Παλαιός ιδεολογικός καθοδηγητής στο ΚΚΕ, έχει πολύπλευρο συγγραφικό έργο, ενώ έχει εργαστεί σε κεντρικές θέσεις εξωτερικής και εσωτερικής πολιτικής.
Είναι καθηγητής «Πολιτικών Θεωριών των Διεθνών και Ευρωπαϊκών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, ενώ, έχει διατελέσει πρόεδρος του ΙΣΤΑΜΕ, όταν ήταν στο πλευρό του Γιώργου Παπανδρέου ως στενός συνεργάτης του.
Εχει υπάρξει μέλος της Ερευνητικής Ομάδας για την Ε.Ε., Senior Associated member στο St.Anthony's College του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Senior Fellow στο Weatherhead Centre For International Affairs τρου Χάρβαρντ.
Εως το καλοκαίρι του 2008 ήταν πρεσβευτής-εμπειρογνώμων στο Υπουργείο Εξωτερικών, όπου και συμμετείχε και διηύθυνε σειρά ομάδων έρευνας, προγραμματισμού και σχεδιασμού.
Διετέλεσε μέλος του πρώτου Εθνικού Συμβουλίου Εξωτερικής Πολιτικής. Συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις για τη Συνθήκη του Αμστερνταμ, την Agenda 2000, τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις, καθώς και για το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα.
Είχε συμμετοχή σε πολλές διεθνείς ερευνητικές ομάδες με παγκόσμια αναγνώριση, όπως το «International Group of Expert» και η «Διεθνής Ομάδα Ειδικών: Making It Our Own. A Trans-European proposal on amending the Draft Constitutional Treaty for the European Union», ενώ, έχει αρθρογραφήσει στην εβδομαδιαία αφημερίδα Αξία και την Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία. Συμμετείχε στην έκδοση των περιοδικών Διαλεκτική και Επιστημονική Σκέψη. Σήμερα διευθύνει τη σειρά «Αναστοχασμός» στις Εκδόσεις Καστανιώτη, όπως παλαιότερα τη σειρά «Λόγος» στις Εκδόσεις Λιβάνη.
Στο συγγραφικό του έργο υπάρχουν 24 επιστημονικά βιβλία που έχουν εκδοθεί σε πολλές χώρες του εξωτερικού, καθώς και μία συλλογή ποιημάτων.
Εχει εκδώσει με δικούς του εκτεταμένους προλόγους 60 βιβλία, ανάμεσα στα οποία έργα των J. Habermas, A. Sen, F. Deppe, N. Chomsky, M. Walzer, D. Harvey, J. Huffschmidt, M. Clapsis, M. Ingatieff, Β. Barber.
Τα πιο πρόσφατα βιβλία του, πέραν του παρόντος, είναι: Παγκοσμιοποίηση – Η ιστορική θέση, το μέλλον και η πολιτική σημασία (Eκδόσεις Kαστανιώτη, 2003), Το ενεργητικό δημοκρατικό κράτος – Εθνικό κράτος και παγκοσμιοποίηση (Eκδόσεις Kαστανιώτη, 2004), Πολιτικό σύστημα και ταυτότητα-Παγκοσμιοποίηση και η περίπτωση του Hνωμένου Bασιλείου (Eκδόσεις Kαστανιώτη, 2008), EU-US Relations: Repairing the Transatlantic Rift, σε συνεργασία με τον Π. Λιάκουρα (Basingstoke: Palgrave Macmillan, 2006).
Τα πιο πρόσφατα επιστημονικά του κείμενα είναι: Cyprus: Thinking outside the Box – The Framework for a Solution, Οξφόρδη, Globalization, Religion and Violence, Γενεύη και Βοστόνη: Παγκόσμιο Συμβούλιο των Εκκλησιών, The Paradox of the Turkish-European Relations, Οξφόρδη.
Η σχέση του με τον Γιώργο Παπανδρέου
Ο Νίκος Κοτζιάς, έως και τις εκλογές του 2009, υπάρξει στενός συνεργάτης του Γιώργου Παπανδρέου, ενώ, ήταν πρόεδρος του ΙΣΤΑΜΕ και άσκησε εν μέρει «καθήκοντα» καθοδηγητή, ωστόσο, μετά την νίκη του ΠΑΣΟΚ αποχώρησε.
Πληροφορίες τότε ανέφεραν ότι είχε συμφωνήσει να αναλάβει τότε να αναλάβει το υπουργείο Εξωτερικών, θέση που ανέλαβε ο Δημήτρης Δρούτσας.
