Του Τάκη Θεοδωρόπουλου
Η προοπτική μιας γερμανικής Ευρώπης μοιάζει απωθητική σε όποιον
βλέπει τον κόσμο από τις βόρειες ακτές της Μεσογείου. Θυμίζει ιστορίες
για αγρίους, καταστροφές και καταλήγει στη μόνιμη επωδό: η Γερμανία τον
εικοστό αιώνα κατέστρεψε δύο φορές την Ευρώπη με τα όπλα. Σήμερα
ετοιμάζεται να την καταστρέψει με τη χρηματοοικονομική εξουσία.
Αν και οφείλουμε, αν μη τι άλλο, να αναγνωρίσουμε στους Γερμανούς
ότι μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο επιδόθηκαν σε συστηματικές ασκήσεις
συλλογικής ψυχανάλυσης για να γλιτώσουν από τα συμπλέγματα του
ναζιστικού τους παρελθόντος. Αποδεχόμενοι την ενοχή τους, έφτιαξαν
σοβαρή και έντιμη λογοτεχνία για το θέμα, σημαντικό κινηματογράφο και
βρήκαν τρόπους για να οικοδομήσουν τους πιο προωθημένους δημοκρατικούς
θεσμούς της ένωσης.
Πόσα συμπλέγματα δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει η
συλλογική ψυχανάλυση είναι ένα άλλο θέμα. Πολλά ενδεχομένως σε πολλούς.
Από τη στιγμή όμως που η Ευρώπη δεν είναι μια απλή αφηρημένη ιδέα αλλά
απτή πραγματικότητα, ένας τρόπος ζωής, αρκεί μια επίσκεψη στο Βερολίνο
για να αντιληφθείς πως τα πράγματα στη γερμανική Ευρώπη δεν είναι και
τόσο άσχημα.
Είναι σίγουρα καλύτερα από τα πράγματα στην ελληνική
Ευρώπη, στης γης τη διαμαντόπετρα, στο κλεινόν μας άστυ. Και δεν υπάρχει
ασφαλέστερο κριτήριο για την αξιολόγηση ενός πολιτισμού από την ίδια
την πόλη.
Επειδή λοιπόν υποψιάζομαι πως όταν παρ' ημίν ανοίγει ο διάλογος, ο
θεός να τον κάνει διάλογο, για τη γερμανική Ευρώπη, αναρωτιέμαι μήπως θα
ήταν χρήσιμο να σκεφτούμε μιαν Ευρώπη η οποία θα ήταν ελληνική. Κατ'
αρχάς θα ήταν μια Ευρώπη απαλλαγμένη από πάσης φύσεως ενοχές, κάτι σαν
την τοιχογραφία της παρθένου που ερχόταν στον νου του στρατηγού Ντε Γκολ
όποτε σκεφτόταν τη Γαλλία.
Κι αυτό κρίνοντας πολύ απλά από τον τρόπο
που εμείς, σε αντίθεση με τους Γερμανούς, αντιμετωπίζουμε τη σύγχρονη,
και όχι μόνον, Ιστορία μας. Επί δύο αιώνες παρά κάτι ψιλά, υπήρξαμε
αναφανδόν αθώοι. Γι' αυτό κι εμείς δεν χρειάστηκε ποτέ να επιδοθούμε σε
ασκήσεις συλλογικής ψυχανάλυσης, σαν αυτές που προσφέρει η μεγάλη
λογοτεχνία.
Οσοι δε το αποπειράθηκαν αντιμετωπίσθηκαν με συγκατάβαση,
όπως ο Ροΐδης, αν δεν κατέληγαν στο ψυχιατρείο. Με εξαίρεση τον Τσίρκα
και τον Αλεξάνδρου, ποια λογοτεχνία τόλμησε να αγγίξει τις ενοχές του
Εμφυλίου; Για φαντασθείτε ορκωμοσία στο Ευρωκοινοβούλιο με όλους τους
μαυροντυμένους ιερείς και τον αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ευρώπης να
ραντίζει με την αγιαστούρα την κεκλιμένη κεφαλή του Κον-Μπεντίτ; Θα
ήταν, αν μη τι άλλο, ένα ισχυρό ράπισμα κατά του διεθνούς εβραϊσμού και
των λοιπών παπικών.
Για τα υπόλοιπα, δημοκρατικούς θεσμούς, διοίκηση και κοινωνικό
κράτος, σας παραπέμπω στο γνωστό ανέκδοτο περί ελληνικής και γερμανικής
κόλασης. Τέλος, να μην ξεχάσω να υπενθυμίσω πως όποτε θα μας χρειαζόταν
να αναφερθούμε στις μεγάλες στιγμές του ευρωπαϊκού πολιτισμού, που θα
είχε γίνει κατ' αποκλειστικότητα ελληνικός, θα έπρεπε, αν θέλαμε να
ακούσουμε καμιά σοβαρή κουβέντα περί ελληνικής φιλοσοφίας, να μιλάμε
γερμανικά, αγγλικά ή γαλλικά.
Αυτές τις σκέψεις κάνω όποτε ακούω κάποιον που βιάζεται να
καταδικάσει την Ευρώπη επειδή δεν θα την άντεχε με τίποτε να γίνει
γερμανική. Συμφωνώ ότι η δύναμη της Ευρώπης είναι ότι δεν είναι ούτε
γερμανική ούτε γαλλική ούτε μεσογειακή. Και ότι σήμερα η Ευρώπη περνάει
μια υπαρξιακή κρίση, την πρώτη μεγάλη της Ιστορίας της. Αντί λοιπόν να
παριστάνουμε τους αθώους, για να ρίχνουμε τα άπλυτα στην ντουλάπα, μήπως
να αναζητούσαμε κι εμείς το μερίδιο της ενοχής μας;
http://www.tanea.gr
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου