ΟΙ ΟΡΤΥΚΟΤΟΠΟΙ ΣΤΗ ΣΕΡΙΦΟ

 

Είναι όμορφα σου λέω όταν χαράζει στο Αιγαίο… Το ήξερα, αλλά το ξανάνιωσα φέτος στις 18 Σεπτέμβρη, που βρέθηκα να κυνηγάω ορτύκια σε ένα πανέμορφο Κυκλαδονήσι! Τη 17η Σεπτέμβρη ήμασταν εκεί, με πολλές ελπίδες για εκείνα τα «περάσματα» που όταν συμβαίνουν, όλα τα νησιά του Αιγαίου κατακλύζονται από ορτύκια… Ανδρος, Κέα, Κύθνος, Σίφνος, Σέριφος, Μήλος, Μύκονος, όλα τα έριξε ο Θεός μέσα στο απέραντο μπλε, ακριβώς στο διάβα των ορτυκιών!

 

Τα αγαπάω αυτά τα μικρά ήσυχα νησάκια με τον λίγο κόσμο. Λατρεύω το παραδοσιακό χρώμα τους με τα πανηγυράκια, το ντόπιο κρασί, το μέλι, το τυρί, την κάππαρη, τον ψαρά με τη φρέσκια «πραμάτεια» του στη προβλήτα… Ανδρος, Κέα, Κύθνος, Σίφνος, Σέριφος, Μήλος, Μύκονος, όλα τα έριξε ο Θεός μέσα στο απέραντο μπλε, ακριβώς στο διάβα των ορτυκιών! Αγαπώ τα νησάκια με το λίγο κόσμο, τα λίγα φώτα, τους λίγους κυνηγούς, και τα απέραντα ορτυκοτόπια.

 

Εκατοντάδες στρέμματα θυμάρι, σκίνα, φρύγανα, αφάνες, αγκάθια και άσπρο χορτάρι. Ενας πίνακας που κυριαρχεί το καφέ του θυμαριού, το ασπροκίτρινο του χορταριού και το γκρι της πέτρας. Γύρω, το μάτι διακρίνει τα γκρεμισμένα κελιά και τις ατέλειωτες μάντρες που όριζαν αυστηρά την περιουσία του καθενός… Υπάρχει ένας άγραφος νόμος: Μία πέτρα να πέσει από τη μάντρα όταν τη ροβολάς, οφείλεις να την ξαναβάλεις στη θέση της! Κυκλικές μάντρες ψηλές αγκαλιάζουν ακόμα αρκετά στρέμματα γης…

 

Εκεί βάζανε οι τσοπαναραίοι τα κατσίκια μέχρι να ξεγυρίσουν (μεγαλώσουν), ώστε να τα πάρουν κοντά στο βουνό. Εδώ δεν έχεις το άγχος του «συνωστισμού», ούτε αν έχει ή δεν έχει ορτύκια. Με το βοριαδάκι που επικρατεί, θα βρεις σίγουρα αύριο ή μεθαύριο. Με υπομονή και πολύ περπάτημα, ακόμα και τις χειρότερες μέρες βρήκαμε κάποια ορτύκια. Το κατάλυμα... Αγαπώ τα νησάκια με τον λίγο κόσμο, τα λίγα φώτα, τους λίγους κυνηγούς και τα απέραντα ορτυκοτόπια. Εκατοντάδες στρέμματα θυμάρι, σκίνα, φρύγανα, αφάνες, αγκάθια και άσπρο χορτάρι. Τα κελιά είναι μικρά αγροτικά καταλύματα μέσα στο χωράφι ιδιοκτησίας του καθενός.

Τα μεγάλα δεν ξεπερνάνε τα 20 με 25 τετραγωνικά. Σήμερα, μερικά από αυτά έχουν ανακαινιστεί και είναι πανέμορφα άσπρα δωματιάκια με όλες τις ανέσεις… Αυτά τα σπιτάκια ήταν το κατάλυμα όλης της παλιάς αγροτικής οικογένειας για να περάσουν τη νύχτα, όταν αποκαμωμένοι από τη σκληρή δουλειά της μέρας ήταν αδύνατον να πάνε στη χώρα το βράδυ και το πρωί να ξαναγυρίσουν πάλι πίσω…

 

Tρώγανε ένα κομμάτι κριθαρένια κουλούρα με λίγο ξερό τυρί και πίνανε αυτό το δυνατό κρασί από τα άνυδρα αμπέλια που παλεύουν όλο το καλοκαίρι, με τον βοριά και τα μελτέμια. Πάνω από το κελί μας ήταν ένα τεράστιο βατό ορτυκοτόπι με εκατοντάδες μέτρα μάντρες και άλλα αραιά ερειπωμένα κελιά. Με το χάραμα ξεκινούσαμε με τα πόδια για κυνήγι όλη η παρέα, πέντε νοματαίοι και τέσσερα σκυλιά.

