Καλοκαιρινή εγρήγορση και χειμωνιάτικη Κατάθλιψη – Μελαγχολία

γράφει η Mπάτσαλη Μελπωμένη
Στις μικρές κοινωνίες των νησιών γίνεται αισθητή η έντονη  επίδραση του τουρισμού κατά τους εαρινούς μήνες ερχόμενη σε αντίθεση με την  απόλυτη ηρεμία – ησυχία κατά τους χειμερινούς.

Είναι μία εναλλαγή ρυθμών που την γνωρίζουν και την βιώνουν πολύ καλά κάθε χρόνο οι ντόπιοι.Τώρα και με την κρίση το φαινόμενο αποκτά τεράστιες διαστάσεις

Όλοι περιμένουν το καλοκαίρι, οι επιχειρηματίες για να δουλέψουν και οι νέοι για να ζήσουν αυτό που τους λείπει έντονα το χειμώνα, την διασκέδαση.
Το καλοκαίρι τα νησιά κατακλύζονται από κόσμο, σφύζουν από ζωή. Οι περισσότεροι τουρίστες είναι κυρίως νεαρής ηλικίας. Υπάρχουν νέοι, υπάρχει χαρά, κέφι,  ευτυχία και όπου υπάρχουν όλα αυτά υπάρχει…ζωή. Τα σοκάκια των νησιών είναι ασπρισμένα – καθαρά για να υποδεχθούν τους επισκέπτες τους.

Τα εμπορικά μαγαζιά, οι ταβέρνες, τα εστιατόρια,  οι καφετέριες, τα μπαράκια περιμένουν με ανυπομονησία τον ερχομό των τουριστών. Οι παραλίες γεμίζουν χαρούμενες φωνές. Τα βράδια δεν κοιμάται κανείς. Όλοι μαζί γίνονται μια παρέα στην ξέφρενη διασκέδαση μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. Οι ντόπιοι δεν έχουν χρόνο να σκεφτούν και να προβληματιστούν με θέματα που ίσως τους απασχολούσαν το χειμώνα και έδιναν μεγαλύτερη σημασία και βαρύτητα.

Η μόνη τους ασχολία  είναι η επιχείρησή τους η οποία για τους περισσότερους είναι και η μοναδική πηγή εσόδων.  Όπως είναι λογικό λοιπόν επικεντρώνονται σε αυτή. Γι’ αυτούς ο τουρισμός δεν είναι μια απλή υπόθεση κερδοφορίας, είναι μια επένδυση ζωής. Με αυτούς τους ρυθμούς κυλούν περίπου 3 με 4 μήνες περίπου, και σιγά – σιγά έρχεται το φθινόπωρο…αρχίζει να φαίνεται έντονα η απουσία του κόσμου.

Φθάνουμε στον χειμώνα…οι τουρίστες έφυγαν… Οι κάτοικοι αρχίζουν να μπαίνουν στους ρυθμούς του χειμώνα. Η ηρεμία για πολλούς ντόπιους είναι αφόρητη. Το ένα μαγαζί κλείνει μετά το άλλο περιορίζοντας την νυχτερινή ζωή. Λείπει ο κόσμος και γενικά η έντονη ζωή στα νησιά. Από ένα σημείο και μετά η καθημερινότητα είναι σχεδόν ίδια για όλος τους κατοίκους. Οι περισσότεροι οικογενειάρχες μετά την εργασία τους κλείνονται στα σπίτια τους αφιερώνοντας χρόνο στα παιδιά τους, περιμένοντας ένα Σαββατοκύριακο για να μπορέσουν να βγουν να διασκεδάσουν.

Η  νεολαία το βραδάκι θα συγκεντρωθεί στις μετρημένες καφετέριες που έχει το κάθε νησί και ένα Σάββατο βράδυ θα διασκεδάσουν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες σε κάποιο από τα μπαράκια που διαθέτουν. Όλοι περιμένουν τα Χριστούγεννα για να φύγουν από το νησί και να πάνε διακοπές, και λέμε τα Χριστούγεννα γιατί είναι η περίοδος που κλείνουν τα σχολεία και δεν υπάρχουν υποχρεώσεις ( το Πάσχα είναι δύσκολο να  φύγουν από το νησί γιατί προετοιμάζουν τις επιχειρήσεις τους για τις ημέρες αυτές αλλά και για το καλοκαίρι).

Με αυτόν τον τρόπο κυλάει ο χειμώνας στο νησί…

Υπάρχει μια μερίδα ανθρώπων που βιώνοντας την κατάσταση αυτή επηρεάζονται αρνητικά σε σημείο που να παρουσιάζουν κατάθλιψη και συγκεκριμένα εποχιακή κατάθλιψη. Το είδος αυτής της κατάθλιψης δεν διαφέρει από την συνηθισμένη καταθλιπτική διαταραχή, μόνο που παρατηρείται σε ένα άτομο εποχικά, ακολουθώντας δηλαδή τον κύκλο των εποχών. Συνήθως συμβαίνει στην έναρξη του φθινοπώρου και κορυφώνεται τον Ιανουάριο έως τον Φεβρουάριο.

