Η ηθική των επανορθώσεων

Του Γιώργου Σαχίνη

Στο ραντεβού της Καγκελαρίας, ο Αλέξης Τσίπρας κέρδισε το… φακό, τις πολιτικές εντυπώσεις και την εθνική αξιοπρέπεια. Είπε, για πρώτη φορά ενώπιον της Μέρκελ, ότι το μνημόνιο απέτυχε, έθεσε θέμα Siemens και πολεμικών επανορθώσεων και οριοθέτησε επί γερμανικού εδάφους το πλαίσιο του «έντιμου συμβιβασμού».

Η Άνγκελα Μέρκελ κέρδισε έναν εν δυνάμει ειλικρινή συνομιλητή. Και κράτησε, για μια ακόμη φορά, το «κλειδί» για τη λύση του ελληνικού δράματος, ζητώντας, εξίσου καθαρά και ειλικρινά, άμεσα πολιτικά ανταλλάγματα και δεσμεύσεις.

Η – κατά το «Spiegel» – «ψυχρή του Βορρά» και ο «ψύχραιμος του Νότου» βρήκαν διόδους επικοινωνίας και κήρυξαν άρση εμπολέμου. Η σχέση όμως θα είναι δύσκολη. Το απέδειξαν οι 5 ώρες του δείπνου – χρόνος ρεκόρ για την Καγκελαρία – που ακολούθησε.

Χρηματοδότηση

Στο διά ταύτα, το βασικό διακύβευμα ήταν η χρηματοδότηση της Ελλάδας – άμεση και μακροπρόθεσμη. Εδώ, από τη μια πλευρά του τραπεζιού βρέθηκε το new deal του Αλέξη Τσίπρα και από την άλλη οι «κανόνες» του γερμανικού δόγματος: Η Άνγκελα Μέρκελ είπε ευθέως ότι οι αποφάσεις ανήκουν στο Eurogroup και παρέπεμψε στην έγκριση των μεταρρυθμίσεων από τους θεσμούς.

Τώρα, αν κάποιοι περίμεναν στην Αθήνα ότι η Μέρκελ θα πέταγε με τις κλοτσιές έξω από την Καγκελαρία τον Αλέξη, δεν ξέρουν τι τους γίνεται! Δεν έχουν ακόμη αναλύσει τους λόγους για τους οποίους έχασε η Νέα Δημοκρατία τις εκλογές. Και δεν μπορούν να καταλάβουν ότι, αν κάποιος στηρίζει σήμερα το ΣΥΡΙΖΑ, είναι η δική τους παρουσία στην ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας. Η έλλειψη αξιόπιστης αντιπολίτευσης είναι ένα πρόβλημα Δημοκρατίας. Αλλά αυτή είναι μια άλλη συζήτηση.

Το «φάλτσο»

Έχω όμως την εντύπωση ότι ο πρωθυπουργός στο θέμα των γερμανικών επανορθώσεων «ξέφυγε» πέραν του επιτρεπομένου στην αναφορά του ότι είναι θέμα «ηθικό», αγγίζοντας τα όρια του «φάλτσου», όσο κι αν κατανοώ τις ανάγκες επικοινωνιακά μιας δημόσιας διπλωματίας ιδίως μέσα στο «σπίτι» των Γερμανών. Διότι ασφαλώς και πρωτίστως το θέμα των επανορθώσεων είναι ηθικό θέμα και δεν ταυτίζεται με τα σημερινά οικονομικά χάλια της Ελλάδας, αλλά δεν είναι μόνο ηθικό, είναι και πολιτικό και νομικό και εντέλει υλικό.

