Τέσσερα μικρά οινοποιεία σε ισάριθμα νησιά του Αιγαίου -τους Λειψούς, τη Σέριφο, τη Σίκινο, αλλά και τη Σύρο- διεκδικούν μερίδιο στον χάρτη της οινικής απόλαυσης

Τέσσερα μικρά οινοποιεία σε ισάριθμα νησιά του Αιγαίου -τους Λειψούς, τη Σέριφο, τη Σίκινο, αλλά και τη Σύρο- διεκδικούν μερίδιο στον χάρτη της οινικής απόλαυσης

Μια ανάρτηση στο botilia.gr (ένας «τόπος» για το κρασί στον ψηφιακό χάρτη, που ίδρυσε και διευθύνει ο Άγγελος Δαμουλιάνος) μου γνώρισε ένα boutique οινοποιείο στους μακρινούς Λειψούς, το μικροσκοπικό νησί που βρίσκεται ανάμεσα στην Πάτμο και τη Λέρο.

Η ανάρτηση ήταν και η αφορμή για να ψάξω και να βρω (πάντα με τη βοήθεια του φίλου Άγγελου) μικρά οινοποιεία στα νησιά του Αιγαίου αρχιπελάγους. Από την έρευνα προέκυψε -και τεκμηριώθηκε στη συνέχεια- το ενδιαφέρον για τέσσερα μικρά οινοποιεία. Από αυτά, τα τρία που επιλέχθηκαν είναι από τις Κυκλάδες - τη Σέριφο, τη Σίκινο, αλλά και τη Σύρο. Το τελευταίο, όπως αναφέραμε ήδη, είναι ένα οινοποιείο από τους Λειψούς.

Το λιαστό κρασί για το Βατικανό

Από αυτό το οινοποιείο ξεκινάμε την ιστορία μας. Ο Μανώλης Βαβουλάς και ο Νίκος Γρύλλης ίδρυσαν την Οινοποιητική Λειψών (Lipsi Winery) το 2013, με κοινό τους όραμα να αναβιώσουν την ποικιλία του Φωκιανού, που καλλιεργείται στο νησί εδώ και γενιές.



Σήμερα, μερικά χρόνια μετά, εκτός από τον Αποσπερίτη, το οινοποιείο παράγει από την ίδια ποικιλία, το ημίξηρο ροζέ Ψηλάντε και το Ανεμόμυλος - ένα Blanc de Noir. Από το botilia.gr βρήκα τα εξής ενδιαφέροντα στοιχεία για τον Αποσπερίτη: «Στο παρελθόν ήταν ξακουστό για το γλυκό, λιαστό κρασί του με το οποίο προμήθευε σε σημαντικές ποσότητες το Βατικανό. Με σύμμαχο την πανάρχαια γηγενή ποικιλία Φωκιανό που αντέχει την ξηρασία και τις κακουχίες του νησιού, συνδύασαν την οινοποιητική τους εμπειρία και τις παραδοσιακές μεθόδους του νησιού, με τις πλέον σύγχρονες οινολογικές τεχνικές, θέλοντας να αναβιώσουν τον θρύλο του παρελθόντος.

»Ακολουθώντας την παράδοση, ο Αποσπερίτης του 2013 της Οινοποιητικής Λειψών παράγεται από σταφύλια που αφήνονται να υπερωριμάσουν πάνω στο φυτό και στη συνέχεια κόβονται και απλώνονται στον ήλιο για μερικές ημέρες προκειμένου να αποξηραθούν, ανεβάζοντας έτσι την περιεκτικότητα του εναπομείναντος χυμού σε σάκχαρα. Ο ελάχιστος, πολύτιμος χυμός παραμένει σε γαλλικά δρύινα βαρέλια για δύο χρόνια, αποκτώντας όγκο, βελούδινη υφή και μεστά αρώματα και γεύσεις που σαγηνεύουν».


Ο Μανώλης Βαβουλάς και ο Νίκος Γρύλλης

Οι αμπελώνες του οινοποιείου καλύπτουν μια έκταση 45 στρεμμάτων, στην οποία φιλοξενεί τώρα και τις ποικιλίες Ασύρτικο, Αθήρι, Μαλαγουζιά, Syrah και Μανδηλαριά.

Στο boutique οινοποιείο συνδυάζονται η παραδοσιακή αισθητική του νησιού με τις σύγχρονες εγκαταστάσεις παραγωγής: έχει κτιστεί σύμφωνα με τα υψηλότερα πρότυπα και λειτουργεί σύμφωνα με διεθνείς προδιαγραφές διαχείρισης και ασφάλειας τροφίμων (πιστοποίηση ISO 22000). Το οινοποιείο βρίσκεται στην πλαγιά ενός χαμηλού λόφου πάνω από έναν αμπελώνα, από όπου ο επισκέπτης μπορεί να δοκιμάσει τα τοπικά κρασιά, απολαμβάνοντας τη θέα στο Αιγαίο και στην πολυνησία των Λειψών. Ας μην ξεχνάμε ότι οι Λειψοί είναι συστάδα 30 νησιών (24 νησίδες και 6 βράχοι).

