτυξη μέσω της αξιοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς και της ανάπτυξης του θρησκευτικού / προσκυνηματικού τουρισμού
  • θα αναδειχθούν οι νέες τάσεις για την ανάπτυξη δεξιοτήτων που πρέπει να διαθέτουν οι επαγγελματίες που απασχολούνται στο πεδίου του θρησκευτικού και πολιτιστικού τουρισμού
  • θα παρουσιαστούν καλές πρακτικές ψηφιοποίησης κειμηλίων άυλης θρησκευτικής κληρονομιάς και δημιουργίας ψηφιακών και υβριδικών μουσείων. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια του συνεδρίου θα διοργανωθεί ανοιχτή συζήτηση με τη συμμετοχή κρατικών και επιχειρηματικών φορέων από την Ελλάδα και την Κύπρο σχετικά με την ανάπτυξη πολιτικών και την αξιοποίηση θεσμικών εργαλείων για την ανάδειξη του θρησκευτικού / προσκυνηματικού τουρισμού.

Ο στόχος της πράξης RECULT MAGNUM είναι η ανάδειξη και αξιοποίηση της θρησκευτικής πολιτιστικής κληρονομιάς των δύο χωρών με τη δημιουργία δύο ψηφιακών μουσείων στην Κύπρο, ένα στην Κρήτη και ένα στη Σύρο, καθώς και με τον σχεδιασμό κοινής στρατηγικής branding στην περιοχή παρέμβασης του έργου.

Περισσότερα στοιχεία για την διοργάνωση του Συνεδρίου και για την εγγραφή των ενδιαφερομένων βρίσκονται στην ιστοσελίδα της Πράξης και στην αντίστοιχη ιστοσελίδα στο Facebook: https://www.facebook.com/recultmagnumgrcy

Για περισσότερες πληροφορίες, επικοινωνήστε με τον αντιπρόεδρο ΔΣ του ΚΕΑ Ι.Μ. Σύρου, κ. Χρυσίνη Νικόλαο (Email: info@keaimsyrou.gr, Τηλ: 2281082815).

Πηγή : https://www.logotypos.gr/

to synoro blog

Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού: Επαναπροσδιορίζοντας τον τουρισμό


Με φόντο την παγκόσμια ανάκαμψη των ταξιδίων το 2022, μετά από δυο χρόνια ύφεσης λόγω της πανδημίας, εορτάστηκε χθές 27/9 η Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού, που φέτος είναι αφιερωμένη στον επαναπροσδιορισμό του τουρισμού (“Rethinking Tourism”). 

 Σε μήνυμά του o γενικός γραμματέας του World Tourism Organization (UNWTO), Zurab Pololikashvili, αναφέρει τα εξής: “Καθώς ο κόσμος ανοίγει ξανά, πρέπει να μάθουμε από την πανδημία και τη σχετική παύση στα διεθνή ταξίδια. Εκθέτοντας τις αδυναμίες, η κρίση μάς έδειξε πού μπορούμε να οικοδομήσουμε περισσότερη ανθεκτικότητα. Και αποκαλύπτοντας τις ανισότητες, μας έδειξε επίσης πού μπορούμε να αποδώσουμε περισσότερη δικαιοσύνη”.

 Αναφερόμενος στους στόχους της επόμενης ημέρας του τουρισμού, ο κος Pololikashvili σημειώνει ότι η Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, μαζί με τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης, παραμένει ο τελικός στόχος και προσθέτει: 

“Αυτό θα απαιτήσει αναδιάρθρωση των επιχειρηματικών μοντέλων έτσι ώστε να βάζουν τους ανθρώπους πρώτα. Ο τουρισμός λειτούργησε πάντα για τους νέους, για τις γυναίκες και για τις κοινότητες. 

Αλλά τώρα πρέπει πραγματικά να συνεργαστεί και με αυτούς. Χρειαζόμαστε νέες φωνές καθώς και νέες ιδέες εάν θέλουμε να μεταμορφώσουμε τον κλάδο μας και να οικοδομήσουμε έναν καλύτερο τουρισμό για όλους”

.Οι στόχοι για ένα βιώσιμο μοντέλο στρατηγικής ανάπτυξης του ελληνικού τουρισμού 

 Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), Γιάννης Ρέτσος, δηλώνει: “O ελληνικός τουρισμός, παρά τις οικονομικές και γεωπολιτικές προκλήσεις, κατέγραψε ισχυρή ανάκαμψη τη φετινή χρονιά, ανακτώντας πλήρως, σε ότι αφορά τις ταξιδιωτικές εισπράξεις, τα προ της πανδημίας επίπεδα. 

Ωστόσο, η μεγάλη ζήτηση ανέδειξε ζητήματα που απασχολούν τόσο τον ελληνικό, όσο και τον διεθνή τουρισμό, όπως οι ανάγκες σε ανθρώπινο δυναμικό, ενώ η ενεργειακή κρίση, η αύξηση του πληθωρισμού και των επιτοκίων, καθώς και ο κίνδυνος για οικονομική επιβράδυνση, δημιουργούν δημιουργούν νέα δεδομένα στην προσπάθεια για τη διατήρηση της ανάκαμψης. 

Ως πιο πρόσφατες προκλήσεις, η σοβαρή συμφόρηση στα διεθνή αεροδρόμια και οι καθυστερήσεις και ακυρώσεις πτήσεων, θα μπορούσαν επίσης να επηρεάσουν τις εξελίξεις στον παγκόσμιο τουρισμό. 

 Μέσα σε αυτή τη δύσκολη για μία ακόμη χρονιά συγκυρία, το θέμα “Rethink Tourism” για τον εορτασμό της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Τουρισμού, είναι επίκαιρο περισσότερο από ποτέ. Πρόκειται για μία συζήτηση που έχει ανοίξει ο ΣΕΤΕ τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, προβάλλοντας τις δυνατότητες του τομέα και τους τρόπους μελλοντικής ανάπτυξης σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον.

 Με αυτή τη λογική, εκπονήσαμε και δημοσιοποιήσαμε τη μελέτη “Ελληνικός Τουρισμός 2030 – Σχέδια Δράσης”

Μια μελέτη που απαντάει σε όλες τις ανησυχίες και τις ανάγκες του σήμερα. Πρόκειται για το πιο ολοκληρωμένο έργο που έχει γίνει ποτέ στον χώρο του τουρισμού. Μια πλήρης χαρτογράφηση, τόσο από πλευράς προϊόντος, όσο και από πλευράς αγορών και συνόλου των υποδομών που επηρεάζουν την τουριστική δραστηριότητα. 

Η μετάβαση στην αειφορία, η κυκλική οικονομία, η Πράσινη Συμφωνία, η ισόρροπη ανάπτυξη προορισμών και περιφερειών σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση, η επιχειρηματική βιωσιμότητα και το θετικό της αποτύπωμα στην οικονομία και την κοινωνία, αποτελούν βασικούς στόχους του ΣΕΤΕ και αντικατοπτρίζουν τον διαρκώς αυξανόμενο προσανατολισμό του Τουρισμού, σε ένα βιώσιμο μοντέλο στρατηγικής ανάπτυξης”. 

 Με πληροφορίες από το ΑΠΕ-ΜΠΕ 

Πηγή : 

to synoro blog

Ικανοποίηση για την πρόοδο και τις απορροφήσεις πόρων στα νησιά, στη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου, χθες το απόγευμα


Νίκη” για το Νότιο Αιγαίο αποτελεί ο μέχρι στιγμής απολογισμός όσον αφορά την πρόοδο του Επιχειρησιακού Προγράμματος 2014 – 2020 για τη νησιωτική περιφέρεια που αγκαλιάζει Κυκλάδες και Δωδεκάνησα, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, χθες, το απόγευμα, στη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου.

Την ικανοποίησή του εξέφρασε πρώτος ο Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκος τονίζοντας πως η απορρόφηση έχει ξεπεράσει το 100% γεγονός που μεταφράζεται πως τα νησιά δεν έχασαν ούτε ένα ευρώ για έργα, υποδομές και δράσεις που στηρίζουν την εξέλιξή τους και την καλυτέρευση της καθημερινότητας των νησιωτών.

Στη συνεδρίαση, ο προϊστάμενος της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης (ΕΥΔ), Αντώνης Βουτσίνος υπενθύμισε πως ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος ανέρχεται σε 154,8 εκ. ευρώ και η περίοδος ολοκλήρωσής του είναι έως τις 31/12/2023. Ως εκ τούτου, διευκρίνισε πως απομένει ένα διάστημα 15 περίπου μηνών στο οποίο η δουλειά στην Περιφέρεια προς όφελος των νησιών, θα συνεχιστεί.

“Με βάση τις πληρωμές που έχουν γίνει μέχρι σήμερα, το Ε.Π. Νοτίου Αιγαίου βρίσκεται στην πρώτη θέση ανάμεσα στα προγράμματα του ΕΣΠΑ” αναφέρθηκε στη σχετική εισήγηση προς τους περιφερειακούς συμβούλους.

Πιο συγκεκριμένα στον χθεσινό απολογισμό τονίσθηκαν αρχικά τα εξής: “1. Έχουν εξειδικευτεί δράσεις (έχουν εγκριθεί από την Επιτροπή Παρακολούθησης οι κατηγορίες των έργων και δράσεων και τα κριτήρια με τα οποία θα επιλεγούν) συνολικού προϋπολογισμού 301,6 εκ. ευρώ (195%). 2. Έχουν δημοσιοποιηθεί 117 προσκλήσεις για υποβολή προτάσεων προς ένταξη, συνολικού προϋπολογισμού 304,8 εκ. ευρώ, 3. Έχουν ενταχθεί 214 έργα και δράσεις συνολικού προϋπολογισμού 258,7 εκ. ευρώ (167,1%), 4. Οι νομικές δεσμεύσεις (οι συμβάσεις που έχουν υπογραφτεί) ανέρχονται συνολικά σε 226,4 εκ. ευρώ (146,2%) και 5. Οι πραγματοποιηθείσες δαπάνες φτάνουν σε 161,3 εκ. ευρώ (104%)”.

Σύμφωνα με όσα διευκρίνισε ο κ. Βουτσίνος, η σημαντική αυτή υπερδέσμευση, σε σχέση με τους εγκεκριμένους πόρους του προγράμματος “έχει ως στόχο να καλυφθούν οι υψηλές εκπτώσεις που δίνονται στα δημόσια έργα, η μη υλοποίηση εγκεκριμένων επενδυτικών σχεδίων ιδιωτών, αλλά και η έναρξη υλοποίησης έργων που θα μεταφερθούν στο νέο πρόγραμμα”.

Σημειώνεται πως παρακάτω ακολουθούν αναλυτικά τα απολογιστικά στοιχεία μέχρι σήμερα με έμφαση στις Κυκλάδες, αναλυτικά για κάθε άξονα του Ε.Π. Νοτίου Αιγαίου 2014 – 2020.

Ενίσχυση ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας

Ειδικότερα, όσον αφορά τον άξονα προτεραιότητας 1 “Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της καινοτομίας”, έχουν ενταχθεί 26 πράξεις, με συνολικό προϋπολογισμό 63 εκ. ευρώ, με νομικές δεσμεύσεις 62,5 εκ. ευρώ και πληρωμές 50,1 εκ. ευρώ.

Σε αυτό το πλαίσιο έχουν ολοκληρωθεί και υλοποιούνται: 1. 3 ερευνητικές υποδομές του Πανεπιστημίου Αιγαίου και του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) / απασχολήθηκαν 10 ερευνητές. 2. 7 συνεργατικά σχήματα επιχειρήσεων με ερευνητικούς φορείς, με στόχο τον σχεδιασμό ή και την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών. 3. 18 ψηφιακές εφαρμογές στον τομέα του πολιτισμού για τον εμπλουτισμό του τουρισμού εμπειρίας. 4. επέκταση του Εθνικού Δικτύου Τηλεϊατρικής στα νησιά της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου / δημιουργήθηκαν νέοι σταθμοί. 4. χρηματοδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων μέσω της παροχής επενδυτικών δανείων ή και δανείων κεφαλαίου κίνησης με ευνοϊκούς όρους με το 40% του κάθε δανείου να χρηματοδοτείται άτομα από το Ταμείο Επιχειρηματικότητας ΙΙ, προϋπολογισμού 5 εκ. ευρώ. 5. 73 επενδυτικά σχέδια για νέες τουριστικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις. 6. 4.168 μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις του Νοτίου Αιγαίου ενισχύθηκαν με 40 εκ. ευρώ, μέσω παροχής κεφαλαίου κίνησης προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα ρευστότητας που προκάλεσε η πανδημία covid-19.