 Εμφανίζεται δηλαδή σε μια περίοδο του έτους που δεν υπάρχει αρκετό ηλιακό φως, τα χρώματα γύρω είναι μουντά, η διάρκεια της ημέρας είναι μικρότερη και τα συναισθήματα μοναξιάς γίνονται εντονότερα. Η εποχιακή κατάθλιψη δείχνει την αδυναμία προσαρμογής στις συνθήκες όπως είναι το κλίμα, το φως, ο βροχερός καιρός. Υπολογίζεται ότι από 10% έως 20% του πληθυσμού υποφέρουν από ήπιες μορφές της εποχιακής κατάθλιψης. Στις γυναίκες η πάθηση είναι σημαντικά συχνότερη,  το 70% έως το 80% των περιπτώσεων συμβαίνουν σε γυναίκες, δηλαδή για κάθε 4 γυναίκες μόνο 1 άνδρας πάσχει από την κατάθλιψη αυτή.

Η περιστασιακή αυτή κατάθλιψη –  μελαγχολία εμφανίζεται με τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Έντονη στεναχώρια τις κρύες και μικρές σε διάρκεια χειμωνιάτικες μέρες.
• Αδυναμία άντλησης ευχαρίστησης από πρόσωπα και δραστηριότητες που μέχρι τώρα, το άτομο επαναλάμβανε.
• Επίμονη ανάγκη για περισσότερο ύπνο, προκειμένου να «ξεχάσει» τη θλίψη του.
• Αίσθημα κοπώσεως ακόμα και στην ιδέα ότι θα πρέπει να διεκπεραιώσει κάτι απλό.
• Σύγχυση στη σκέψη και αδυναμία συγκέντρωσης.
• Δυσβάσταχτα συναισθήματα ενοχών απόγνωσης, απελπισίας, ερεθιστικότητας και έλλειψη αυτοπεποίθησης.
• Μείωση και αποφυγή κοινωνικών επαφών.
• Υπερφαγία, πρόσληψη βάρους.

Αίτια που οδηγούν στην εποχιακή κατάθλιψη:

Έρευνες δείχνουν ότι όσοι πάσχουν από Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή εκκρίνουν  περισσότερη μελατονίνη  από τους φυσιολογικούς ανθρώπους τους χειμερινούς μήνες ή είναι πολύ ευαίσθητοι στην ορμόνη αυτή, με αποτέλεσμανα είναι πιο ευάλωτοι στην κατάθλιψη. Φαίνεται ότι εκκρίνουν μελατονίνη για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα κατά την διάρκεια του χειμώνα σε σχέση με το καλοκαίρι. Με όλα αυτά το άτομο οδηγείται στα παραπάνω συμπτώματα.

Λέγοντας μελατονόνη εννοούμε την ορμόνη που παράγεται από τον εγκέφαλο και συγκεκριμένα από την επίφυση. Βοηθάει τον οργανισμό μας να γνωρίζει πότε είναι ώρα για ύπνο και πότε είναι ώρα για να ξυπνήσουμε. Η σύνθεση και η έκκριση της μελατονίνης στον εγκέφαλο, ενεργοποιούνται από το σκοτάδι και απενεργοποιούνται από το φως. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι η ορμόνη εμπλέκεται στον εικοσιτετράωρο ρυθμό του ανθρώπινου οργανισμού και στην ρύθμιση διαφόρων σωματικών λειτουργιών.

Τεχνικές αυτό-βοήθειας:

Οι ειδικοί αναφέρουν πως η μελαγχολία, όποιες και αν είναι οι αιτίες της, δεν είναι πιο ισχυρή από εμάς γι’ αυτό  μπορούμε να επανακτήσουμε ως ένα βαθμό τον έλεγχο απέναντί της με τους ακόλουθους τρόπους:

• Αποδυναμώνοντας στη σκέψη μας τη προσδοκία ότι κάθε χειμώνα θα πέφτουμε στο μαύρο πέπλο της κατάθλιψης, καθώς έτσι εκπληρώνουμε τον ίδιο μας το φόβο.
• Προγραμματίζοντας σε εβδομαδιαία βάση δραστηριότητες που θα μπορούσαν να μας δώσουν χαρά.
• Σεβόμενοι  τους προσωπικούς μας ρυθμούς ακόμα και τις καταθλιπτικές μας ροπές, χωρίς όμως να ταυτιζόμαστε  με αυτές.

Ο ρόλος του ιατρού:

Εάν τα συμπτώματα είναι ήπια, τότε η αύξηση στην έκθεση στον ήλιο μπορεί να βελτιώσει την κατάσταση. Με απλές κινήσεις μπορεί ο ασθενής να ανατρέψει την κατάσταση αυτή. Πιο συγκεκριμένα, ένας περίπατος, η αύξηση των δραστηριοτήτων σε ανοιχτούς χώρους, η διαρρύθμιση του σπιτιού ή και του γραφείου για περισσότερη έκθεση στο ηλιακό φως είναι σε θέση να συμβάλουν και να βοηθήσουν. Επίσης, η σωματική άσκηση και οι τεχνικές διαχείρισης του στρες, συμβάλουν στη βελτίωση της ψυχικής κατάστασης του ασθενούς. Σε κάθε περίπτωση όμως όταν τα συμπτώματα επιμένουν, καλό είναι να προσφεύγει κανείς σε κάποιον ειδικό που θα μπορούσε να βοηθήσει με πιο αποτελεσματικό τρόπο. Η βοήθεια της ψυχοθεραπείας και σε μερικές περιπτώσεις τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα αποτελούν λύση του προβλήματος.

Mπάτσαλη Μελπωμένη

Πηγή :