Τουρκία: Νέος γύρος αποκαλύψεων και έντασης της αποσταθεροποίησης

Του Μάρκο Πόλο

Νέα ευθεία επίθεση εξαπέλυσε ο Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στον, μέχρι πρότινος πολύτιμο σύμμαχό του για την ανάδειξή του στην εξουσία, ιεροδιδάσκαλο Φετχουλλάχ Γκιουλέν. Για δεύτερη φορά μέσα σε λίγες μόνο μέρες, ο Ερντογάν κατονόμασε τον Γκιουλέν, σε προεκλογική ομιλία του ενόψει των δημοτικών εκλογών της 30ης Μαρτίου, και του απέδωσε εμμέσως την ευθύνη για την λειτουργία του «παράλληλου κράτους», που, κατά τον Τούρκο πρωθυπουργό, ελέγχει σειρά θεσμών, όπως η δικαιοσύνη και η αστυνομία, και έχει θέσει ως στόχο την ανατροπή της κυβέρνησης. «Θα τους κάνουμε να μετανιώσουν για τα πραξικοπήματα που κάνουν, θα αποκαλύψουμε τους εκβιασμούς και τις απειλές μία μία και θα πληρώσουν όσοι πρόδωσαν την πατρίδα» υποστήριξε προειδοποιώντας και την αντιπολίτευση.

Κάλεσε, επίσης, πάλι τον Γκιουλέν, «αν αγαπά την πατρίδα του», να επιστρέψει στην Τουρκία από τις ΗΠΑ που κατοικεί μόνιμα για να «λογαριαστεί ανοιχτά» με την τουρκική κυβέρνηση και χαρακτήρισε εαυτόν «αφελή» επειδή «πίστεψε και βοήθησε τον Γκιουλέν», κάτι που βέβαια δεν έγινε ακριβώς έτσι καθώς όλοι γνωρίζουν ότι κυρίως το δίκτυο του Γκιουλέν βοήθησε τον Ερντογάν τόσο να πάρει την εξουσία όσο και να την κρατήσει αξιοποιώντας τα ίδια μέσα που σήμερα στρέφονται εναντίον του (ηχογραφήσεις κλπ) κατά του πανίσχυρου, τότε, στρατιωτικού κατεστημένου.

Κι άλλα ηχητικά στο διαδίκτυο

Οι λεονταρισμοί Ερντογάν έρχονται μετά από το νέο κύμα αποκαλύψεων στο οποίο περιλαμβάνονται κι άλλες ηχογραφήσεις στις οποίες φέρεται να ακούγεται η φωνή του Ερντογάν. Στην μία ο Τούρκος πρωθυπουργός φαίνεται να ενθαρρύνει γνωστό του μεγαλοεπιχειρηματία να αμφισβητήσει το αποτέλεσμα δημοσίου διαγωνισμού για την κατασκευή στρατιωτικών πλοίων που είχε, ήδη, κλείσει προκειμένου να διεκδικήσει ο ίδιος τη συμφωνία. Η εταιρεία που αρχικώς είχε κερδίσει το διαγωνισμό είναι η Koc Holding, της οποίας ο τζίρος είναι περίπου το 10% της τουρκικής οικονομίας. Ο Ερντογάν έχει κατηγορήσει την εταιρεία για «ανάμιξη στην πολιτική» και εμφανίζεται να έχει «κάνει ό,τι μπορεί» προκειμένου να εκδίδονται διαρκώς πρόστιμα, αυξήσεις φόρων και να κατατίθενται μηνύσεις εναντίον της. Η Koc Holding δεν σχολίασε το ηχητικό.

Και το δεύτερο ηχητικό που ήρθε στη δημοσιότητα σχετίζεται με επιχειρηματικά συμφέροντα. Σε αυτό εμφανίζεται ο Ερντογάν να πιέζει έντονα τον πρώην υπουργό Δικαιοσύνης Σαντουλλάχ Εργκίν να αλλάξει «λανθασμένη» αθωωτική απόφαση δικαστηρίου για τον μεγαλοεπιχειρηματία Αϊντίν Ντογάν (ο οποίος διοικεί έναν από τους μεγαλύτερους κατασκευαστικούς ομίλους, στους οποίους ανήκουν και ΜΜΕ όπως η εφημερίδα Hurriyet). Ο Ντογάν είναι γνωστός για τις βαθιά κοσμικές του απόψεις αλλά και για τις, σε γενικές γραμμές, καλές σχέσεις που είχε με το στρατό. Ο ίδιος αρκέστηκε να δηλώσει ότι «αν είναι αυθεντική η ηχογράφηση, τότε πρόκειται για ξεκάθαρη παραβίαση της δικαστικής διαδικασίας».

Από το συγκεκριμένο απόσπασμα, όμως, προέκυψαν και άλλα θέματα καθώς οι Ερντογάν και Εργκίν εμφανίζονται να σχολιάζουν το γεγονός ότι ο πρόεδρος του δικαστηρίου που αθώωσε τον Ντογάν είναι αλεβίτης, γεγονός που εκτιμούν ότι παίζει ρόλο ως προς «την αντιπάθεια προς την κυβέρνηση και τη συμπάθεια προς τους αντιπάλους της». Η παρατήρηση προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στην πολυπληθή αλεβίτικη κοινότητα της Τουρκίας, που νιώθει ήδη να πιέζεται από την κυβέρνηση Ερντογάν με πιο γνωστή περίπτωση, ίσως, την περυσινή της απόφαση να ονομάσει την τρίτη γέφυρα του Βοσπόρου Σελίμ, δίνοντάς της το όνομα του Οθωμανού σουλτάνου που ευθύνεται για την μεγαλύτερη γενοκτονία των αλεβιτών το 1954.

Καταστολή και «προειδοποιήσεις για πραξικοπήματα»

Εννοείται ότι ο Τούρκος πρωθυπουργός χαρακτήρισε και τα νέα ηχητικά «κατασκευασμένα». Εκτίμησε, δε, ότι αυτές οι απόπειρες πραξικοπήματος σε βάρος του θα ενταθούν μετά την πρόσφατη απόφαση που έλαβε, εν μέσω θυελλώδους και βίαιης συνεδρίασης, η βουλή να κλείσει όλες τις προπαρασκευαστικές για την είσοδο στο λύκειο και στο πανεπιστήμιο σχολές που ανήκουν στο δίκτυο «Χιζμέτ» (Υπηρεσία) του Γκιουλέν, γιατί ο αντίπαλός του «χάνει πολλά λεφτά και σίγουρα θα θυμώσει πολύ». Ο Ερντογάν εκτιμά ότι εκτός από λεφτά μέσα από το κλείσιμο των σχολείων ο Γκιουλέν θα χάσει και επιρροή, κάτι που είναι συζητήσιμο.

Η αντιπολίτευση, από την άλλη, τον κατηγορεί για ολοένα μεγαλύτερη καταπάτηση κάθε νομιμότητας. Ο επικεφαλής του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, μετά και από την νέα σκληρή καταστολή των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων σε Αγκυρα και Κωνσταντινούπολη, το Σαββατοκύριακο, τον χαρακτήρισε «δικτάτορα» και προειδοποίησε για «προβοκάτσια», εκτιμώντας ότι θα «στηθούν» απόπειρες δολοφονίας σε βάρος του Ερντογάν.

Δημοσκόπηση από το ινστιτούτο στρατηγικών κοινωνικών ερευνών MetroPOLL που φιλοξενεί η εφημερίδα Zaman δείχνει ότι ήδη η τουρκική κοινή γνώμη έχει αρχίσει να δυσφορεί. Το 58,5% δηλώνει πεισμένο για τις παρεμβάσεις του Ερντογάν στα ΜΜΕ, το 68,4% τις θεωρεί απαράδεκτες, το 59,1% διαφωνεί με τον νέο νόμο για το διαδίκτυο και τη δυνατότητα μπλοκαρίσματος σελίδων χωρίς εισαγγελική παρέμβαση και αποθήκευσης δεδομένων χρηστών από τις αρχές ασφαλείας, και το 62% επικρίνει τον πρόεδρο Γκιουλ επειδή ενέκρινε τον νόμο αυτό. Επιπλέον, το 52,6% δηλώνει πολύ απαισιόδοξο για την πορεία της χώρας. Η δημοσκόπηση καταγράφει και μειωμένο ποσοστό αποδοχής για τον Ερντογάν ο οποίος κυριαρχούσε, μέχρι πρότινος, στις λαϊκές προτιμήσεις. Υπέρ του, πλέον, εκφράζεται το 43,5% έναντι του 73,7% το 2007.

Όλα δείχνουν ότι η κόντρα ανάμεσα στους Ερντογάν και Γκιουλέν βαίνει ολοταχώς μόνο προς κλιμάκωση με συνέπειες ολοένα πιο επίπονες για τη σταθερότητα του πολιτικού συστήματος, συνολικά, στην γείτονα. Και όπως εκτιμούσε ο αρθρογράφος της Hurriyet Σεμίχ Ιντίζ, όσο περισσότερο παραβιάζει το Σύνταγμα ο Ερντογάν τόσο ανοίγει το δρόμο για να το παραβιάσουν και οι αντίπαλοί του κάποια στιγμή σε βάρος του, όπως και όσο πιο «χαμηλά από την μέση» γίνονται τα χτυπήματα σε αυτήν την κλιμακούμενη κόντρα ανάμεσα στους δύο πρώην συμμάχους, τόσο απαξιώνεται το σύνολο του πολιτικού συστήματος και αποσταθεροποιείται επικίνδυνα η χώρα.

Πηγές: reuters, bbc, al arabiya, al monitor, al jazeera, hurriyet, zamanΠηγή :