 

 Περπατούσαμε κάνα εικοσάλεπτο μέχρι να βγούμε ψηλά στη ράχη, όπου αγναντεύεις μέχρι τη θάλασσα και φτάναμε… στο «καφενείο»! Τα επίμαχα σημεία είναι στις κορυφές και τα τοπικά τουμπάκια και «σπασίματα» του βουνού. Επίσης όπου είναι απάγκιο ή κοντά σε μεγάλες πέτρες που τη νύχτα ασπρίζουν. Μη γελαστείτε όμως… Οι ντόπιοι ονομάζουν «καφενείο» τον τόπο που καθόμαστε πριν ξημερώσει όλοι μαζί σε μια πέτρα, κουβεντιάζοντας και περιμένοντας να βγει όλος ο ήλιος από τη θάλασσα…

 

 Αν δεν βγει ο ήλιος δεν ξεκινάει κανένας για κυνήγι. Αν κάποιος ξεκινήσει πρόωρα, τότε όλοι από το «καφενείο» φωνάζουν και κάποιοι τουφεκάνε στον αέρα. Ο λόγος προφανής: Η ασφάλεια κατά πρώτον και η αποτελεσματικότητα κατά δεύτερον, επέβαλαν τον θεσμό του «καφενείου». Η έρευνα... Το περιβάλλον και το φόντο είναι τόσο φιλικά προς τα χρώματα του ορτυκιού που, αν δεν υπάρχει αρκετό φως, είναι αδύνατον να διακρίνεις το ορτύκι…

 

 Παράλληλα είναι και επικίνδυνο! Ξεκινούσαμε, λοιπόν, όλοι να περπατάμε σε ευθεία γραμμή, όσο βέβαια το επιτρέπει η μορφολογία του εδάφους. Ο πρώτος ψηλά και ο τελευταίος κοντά στη θάλασσα. Ανάμεσα τα σκυλιά «γαζώνουν» το τόπο, περνώντας από τα μονοπάτια και τα καθαρά. Τα επίμαχα σημεία είναι στις κορυφές και τα τοπικά τουμπάκια και «σπασίματα» του βουνού. Επίσης όπου είναι απάγκιο ή κοντά σε μεγάλες πέτρες που τη νύχτα ασπρίζουν, το ίδιο και σε πλευρές που βλέπουν τον βοριά, όταν δεν φυσάει πολύ…

 

Τα πιο θελκτικά για τα ορτύκια, όμως, είναι τα ασπρόχορτα! Είναι ξερά χορτάρια περίπου μισό μέτρο ύψος, που φυτρώνουν τόπους τόπους ανάμεσα από τις αφάνες και το θυμάρι. Αν υπάρχει και ένας άσπρος βράχος στη μέση τόσο το καλύτερο… Ο τόπος είναι δύσκολος, βέβαια. Η πέτρα κόβει τα πόδια των σκύλων και δοκιμάζει τον μηνίσκο μας και τους τετρακέφαλους. Πιο δύσκολα τα πράγματα είναι στην κατηφόρα. Το θυμάρι και οι αφάνες από το άνυδρο καλοκαίρι βγάζουν μια σκόνη που καίει τα κάφυρα των σκύλων.

 

 Μόλις σηκωθεί ένα ορτύκι θα τουφεκιστεί σίγουρα από έναν κυνηγό, αλλά τις περισσότερες φορές είναι μέσα στα μέτρα βολής και άλλου κυνηγού. Τον πρώτο λόγο τον έχει βέβαια ο κυνηγός που σήκωσε το ορτύκι με τον σκύλο του… Το απόρτ είναι απαραίτητο σ' αυτούς τους τόπους, γιατί το ορτύκι είναι ίδιο με το τερέν. Πολλές φορές, η κοκερίνα μου έκανε με πολλή χαρά αυτή την άχαρη δουλειά του «κουβαλητή». Κυνηγούσα κυρίως με μια σέτερ 18 μηνών η οποία τα πήγε εξαιρετικά και στην οποία επενδύω πολλά. Τώρα, πώς μπορούσα και κυνηγούσα κάποιες μέρες με κόκερ και σέτερ μαζί, είναι μια άλλη ιστορία.

