ΣΕΡΙΦΟΣ απο τα ελάχιστα ίσως κυκλαδονήσια με αμιγή ορθόδοξο πληθυσμό

Επιμέλεια  ανάρτησης Γιάννης Γούναρης

Κατά την περίοδο της φραγκοκρατίας η Σέριφος βρίσκεται κάτω από την κυριαρχία βενετών ευγενών παρόλες τις διενέξεις τών φράγκων και των Τούρκων το νησί περνά τ α πάνδεινα υπάρχουν όμως και περίοδοι που το νησί πέρασε και μέρες ακμής χαρις στήν διοίκηση των ντόπιων αρχόντων

 Η κατάσταση βελτιώνεται μετά την συνθήκη βενετών και τούρκων το 1430 με την οποία αναγνωρίζεται η Βενετική κυριαρχία τών νησιών και για αρκετό διάστημα επικρατεί ηρεμία .Χάρη σε αυτήν τήν συνθήκη το λιμάνι της Σερίφου αποκτά ξανά κομβικό ρόλο και η μοναδική περίοδος όπου Νάπολη ,Σικελία ,Ισπανία διατηρούν προξενεία στο νησί .

Κατά την Τουρκοκρατία δεν υπάρχουν προξενεία στο νησί και μόνο το 1821 ξαναβρίσκουμε πράκτορα του υποπροξενείου της Ισπανίας και άλλων εθνών που είχε έδρα τήν Κύθνο , τον Παναγιώτη Καρούσο . Απο όλη αυτή την περίοδο της βενετοκρατίας δεν υπαρχουν αξιόλογα μνημεία όπως λέγει ο Gerola μόνο οικόσημα και κτίσματα τών πύργων, και καμία δομική επίπτωση σε θεσμικό και σε κοινωνικό επίπεδο δεν έφτασε μέχρι την διαδοχή  της Τουρκοκρατίας .

Τόν Ιούλιο του 1538 ο Barbarossa διαλύει τη δυναστεία των Miehieli καταλαμβάνει το νησί και προξενεί μεγάλες καταστροφές σε έμψυχο και άψυχο υλικό . Οι πηγές μιλούν για ερήμωση του νησιού .Αργότερα η Βενετία προσπάθησε να διαπραγματευθεί την επανάκτηση της Σερίφου χωρίς επιτυχία .Ετσι στο σύμφωνο ειρήνης μεταξύ Τούρκων και Βενετών στίς 2 του Οκτώβρη του 1540 η Σέριφος με το κάστρο της καθώς και όλα τα υπόλοιπα κυκλαδονήσια πλήν της Τήνου πέρασαν στην κυριαρχία της Τουρκίας .

Οι Τούρκοι όταν έφυγαν οι Βενετοί δεν εγκατέστησαν φρουρές δικές τους με αποτέλεσμα να γίνονται τα νησιά θύματα των αιμοσταγών πειρατών Τήν Σέριφο κατα τήν περίοδο της Τουρκοκρατίας διοικεί ένας βοεβόδας αντιπρόσωπος του Καπουδάν πασσά ο οποίος στήν αρχή ητάν μουσουλμάνος αλλά αργότερα και ύστερα απο απαίτηση των κατοίκων άλαξε και προέρχονταν απο τους ντόπιους και ήταν χριστιανός κατα την περίοδο του Βενετοτουρκικού πολέμου [1645-1669] το 1647 ο Βενετσιάνικος στόλος με αρχηγό τον zorzi Morosini καταπλέει στίς κυκλάδες και επιδίδεται σε μεγάλες καταστροφές και λεηλασίες των νησιών

Ο κρητικός ποιητής Μαρίνος Τζάνε Μπουνιαλής δίνει μια ζοφερή εικόνα της καταστροφής της μονής Ταξιαρχών στους στίχους του   

.... Φθάνουν σ την Σέρφο κάτεργα και βγαίνουν πολέμαρχοι ,

και τα κανδύλια  τ αργυρά παίρνουν του Ταξιάρχη ,

με δίχως φόβο του θεού ταις εκκλησιαίς εγδύσα,

των καλογέρων  κάμασι πάθη πολλά περίσσα.... 

Αναφέρεται λοιπόν στο ντοκουμέντο αυτό ότι οι Βενετοί  άρπαξαν από την Σέριφο 1200 αγελάδες , 500 γαϊδούρα , και 1500 μικρά ζώα [γιδοπρόβατα ].οι αριθμοί βέβαια είναι εξωπραγματικοί γιάτην Σέριφο κυρίως για την αναφορά αγελάδων πάντως η Ευτυχία Λιάτα στην μελέτη της 

Η Σέριφος κατά την Τουρκοκρατία  δεν δέχεται την ύπαρξη αγελάδων  στο νησι την εποχή εκείνη Στόν νέο Βενετοτουρκικό πόλεμο [1684-1698] οι Κυκλάδες βρίσκονται στο πλευρό των Βενετών οι οποιοι όμως αν και νικητές στο χώρο αυτό δεν εγκαθίστανται στα νησιά ,αλλά περιορίζονται στήν επιβολή ενός φόρου , του λεγόμενου caraggio απο το Τουρκικό haras.

Για την περίοδο [1684-1693]έχει σωθεί μια στατιστική του χαρατσιού αυτού ,που τα κυκλαδονήσια πλήρωναν στούς Βενετούς , η Σέριφος έπρεπε να πληρώνει 10000 ασπρα το χρόνο αλλα ενα μικρό ποσοστό απέδωσε τελικά στο διάστημα των έννεα χρόνων Κατά τους Ρωσοτουρκικούς πολέμους του [1770-1774] οι Σερφιώτες όπως και οι άλλοι νησιώτες δέχτηκαν τον Ορλόφ ως ελευθερωτή πανηγυρίζοντας .

Το γεγονός αποθανατίζει ο Καλλίνικος Γρυπάρης στον Κώδικα 32 της μονής Ταξιαρχών ...Είλθεν η αρμάδα του μόσχοβου είς την άσπρην θάλασσα και εστέκονταν ειτην Πάρον εις την πόρταν της Αγουσας .Εκει εμαζώχθησαν διάφοραις φυλαις μάλιστα αλβανίται απο αυτούς έγιναν σπάντιδοι και είρχουνταν εδώ εις το μοναστήρι πολλάκις και 1774εγινεν η αγάπη και ο πρώτος σερασκέρης των Τούρκων Κότης Μειμέτ Μπέης του ιχαν πολαίς καταδοσιές λεγάμεναις δια το μοναστήρι ,μάλιστα διά του λόγου μου ,πως οι κλέπται μας ήφεραν εδώ θησαυρόν και εφοβέριζε δυνατά .Μας έδωσαν ειδήσαις φόλοι διάφοροι διά να φυλαχθούμε .....

.Οι Ρώσοι κατέλαβαν τα νησιά προσωρινά και ο Μυκονιάτης Αντώνης Ψαρός διορίστηκε αντιπροσωπός του για όλα τα νησιά .Με την έναρξη της Ελληνικής επανάστασης οι Σερφιώτες μετέχουν υλικά ,προσφέροντας στούς εθνικούς εράνους , και ενεργά , στρατευόμενοι στα πρώτα επαναστατικά τμήματα της πελοποννήσου και επανδρώνοντας τα Σπετσίωτικα καράβια

 ο Φωκίων Γαλανός αναφέρει σελ 125-129 Το Σεπτέμβριο του 1821 ο Δημήτριος Υψηλάντης με εγγραφό  του πρός τους προεστούς των νησιών κανει έκκληση για βοήθεια και μάλιστα ωρίζει και τόν ααροθμό των ανδρών που πρέπει να σταλούν για ενίσχυση της φρουράς της Καρύστου .Η Σέριφος συμβάλει με 25 άνδρες απο τη δημοτική βιβλιοθήκη Μυκόνου εγγραφο αρ 54 

.Ως πρός την εκκλησιαστική κατάσταση του τόπου με τον ερχομό τους οι Τούρκοι επανέφεραν τους ορθόδοξους μητροπολίτες στίς Κυκλάδες τους οποιους οι Βενετοί είχαν εκδιώξει στήν διάρκεια της Βενετοκρατίας .

Το 1646 ο πατριάρχης Παρθένιος -Β ένωσε τα νησιά Σίφνο,Σέριφο,Φολέγανδρο ,,Αμοργό ,Αστυπάλαια ,Μύκονο ,Ανάφη ,Ιο, Σίκινο και τα μικροτερά τους και συγκρότησε την αρχιεπισκοπή της Σίφνου της οποίας ο πρώτος αρχιεπίσκοπος υπήρξε ο Αθανάσιος ο εκ Θήρας .Στά 1711 ο πατριάρχης Κωνσταντινοπόλεως Κύριλος απευθυνόμενοςπρός τους κληρικούς της αρχιεπισκοπής Σίφνου αναφέρει οτι 6 χρόνια πρίν ο Κωνσταντίνος Μπάος έπεισε τον αρχιεπίσκοπο Γαβριήλ να παραίτηθει απο τον θρόνο της αρχιεπισκοπής Σίφνου ,υποσχόμενος σε αυτόν αντάλαγμα

α. 350 γρόσια

β.να μέινει η Σέριφος στην διοίκηση του για να καρπώνεται τα εισοδήματά της .

γ. να εισπράξει τα  χρέη που με ομολογίες χρωστούσαν πολλοί απο την επαρχία αυτή και τα οποία ήταν καταγεγραμένα στο κατάστιχο που κρατούσε ο Κωνσταντίνος Μπάος . Επειδή αθέτησε και τίς τρείς υποσχέσεις του και η Σέριφος παρέμεινε στήν εξουσία του αρχιεπισκόπου Μακαρίου , ο πρώην Γαβριήλ κατέφυγε στον πατριάρχη , ο οποίος με συνοδική απόφαση υποχρέωσε τον Μπάο να εκπληρώσει όλες τις υποσχέσεις του απεναντι στον Γαβριήλ

.Σε όλη την διάρκεια της Τουρκοκρατίας στήν Σέριφο δεν αναφέρεται ούτε μια περίπτωση καθολικού .Ηταν απο τα ελάχιστα ίσως κυκλαδονήσια με αμιγή ορθόδοξο πληθυσμό .Τη σημασία του γεγονότος αυτού την καθόρισε η αγάπη του Σερφιώτη για τον θεό και η Μονή των Ταξιαρχών που κυριάρχησε  σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο .

Βιβλιογραφία 

Ευτυχία Λιάτα Η Σέριφος κατα την Τουρκοκρατίαν 

Φωκίων Γαλανός σελ 125-129δημοτική βιβλιοθήκη Μυκόνου εγγραφο αρ 54

Καλλίνικος Γρυπάρης κώδικας μονής Ταξιαρχών αρ32

Πηγή :