Το τέλος του σύγχρονου Ανθρωπισμού

 

Έχουμε από παλιά και πολλές φορές επισημάνει από εδώ − κι αλλού, κι [αλλού] παρ’ αλλού −, ότι η σύγχρονη εποχή, αυτή που ονομάζουν «νεωτερικότητα», στήθηκε μες από μια πρόσκαιρη συμπαιγνία ανάμεσα στο ρασιοναλισμό και το δημοκρατικό ανθρωπισμό, δυο ρεύματα που δεν θα μπορούσαν να συμβαδίζουν εσαεί καθώς από άλλες πηγές έρχεται και σε άλλους ορίζοντες κατευθύνεται το καθένα από αυτά.

Πολύ συνοπτικά, το πρώτο ρεύμα, ο ρασιοναλισμός, προέρχεται από μια τεχνική αντίληψη των πραγμάτων, και των ανθρώπων, δηλαδή από το τεχνικό πνεύμα, το οποίο:

• για να εμφανιστεί, προϋπέθεσε την αποπνευμάτωση του κόσμου, δηλαδή την αποϊεροποίηση της Φύσης και της ίδιας της ζωής μέσα από τη θεώρησή τους ως «ουδέτερων» πεδίων προς εξονυχιστική πειραματική έρευνα και τεχνική διαμόρφωση∙ την συνταύτιση γνώσης και ισχύος∙ και τη μηδενιστική αναίρεση κάθε ηθικού κριτηρίου, που έως τότε διέκρινε μεταξύ ιερού και βέβηλου στην ανθρώπινη παρέμβαση θέτοντας στον άνθρωπο βαθύτατα, οντολογικών, υπαρξιακών και όχι απλώς ψυχολογικών διαστάσεων διλήμματα προ της πράξης∙

και το οποίο:

• για να επικρατήσει, χρειάστηκε την υποτίμηση και αποκαθήλωση του Λόγου − δηλαδή της φιλοσοφίας που θέτει τον φιλάνθρωπο Λόγο ως αρχή και πηγή της συντεταγμένης ανθρώπινης ύπαρξης − και την απαξίωσή του υπέρ μιας (άλλοτε υλιστικής και άλλοτε ιδεαλιστικής) φιλοσοφίας της Πράξης έως του σημείου, όπου η πρωταρχικότητα του πρακτικού-τεχνικού αποτελέσματος να κάμψει, να υποσκελίσει και τα τελικά να εξοστρακίσει από το ατομικό και συλλογικό ενδιαφέρον τη διάσταση και την ιερότητα του ανθρώπινου προσώπου.

Από την άλλη, το δεύτερο ρεύμα, ο δημοκρατικός ανθρωπισμός, προέρχεται από μια αντίληψη του κόσμου και της ζωής, στο επίκεντρο της οποίας βρίσκεται ο άνθρωπος, όχι αφηρημένα, σαν μια ωραία και υψηλή ιδέα, αλλά ως μοναδικό και απαραβίαστο πρόσωπο, που ενώπιον της ιερότητάς του οι τεχνικοί λογισμοί και υπολογισμοί οφείλουν να στέκονται προσοχή ή ακόμα και να ακυρώνονται εάν πρόκειται να το βλάψουν.

Επομένως, η ριζική αντίθεση μεταξύ αυτών των δυο ρευμάτων είναι, πιστεύω, ολοφάνερη και πράγματι, στις μέρες μας, μάλλον εύκολο να διαπιστωθεί από τον καθένα και αυτή, και το τίνος από τα δυο ρεύματα η επικράτηση χαρακτηρίζει τελικά τη νεωτερικότητα.
 

Πάνω σε αυτό, έχουμε επίσης επισημάνει πολλές φορές την επικράτηση, από νωρίς, του τεχνοκρατικού ρασιοναλιστικού ρεύματος πάνω στο δημοκρατικό ανθρωπιστικό − μια επικράτηση αναμενόμενη, θα λέγαμε, επειδή:

• το τεχνικό πνεύμα και η συναφής με αυτό φιλοσοφία της Πράξης ήταν και είναι ο πυρήνας της κοσμοθεωρίας των Αυλικών και των ανθρώπων του Χρήματος, η συμμαχία των οποίων ηγήθηκε της αστικής επανάστασης και έφερε την επικράτηση της νεωτερικότητας στο πεδίο τόσο του κράτους όσο και της κοινωνικής συναλλαγής∙

και επειδή:

• οι δευτερεύοντες προσωρινοί σύμμαχοί τους και οι εν συνεχεία κυριαρχούμενοί τους (ανάμεσα στους οποίους ρίζωναν περισσότερο οι δημοκρατικές ανθρωπιστικές αξίες) διαποτίστηκαν βαθμιαία, και αυτοί, από την παραπάνω κοσμοθεωρία με μοιραίο αποτέλεσμα, αγωνιζόμενοι υπό την καθοδήγηση των ψευδοεπιστημόνων μέντιουμ του «επιπέδου ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων και συνακόλουθης όξυνσης των αντιφάσεων», να μην μπορούν να διαπεράσουν το σκληρό κέλυφος του επικρατούντος πολιτισμού.

Από εδώ ασφαλώς προέρχεται η σημερινή, έως καλαμοκαβαλήματος αναρρίχηση των οικονομικοτεχνικών μάνατζερς στη θέση των Υπάτων και των Αυτοκρατόρων, που μια ρήση ή μια απόφασή τους μπορεί να ρίξει ολόκληρους πληθυσμούς στο παραμιλητό ή τη δυστυχία, και που ένα στατιστικό διάγραμμά τους αρκεί για να παραλύσει η σκέψη των ακροατών τους, εφόσον: 

• τούτης της παράλυσης προηγήθηκαν χρόνια και δεκαετίες κατάθεσης των όπλων της κριτικής στα πόδια της Οικονομίας, δηλαδή της ιδέας που − ισχυριζόμενη ότι εκείνο που καθορίζει συντελεστικά τον άνθρωπο είναι οι «υλικές ανάγκες», η «ικανοποίησή» τους και επομένως η «τεχνική διαχείρισή» τους σε επίπεδο κοινωνίας − ύψωσε σε Έννοια την κυρίαρχη συμμαχία της νεωτερικότητας και κύρωσε, έτσι, την επικράτησή της.

Ιδού λοιπόν, σε υπερσυμπύκνωση, μια ιδέα για το τι θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς διαβάζοντας τις αγέρωχες προχτεσινές δηλώσεις της κας Λαγκάρντ* για τις προτιμήσεις των ανθρωπιστικών της αισθημάτων σε συνάρτηση με τον διαχειριστικό της ρασιοναλισμό.


* [29/5] Περιττό, νομίζω, να επισημάνω ότι οι δηλώσεις αυτές αποκαλύπτουν πλήρως τη λογική και την οπτική κάτω από την οποία σχεδιάστηκε, συντάχθηκε και επιχειρήθηκε να εφαρμοστεί το Μνημόνιο - καθιστώντας περιττή μια κριτική ανάλυσή του λέξη προς λέξη, αν υποθέσουμε ότι θα την ήθελε κανείς.

Πηγή : http://dangerfew.blogspot.gr