 

 Πάντως, αναγκάστηκα να κυνηγήσω κάποιες μέρες εναλλάξ τα σκυλιά, γιατί… «μείνανε» από δυνάμεις! Τα αγριοπερίστερα... Η μεγάλη έκπληξη είναι τα αγριοπερίστερα, που συχνά μας λαχτάριζαν. Οι σπηλιές και οι τρύπες στα τεράστια κοφτά βράχια είναι το σπίτι τους. Κάνουν βόλτες μέχρι τις κορυφές των βουνών, μονά ή και σε κοπαδάκι πέντε-έξι πουλιά μαζί. Εχουν πολύ γρήγορο πέταγμα και «σπασίματα» στο φτερό, που καθιστούν σχεδόν αδύνατη μια πετυχημένη τουφεκιά

. Οι ντόπιοι κυνηγοί είναι φιλόξενοι, ήρεμοι και δεν έχουν ούτε να «φοβηθούν» ούτε και να αποδείξουν τίποτα. Περπατάνε αργά αργά, με το σκυλάκι στα είκοσι με τριάντα μέτρα το πολύ μπροστά τους. Τα σκυλιά αυτά είναι εξπέρ στο κυνήγι του ορτυκιού, χωρίς να είναι υποχρεωτικά καθαρόαιμα…

 

Μία καφέ σκυλίτσα που μας «έβγαλε μάτια» στα ορτύκια κυνηγώντας ακούραστα όλη μέρα, ήταν από μάνα κούρτσχααρ και πατέρα ένα «διασταυρωμένο» κούρτσχααρ με «Συριανό» σκυλί! Είχε ψάξιμο αργό και φέρμα κοντινή και σίγουρη. Οποτε κι αν φερμάρισε υπήρχε ορτύκι, ενώ για απόρτ ούτε καν το κουβεντιάζουμε… Σε μια περίπτωση βρήκε και απορτάρισε ένα ορτύκι που έπεσε εκατό μέτρα μακριά και βάλε. Το «κόψανε» τα σκάγια και χτύπησε στα κάτω παρτέρια, πάνω σε έναν βράχο.

 

Το σκυλί δεν είχε οπτική επαφή, παρ' όλα αυτά σαν να το οδηγούσε κάποια αίσθηση πήγε και το βρήκε! Υ.Γ.: Εφυγα από το νησί με τις καλύτερες αναμνήσεις. Στις αποσκευές μου μέλι, κάππαρη, τσίπουρο, μυτζήθρα και τυρί σκληρό, αλμυρό, που ωριμάζει στο λάδι και στα πηλά (λάσπη) από το κρασί. (Νίκο, Δημήτρη, Γιώργο) Γαλανέ, του χρόνου να με περιμένετε.

 

Η Σέριφος «έγραψε» για πάντα στην καρδιά μου.ΤΟ ΓΝΩΡΙΖΑΤΕ; Παιδευτήκαμε πολύ όταν σχεδιάζαμε την ημερομηνία που θα ξεκινούσαμε. Σκεφτήκαμε αρχικά να… ταξιδέψουμε κατά τις 5 Σεπτεμβρίου που τα ορτύκια και τα τρυγόνια ταξιδεύουν τις ίδιες νύχτες μαζί. Οι ντόπιοι έλεγαν ότι τα τρυγόνια περνάνε κυρίως μέχρι τις 11-12 Σεπτέμβρη, αφού μετά λιγοστεύουν και είναι πολύ σπάνιο να πετύχεις κάποιο πέρασμα… Τελικά όμως, ήταν οι σκύλοι αυτοί που «μέτρησαν» περισσότερο, και διαλέξαμε ημερομηνία με… μόνο ορτύκια στο «μενού».

 

Μπάμπης Γκαβάς Φωτογραφίες: Μπάμπης Γκαβάς

Πηγή :http://origin2.ethnos.gr/