Σ’ ευχαριστούμε κυρ Αλέξανδρε!

Καλογερίδου Κρινιώ

Το ότι ζούμε σε μια εποχή αποθέωσης της ”υλικής” ύπαρξης, μείωσης της ηθικής υπόστασης και περιορισμού της συναισθηματικής νοημοσύνης και της πηγαίας έκφρασης της ψυχής μας, δεν νομίζω ότι το αμφισβητεί κανείς. Όπως δεν αμφισβητεί την έλλειψη αληθινής ουσίας και πνευματικής ανησυχίας στα έργα των σύγχρονων πεζογράφων-ηθογράφων οι οποίοι επενδύουν στην εμπορικότητα σε βάρος της ποιότητας, με όχημα την επικοινωνία.

Επιλογή λανθασμένη, όπως λανθασμένη είναι και η εντύπωση που έχει εδραιωθεί ότι οι ”ασπούδαστοι” ή οι στερημένοι αξιόλογης μόρφωσης αποκλείεται να έχουν ταλέντο πεζογράφου ή ποιητή, ξεχνώντας πως τα δημοτικά μας τραγούδια και τα απομνημονεύματα των ηρώων του ’21 δεν τα έγραψαν μορφωμένοι και επώνυμοι, αλλά ανώνυμοι Έλληνες και αγράμματοι στρατηγοί, κάποιοι από τους οποίους γεύτηκαν τους καρπούς της γνώσης σε μεγάλη ηλικία (στρατηγός Μακρυγιάννης κ.α.).Στην χορεία των λανθασμένων εντυπώσεων οι οποίες εδραιώθηκαν στερεοτυπικά με τα χρόνια για πρόσωπα της ελληνικής ιστορίας και λογοτεχνίας, είναι και αυτή που έχει να κάνει με το επίπεδο μόρφωσης του λαμπρού πεζογράφου μας Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, οι ήρωες του οποίου αποπνέουν μύρο χριστιανικής και ευαγγελικής ανθρωπιάς και θείο σπινθήρα δημιουργικότητας. Ο Σκιαθίτης μυθιστοριογράφος και ηθογράφος δεν πήρε ποτέ το πτυχίο της Φιλοσοφικής στην οποία είχε περάσει, αλλά γνώριζε άριστα την αγγλική γλώσσα και τη λογοτεχνία. Για τον λόγο αυτό, μάλιστα, είχε εργαστεί ως μεταφραστής σε εφημερίδες της εποχής στην αρχή της σταδιοδρομίας του.

Κυρ Αλέξανδρε σ’ ευχαριστούμε

Ως εκ τούτου η συσχέτιση της τάσης του αθάνατου συγγραφέα της ”Φόνισσας” και του ”Φτωχού Άγιου” για απομονωτισμό με την… ημιμάθειά του δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα, γιατί ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης ήταν από τη φύση του μοναχικός, απόκοσμος και φιλέρημος άνθρωπος. Ανάσαινε το λιβάνι των “λευκών και αφελών ναῒσκων”, των εξωκλησιών της Σκιάθου και των Αθηνών. Μύρωνε την ψυχή του με δοξαστικά και αναστάσιμα τροπάρια. ”Ιερουργούσε” μέσα απ’ τα έργα του και ταυτόχρονα πρόσμενε την ευλογία των ιερέων.Απέφευγε τις πολλές συναναστροφές με τον κόσμο και είχε τάσεις ασκητισμού ο οποίος απέπνεε θρησκευτικότητα. Σ’ αυτήν οφείλονταν, άλλωστε, τα προσωνύμια που του είχαν προσδώσει κατά καιρούς οι μελετητές του: ”Άγιος των Ελληνικών Γραμμάτων”, κατά τον συγγραφέα και ακαδημαϊκό Πέτρο Χάρη (βλ. αφιέρωμα περιοδικού ”Νέα Εστία”, τεύχος 355, Χριστούγεννα 1941), ”Κοσμοκαλόγερος”, κατά τον ποιητή και πεζογράφο Μιχαήλ Περάνθη κλπ.

«Το έργο του Παπαδιαμάντη στην πεζογραφία μας είναι ό,τι το έργο του Σολωμού για την Νεοελληνική Ποίηση», λέει ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Σπύρος Μελάς στον Πρόλογο των Απάντων του ιδεαλιστή και ελληνολάτρη συγγραφέα, ο οποίος γράφει σε μια ιδιότυπη καθαρεύουσα γλώσσα. Γλώσσα διαυγή και ευλύγιστη, που αποπνέει τον μύρο και τη δροσιά του χαρισάμενου νησιού του. Γλώσσα που δεν έχει την ακαμψία της καθαρεύουσας των λογίων της εποχής του και διανθίζεται από φυσικούς διαλόγους των ηρώων του στη δημοτική.

Τα παιδιά διαφορετικών γενεών στην Ελλάδα το είχαν αφουγκραστεί αυτό το γλωσσικό χάρισμα του Παπαδιαμάντη, όταν διάβαζαν τα χριστουγεννιάτικα, ηθογραφικά διηγήματά του: (”Της Κοκκώνας το σπίτι”, ”Στο Χριστό στο κάστρο”, ”Τα Χριστούγεννα του τεμπέλη’‘, ”Η σταχομαζώχτρα”, ”Το χριστόψωμο”, ”Ο Αμερικάνος”, ”Πατέρα στο σπίτι”, ”Η Υπηρέτρα” κλπ) ή τα πασχαλινά (”Λαμπριάτικος Ψάλτης”, ”Εξοχική Λαμπρή”, ”Πάσχα Ρωμέικο”, ”Ο Χριστός Ανέστη του Γιάννη”, ”Παιδική Πασχαλιά” κλπ). Διηγήματα που αποπνέουν την αγιοσύνη του και δίνουν την εντύπωση στον αναγνώστη ότι η ψυχή, το ύφος και το γράψιμό τους είναι άυλα, άχραντα και αμόλυντα. Ένα ”Όνειρο στο κύμα”, ένα ”Άνθος του γιαλού, ένας ”Ρεμβασμός του Δεκαπενταυγούστου”…

Πηγή : https://slpress.gr/