Αειφορική ανάπτυξη και διαχείριση πόρων

Επίσης, όσον αφορά τον άξονα για την “Αειφορική ανάπτυξη και διαχείριση πόρων”, έχουν ενταχθεί 46 πράξεις, συνολικού προϋπολογισμού 45,6 εκ. ευρώ, με νομικές δεσμεύσεις 33,3 εκ. ευρώ και πληρωμές 21,3 εκ. ευρώ.

Στο πλαίσιο αυτό έχουν ολοκληρωθεί / υλοποιούνται: 1. Παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης 11 σχολείων (σε Σύρο, Ρόδο, Μήλο, Ίο και Μύκονο), 1 κλειστού γυμναστηρίου στη Σαντορίνη, 1 κτιρίου του Πανεπιστημίου Αιγαίου στη Ρόδο και του Νοσοκομείου Σύρου, συνολικού ύψους 8,9 εκ. ευρώ. 2. Παρεμβάσεις βελτίωσης ενεργειακής απόδοσης κατοικιών με συνολικό προϋπολογισμό 7,2 εκ. ευρώ από τις οποίες σήμερα ήδη έχουν ωφεληθεί περίπου 500 νοικοκυριά. 3. Προμήθεια εξοπλισμού του πυροσβεστικού σώματος προϋπολογισμού 2,9 εκ. ευρώ, που αφορά σε πυροσβεστικά οχήματα και λοιπό πυροσβεστικό εξοπλισμό, με την οποία 13 οχήματα ήδη επιχειρούν σε 7 νησιά. 3. Δράσεις αντιπλημμυρικής προστασίας και προστασίας ακτών σε Ρόδο, Κω, Σίφνο, Θήρα και Άνδρο με συνολικό προϋπολογισμό 4,8 εκ. ευρώ. 4. Έργα ύδρευσης που αφορούν αντικατάσταση – επέκταση δικτύων και μονάδες αφαλάτωσης νερού στα νησιά Ρόδο, Κω, Άνδρο, Μήλο, Σύρο, Θήρα, Πάρο, Νάξο και Μύκονο / 86 χλμ. Δικτύων. 5. Έργα πολιτισμού, συνολικού προϋπολογισμού 7,9 εκ. ευρώ που αφορούν στον εκσυγχρονισμό 1 μουσείου (Νάξος) και την αποκατάσταση, ανάδειξη και προστασία 2 αρχαιολογικών χώρων και μνημείων (Ρόδος). 6. Έργα συνολικού προϋπολογισμού 2,7 εκ. ευρώ, αφορούν την προστασία και ανάδειξη φυσικών πόρων (μεταξύ άλλων περιοχές δικτύου NATURA 2000 στο νομό Κυκλάδων). (...) 8. 1 έργο διαχείρισης στερεών αποβλήτων (πράσινο σημείο) στη Μήλο.

Βελτίωση βασικών υποδομών

Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο απολογισμός μέχρι στιγμής που αφορά και στον άξονα “Βελτίωση βασικών υποδομών”. Συγκεκριμένα, έχουν ενταχθεί 43 πράξεις, συνολικού προϋπολογισμού 60 εκ. ευρώ, με νομικές δεσμεύσεις 49,7 εκ. ευρώ και πληρωμές 37,9 εκ. ευρώ.

