Από τότε βέβαια κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι της ιστορίας, η Μήλος όμως λόγω του ηφαιστείου παρέμεινε σημαντικός τόπος εξορυκτικών δραστηριοτήτων. Τα τελευταία μάλιστα εξήντα περίπου χρόνια κυρίαρχο ρόλο στην οικονομική και κοινωνική ζωή στο νησί κατέχει η εταιρεία «Αργυρομεταλλευμάτων και Βαρυτίνης ΑΕ», όπως λεγόταν παλαιότερα η σημερινή πολυεθνική «S&B AE». Γύρω από αυτή υπήρχε και υπάρχει ένα δίκτυο μικρότερων εξορυκτικών εταιρειών ή εργολαβικών και μεταφορικών / ναυτιλιακών εταιρειών, που ο κύκλος εργασιών τους στηρίζεται αποκλειστικά στην εξορυκτική δραστηριότητα. Μέχρι και τις δεκαετίες ‘80 και ‘90 και πριν την ορμητική εισβολή του τουρισμού, η οικονομική εξάρτηση των κατοίκων του νησιού από την εξορυκτική δραστηριότητα ήταν περίπου καθολική, αφού το 60% του ΑΕΠ του νησιού με άμεσο ή έμμεσο τρόπο είχε σχέση με αυτή. Το υπόλοιπο 30-40% του ΑΕΠ του νησιού προερχόταν από τον τριτογενή τομέα, που και αυτός είχε σε μεγάλο βαθμό έμμεση σχέση με την εξορυκτική δραστηριότητα, όπως ο χρηματοπιστωτικός τομέας με πολλά για τον αριθμό κατοίκων καταστήματα, δημόσιες υπηρεσίες, εφορία, τελωνείο και φυσικά το προσωπικό στους τομείς υγείας και παιδείας στο νησί. Ο πρωτογενής τομέας στο νησί συνεισέφερε ελάχιστα, κυρίως ως συμπλήρωμα του εισοδήματος.
Η ισορροπία αυτή άρχισε να χαλά από την ορμητική εισβολή του τουρισμού. Οι πιέσεις για περιορισμό της εξόρυξης, για όρια και όρους προστασίας του περιβάλλοντος άρχισαν να γίνονται ασφυκτικές με σημαντικότερο σταθμό την θεσμοθέτηση χωροταξικού σχεδίου το 1981.
Κάπου εκεί στα μέσα της δεκαετίας ‘90 «σκάει» και η ιστορία της εξόρυξης χρυσού στην Μήλο. Η εταιρεία «Αργυρομεταλλευμάτων και Βαρυτίνης ΑΕ» πήρε τα δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης, μέσω της θυγατρικής της «ΜΙΔΑΣ ΑΕ». Η εταιρεία αυτή σε συνεργασία με Αυστραλούς και Καναδούς ξεκίνησε αμέσως γεωτρήσεις και διανοίξεις δρόμων στην περιοχή Χοντρό Βουνό. Οι ενέργειες εκείνες, με εμπεδωμένη την «κυριαρχία» της μητρικής εταιρείας στο νησί αλλά και εξαιτίας της έλλειψης νομοθεσίας περιβαλλοντικής προστασίας έγιναν χωρίς να έχουν υποβληθεί και συζητηθεί μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων στο δημοτικό ή νομαρχιακό συμβούλιο.
Ο σύλλογος ξενοδόχων ζήτησε από το δημοτικό συμβούλιο, που μέχρι εκείνη την στιγμή «αγνοούσε» το θέμα, να ενημερωθεί επίσημα για την επικινδυνότητα της εξόρυξης χρυσού. Ταυτόχρονα δημιουργήθηκε Επιτροπή Αγώνα με συμμετοχή όλων των φορέων του νησιού, που ανάγκασε την τότε δημοτική αρχή, που στην αρχή ήταν υπέρ των ερευνών για χρυσό, να συνταχθεί με την κοινή άποψη. Από τις τοπικές κομματικές οργανώσεις Συνασπισμός και ΚΚΕ είχαν ταχθεί αμέσως υπέρ των κινητοποιήσεων, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ υπέρ της διαχείρισης του θέματος με αλληλογραφία και παρεμβάσεις μεταξύ κεντρικής κυβέρνησης και εταιρείας.
Και ενώ στη Μήλο η Επιτροπή Αγώνα είχε ξεκινήσει τον αγώνα κατά της εξόρυξης χρυσού με ενημέρωση των κατοίκων για τις καταστροφικές επιπτώσεις της χημικής επεξεργασίας με τη χρήση κυανίου, «έσκασε» το μεγάλο ατύχημα στη Ρουμανία, όπου έσπασαν τα φράγματα των λεκανών διαχωρισμού με τραγική συνέπεια να μολυνθούν τα νερά του παραπόταμου Τίσσα του Δούναβη και να μαζευτούν τόνοι νεκρών ψαριών. Το γεγονός αυτό έβαλε τέλος και στις προσπάθειες εξόρυξης χρυσού στο νησί. Η πολύ μεγάλη συγκέντρωση των κατοίκων λίγο πριν τις εκλογές του 2000 ανάγκασε τον τότε υπουργό Ανάπτυξης του ΠΑΣΟΚ Β. Βενιζέλο, να ανακαλέσει τις άδειες για εξόρυξη χρυσού. Μετά την ανάκληση, η εταιρεία «ΜΙΔΑΣ ΑΕ» με επιστολή της προς τον δήμο Μήλου ανέφερε ότι δεν θα προβεί σε καμιά περιβαλλοντική αποκατάσταση των συνεπειών των ερευνών, που είχαν γίνει μέχρι τότε. (Από εκδίκηση για τις αντιδράσεις των κατοίκων;) Ακόμα χάσκουν τα ορύγματα στο κορμί του νησιού. Το καλοκαίρι 2013 εμφανίστηκε η εταιρεία ΟRTAC, παντελώς άγνωστη, η οποία επιχείρησε να προωθήσει την εξόρυξη χρυσού σε συνεννόηση με τον Δήμο τάζοντας κέρδη ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων. Η ομόθυμη απάντηση των κατοίκων ήταν «όχι»
Από την ιστορία φαίνεται ότι οι αντιθέσεις στην εξόρυξη χρυσού, πέρα από την επικινδυνότητα της δραστηριότητας, έχουν να κάνουν και με το μοντέλο ανάπτυξης του νησιού. Οι συγκρούσεις εξόρυξης και τουρισμού από τότε ήταν καθημερινές και οι σχέσεις αγάπης και μίσους έντονες. Η μεγέθυνση της τουριστικής δραστηριότητας συμπιέζει την εξόρυξη, που βλέπει την απόλυτη «κυριαρχία» της να περιορίζεται.