Όταν λες πως δε γνωρίζεις κανένα μέλος της κυβέρνησής σου που να δηλώνει ότι θα προχωρήσει σε κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων της Γερμανίας στην Ελλάδα, τι σημαίνει; Ή ότι αυτό είναι δουλειά των πολιτών που έχουν δικαστικές αποφάσεις (Δίστομο) για κάτι τέτοιο, αλλά θέλουν υπογραφή του υπουργού Δικαιοσύνης για ενεργοποίηση της δικαστικής απόφασης, ή ότι ο υπουργός Δικαιοσύνης, που έχει δηλώσει δημόσια ότι το σκέφτεται, έχει «αδειαστεί» πλήρως. Καλώς, κατάσχεση στο Ινστιτούτο Γκαίτε να μη γίνει, υπάρχουν και άλλοι τρόποι, αλλά όχι τόσο πόνο για το Γκαίτε (αναμφίβολη η πολιτιστική του προσφορά), την ώρα που ορισμένοι εδώ στην Ελλάδα ούτε δάκρυ δε χύνουν για τα χιλιάδες σπίτια οικογενειών που βγαίνουν στο σφυρί από τράπεζες και funds γερμανικά. Ομοίως, όταν η Γερμανίδα καγκελάριος δηλώνει για το θέμα ενώπιόν σου το πάγιο μότο, «το θέμα νομικά και πολιτικά για τη Γερμανία έχει κλείσει οριστικά», γιατί με αυτό το ακαταμάχητο χαμόγελο την ώρα που μιλάει ο Αλέξης Τσίπρας δεν της ζήτησε να μας δώσει τα νομικά και πολιτικά έγγραφα βάσει των οποίων το θέμα έχει κλείσει οριστικά; Θα είχε αξία να μάθουμε αν ισχύει αυτό (είναι απίθανο και οι Γερμανοί το ξέρουν καλά), ποιοι Έλληνες πολιτικοί και πότε παραιτήθηκαν των κατοχυρωμένων με διεθνείς συνθήκες αξιώσεων της Ελλάδας.

Όμως αυτή η σιωπή του πρωθυπουργού ως επικοινωνιακό «τακτ» σήμερα πολύ φοβάμαι πως αργότερα, αν «σφίξουν τα πράγματα» σε τυχόν επικαιροποίηση της υπόθεσης, θα χρησιμοποιηθεί – να μου το θυμάστε – από τους Γερμανούς και τους ισχυρισμούς τους.

Προετοιμασία

Η προσέγγιση, πάντως, Τσίπρα στις γερμανικές επανορθώσεις με υπερβολική αναφορά στο «ηθικό μέρος» της υπόθεσης είχε προετοιμαστεί «τεχνικά» από τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά μία μέρα νωρίτερα.

«Η Αθήνα θέλει να έρθει σε συμφωνία σχετικά με το ζήτημα των αποζημιώσεων… Πρέπει να βρούμε έναν κοινό παρονομαστή», δήλωσε ο Κοτζιάς σε συνέντευξη στη «Süddeutsche Zeitung» (22/3). Η συγκεκριμένη εφημερίδα τιτλοφόρησε τη συνέντευξη του ΥΠ.ΕΞ. με τον εξής χαρακτηριστικό τίτλο: «Η Αθήνα θέλει να συμβιβαστεί για τις αποζημιώσεις».

Διεθνές δίκαιο

Η υπόθεση των γερμανικών οφειλών δεν είναι όμως αμιγώς μια διμερής εκκρεμότητα μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας, όσο κι αν πολλοί και στην Ελλάδα αρθρογραφούν γι’ αυτό. Έτσι θέλουν να την αντιμετωπίσουν κάποιοι νομικοί, ιστορικοί και δημοσιογράφοι, οι κυβερνήσεις Αθήνας και Βερολίνου προκειμένου να γίνει αντικείμενο ανατολίτικου παζαριού και συμψηφισμών. Στην ουσία της και επειδή πολλά ακούμε για το διεθνές δίκαιο, πρόκειται για μια εκκρεμότητα της Γερμανίας με τα Ηνωμένα Έθνη, όπως αυτά συγκροτήθηκαν μετά τη λήξη του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου.