Στο πλαίσιο αυτό έχουν ολοκληρωθεί / υλοποιούνται: 1. 9 έργα συνολικού προϋπολογισμού 8,6 εκ. ευρώ αφορούν κατασκευή ή επέκταση κτιριακών εγκαταστάσεων στην Α΄ Βαθμια, Β΄ Βαθμια και προσχολική εκπαίδευση. Ήδη 8 σχολεία έχουν ολοκληρωθεί με αποτέλεσμα 1.400 και πλέον μαθητές να επωφελούνται από βελτιωμένες υποδομές. 2. 2 έργα προϋπολογισμού 2.8 εκ. ευρώ αφορούν σε προμήθεια εργαστηριακού εξοπλισμού ΤΠΕ. Ήδη σε όλα τα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχει παραδοθεί και είναι στη διάθεση μαθητών και καθηγητών σύγχρονος εξοπλισμός πληροφορικής και επικοινωνιών. 3. 2 έργα προϋπολογισμού 1,3 εκ. ευρώ αφορούν σε εξοπλισμό σύγχρονης τεχνολογίας (συστήματα αυτοματισμού, δορυφορικής επικοινωνίας, δορυφορικής ναυτιλίας κ.α.) που έχει στο μεγαλύτερο μέρος παραδοθεί στις Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού Σύρου και Καλύμνου. 4. Η κατασκευή οδικού δικτύου αεροδρόμιο – Φηρά – Βουρβούλο – Οία στη Θήρα, το οποίο έχει σχεδόν ολοκληρωθεί και λειτουργεί. 5. Η προμήθεια εγκατάσταση συστημάτων ασφαλείας λιμενικών εγκαταστάσεων στα λιμάνια Ρόδου και Σύρου, που έχουν ήδη ολοκληρωθεί. 6. Η βελτίωση ασφάλειας επαρχιακού οδικού δικτύου στη Ρόδο, την Κάλυμνο και τη Λέρο καθώς και στα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων / σε 483 χλμ. Επαρχιακού οδικού δικτύου. 6. Η προμήθεια εξοπλισμού των αστυνομικών υπηρεσιών της Περιφέρειας, ο οποίος στο μεγαλύτερο μέρος του έχει παραδοθεί και λειτουργεί με στόχο την οδική ασφάλεια. 7. 8 έργα συνολικού προϋπολογισμού 7,4 εκ. ευρώ που αφορούν την κατασκευή / αποπεράτωση βρεφονηπιακών σταθμών. Από αυτούς οι 5 βρεφονηπιακοί σταθμοί (2 σε Ρόδο, Κω, Κάλυμνο και Σαντορίνη) έχουν ολοκληρωθεί. 8. 2 κοινωνικές υποδομές προϋπολογισμού 1,57 εκ. ευρώ μεταξύ άλλων για τη δημιουργία Κέντρου Σίτισης και Παροχής Βασικής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας Ευπαθών Ομάδων Πληθυσμού στην Τήνο που ολοκληρώθηκε. (...) 10. Η προμήθεια ιατρο-τεχνολογικού εξοπλισμού των Νοσοκομείων Ρόδου, Κω, Καλύμνου, Σύρου και Νάξου προϋπολογισμού 6,5 εκ. ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος του εξοπλισμού έχει παραδοθεί και λειτουργεί. Μέρος αυτού του εξοπλισμού αφορά στην αντιμετώπιση της πανδημίας.

11. Η προμήθεια 20 ασθενοφόρων για τις ανάγκες του ΕΚΑΒ σε Ρόδο, Κω, Κάρπαθο, Κάλυμνο, Λέρο, Σύρο (3), Νάξο (2), Θήρα, Μύκονο, Πάρο (2) και Τήνο, συνολικού προϋπολογισμού 1,3 εκ. ευρώ. Από αυτά τα 17 ασθενοφόρα βρίσκονται ήδη στα νησιά και επιχειρούν.

Προώθηση της κοινωνικής ένταξης – Ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία των δράσεων του τρέχοντος ΕΣΠΑ και για τον άξονα “Προώθηση της κοινωνικής ένταξης – Ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού”. Ειδικότερα, έχουν ενταχθεί 66 πράξεις, συνολικού προϋπολογισμού 55,4 εκ. ευρώ, με νομικές δεσμεύσεις 57,4 εκ. ευρώ και πληρωμές 36 εκ. ευρώ.