Τότε ο Νίκος Κοτζιάς αποχώρησε από το κίνημα και έμεινε για λίγο καιρό χωρίς πολιτική στέγη μέχρι να υπάρξει η προσέγγιση με τον Αλέξη Τσίπρα. Θεωρείται, μάλιστα, και εκείνος που ανέλαβε να κάνει τα πρώτα ανοίγματα στους ΠΑΣΟΚους πολιτικούς, αλλά και εκείνος που «έφερε» την πατριωτική ρητορική στον λόγο του Αλέξη Τσίπρα.
Aπό παλαιότερη συνέντευξή του στην εφημερίδα "Ψίθυρος"
Τι σημαίνει πατριωτισμός για έναν αριστερό;
Πατριωτισμός είναι ο πολιτικός αγώνας για τη διαφύλαξη και ενδυνάμωση πριν από όλα των δημοκρατικών και κοινωνικών δικαιωμάτων του λαού, όπως, επίσης των δικαιωμάτων και δυνατοτήτων της χώρας στο διεθνές σύστημα. Αποτελεί βασικό κριτήριο προσδιορισμού των «εθνικών συμφερόντων» που οφείλει να διασφαλίζει μια ενεργητική δημοκρατική εξωτερική και αμυντική πολιτική. Κάνω λόγο, δηλαδή, για τον δημοκρατικό πατριωτισμό που εκτιμά την ιστορία, τον πολιτισμό και τις κατακτήσεις της κοινωνίας που εκφράζει, ενώ ταυτόχρονα σέβεται τις αξίες και τον πολιτισμό άλλων λαών, μαθαίνει από αυτούς. Αντίθετα ο (αντιδραστικός) εθνικισμός υποτιμά τον άλλο, δεν αναγνωρίζει τη δυνατότητα μάθησης από αυτόν και θεωρεί καθετί δικό του ανώτερο από το διαφορετικό: πολιτισμικά, φυλετικά, ρατσιστικά.
“Η χώρα θα βαδίσει είτε προς την κατάθλιψη, είτε προς την εξέγερση, προς το παρόν κυριαρχεί το πρώτο”
Ο Αριστερός είναι από τη φύση του και διεθνιστής. Διεθνισμός και Πατριωτισμός μπορούν να συνυπάρξουν;
Μα είναι δίδυμα αδέλφια! Ο πατριωτισμός είναι η μάχη για δικαιώματα και αλλαγή στα πλαίσια ενός κράτους, ενός γεωγραφικού χώρου, εντός του οποίοι διεξάγονται σημαντικοί κοινωνικοί και πολιτισμικοί αγώνες. Οι πατριωτισμοί όλου του κόσμου συνδέονται δια μέσου αυτών των αγώνων. Την διεθνή αλληλεγγύη που δίνει ο ένας στον άλλο, ιδιαίτερα ως προς τους πιο προωθημένους και δύσκολους αγώνες. Τη διεθνή σημασία που έχουν αυτοί οι «εσωτερικοί αγώνες», αλλά και οι κοινές δράσεις των δημοκρατών όλου του κόσμου. Κοινή δράση που υπογραμμίζει την άλλη πλευρά του μεταλλίου: τον διεθνή χαρακτήρα των επιμέρους αγώνων, αλλά και την διεθνική οργάνωση των αγώνων στα πλαίσια των παγκόσμιων εξελίξεων. Αυτός ο διεθνισμός, δίδυμος αδελφός του πατριωτισμού συμπεριλαμβάνει στοιχεία θετικού-προοδευτικού κοσμοπολιτισμού. Της γνώσης του τι συμβαίνει γενικά διεθνώς, ειδικότερα σε άλλες πατρίδες. Των κατακτήσεών, του πολιτισμού, των συνηθειών, των λαθών που έχουν γίνει αλλού. Χωρίς αυτή τη γνώση ουδείς μπορεί να νικήσει ούτε στο διεθνές πεδίο, ούτε στο εθνικό. Αντίθετα ο νεοφιλελεύθερος κοσμοπολιτισμός, υποτιμά κάθε τι το δικό μας. Απαξιώνει την κοινωνία και τις αξίες μας, ενώ υποκλίνεται σε κάθε τι το ξένο που έρχεται απέξω, από τους ισχυρούς. Είναι μια στάση που προκάλεσε και δικαιολογεί τα μνημόνια.