Η επίσημη Γερμανία αρνείται να υπογράψει συνθήκη ειρήνης με την Ελλάδα, ως είχε υποχρέωση από τη Συνδιάσκεψη του Σαν Φρανσίσκο το 1945. Πρόκειται για μια βάρβαρη άρνηση των διεθνών υποχρεώσεων της Γερμανίας, προκειμένου να απαλλαγεί από το καθεστώς του «εχθρικού κράτους», όπως την είχε στιγματίσει από τη ίδρυσή του ο ΟΗΕ. Και μόνο η άρνηση της υπογραφής συνθήκης ειρήνης με την Ελλάδα, η οποία υπήρξε ένα από τα 50 ιδρυτικά μέλη του ΟΗΕ το 1945, επαναφέρει, στο τυπικό μεν αλλά εξόχως ουσιαστικό δε, το καθεστώς «εχθρικού κράτους» για τη Γερμανία με βάση το άρθρο 107 του Καταστατικού Χάρτη. Μόνο εθελόδουλες κυβερνήσεις αρνήθηκαν να θέσουν από θέση αρχής την εκκρεμότητα αυτή της Γερμανίας. Μόνο εθελόδουλες κυβερνήσεις παζαρεύουν το αίμα των νεκρών τους και θέλουν να το συμψηφίσουν με οποιαδήποτε ανταλλάγματα.

Μια αληθινά δημοκρατική και πατριωτική κυβέρνηση οφείλει να ξεκινήσει από την απαίτηση να υπογράψει η Γερμανία τη συνθήκη ειρήνης που εκκρεμεί. Διαφορετικά οφείλει να θέσει θέμα «εχθρικού κράτους» με βάση το άρθρο 107 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ κι έτσι να τεθεί υπό αμφισβήτηση η νόμιμη παραμονή της Γερμανίας στον Οργανισμό.

Αν η Γερμανία, όπως ισχυρίζεται, έχει διευθετήσει νομικά το θέμα, τότε δεν έχει παρά να δημοσιοποιήσει τα διμερή σχετικά ντοκουμέντα. Όσο δεν το κάνει, η ελληνική κυβέρνηση οφείλει να απευθυνθεί στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και να θέσει ξεκάθαρα θέμα «εχθρικού κράτους» με βάση τον Καταστατικό Χάρτη και την ιδρυτική συνδιάσκεψη του Σαν Φρανσίσκο. Και τότε θα δούμε πόσα απίδια βάζει ο σάκος για τη Γερμανία. Θα δούμε αν θα μπορεί να αρνείται τις διεθνείς της υποχρεώσεις που εκπορεύονται από τη συμμετοχή της στον ΟΗΕ.

Δε γίνεται παζάρι με τα θύματα

Δυστυχώς, όμως, για την ώρα και η κυβέρνηση αυτή δείχνει να εγκλωβίζεται στη θέση πως το όλο ζήτημα ανάγεται σε μια διμερή υποβαθμισμένη διαπραγμάτευση, όπου η μόνη διέξοδος είναι ποικίλα «αντισταθμιστικά οφέλη» για να περάσει της Γερμανίας. Ανατολίτικο παζάρι με τους νεκρούς, με τα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας, με τα ιερά και όσια της πατρίδας δεν μπορεί να γίνει. Αν υπάρχει ένα θέμα ηθικό λοιπόν, είναι αυτό ακριβώς, τα υπόλοιπα είναι το «φύλο συκής» όσων αρθρογραφούν εσχάτως για την υπόθεση, ενώ τόσα χρόνια ως «παρακοιμώμενοι» της εξουσίας δεν έβγαζαν κιχ για να μη «στραβώσει» η φίλη και σύμμαχος Γερμανία.

Με την κυβέρνηση Τσίπρα όλοι αυτοί έγιναν λαλίστατοι, επιχειρώντας όχι απλά να την εγκλωβίσουν σε μια υποβαθμισμένη διμερή υπόθεση, αλλά και να της υποδείξουν ότι είναι απρεπές να επιδιώκουμε και υλικές επανορθώσεις. Από ποιον; Από τη χώρα που αρνείται μέχρι σήμερα να υπογράψει συνθήκη ειρήνης με την Ελλάδα, αν και σύμμαχος και εταίρος σε Ε.Ε., ευρωζώνη και ΝΑΤΟ.

Πηγή :