Στο πλαίσιο αυτό έχουν ολοκληρωθεί / υλοποιούνται: 1. Δράσεις με στόχο την αναβάθμιση προσόντων και την υποστήριξη της ένταξης στην αγορά εργασίας ανέργων καθώς και την ανάπτυξη δεξιοτήτων αυτοαπασχολούμενων και εργαζομένων. Από τις δράσεις κατάρτισης, συνολικού προϋπολογισμού 3,7 εκ. ευρώ, αναμένεται να ωφεληθούν πάνω από 1.100 άτομα. 2. Δράσεις εναρμόνισης οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής (χορήγηση voucher σε δικαιούχους γονείς για τα τροφεία βρεφονηπιακών σταθμών και κέντρων δημιουργικής απασχόλησης. Από τα προγράμματα αυτά από το 2015 έως το 2022 ωφελούνται πάνω από 700 – 800 οικογένειες κατ΄ έτος (αριθμός ο οποίος διπλασιάστηκε το 2021). Ο προϋπολογισμός των προγραμμάτων αυτών ανέρχεται συνολικά στα 13,7 εκ. ευρώ. 3. Εξειδικευμένη εκπαιδευτική υποστήριξη συνολικού προϋπολογισμού 1,3 εκ. ευρώ για την ένταξη μαθητών με αναπηρία ή και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (απασχόληση εξειδικευμένου προσωπικού σε σχολικές μονάδες). Τα έργα που έχουν ενταχθεί μέχρι σήμερα καλύπτουν 9 σχολικά έτη. Κάθε χρόνο ωφελούνται από το πρόγραμμα 12 – 12 σχολεία και αντίστοιχος αριθμός μαθητών. 6. Ενίσχυση των φορέων υγείας με 204 άτομα επικουρικό προσωπικό για την ανταπόκριση του συστήματος υγείας στις αυξημένες ανάγκες λόγω της πανδημίας στην Περιφέρεια, προϋπολογισμού 12 εκ. ευρώ. 8. Δράσεις βελτίωσης των παρεχόμενων κοινωνικών υπηρεσιών μέσω χρηματοδότησης της λειτουργίας των παρακάτω δομών, προϋπολογισμού 12,5 εκ. ευρώ (13 Κέντρα Κοινότητας, 2 Κοινωνικά Φαρμακεία, 1 δομή σίτισης, 5 Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων, λειτουργία 3 Στεγών Υποστηριζόμενης Διαβίωσης).

Ενίσχυση της Περιφερειακής Συνοχής

Όσον αφορά τον άξονα “Ενίσχυση της Περιφερειακής Συνοχής” σημειώθηκαν τα ακόλουθα: Έχουν ενταχθεί 26 πράξεις, συνολικού προϋπολογισμού 30,4 εκ. ευρώ, με νομικές δεσμεύσεις 19.2 εκ. ευρώ και πληρωμές 12,5 εκ. ευρώ. Σε αυτό έχουν ολοκληρωθεί / υλοποιούνται: 1. Έργα διαχείρισης στερεών αποβλήτων στην Αντίπαρο, τη Χάλκη, τη Μεγίστη και την Αμοργό, προϋπολογισμού 3,7 εκ. ευρώ. 2. Έργα ύδρευσης προϋπολογισμού 2,4 εκ. ευρώ που αφορούν αντικατάσταση – επέκταση δικτύων και μονάδες αφαλάτωσης νερού στην Ηρακλειά, τη Φολέγανδρο, την Ίο, την Κίμωλο, τα Κουφονήσια και την Κύθνο. (...) 4. Έργα πολιτισμού προϋπολογισμού 4,7 εκ. ευρώ που αφορούν σε δημιουργία μουσείων (Κύθνος και Τήλος) και τη στερέωση – αποκατάσταση του Ναού της Επισκοπής Σικίνου, που πρόσφατα παραδόθηκε σε χρήση. 5. Βελτίωση της ασφάλειας στο επαρχιακό οδικό δίκτυο Σύμης καθώς και του συνόλου των μικρών νησιών των Κυκλάδων, συνολικού μήκους 140 χλμ.. 6. Η προμήθεια εξοπλισμού για την ενίσχυση δομών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας των νησιών της Περιφέρεια και η προμήθεια 21 ασθενοφόρων από τα οποία ήδη 18 επιχειρούν στα μικρά νησιά, προϋπολογισμού 2,3 εκ. ευρώ. 7. 3 έργα συνολικού προϋπολογισμού 4,6 εκ. ευρώ αφορούν κατασκευή ή επέκταση κτιριακών εγκαταστάσεων στην Α΄ Βαθμια εκπαίδευση. Ήδη 2 σχολεία έχουν ολοκληρωθεί με αποτέλεσμα 420 και πλέον μαθητές να επωφελούνται από βελτιωμένες υποδομές. 8. 2 έργα προϋπολογισμού 0,8 εκ. ευρώ αφορούν προμήθεια εξοπλισμού πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στα μικρά νησιά.