Η χώρα βιώνει μια απέραντη παρακμή σε όλα τα επίπεδα. Ζητούμενο το εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και απεγκλωβισμού από τα μνημόνια. Υπάρχει αυτή η δυνατότητα;
Πριν 4 χρόνια, στις αρχές του 2010 είχα γράψει στην τότε Ελευθεροτυπία ότι «η χώρα θα βαδίσει είτε προς την κατάθλιψη, είτε προς την εξέγερση». Την τελευταία με την κυριολεκτική, αλλά και την μεταφορική έννοια. Προς το παρόν κυριαρχεί το πρώτο, ενώ το δεύτερο γίνεται όλο και πιο αναγκαίο να υπαχθεί σε ένα σχέδιο ανασυγκρότησης της χώρας. Εκείνο που με ανησυχεί είναι ότι η δημόσια συζήτηση είναι προσανατολισμένη στο τρέχον, κάτι συχνά απαραίτητο, με τρόπο όμως που κινδυνεύει να πνίξει τη συζήτηση των στρατηγικών προοπτικών και αναγκών διαμόρφωσης μιας διαφορετικής Ελλάδας. Μια Ελλάδα που δεν προκύπτει από τα μνημόνια και τις απατηλές εντυπώσεις ότι το χρέος είναι βιώσιμο, ούτε μπορεί να έρθει με «μία από τα ίδια από τους ίδιους».
Και που θα στηρίζετε η χώρα;
Η Ελλάδα θα στηριχθεί σε μια καινούργια παραγωγική βάση, θα διαθέτει ενισχυμένη θέση στον διεθνή καταμερισμό εργασίας καθώς και στην παγκόσμια διπλωματική σκηνή. Μοχλός ενός τέτοιου αναπτυξιακού σχεδίου είναι η ανατροπή της ανακατανομής που γίνεται α) σε βάρος της χώρας υπέρ των ξένων και β) σε βάρος των φτωχών και μικρομεσαίων της χώρας υπέρ λίγων οικογενειών που πλουτήσαν μέσα στην κρίση. Πρόκειται για ένα εξόχως πατριωτικό και δημοκρατικό καθήκον.
Αναφέρατε τον όρο αποικία χρέους για την Ελλάδα. Μήπως είναι υπερβολή;
Φοβάμαι ότι η ίδια η πραγματικότητα είναι «υπερβολικά» σκληρή. Στη συζήτηση που γινόταν για την αποικιοκρατία στα τέλη του 19ου αιώνα, είχαν ταξινομηθεί τριών ειδών αποικίες. Ο δεύτερος τύπος αποικίας συμπεριλάμβανε εκείνες τις χώρες που διατηρούσαν την τυπική τους ανεξαρτησία, αλλά ουσιαστικά κυβερνιόνταν από ξένη επιτροπεία. Σε κάθε μια από τις γερμανικές αποικίες στα τέλη του 19ου αιώνα, όπως ήταν οι περιοχές της σημερινής Ναμίμπια και η Τανζανίας, με πληθυσμό όσο έχει η σημερινή Ελλάδα, ο μηχανισμός επιτροπείας ήταν γύρω στα 450 άτομα. Τότε δεν υπήρχαν ούτε αεροπλάνα, ούτε ιντερνέτ. Σήμερα, η επιτροπεία στην Ελλάδα είναι σχεδόν 700 άτομα. Ελέγχει την κεντρική κυβέρνηση, την ΤΑ, τη δημόσια διοίκηση, τις τράπεζες και τους ειδικούς θεσμούς του ελληνικού δημοσίου, τα αεροδρόμια και λιμάνια, την παραγωγή μας. Καμία σοβαρή απόφαση δεν λαμβάνεται χωρίς την συγκατάθεσή της, εξάλλου οι περισσότερες προτάσεις νόμων έρχονται απευθείας από αυτήν. Ορισμένες φορές, βέβαια, οι προτάσεις της αποτελούν απλή υιοθέτηση των σχεδίων των τραπεζιτών και άλλων ολιγαρχών της χώρας. Υπάρχει, δηλαδή, ένα δίδυμο που καταστρέφει τη χώρα: Τράπεζες - Ολιγαρχία και Επιτροπεία - ξένοι δανειστές. Αυτοί είναι ο αντίπαλος.
“Ο διεθνισμός και ο πατριωτισμός είναι δίδυμα αδέλφια”
Έχετε μια μεγάλη διαδρομή στην Αριστερά. Τα τελευταία χρόνια συμπορεύεστε με τον ΣΥΡΙΖΑ. Έχει ο ΣΥΡΙΖΑ σχέδιο διακυβέρνησης ή απλά εκμεταλλεύεται εκλογικά την φθορά της κυβέρνησης;
Όπως γνωρίζετε συμμετέχω στην «Κίνηση ιδεών και δράσης: Πράττω». Είμαστε μια δύναμη δημοκρατική-πατριωτική, κοινωνικής ευαισθησίας και δικαιότητας, υπέρ μιας παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας. Έχουμε καλές σχέσεις με τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και πολλές κριτικές ματιές, καμιά φορά και αγωνίες. Θέση μας είναι ότι στις σημερινές συνθήκες και συσχετισμούς «τίποτα δεν μπορεί να γίνει χωρίς τον Σύριζα» αλλά και τίποτα «δεν μπορεί να γίνει χωρίς εμάς τους άλλους». Προς το παρόν μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας υποστηρίζει μια αλλαγή περισσότερο ως ανάγκη: «αυτοί να φύγουν». Χρειάζεται να ενισχύσουμε το θετικό αίσθημα: «ελάτε εσείς».
