Ο οινοτουρισμός ως αξιοθέατο

Γιάννης Σπιλάνης   Καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου, Τμήμα Περιβάλλοντος

Κάθε προσπάθεια για την ανάπτυξη ειδικών μορφών τουρισμού θα ήταν καλή, αν πρώτα είχε εξετάσει γιατί μετά από 30 χρόνια διακυρήξεων ελάχιστα πράγματα προχώρησαν. Να τα εξετάσει για να τα διορθώσει. Οταν ακόμη ελάχιστοι πιστεύουν ότι η Ελλάδα μπορεί να αλλάξει τουριστικό προϊόν των 3S και όπως το παράγει και όταν η πλειοψηφία πιστεύει ότι η επίσκεψη σε ένα μουσείο είναι πολιτιστικός τουρισμός όπως και η επίσκεψη σε ένα οινοποιείο είναι οινοτουρισμός, τα πράγματα θα παραμείνουν εκεί που είναι ή απλά θα υπάρξουν μικρομετατοπίσεις που δεν θα αλλάζουν τη κεντρική εικόνα. 

Ούτε το κράτος, ούτε η πλειοψηφία των τουριστικών επιχειρηματιών, ούτε οι εργαζόμενοι στον τουρισμό, ούτε η ευρύτερη κοινωνία που συμμετέχει έμμεσα στη παραγωγή του τουριστικού προϊόντος έχουν συλλάβει ότι η μετακίνηση από τον παθητικό τουρισμό παραλίας στον ενεργό τουρισμό εμπειριών απαιτεί ανατροπή των όσων γνωρίζουμε και όσων κάνουμε. 

 Αλλά πριν από αυτή την αλλαγή που δεν μπορεί να γίνει με κανένα νομοσχέδιο και δύσκολα θα γίνει με τη χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης (έχουν αναλωθεί 5 κοινοτικά πλαίσια στήριξης) είναι η στροφή στην ολική ποιότητα (όχι πολυτέλεια) που θα μπορούσε απλά να είναι η "μετάφραση" του όρου φιλοξενία από το προσωπικό επίπεδο στο επίπεδο του προορισμού.

 Ομως πόσο φιλόξενοι είναι οι τόποι μας για μας τους ίδιους. Πως αντιλαμβανόμαστε εμείς τη ποιότητα ζωής για να την προσφέρουμε και στους επισκέπτες μας; Πολλά ερωτήματα που που πρέπει να απαντηθούν και να ενσωματωθούν σε μια τουριστική στρατηγική που θα έχει χωρική βάση και θα υπηρετείται από όλους

.του Κώστα Κωνσταντινίδη

Η συζήτηση περί οινοτουρισμού καλά κρατεί. Είναι κάτι σαν τη συζήτηση για τον γαστρονομικό τουρισμό. Συνέδρια, επιτροπές, δημοσιεύσεις, απόψεις ασχολούνται με το πως θα αναπτυχθούν και με το πως θα αποτελέσουν ένα δυναμικό τμήμα του ελληνικού τουρισμού, πρακτικά δηλαδή πως θα ενταχθούν στο ελληνικό τουριστικό προϊόν. Το αποτέλεσμα των προσπαθειών, αν υπάρχει, δεν είναι ακόμα ορατό. 

Κατά την άποψη του γράφοντος η αιτία βρίσκεται στο ότι ο οινοτουρισμός και ο γαστρονομικός τουρισμός δεν έχουν γίνει ακόμα υπόθεση του τουριστικού κλάδου και δη του ξενοδοχειακού, ενώ παράλληλα δεν έχει επιτευχθεί ακόμη η σύνδεσή τους με τις τοπικές κοινωνίες. Στη Σαντορίνη, με τα 19 οινοποιεία, ο οινοτουρισμός θα μπορούσαμε να πούμε ότι ανθεί. 

Δεν ανθεί όμως επειδή ξαφνικά χιλιάδες επισκέπτες αποφάσισαν να τα επισκεφθούν για να γευτούν το κρασί και να μάθουν την αμπελοοινική ιστορία του νησιού και του κάθε οινοποιείου ξεχωριστά. Ανθεί ο οινοτουρισμός στη Σαντορίνη επειδή έχει γίνει ένα ακόμα αξιοθέατο του νησιού. Ο επισκέπτης έρχεται στο νησί -λίγες ή περισσότερες μέρες- και συνήθως θα “κάνει τουλάχιστον κάποια από τα βασικά” ή συνδυασμούς τους: ηφαίστειο, βόλτα με σκάφος, οινοποιείο, αρχαιολογικός χώρος Ακρωτηρίου.

 Με όλα τα παραπάνω να προσφέρονται από πληθώρα οργανωτών εκδρομών και σε μεγάλη ποικιλία. 

 Ο επισκέπτης συνήθως ρωτά το ξενοδοχείο ή το τουριστικό γραφείο, τα οποία προτείνουν ανάλογα και εφόσον ο επισκέπτης αγοράσει την υπηρεσία εισπράττουν μια καθόλου ευκαταφρόνητη προμήθεια της τάξης του 20-30%. Έτσι λειτουργεί αυτή η αγορά. Στη Σαντορίνη οργανωμένες επισκέψεις σε οινοποιεία προσφέρονται από πολλούς οργανωτές εκδρομών, με τους περισσότερους από αυτούς εξειδικευμένους σε αυτή την υπηρεσία και με καλά καταρτισμένο προσωπικό. 

Είτε σε μικρές ομάδες επισκεπτών, είτε ιδιωτικά. Οι οργανωμένες επισκέψεις σε οινοποιεία αρκετές φορές συνδυάζονται και με άλλες υπηρεσίες όπως για παράδειγμα ένα tour φωτογράφισης ή μια γενικότερη περιήγηση στο νησί. Τα παραπάνω, εκτός της προφανούς ευκολίας στην επιλογή τους, εξασφαλίζουν και το ότι “οδηγεί άλλος”, και με αυτόν τον τρόπο μπορούν όλοι της παρέας να απολαύσουν τις γευστικές δοκιμές κρασιών. Τι γίνεται όμως με τους wine enthusiasts που θα ήθελαν να δοκιμάσουν κρασιά στο δικό τους χρόνο και ρυθμό; Τα περισσότερα οινοποιεία προσφέρουν αυτή τη δυνατότητα.

 Όμως η πληροφορία δεν είναι εύκολα προσβάσιμη. Οι ιστοχώροι των οινοποιείων, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν είναι προσανατολισμένοι προς αυτή την κατηγορία επισκεπτών. Εύλογα όμως τίθεται το ερώτημα: Είναι η Σαντορίνη οινικός προορισμός; Κατά την άποψή μου όχι ή τουλάχιστον όχι ακόμα. Το ζήτημα είναι βέβαια πολυπαραγοντικό αλλά θα σταθώ σε δύο σημεία. Η απαιτούμενη οινική κουλτούρα, που είναι προϋπόθεση να διαθέτει ένας τόπος για να είναι οινικός προορισμός, δεν έχει ακόμα υπάρξει στη Σαντορίνη.

 Απόλυτα φυσικό καθώς η άνθηση της οινοποίησης στη Σαντορίνη έχει συντελεστεί στα τελευταία είκοσι χρόνια. Η συλλογική μνήμη των κατοίκων έχει αποτυπωμένα άλλου τύπου κρασιά, από αυτά που παράγονται σήμερα και άλλο τρόπο κατανάλωσής τους. Η ανάγκη συστηματικής ενημέρωσης και εκπαίδευσης είναι προφανής.

 Οι εργαζόμενοι στα ξενοδοχεία και στα εστιατόρια του νησιού και αναφέρομαι σε αυτούς της πρώτης γραμμής, που έρχονται σε άμεση επαφή με τον πελάτη, προέρχονται στην πλειονότητά τους από τόπους εκτός Σαντορίνης, εναλλάσσονται κάθε χρόνο και δεν τους δίνεται η δυνατότητα για κατάρτιση σχετική με τον τόπο που ήρθαν να εργαστούν, τα αξιοθέατά του και τα προϊόντα του. 

Έτσι στις περισσότερες περιπτώσεις δεν γνωρίζουν επαρκώς την οινική πραγματικότητα του νησιού. Η ανάγκη ύπαρξης σεμιναρίων στην αρχή της θερινής τουριστικής περιόδου είναι επιτακτική. Το γεγονός όμως είναι ότι στη Σαντορίνη ο οινοτουρισμός έχει ενταχθεί στο τουριστικό προϊόν του νησιού, έστω και ως αξιοθέατο. Αποτελεί μια ακόμα πρωτοπορία της Σαντορίνης με αναμφισβήτητα οφέλη για όλους τους εμπλεκόμενους. Εξίσου σημαντική είναι η προβολή που προσφέρει στο κρασί του νησιού με ό,τι αυτό σημαίνει για τη ζήτησή του εντός και εκτός Σαντορίνης.

 * O Κώστας Κωνσταντινίδης είναι Πρόεδρος και Δνων Σύμβουλος του ομίλου Ηλιότοπος και εκδότης του Atlantea. 

Πηγή : https://atlantea.news/