Με το κλαρίνο, τη γκάιντα και το σουραύλι

«Τί στέκεις μαραμένη μωρ’ Αλεξάνδρα, τί στέκεις μωρ’ κλαμένη. Μην είσαι απ’ τον αγέρα, αχ μην είσαι απ’ τη δροσιά…».

Να ήταν η «Αλεξάνδρα» που μας προκάλεσε όλη εκείνη τη συναισθηματική φόρτιση, να ήταν το κλαρίνο που κελάηδαγε λυπητερά, όσο κι αν η στέρεα, μελωδική φωνή του νεαρού τραγουδιστή προσπαθούσε να υπερκεράσει τον ήχο του, ή να ήταν οι κοπέλες που έσερναν το χορό σα να ήταν στο μεσοχώρι του χωριού μας με τις ζαγορίσιες φορεσιές και τα μαντίλια δεμένα χαμηλά στον αυχένα; Εξ άλλου από μόνοι τους οι Ηπειρώτικοι χοροί, τα τραγούδια κι οι στολές ακόμη, εκπέμπουν μια θλίψη σε αντίθεση με χορούς από άλλα μέρη της Ηπειρώτικης και της νησιώτικης Ελλάδας.

Ήταν όλα αυτά μαζί, που μας προκάλεσαν τα συναισθήματα το βράδυ της Παρασκευής 25 Μαΐου στην αίθουσα Κάρολος Παπούλιας του πανεπιστημίου κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης της ομάδας του χορευτικού ομίλου του.

 Η εκδήλωση που την παρακολούθησε πολύς κόσμος, φοιτητές, καθηγητές, ο πρύτανης του πανεπιστημίου Τριαντάφυλλος Αλμπάνης έγινε στα πλαίσια της πολιτιστικής φοιτητικής εβδομάδας, που διοργάνωσαν οι φοιτητικές ομάδες του πανεπιστημίου σε συνεργασία με την επιτροπή Λόγου και Τέχνης. Οι χορευτές παρουσίασαν χορούς της Ηπείρου στην αρχή, ακολούθησαν χοροί της Ανατολικής Ρωμυλίας και η εκδήλωση έκλεισε με Κυκλαδίτικους χορούς, εκείνους της Σερίφου.

 Η υπεύθυνη του τμήματος, η γυμνάστρια Αναστασία Φυλακτακίδου στα ενδιάμεσα διαστήματα των χορών ταξίδευε το κοινό στα μέρη από τα οποία προέρχονταν οι χοροί με πρώτο, όπως ήταν φυσικό, σταθμό την Ήπειρο. Εξ ου και το εξαιρετικό κομμάτι αγνώστου ποιητή: «Ανοίγω τα μάτια μου και αντικρίζω τη γη του Πύρου, τη μάνα μου. Απλώνω τα χέρια μου να αγγίξω τα αγριολούλουδα που καμαρώνουν για τα αρώματά τους. Παρασύρομαι στα νερά του Καλαμά, γκρεμίζομαι στα αδίσταχτα φαράγγια. Μα πώς να περιγράψω τη Γη μου; Τη Μάνα μου! Κλείνομαι στην αγκαλιά της, κυλιέμαι στο χώμα της, να βγάλω από τα σωθικά της το χθες, να αναζητήσω το σήμερα, να ονειρευτώ το αύριο, να αφουγκραστώ τα μουρμουρητά της για τους ηρωϊσμούς και τα πισωγυρίσματα, για την καθημερινή ζωή των ανθρώπων της, για το μεροκάματο, το γέλιο, την αλήθεια τους…………………………… 

Η Ήπειρος είναι τα κλαρίνα και τα βιολιά. Είναι τα γελαστά πρόσωπα των παιδιών της το Δεκαπενταύγουστο, που την αναπολούν κάθε μέρα όταν βρίσκονται μακριά της. Ζει σε κάθε γλέντι και σε κάθε μοιρολόι, στη γέννηση και στο θάνατο». Κι ύστερα έρχεται η μουσική της Θράκης. Η Θράκη που στην ελληνική μυθολογία ορίζεται συμβολικά ως η κόρη του Ωκεανού, αδελφή της Ευρώπης, της Ασίας και της ευφορότατης Λιβύης. 

Οι γυναίκες που δεν κρύβουν καθόλου το πρόσωπό τους κατά το Γάλλο περιηγητή Sieur de Poullet όπως γίνεται στην Ανατολή , «είναι τόσο λεπτεπίλεπτες που θυμίζουν τις δικές μας τις Γαλλίδες, που έχουν ζωντάνια κι ευγένεια». Αναφέρονται οι περιηγητές και στους ανθρώπους του ευαίσθητου αυτού κομματιού του τόπου μας που δεν έχουν πάψει να διατηρούν τους χορούς τους, τα τραγούδια τους και τις διασκεδάσεις τους.

 Τελευταία έρχεται η Σέριφος που έχει μια Χώρα σαν αερικό, με τη θρησκευτική λατρεία της, με τα έθιμά της και με το σουραύλι, το παραδοσιακό πνευστό όργανο που παίζεται κατ’ εξοχήν εκεί και κατασκευάζεται από καλάμι από τους ίδιους τους μουσικούς. Τα τραγούδια, ο ήχος από τα όργανα, οι χοροί, η ζωντάνια των χορευτών δημιούργησαν μια ατμόσφαιρα όμορφη και νότες αισιοδοξίας περιέβαλαν στο τέλος το κοινό που δεν έλεγε να αφήσει την αίθουσα.

 Στο κυλικείο, όπου οι φοιτητές μας συνέχισαν το γλέντι τους, σαν επισφράγισμα αυτής της βραδιάς έρχεται και ο συμβολισμός για τον καιρό που περνάμε ως χώρα με Μάνο Χατζιδάκι σε στίχους Νίκου Γκάτσου. Γιατί στον πολιτισμό εναποθέτουμε τις ελπίδες μας: «Στα κακοτράχαλα τα βουνά με το σουράβλι και το ζουρνά Πάνω στην πέτρα την αντρειωμένη χορεύουν τώρα τρεις αντρειωμένοι. Από την Ήπειρο στο Μοριά κι απ’ το σκοτάδι στη λευτεριά Το πανηγύρι κρατάει χρόνια στα μαρμαρένια του χάρου αλώνια. Κριτής κι αφέντης είν’ ο Θεός και δραγουμάνος του ο λαός».

 http://www.agon.gr/