Πανηγυριών Eγκώμιον

Εδώ και μέρες, μετά την παρουσίαση στο Blog μου του πανηγυριού του Πανορμίτη,  του τέταρτου πανηγυριού κατά σειρά, παράλληλα με τα πολλά θετικά σχόλια, αρκετοί φίλοι και γνωστοί, μού μήνυσαν γραπτώς και προφορικώς για την εμμονή μου στην καταγραφή των πανηγυριών.

 ” Εδώ ο κόσμος καίγεται και συ μας φλομώνεις με τα πανηγύρια” ή αστειευόμενοι ” Είσαι για τα πανηγύρια”.

Επειδή το “βιολί” μου θα συνεχισθεί και θα “τσαμπουνάω” ότι μ’αρέσει και με ευχαριστεί, σκέφτηκα να ξηγηθώ και να ξεμπερδέψω μιά και καλή με τους προβληματιζόμενους.

Κατ’ αρχήν περί ορέξεως, κολοκυθόπιττα.

Τα πανηγύρια είναι για μένα ένας τόπος όπου πραγματικά η καρδιά μου χαίρεται ολοκληρωτικά. Γιατί η χαρά αυτή δεν είναι μια χαρά μοναχική, αλλά μια χαρά που συνδέεται με την χαρά των άλλων.

Σε αυτή φάση της ζωής μας – γιατί ευτυχώς έχουμε περάσει και καλύτερες – η κοινωνία μας έχει χάσει τους θεούς της, τα ιερά της και οι κυρίαρχες αξίες της γενιάς του χρηματιστηρίου και της γενιάς της υπερκατανάλωσης καταρρέουν “πανηγυρικά”. 

Η λατρεία του Ατομικισμού και η αποθέωση του Εγώ,  δέχονται ξεκάθαρα τις πρώτες μεγάλες ρωγμές και η αποκλειστική στοχοπροσήλωση στην προσωπική ευτυχία βρίσκεται μπρος στα δικά της αδιέξοδα. Η κοινωνική καταξίωση μέσω της κατοχής των κοινωνικών συμβόλων και της ξιπασμένης επίδειξής τους αποδεικνύεται σ’ όλο της το μεγαλείο μια μεγάλη φούσκα.

Σ’ αυτή τη συγκυρία ακριβώς το νόημα των πανηγυριών έχει να μας διδάξει πάρα πολλά.

Όπως το έζησα σε όλα τα πανηγύρια που κατέγραψα (αλλά και σε όσα κρατώ προς το παρόν αδημοσίευτα) συνάντησα αξίες όπως ο εθελοντισμός και η ομαδική δουλειά χωρίς ανταμοιβή, το γεναιόδωρο δόσιμο χωρίς μετρήσεις και υστεροβουλίες και γενικώτερα ένα πρωτόγνωρο κλίμα αλληλεγγύης και αδελφοσύνης.

 Η αίσθηση τού Μαζί να υποτάσσει τις ματαιοδοξίες του Εγώ. Μα πάνω από όλα, αυτό που κυριαρχεί είναι η αίσθηση της χαράς, του γλεντιού και του ομαδικού ξεφαντώματος. Στην υποκρισία των κοινωνικών κοσμικών συγκεντρώσεων, στη φυγή των  virtual ταξιδιών,  το πανηγύρι έρχεται να μας υπενθυμήσει ότι υπάρχει και η ζωή. Η ζωή μαζί με τους άλλους.

Από ερευνητικής πλευράς  πάλι, τα πανηγύρια ακουμπούν πολλούς επιστημονικούς και γνωστικούς χώρους και δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί επιστήμονες, κυρίως λαογράφοι, ασχολήθηκαν συστηματικά με αυτά. Η Κοινωνιολογία, η Εθνολογία, η Λαογραφία, η Αρχιτεκτονική, η Γεωγραφία, η Ιστορία, η Μουσικολογία αλλά και ο Χορός, η Γαστρονομία βρίσκουν στα πανηγύρια ένα εξαιρετικά πλούσιο και ενδιαφέρον υλικό.

Παρ’ όλες τις κοσμοϊστορικές αλλαγές που έχουν γίνει στις τοπικές  κοινωνίες των νησιών του Αιγαίου τα τελευταία πενήντα χρόνια – αλλαγές που ανέτρεψαν ήθη και έθιμα αιώνων, που συνδέονται κυρίως με την ουσία της παραδοσιακής κοινότητας – τα πανηγύρια εξακολουθούν να αποτελούν ένα κοινό μέσο έκφρασης για τους περισσότερους κατοίκους του. 

Συμμετέχοντας στα πανηγύρια οι άνθρωποι αντιστέκονται στην αποξένωση από την παραδοσιακή τους κουλτούρα, που είχε ως επίκεντρο τη συνοχή της κοινότητας. Το κοινό φαγοπότι με τις πολλές ώρες αυθόρμητης εθελοντικής εργασίας, το γλέντι, το τραγούδι και ο χορός  όλων των γλεντιστών,  η αίσθηση τού να ανήκεις κάπου, δίνουν χαρά και βαθειά ικανοποίηση, και αυτά τα υπολείμματα κοινοτικής ζωής είναι ίσως η απάντηση στον ενιαίο και ολοκληρωτικό “Παγκόσμιο Πολιτισμό” που απειλεί να μας ισοπεδώσει.

Υπάρχει όμως και κάτι άλλο. Μετά από κάθε πανηγύρι παίρνεις μαζί σου έντονες αναμνήσεις, από άλλες ντοπιολαλιές, άλλες γεύσεις, άλλα τραγούδια, άλλους χορούς, άλλα τοπία, άλλους ανθρώπους, άλλες ιστορίες και άλλα ήθη και έθιμα.

Γιατί τα πανηγύρια είναι ένα κοινωνικό γεγονός, που είχε και έχει πάντα (αν και σήμερα σε μικρότερο βαθμό) μια τέτοια συμπύκνωση ζωής και πολιτισμού που σπάνια να την συναντήσεις σε άλλες εκδηλώσεις.

Έτσι φεύγοντας από ένα πανηγύρι έχεις την εντύπωση ότι παίρνεις μαζί σου έναν ολόκληρο κόσμο .

Πηγή : http://xoroballomata.wordpress.com