Προετοιμασία για τη νέα προγραμματική περίοδο 2021 – 2027

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε και για την προετοιμασία όσον αφορά τη νέα προγραμματική περίοδο, με τον κ. Βουτσίνο να αναφέρεται στις συναντήσεις που γίνονται σε τεχνικό επίπεδο για το “άνοιγμα” του ΕΣΠΑ 2021 – 2027. Σύμφωνα με όσα είναι γνωστά οι πόροι για το Νότιο Αιγαίο σχετικά με την επόμενη προγραμματική περίοδο ανέρχονται σε 285,4 εκ. ευρώ. Στόχος είναι η πρώτη πρόσκληση να βγει εντός του Νοεμβρίου και το μεγάλο στοίχημα όπως εξήγησε ο Περιφερειάρχης είναι να απορροφηθούν όλοι αυτοί οι πόροι. Κι αυτό καθώς υπογράμμισε πως δυστυχώς, υπάρχει υποστελέχωση των Δήμων με αποτέλεσμα οι τεχνικές υπηρεσίες να έχουν χαμηλή παραγωγικότητα. Ως εκ τούτου, ο Γιώργος Χατζημάρκος επεσήμανε πως το βάρος της απορρόφησης θα πέσει στην ΕΥΔ και την Περιφέρεια Ν. Αιγαίου.

Στο νέο πρόγραμμα αναφέρθηκε και ο επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης, Μανώλης Γλυνός, τονίζοντας πως στο επίκεντρο πρέπει να τεθεί ο άνθρωπος και η στήριξή του μέσω δράσεων κοινωνικού χαρακτήρα. Ο ίδιος εξήγησε πως πρέπει με τον ίδιο ζήλο να συνεχιστούν έργα για τα νησιά, συγχαίροντας με τη σειρά του όλους τους υπαλλήλους της ΕΥΔ και της Περιφέρειας.

Από την πλευρά της, η επικεφαλής της Λαϊκής Συσπείρωσης, Μαρία Χατζηγιάννη έθιξε το γεγονός πως αναφορικά με τους ευρωπαϊκούς πόρους, δεν υπάρχει περιθώριο ελεύθερου σχεδιασμού από τις Περιφέρειες. Η ίδια άσκησε κριτική, τονίζοντας πως οι Περιφέρειες πρέπει να ακολουθούν τις πολιτικές κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που όπως έκρινε, έχουν “πυξίδα” τους τον ανταγωνισμό.

Τέλος, ο επικεφαλής της παράταξης “Πνοή Δημιουργίας Νοτίου Αιγαίου”, Χαράλαμπος Κόκκινος αναγνώρισε το σημαντικό έργο που αναπτύχθηκε για τα νησιά, ενώ σημείωσε πως και το νέο ΕΣΠΑ θα πρέπει να δώσει έμφαση στις ανάγκες των νησιωτών. Ο ίδιος πρόσθεσε δε, πως, θα πρέπει η Περιφέρεια να συνεχίσει στην κατεύθυνση της αναπτυξιακής πορείας για το Νότιο Αιγαίο.

Πηγή : https://www.koinignomi.gr/

to synoro blog

Mια γεύση από το 15ο Animasyros

Γιγαντοοθόνη στο κέντρο της πλατείας Μιαούλη προβάλλει ταινίες animation. Οι θεατές απολαμβάνουν από τα σκαλάκια του δημαρχείου. [ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΕΤΡΑΚΗΣ
Οταν το Animasyros έκανε τα πρώτα του βήματα, λέγαμε ότι κάθε Σεπτέμβριο η Ερμούπολη γίνεται… Αθήνα, λόγω της έλξης που ασκούσε στο πιο «ψαγμένο» κοινό το πρωτοποριακό για εκείνη την εποχή διεθνές φεστιβάλ κινουμένων σχεδίων. Φέτος, το Animasyros έσβησε τα πρώτα του 15 κεράκια σε ένα πολύ διαφορετικό περιβάλλον: δεν είναι μόνο ότι μεγάλωσε καλλιτεχνικά και έβγαλε γερές ρίζες στην τοπική κοινωνία της Σύρου. 

