Τίτλοι τέλους για την πατάτα Νάξου

Τάσος Τέλλογλου
Στο νησί έβρεξε για πρώτη φορά φέτος την περασμένη εβδομάδα. Οι απελπισμένοι αγρότες δεν θα κάνουν καν την σπορά της χειμωνιάτικης σοδειάς.

Οι Μέλανες είναι ένα χωριό σε μία καταπράσινη κοιλάδα στο κέντρο της Νάξου, 9 χιλιόμετρα από τη Χώρα. Στην αρχαιότητα εδώ υπήρχε το υδραγωγείο του Φλεριού, μήκους 11 περίπου χιλιομέτρων, που λειτούργησε από τον 6ο π.Χ. έως τον 8ο μ.Χ. αιώνα. Οι Ρωμαίοι είχαν λουτρά εδώ. Αργότερα, πάνω τους οι Βυζαντινοί κάτοικοι της Νάξου έχτισαν με τις πέτρες των λουτρών την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.

«Αν μας πάρουν το νερό θα γίνει πόλεμος» λέει η ιδιοκτήτρια του καφενείου του χωριού. Δεν θα είναι ο μόνος πόλεμος για το νερό στη Νάξο. Η φετινή χειμωνιάτικη παραγωγή πατάτας δεν θα συγκεντρωθεί καθώς η έλλειψη νερού έκανε αδύνατη τη σπορά.Λίγα χιλιόμετρα μακριά από τις Μέλανες, στην αυλή του κτιρίου της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου, εκατοντάδες τόνοι λιπάσματος (ο πρόεδρος Δημήτρης Καπούνης μιλάει για 800) μένουν αδιάθετοι εξαιτίας της αδυναμίας να υπάρξει η παραδοσιακή χειμωνιάτικη συγκομιδή της πατάτας. Λείπει το νερό.Το νερό λείπει από όλο το νησί, από τα σημεία στα οποία συγκεντρώνονται οι τουρίστες στο νοτιοδυτικό του τμήμα, από την Αγιασσό, τους Τρίποδες, το Γλινάδο, χωριό του Καπούνη, το Χαλκί στο μέσο του νησιού όπου οι γεωτρήσεις έχουν φτάσει 50 μέτρα κάτω από το ύψος της θάλασσας (το Χαλκί, αγροτικό κέντρο του νησιού, βρίσκεται σε υψόμετρο 300 μέτρων).

«Την άνοιξη είχαμε μικροκαρπία, τώρα θα έχουμε ακαρπία» λέει ο Καπούνης σε συνεδρίαση συνεταιριστών από όλη την Ελλάδα που συνεκλήθη στη Νάξο με αφορμή την έλλειψη νερού και την οποία παρακολούθησαν οι «Βιώσιμες Κυκλάδες» το μεσημέρι της Παρασκευής. Συνήθως τέτοια εποχή γινόταν η Γιορτή της Πατάτας, αλλά φέτος η κατάσταση δεν είναι για γιορτές.Ο πρόεδρος της ΕΘΕΑΣ Παύλος Σατολιάς, ένας από τους καλύτερους συνεταιριστές της χώρας (Ένωση Καλαβρύτων), λέει ότι το πρόβλημα της λειψυδρίας έρχεται να προστεθεί στην εκτίναξη του κόστους παραγωγής και του κόστους ενέργειας, ενώ η δέσμευση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη για μειωμένη τιμή ρεύματος στους παραγωγούς δεν έχει υλοποιηθεί. 

«Τα χρήματα από την αύξηση του κόστους ενέργειας πηγαίνουν σε 10 οικογένειες» λέει ο Σατολιάς. Από τα δισεκατομμύρια των κονδυλίων του Mηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας RRF μόνο 300 εκατομμύρια προορίζονται για έργα υποδομών του αγροτικού τομέα. Στη Νάξο δεν υπάρχει ούτε ένα, με ευθύνη του δήμου, της περιφέρειας και ασφαλώς και των παραγωγών.

Οκτακόσιοι τόνοι λιπάσματος θα μείνουν αδιάθετοι καθώς δεν θα μπει χειμερινή σοδειά πατάτας λόγω έλλειψης νερού.
«Στη Νάξο κοιτάμε πάντα το πριν και το τώρα, ποτέ το μέλλον» λέει στις «Βιώσιμες Κυκλάδες» ο 58χρονος Στέλιος Βαθρακοκοίλης, ο οποίος δεν έχει αγροτικό εισόδημα φέτος καθώς το πηγάδι του στέρεψε την 1η Απριλίου. Πέρυσι είχε εισόδημα από 80 στρέμματα πατάτας (50 τόνους) και 40 τόνους κηπευτικά. 

Συνεδρίαση συνεταιριστών από όλη την Ελλάδα που συνεκλήθη στη Νάξο χθες με αφορμή την έλλειψη νερού.
Φέτος δεν είχε να δώσει στα σούπερ-μάρκετ. Δεν είναι σε καλή ψυχολογική κατάσταση. Το βλέπει κανείς στο ύφος του όταν δίνει στον Σατολιά μια πέτρα να πετάξει στο άδειο πηγάδι του, όχι μακριά από τα γραφεία της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών.Η εικόνα της απόλυτης λειψυδρίας αποτυπώνεται και στα ψυγεία, αλλά και το συσκευαστήριο του συνεταιρισμού. «Έχουμε πατάτα μέχρι τις 20 Σεπτεμβρίου. Μετά, ό,τι κυκλοφορεί στο εμπόριο και γράφει “πατάτα Νάξου” θα είναι μαϊμού» λέει ο Καπούνης. Άλλες χρονιές, η πατάτα που είχε αποθηκευτεί έφτανε μέχρι το τέλος του έτους, δίνοντας στους παραγωγούς ένα καλό εισόδημα στο κλείσιμο της τουριστικής σεζόν.Αυτό έχει ξανασυμβεί το 1990, στην προηγουμένη μεγάλη ξηρασία. Πλέον, όμως, όποιος φεύγει από το επάγγελμα του αγρότη δεν επιστρέφει σε αυτό.

Η λύση θα μπορούσε να είναι πολύ απλή. Η άρδευση να γίνει μετά από τριτοβάθμια επεξεργασία των υδάτων της αποχέτευσης, όπως εφαρμόζεται στη γειτονική Πάρο, με τη βοήθεια μιας τεχνικής εταιρείας από τη Νάξο.

Πηγή : https://www.sustainablecyclades.gr/