Από τις μικρές Κυκλάδες

Και από τα Δωδεκάνησα, ας περάσουμε στις Κυκλάδες. Αρχή κάνουμε από τη Σέριφο. Εκεί, στη βόρεια μεριά του νησιού, στην τοποθεσία Φλάσκος, Προφήτης Ηλίας, υπάρχει ένα μικρό οινοποιείο. Δημιουργός του είναι ο 34χρονος σήμερα Χρήστος Παν. Χρυσολωράς, ο οποίος γεννήθηκε και μεγάλωσε στο νησί. Μάλιστα, όπως γράφει στο βιογραφικό του, με μόνες εξαιρέσεις το διάστημα που έλειψε για σπουδές στο δημόσιο ΙΕΚ Αμαρουσίου (τεχνικός αμπελουργίας-οινοτεχνίας) και τη στρατιωτική του θητεία, δεν εγκατέλειψε ποτέ την πατρώα γη.


Χρήστος Παν. Χρυσολωράς

Ο Χρήστος διδάχθηκε την αγροτική τέχνη και την αμπελουργία από τον πατέρα του, Παναγιώτη, ο οποίος με τη σειρά του είχε διδαχθεί από τον δικό του πατέρα και τον παππού του. Ο ίδιος καλλιεργεί 21 στρέμματα βιολογικών αμπελώνων και είναι ενταγμένος στο πρόγραμμα Νέων Αγροτών. Όλες οι καλλιέργειες στα αγροκτήματά του είναι πιστοποιημένες βιολογικές από την TUV Austria Hellas. Ο νεαρός αμπελουργός και οινοποιός διαθέτει αυτή τη στιγμή στην αγορά δύο ετικέτες κρασιών: ένα λευκό από την ποικιλία Σεριφιώτικο (καλλιεργείται μόνο στις δυτικές Κυκλάδες και στη Σύρο) και ένα ροζέ ξηρό από Μανδηλαριά, αμφότερα με προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη (ΠΓΕ) με brand name Ξηρό Χωριό.



Και από τη Σέριφο στη Σίκινο. Εκεί, στη μέση του Αιγαίου, ανάμεσα στη Φολέγανδρο και την Ίο, στο μικρό νησί των Κυκλάδων, ο Γιώργος Μάναλης επέλεξε με θέα το απέραντο γαλάζιο να αναβιώσει την οινοποιία στο νησί. Έχοντας στο πλευρό του τη γυναίκα του Μαρία και τα δύο τους παιδιά, την Κέλλυ και τον Λουκά, κατάφερε να δημιουργήσει έναν οικολογικό αμπελώνα και ένα επισκέψιμο οινοποιείο, το οποίο λειτουργεί αποκλειστικά με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. 


Γιώργος Μάναλης

Ο 62χρονος οινοποιός -που δεν κρύβει ότι έχει κάνει και τον ψαρά αλλά και τον εργολάβο, ενώ ήταν και ο κοινοτάρχης του νησιού για 12 χρόνια- εξηγεί πώς έγινε η δουλειά και άρχισε να φτιάχνει κρασί στον τόπο του: «Σε ένα ταξίδι-αστραπή στη Σύρο, το 2004, έπεσε ο... σπόρος». Και συμπληρώνει: «Είχα ήδη φυτέψει ένα μικρό κομμάτι με αμπέλι στο κτήμα μου, στο νησί, για οικιακή κατανάλωση. Δεν είχα ποτέ στο μυαλό μου μέχρι τότε να ασχοληθώ συστηματικά και επαγγελματικά με την οινοποιία. Ήταν τότε που ένας φίλος έριξε την ιδέα να φτιάξω ένα μεγαλύτερο αμπέλι και, γιατί όχι, και ένα οινοποιείο. Εκείνη την εποχή, μάλιστα, έτρεχαν και κάποια επιδοτούμενα προγράμματα για τη δημιουργία οινοποιείων. Δεν ήθελα και πολύ να το αποφασίσω».



Σήμερα, 12 χρόνια μετά τη γέννηση της ιδέας, ο αμπελώνας δίνει περίπου το 60% της δύναμής του, καθώς η φύτευσή του έγινε σταδιακά και δεν έχει φτάσει στο 100% της παραγωγής. Υπάρχουν και διατίθενται στους επισκέπτες του οινοποιείου, καθώς και στην τοπική αγορά τέσσερις ετικέτες κρασιών:
•    Μάναλης εν λευκώ: Ασύρτικο, Αϊδάνη, Μονεμβασία
•    Μάναλης ροζέ: Αϊδάνη και Μαυροτράγανο
•    Μάναλης εν θερμώ: Μαυροτράγανο, Μανδηλαριά, Φωκιανό
•    Μάναλης λιοσάτο: Γλυκό λιαστό κρασί



Το οινοποιείο του βρίσκεται σε μια πλαγιά στην απόκρημνη βορειοδυτική πλευρά του νησιού, λίγο έξω από τη Χώρα. Λειτουργεί με φωτοβολταϊκά και αγαπήθηκε αμέσως από τους πιστούς φίλους της Σικίνου. Διαθέτει κελάρι με όλες τις προδιαγραφές, οινοποιείο με τον πλέον σύγχρονο εξοπλισμό και φιλόξενο χώρο δοκιμαστηρίου κρασιών. Ολες οι εγκαταστάσεις του οινοποιείου είναι επισκέψιμες από το κοινό ενώ, εκτός από τις εγκαταστάσεις οινοποίησης, έχει χώρους όπου φιλοξενούνται καλλιτεχνικές εκθέσεις, σεμινάρια και άλλες εκδηλώσεις. Πριν από χρόνια άνοιξε και το εστιατόριο Στροφυλιά, που έρχεται να συμπληρώσει το πλέγμα των δραστηριοτήτων που ξεκινά από τον αμπελώνα των 27 στρεμμάτων με τη μορφή αναβαθμίδων και καταλήγει στη γαστρονομία με θέα το γαλάζιο του Αιγαίου.

Σαν τα Μάραθα...

Το 2011 στη Σύρο -το νησί που φιλοξενεί την πρωτεύουσα των Κυκλάδων- ο οινολόγος Νίκος Χατζάκης φτιάχνει ένα μικρό οινοποιείο στη περιοχή Λαγκάδα στα Τάλαντα, στον δρόμο που οδηγεί προς Γαλησσά και Ντελαγκράτσια: το Οινοποιείο Σύρου. Η ίδρυσή του συνοδεύτηκε από την κυκλοφορία της πρώτης ετικέτας του, ένα λευκό ξηρό κρασί με την επωνυμία Φάμπρικα. Δυο χρόνια αργότερα, το 2013, δημιουργήθηκε ακόμη ένα λευκό ξηρό κρασί, το Σαν τα Μάραθα.



Όπως μας πληροφορεί ο κ. Χατζάκης, «την ίδια χρονιά ετοιμάσαμε και το πρώτο μας ερυθρό κρασί, που όμως παρέμεινε για αρκετούς μήνες στα βαρέλια, εμφιαλώθηκε και κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στα τέλη του 2014. Με στόχο να παράγουμε κρασιά ταιριαστά στο περιβάλλον τους, που να αρμόζουν στις μοναδικές κλιματολογικές συνθήκες του Αιγαίου, αλλά και να συνθέτουν αρμονικά γαστρονομικά παντρέματα με τη τοπική κουζίνα, βασιστήκαμε στην οινοποίηση ντόπιων ποικιλιών. Αφενός ένα χαρμάνι της Μονεμβασιάς με την Λευκή Κουντούρα συμπράτουν για την υλοποίηση της λευκής Φάμπρικας, κι αφετέρου η περίφημη ποικιλία Ασύρτικο ανέλαβε να μονοπωλήσει ποικιλιακά το Σαν τα Μάραθα. Τέλος, η ερυθρή, ντόπια ποικιλία Μανδηλαριά είναι ο καρπός που δίνει την ερυθρή Φάμπρικα». 



Σήμερα στο χαρτοφυλάκιο των ετικετών βρίσκουμε τα κρασιά Σαν τα Μάραθα (Ασύρτικο, ΠΓΕ Κυκλάδες, 13% vol.), Φάμπρικα Λευκή (Μονεμβασιά και Κουντούρα, ΠΓΕ Κυκλάδες, 13% vol.), Φάμπρικα Ερυθρή (Μανδηλαριά, ΠΓΕ Κυκλάδες, 12,5% vol.). 

Για το τέλος κράτησα κάτι για αυτόν τον ιδιαίτερο τίτλο του κρασιού, το Σαν τα Μάραθα. Στα διαθέσιμα κείμενα σχετικά με την παραγωγή του διαβάζω: «Η δεύτερη, χρονολογικά, ετικέτα του Οινοποιείου Σύρου, είναι ένα κρασί μονοποικιλιακό, ένα περιορισμένης παραγωγής Ασύρτικο. Το όνομα του το εμπνευστήκαμε από τις μοσχοβολιστές μαραθιές, που, αυτοφυείς στο νησί, ξεφυτρώνουν σχεδόν παντού, από τα βουνά και τα λαγκάδια της Σύρου, ως τις ακροθαλασσιές».
Πηγή : http://www.protothema.gr/