Είναι ότι η ίδια η Ερμούπολη έχει αλλάξει τόσο πολύ που κάποιοι από τους τότε επισκέπτες εκείνων των πρώτων διοργανώσεων είναι πια μόνιμοι κάτοικοι του νησιού. Ή σχεδόν μόνιμοι…ΜΕκτός όμως από τον τόπο, είναι που το ίδιο το φεστιβάλ βάζει τη σφραγίδα του σε μια Ελλάδα και σε έναν κόσμο που αλλάζει και ταυτόχρονα γίνεται ο καθρέφτης αυτών των κοσμογονικών αλλαγών, που μέσα στη φούρια της καθημερινότητας δεν προλαβαίνουμε να συνειδητοποιήσουμε. 

«Βούλιαξε» από επισκέπτες και δημιουργούς η Ερμούπολη χάρη στο φεστιβάλ. Το στιγμιότυπο μπροστά από το ιστορικό θέατρο «Απόλλων». [ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΕΤΡΑΚΗΣ 

Ποιος να μας το έλεγε πριν από πέντε ή δέκα χρόνια ότι ο άνθρωπος που θα κήρυττε το φετινό Animasyros θα ήταν η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Δημοκρατίας στην ιστορία της χώρας, η Κατερίνα Σακελλαροπούλου;

 Αυτόπτες μάρτυρες της παρουσίας της Προέδρου μάς μετέφεραν εντυπωσιασμένοι εικόνες από την πληθωρική διάδρασή της με επισκέπτες και δημιουργούς.ε την ευκαιρία να πούμε ότι φέτος ήταν η χρονιά με τους περισσότερους καλεσμένους και επισκέπτες από το εξωτερικό στην ιστορία του φεστιβάλ. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό: ποιος να μας το έλεγε, επίσης, ότι θα υπήρχε ειδική διαγωνιστική κατηγορία για παραγωγές με ΛΟΑΤΚΙ+ περιεχόμενο.

Συγκινητική η (προσωρινή, έστω) αναβίωση του παλιού και κλειστού από χρόνια χειμερινού κινηματογράφου «Ερμής». [ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΕΤΡΑΚΗΣ

 Ή ότι μια από τις πιο φορτισμένες συναισθηματικά παράλληλες εκδηλώσεις του 15ου Animasyros θα λάμβανε χώρα εκεί όπου κάποτε λειτουργούσε ο χειμερινός κινηματογράφος «Ερμής», σε μια εργατική και λιγότερο δημοφιλή συνοικία της Ερμούπολης, φέρνοντας στην επιφάνεια αναμνήσεις και φιλίες που διαρκούν τουλάχιστον μισό αιώνα.


Η ΠτΔ Κατερίνα Σακελλαροπούλου τίμησε με την παρουσία της τη 15η διοργάνωση του φεστιβάλ κινουμένων σχεδίων Animasyros. [ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΕΤΡΑΚΗΣ
Για την ιστορία να πούμε ότι η φετινή διοργάνωση τα είχε όλα: έξι γεμάτες ημέρες, ένα πλούσιο πρόγραμμα με 200 ταινίες, την αφρόκρεμα του παγκόσμιου animation, οκτώ διαγωνιστικά τμήματα, το διεθνές πανόραμα, όπως πάντα, τρία αφιερώματα (Βαλτικές Χώρες, Νορβηγία, Ουκρανία), ταινίες ειδικά επιλεγμένες για παιδιά, πρωτότυπα εργαστήρια για όλες τις ηλικίες, την καθιερωμένη Αγορά, τόπο συνάντησης της παγκόσμιας δημιουργίας με καλεσμένους περισσότερους από 100 επαγγελματίες από 15 δια-φορετικές χώρες. Τα βραβεία απονεμήθηκαν το βράδυ της Κυριακής στο ιστορικό θέατρο «Απόλλων», με το πρώτο έπαθλο στο ελληνικό διαγωνιστικό τμήμα να πηγαίνει στη Χρυσούλα Κοροβέση και στον Μάριο Γαμπιεράκη για το υπέροχο «Καναρίνι» τους.

 Πηγή : https://www.kathimerini.gr/

to synoro blog

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...