Πώς βλέπετε τις δηλώσεις για κυβέρνηση εθνικού σκοπού; Έχετε την αίσθηση ότι τη λύση αυτή προωθούν διάφορα κέντρα;
Στο βιβλίο για τον Πατριωτισμό αναλύω διεξοδικά την ανάγκη συγκρότησης ενός μεγάλου πατριωτικού-δημοκρατικού μετώπου και συμμαχιών με στόχο την συγκρότηση και εδραίωση μιας Κυβέρνησης Σωτηρίας. Αναλύω πώς οι δυνάμεις που κατέστρεψαν τη χώρα φροντίζουν δια του μνημονίου τα συμφέροντά τους σε βάρος του λαού και της πατρίδας. Εξηγώ ότι βλέποντας την επερχόμενη πολιτική ήττα τους, προσπαθούν να επιβάλλουν και πάλι μια «ειδική» κυβέρνηση όπως έκαναν με τον Παπαδήμο. Στην ουσία, η «κυβέρνηση ειδικού τύπου» είναι σαν να προσπαθεί κανείς να αποτρέψει μια φωτιά συνεργαζόμενος με τον πυρομανή που συνεχίζει να ρίχνει βενζίνη. Είναι σαν να θέλει να συγκροτήσει μαζί του μια «πυροσβεστική ειδικού σκοπού». Πρόκειται, λοιπόν, γα πρόταση γελοία και υποκριτική.
Η σύνδεση από τον ΣΥΡΙΖΑ της Προεδρικής εκλογής με την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες σας βρίσκει σύμφωνο;
Νομίζω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ορθά λέει ότι η Ελλάδα έχει ανάγκη άλλης πολιτικής και κυβέρνησης, ότι ο Πρόεδρος πρέπει να εκλεγεί από μία βουλή που να εκφράζει την πλειοψηφία των Ελλήνων. Απαίτηση στην οποία δεν ανταποκρίνεται η σημερινή βουλή. Πρέπει, μόνο, να είμαστε όλοι προσεκτικοί ώστε να μην γίνει η πολιτική αντιπαράθεση με το κυρίαρχο συγκρότημα εποπτείας-ολιγαρχίας και των πολιτικών τους δυνάμεων μονοθεματικά. Το κύριο είναι να αναπτύσσουμε και προωθούμε το εναλλακτικό μας σχέδιο για την τύχη αυτού του τόπου.
Ανησυχείτε από την αναταραχή στην ευρύτερη περιοχή και πάντως πολύ κοντά στην Ελλάδα;
Η Ελλάδα με την παρούσα κυβέρνηση δεν είναι σε θέση και πολύ λιγότερο προετοιμασμένη να αντιμετωπίσει το «διαβολικό τρίγωνο» που συγκροτείται από τις κρίσεις σε Ουκρανία, Λιβύη και Μέση Ανατολή. Τα μνημόνια κατέστησαν αδρανή και αδύναμη την ελληνική εξωτερική πολιτική, ενώ υπονομεύουν τις αμυντικές ικανότητες της χώρας. Ιδιαίτερα με ανησυχεί το γεγονός ότι ορισμένοι παραμένουν εγκλωβισμένοι στην αυταπάτη ότι η επιθετικότητα της Τουρκίας είναι απλό σύμπτωμα δικών της προβλημάτων και αρνούνται να διαβάσουν την στρατηγική που υπάρχει από πίσω: επιβάλλοντας η Άγκυρα το σημερινό πάγωμα εξάσκησής των δικαιωμάτων της χώρας να τα κάνει αντικείμενο διαπραγμάτευσης.
“O δημοκρατικός πατριωτισμός που εκτιμά την ιστορία, τον πολιτισμό και τις κατακτήσεις της κοινωνίας που εκφράζει, ενώ σέβεται τις αξίες και τον πολιτισμό άλλων λαών, μαθαίνει από αυτούς”
Κλείνοντας κάτι που θα θέλατε να προσθέσετε…
Κουράγιο και χαμόγελο στους συμπολίτες μας. Να φροντίζουμε τους ανθρώπους μεγάλης ηλικίας. Να έχουμε στο κέντρο της προσοχής μας τους νέους. Να αναπτύσσουμε την κοινωνική αλληλεγγύη με αυτούς που έχουν άμεσες ανάγκες. Να δώσουμε κουράγιο και αισιοδοξία σε όλους: τίποτα δεν είναι αιώνιο και τελεσίδικο, αρκεί να πιστεύουμε στις δυνατότητές μας και να αντιπαλεύουμε την αδικία και ανοησία με τραγούδι στην καρδιά και γνώση στο νου.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου