Σύλλογος Μεγάλου Λιβαδίου Σερίφου «Ακολουθώντας τις ράγες» "Έχουμε όραμα"

Η κιτρινισμένη φωτογραφία τραβήχτηκε το 1961 στο Μέγα Λιβάδι της Σερίφου. Γυναίκες με ζεμπίλια, στο πλάτωμα της σκάλας φόρτωσης διαλέγουν με το χέρι υπολείμματα μεταλλεύματος. Θα μπορούσε να είναι εικόνα από ταινία του ιταλικού νεορεαλισμού. Όμως δεν είναι σκηνοθετημένη. Ο φωτογράφος ήταν ο Αντώνης Ζ. Φραγκίσκος. Γιός Απεραθίτη δασκάλου, κατάφερε να σπουδάσει μεταλλειολόγος και τα πρώτα χρόνια της καριέρας του εργάστηκε ως τεχνικός διευθυντής στα μεταλλεία Σερίφου.

Ο ίδιος αργότερα, διακεκριμένος πλέον καθηγητής της Σχολής Μεταλλειολόγων του Πολυτεχνείου ήταν ο οδηγός μας, όταν ανακαλύψαμε το 1998 τους θησαυρούς των μεταλλείων.

Μετά από χρόνια ακινησίας και καταστροφών, βρεθήκαμε πάλι στο νησί. Το χρωστάμε στις νέες και τους νέους Σερφιώτες στον Σύλλογος Μεγάλου Λιβαδίου Σερίφου. Μία ημερίδα, σε ένα μπαλκόνι της Χώρας όπου μία ομάδα επιστημόνων από το Πολυτεχνείο και το Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου, ο καθηγητής μεταλλειολόγων Δημήτρης Καλιαμπάκος, ο ιστορικός Γιώργος Δερμάτης, η μελετήτρια της σκάλας φόρτωσης Vasiliki Pougkakioti και ο επικεφαλής της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας Giorgos Gavalas ξεδίπλωσε όλη την ιστορία και το βάρος του τόπου.

Ειπώθηκαν σχεδόν τα πάντα: Το αποτύπωμα της κουλτούρας των μεταλλωρύχων στη σύγχρονη τέχνη. Η μακρά εκμετάλλευση του υπεδάφους, από τα νεολιθικά καμίνια του Αβεσσαλού, τις προσπάθειες εξόρυξης των Βενετσιάνων ως τις εγκαταστάσεις της εποχής των Γκρώμμαν. Οι σχέσεις της Σερίφου με το Λαύριο οι οποίες κατέστησαν τη Γαλλική Εταιρεία «Σέριφος-Σπηλιαζέζα» ναυαρχίδα των νησιωτικών ορυχείων στο αιγαιοπελαγίτικο «Ελντοράντο» του 19ου αιώνα.

Η δομοστατική ανάλυση της μνημειακής σκάλας, οι επικίνδυνες πληγές στα θεμέλια από τη θάλασσα με υποβρύχιες λήψεις, η κλίση του πυλώνα της που είναι ορατή πλέον με γυμνό μάτι και η επικείμενη κατάρρευση αν δεν ληφθούν μέτρα.

Παρούσα η τοπική κοινωνία, με τη δημοτική αρχή, τον δήμαρχο Κώστα Ρεβίνθη, παλιούς των μεταλλείων, τον βετεράνο Θοδωρή Λιβάνιο, τον καθηγητή Ioannis Spilanis που μελετά ήδη μαζί με τον δήμο την τουριστική ανάπτυξη, ανθρώπους κάθε ηλικίας που έμειναν στον διάλογο ως το τέλος.

Φτάσαμε στο τι θα κάνουμε μετά από τέσσερεις ώρες εισηγήσεων, προτάσεων και συζήτησης. Είναι τα άμεσα έργα στους δύο ιερούς τόπους της ματωμένης απεργίας του Αυγούστου του 1916.

Επείγουν τα σωστικά μέτρα προκειμένου να μην θρηνήσει η Σέριφος την καταστροφή ενός από τα ισχυρότερα τοπόσημα της βιομηχανικής αρχαιολογίας στο Αιγαίο, της Σκάλας του Μεγάλου Λιβαδιού. Ακολουθεί η ολοκλήρωση της αναστήλωσης του Διοικητηρίου. Είναι ακόμη η θεσμική θωράκιση των μνημείων, η ολοκλήρωση της συλλογής και της προστασίας των ιστορικών τεκμηρίων και των πολύτιμων αρχείων εγγράφων.

Ορίζοντας, η υλοποίηση του έργου που αποτελεί κοινό τόπο: το Υπαίθριο Μουσείο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων και Ορυκτού Πλούτου Σερίφου, ένα εκτεταμένο δίκτυο αρχαιολογικού τουρισμού μνημείων και τοπίων, με καρδιά το μεταλλευτικό κέντρο στο Μέγα Λιβάδι που θα καλύψει τις εγκαταστάσεις στις πλαγιές και στους όρμους, τα εργαστήρια, τις εργατικές κατοικίες, το νοσοκομείο, τις στοές, τις σκάλες φόρτωσης, τις σιδηροδρομικές γραμμές, τις αρχαίες θέσεις με τις νεολιθικές «σκουριές» και τα καμίνια, τους ελληνιστικούς πύργους και τα βυζαντινά οχυρά.

Ένα πρότυπο σχέδιο βιώσιμης ανάπτυξης για το νησιωτικό Αιγαίο.

Η ενεργοποίηση της κοινωνίας της Σερίφου είναι πλέον δεδομένη. Το σενάριο και η τεχνογνωσία υπάρχει. Αυτό που χρειάζονται είναι η στήριξή μας.

Πηγή : Nikos Belavilas