Από που πήραν το όνομά τους οι Κουραμπιέδες, τα Μελομακάρονα και τα Φοινίκια!!

Ο χιονάτος κουραμπιές και το... μακαριστό μελομακάρονο

Γλυκέ μου κουραμπιέ!! Το μικρό εύθρυπτο γλυκό αποτελεί το πιο μυρωδάτο σύμβολο των Χριστουγέννων. Η χιονάτη μπαλίτσα με το ανθόνερο, το βούτυρο και την άχνη ζάχαρη κρύβει στα τραγανά της αμύγδαλα τη γεύση της προσδοκίας.....

Κι αυτό είναι τα Χριστούγεννα. Η γιορτή της προσδοκίας, στρωμένη σε ασημένιες πιατέλες με κουραμπιεδάκια και μελομακάρονα και ελπίδες!! 

Ποια είναι, όμως, η ρίζα του κουραμπιέ;

Qurabiya στα Αζέρικα, Kurabiye, στα Τούρκικα και φυσικά Κουραμπιές στα ελληνικά, που στην κυριολεξία σημαίνει Kuru = ξηρό, biye = μπισκότο. Όμως, η ονομασία μπισκότο καθιερώθηκε τον Mεσαίωνα, ετυμολογικά προερχόμενη από το λατινογενές bis-cuit, που σημαίνει ψημένο δύο φορές (στα αρχαία ελληνικά λεγόταν δί-πυρον), ως τεχνική ψησίματος για να μην «χαλάει» εύκολα ο άρτος, κυρίως των στρατιωτών και των ναυτικών.

Στα σύγχρονα ιταλικά, η λέξη είναι biscotto (τo cookies έχει φλαμανδική / ολλανδική προέλευση που πέρασε στην αγγλική γλώσσα). Το λατινικό bis-cuit διαδόθηκε μέσω των Βενετών εμπόρων και στην Ασία, όπου καθιερώθηκε ως παραφθορά της λατινικής λέξης, σε biya/biye, οπότε συνδέθηκε με το δικό τους Qura /Kuru (ξηρό) και έδωσε τη νέα μικτή (λατινο-ανατολίτικη) λέξη Qurabiya / Kurabiye, η οποία με αντιδάνεια ξαναγύρισε στη δύση και ελληνοποιημένη πλέον έδωσε το «κουραμπιές» με την έννοια του ξηρού μπισκότου, που διανθίστηκε με αμύγδαλα, ζάχαρη άχνη κ.λπ.

Τα μελομακάρονα έχουν ετυμολογικά αρχαιοελληνική προέλευση όσο και αν το μυαλό πάει στο «ιταλικό» μακαρόνι. 

Στα λεξικά αναφέρεται ότι η λέξη «μακαρόνι» παράγεται από τη μεσαιωνική ελληνική λέξη «μακαρωνία» (επρόκειτο για νεκρώσιμο δείπνο με βάση τα ζυμαρικά, όπου μακάριζαν το νεκρό).

Η μακαρωνία με τη σειρά της έρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «μακαρία», που δεν ήταν άλλο από την ψυχόπιτα, δηλαδή, ένα κομμάτι άρτου, στο σχήμα του σύγχρονου μελομακάρονου, το οποίο το προσέφεραν μετά την κηδεία. 

Από την αρχαιότητα υπήρχε η συνήθεια των "μειλίχιων προσφορών" στους δαίμονες και τους θεούς του Άδη για να τους εξευμενίσουν και να αλλάξουν την τύχη, ώστε να είναι ευνοϊκή όλον τον χρόνο. Οι προσφορές αυτές ήταν μικροί πλακούντες, περιχυμένοι με μέλι, όπως ακριβώς τα μελομακάρονα. 

 

Αργότερα, όταν η μακαρία περιλούστηκε με σιρόπι μελιού ονομάστηκε: μέλι + μακαρία = μελομακάρονο και καθιερώθηκε ως γλύκισμα του 12ημέρου, κυρίως από τους Μικρασιάτες Έλληνες και με το όνομα «φοινίκια». 

Οι Λατίνοι και αργότερα οι Ιταλοί χρησιμοποιούσαν τη λέξη μακαρωνία ως maccarone που τελικά κατέληξε να σημαίνει το σπαγγέτι. 

Τέλος, από το μεσαίωνα και μετά στη Γαλλία και την Αγγλία, ένα είδος αμυγδαλωτού μπισκότου ονομάστηκε «macaroon» (το γνωστό σε όλους σήμερα «μακαρόν»).

Η διαφορά στα Μελομακάρονα και στα Φοινίκια, είναι ότι τα φοινίκια είναι Σμυρναίικα μελομακάρονα που δεν περιέχουν σιμιγδάλι στη συνταγή!!

Τα Φοινίκια έχουν ετυμολογικά αρχαιοελληνική προέλευση και προέρχεται από το ερυθρούν και πορφυρό χρώμα του γλυκίσματος. Να σημειώσουμε πως στην αρχαιολογική γραμματεία η λέξη αποδίδεται πάντα ως κόκκινο. Πχ επί "φοινικιδί" υφάσματα....

Μια δεύτερη άποψη για την ετυμολογία της λέξης Φοινίκι είναι, να προέρχεται από τον Φοίνιξ το ιερό πτηνό του Απόλλωνα. Η άποψη αυτή ενισχύεται (για την Μύκονο) και από την ύπαρξη του ναού του Απόλλωνα στην Δήλο.

Να σημειώσουμε πως η λέξη Φοινίκι πάντα με την έννοια του "ερυθρούν" βρίσκεται και σε περιοχές - χωριά της Ηπειρωτικής Ελλάδας όπως την Ήπειρο όπου ουδέποτε είχαμε την ύπαρξη Φοινίκων.

NewsRoom Mykonos Ticker

Πηγή :