Η υπόθεση συνδέεται απόλυτα με το αναπτυξιακό μοντέλο που θέλουν οι κάτοικοι για το νησί τους. Από την ιστορική αναδρομή προκύπτει ότι η Μήλος πλέον δεν σηκώνει άλλες εξορύξεις. Πολύ περισσότερο εξόρυξη χρυσού, που εκτός των άλλων είναι πολλαπλάσια επιβαρυντική για το περιβάλλον. Πέρα από τη χημική επεξεργασία και την επικινδυνότητα, για ένα δακτυλίδι από χρυσό δεκαοκτώ καρατίων κατά μέσο όρο, ανάλογα την περιεκτικότητα, πρέπει να εξορυχτούν είκοσι τόνοι εδάφους. Η επιβάρυνση είναι δυσανάλογη για τον περιορισμένο νησιώτικο χώρο.
Η βιώσιμη ανάπτυξη του νησιού δεν μπορεί παρά να στηρίζεται στην ισορροπία της μέχρι τώρα βιομηχανικής/εξορυκτικής δραστηριότητας, στην ανάπτυξη του ανθρωπιστικού τουρισμού και στον εγκαταλελειμμένο πρωτογενή τομέα. Πρώτο βήμα σε αυτό το δρόμο βιώσιμης ανάπτυξης είναι η επικαιροποίηση του χωροταξικού σχεδιασμού. Αυτός του 1981 είναι πλέον ανενεργός και ανεπίκαιρος και επιβάλλεται να καθοριστούν ξανά οι χρήσεις γης και οι όροι και περιορισμοί δόμησης,
Χρειάζεται να αναδειχθούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του νησιού, έτσι ώστε να συνθέτουν ένα βιώσιμο τουριστικό μοντέλο με ταυτόχρονη ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα της οικονομίας του νησιού. Ενδεικτικά τέτοιοι άξονες που συνθέτουν ένα βιώσιμο αναπτυξιακό μοντέλο στα πλαίσια της παραγωγικής, κοινωνικής και οικολογικής ανασυγκρότησης του νησιού είναι:
Ανάδειξη τοπικών κτηνοτροφικών προϊόντων, κρέας αιγοπρόβειο ελεύθερης βοσκής, τυριά κ.α., τοπικά γεωργικά ξερικά οπωροκηπευτικά προϊόντα και προστασία των τοπικών ποικιλιών, μελισσοκομία, παράκτια αλιεία, γεωλογικός και ορυκτός πλούτος, περιοχές εξαιρετικού φυσικού κάλλους, σπάνια πανίδα παγκοσμίου ενδιαφέροντος, αίγαγρος αντιμήλου, κόκκινη οχιά, περιοχές natura 2000, οικοτουρισμός, γεωθερμία χαμηλής ενθαλπίας, ιαματικά λουτρά, αρχαιολογικοί χώροι και πρωτοβυζαντινοί χώροι, κατακόμβες.
Τα παραπάνω μαζί με μια σειρά έργων υποδομής, στήριξη της δημόσιας υγείας και παιδείας, περιβαλλοντικές υποδομές, φορείς διαχείρισης, υποδομές άλλων σημαντικών έργων, λιμάνια, αεροδρόμια, βιώσιμες ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες είναι απαραίτητα στοιχεία για την παραγωγική, κοινωνική και οικολογική ανασυγκρότηση του νησιού.
Προϋπόθεση όμως γι΄ αυτά είναι να υπάρξουν πολιτικές αποκέντρωσης και περιφερειακής ανάπτυξης, που σήμερα έχουν καταργηθεί μέσα από τις μνημονιακές πολιτικές, να μην πουληθούν μέσω ΤΑΙΠΕΔ οι υγρότοποι, οι ιαματικές πηγές και άλλοι προστατευόμενοι χώροι και να ανατραπεί η πολιτική που εκφράζεται από την πλειοψηφία του δημοτικού συμβουλίου, που πολιτεύεται με αντιδημοκρατικές μεθόδους και χωρίς κανένα σχεδιασμό κάνοντας τον τροχονόμο στα μικρά και μεγάλα συμφέροντα καθιστώντας ανενεργή την προσπάθεια χωροταξικού σχεδιασμού που έχει ξεκινήσει.
ΜΠΑΜΠΗΣ ΜΠΙΛΙΝΗΣ
μέλος Γραμματείας Τμ. Περιβάλλοντος-Οικολογίας ΣΥΡΙΖΑ
Πηγή: oikotrives.wordpress.com
.jpg)
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου