Γιατί μας ζητάνε νέα μέτρα

Νικηφόρος Μαλεβίτης

Πηγή:www.reporter.gr

Διορθωτικά δημοσιονομικά μέτρα «έως και δύο δισεκατομμύρια ευρώ» ζητάει για το 2014 η Τρόικα, για να καλυφθούν αστοχίες από την αναδιάρθρωση του φοροεισπρακτικού μηχανισμού που δεν έγινε, από μέτρα που είχαν ψηφιστεί για το 2012-13 αλλά ποτέ δεν εφαρμόστηκαν, αλλά και από υπερβάσεις δαπανών και υστερήσεις εσόδων στα συστήματα υγείας και ασφάλειας. 

Η απαίτηση αυτή σημαίνει ότι το προσχέδιο προϋπολογισμού που παρουσιάστηκε πριν από μερικές ημέρες είναι για πέταμα, η αξιολόγηση της Τρόικας είναι στον αέρα, οι αποφάσεις για το χρηματοδοτικό κενό του ελληνικού Προγράμματος το 2014 παραπέμπονται στις καλένδες του Eurogroup και η κυβέρνηση έρχεται αντιμέτωπη με ανυπέρβλητο πολιτικό πρόβλημα, που θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και εκλογές. Δύο δισεκατομμύρια δεν είναι ένα ποσό που βρίσκεται εύκολα, με οριακές περικοπές σε κάθε υπουργείο. Δύο δισεκατομμύρια σημαίνει νέο τσεκούρι και μάλιστα κοφτερό. Με δεδομένη τη δέσμευση της κυβέρνησης να μην ψηφίσει νέα μέτρα, αλλά και την αδυναμία της να τα περάσει από το Κοινοβούλιο, ακόμη και να ήθελε, ειλικρινά δεν ξέρω πως θα ξεμπλέξουμε...

Το ερώτημα είναι γιατί μας ζητάει η Τρόικα νέα μέτρα; Βαρέθηκε τον Σαμαρά και θέλει να φέρει τον Τσίπρα; Είναι σαδιστές; Θέλουν να μας πετάξουν εκτός ευρώ; Δεν βλέπουν ότι η Ελλάδα έχει κάνει τη μεγαλύτερη δημοσιονομική προσαρμογή στην ιστορία του ανεπτυγμένου κόσμου και υποφέρει από βαθύτατη ύφεση; Όλα αυτά τα ερωτήματα είναι εύλογα, όπως εύλογο είναι και το αντεπιχείρημα της κυβέρνησης ότι η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο κυκλικά προσαρμοσμένο διαρθρωτικό πλεόνασμα στη Δύση και το καλύτερο πρωτογενές αποτέλεσμα στην Ευρώπη.

Το πρόβλημα είναι ότι όλα αυτά τα ωραία νούμερα είναι αμιγώς θεωρητικά. Το πρωτογενές πλεόνασμα είναι το ισοζύγιο που θα είχε ο προϋπολογισμός ΑΝ δεν υπήρχαν ανάγκες αποπληρωμής τοκοχρεολυσίων και το κυκλικά προσαρμοσμένο πλεόνασμα είναι το ισοζύγιο που θα είχε ο προϋπολογισμός ΑΝ δεν υπήρχε ύφεση. Ακόμη και το επίσημο δημοσιονομικό έλλειμμα που θα κλείσει φέτος σε επίπεδα χαμηλότερα από της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας, θεωρητικό μέγεθος είναι. Δεν λαμβάνει υπόψη δαπάνες που δημιουργήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια και καταγράφηκαν σε προϋπολογισμούς παρελθόντων ετών, αλλά πληρώνονται σήμερα, με μεγάλη καθυστέρηση, από το δημόσιο, μπας και κινηθεί λίγο η οικονομία. Πρόκειται φυσικά για τις περιώνυμες ληξιπρόθεσμες οφειλές.

Επομένως, το μόνο μέγεθος που έχει σημασία είναι το ταμειακό έλλειμμα, το οποίο, όπως δείχνουν τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, διευρύνεται. Με άλλα λόγια, μπαίνουμε μέσα κάθε μήνα, έχουμε αρνητική ροή χρημάτων (cash flow). Με δεδομένο ότι οι αγορές δεν μας δανείζουν και η ελληνική οικονομία έχει αποκλειστεί από το διεθνές καπιταλιστικό σύστημα, ο μόνος τρόπος να καλυφθεί αυτό το αρνητικό ταμειακό αποτέλεσμα είναι ο μηχανισμός στήριξης Ευρώπης και ΔΝΤ. Και τα λεφτά αυτού του μηχανισμού είναι δεδομένα, περιορισμένα και σύντομα τελειώνουν. Μόλις 10.66 δισ. έχουν μείνει στο ταμείο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού EFSF για την Ελλάδα και αυτά θα εξαντληθούν μέχρι το καλοκαίρι.  Οι μικρές δόσεις του ΔΝΤ που θα συνεχιστούν μέχρι το 2016 δεν φτάνουν να καλύψουν ούτε καν στοιχειώδεις ανάγκες. Νέο δάνειο για να συνεχιστεί η απρόσκοπτη κάλυψη του ταμειακού ελλείμματος της χώρας σημαίνει πρόσθετο χρέος, σε μία στιγμή που το χρέος μας θεωρείται ήδη οριακά βιώσιμο. Άρα, τι κάνουμε;

Η πρώτη λύση είναι να μειώσουμε τις εκροές χρημάτων από τα δημόσια ταμεία, ώστε να αναστραφεί το αρνητικό cash flow. Πώς θα γίνει αυτό; Ζητώντας από τους εταίρους μας να μεταθέσουν ή να διαγράψουν πληρωμές χρέους. Όμως, στην Ευρωζώνη ήδη δεν πληρώνουμε τίποτα μέχρι το 2020, οπότε μία πιθανή διαγραφή, ακόμη και να ήταν πολιτικά εφικτή, σε τίποτα δεν θα βοηθούσε τον προϋπολογισμό του 2014 (ή του 2015, ή του 2016). Το ΔΝΤ δεν αναδιαρθρώνει ποτέ τα δάνειά του, καθώς αυτό προσκρούει στις αντιδράσεις των μετόχων του (που είναι όλα τα κράτη του κόσμου σχεδόν), οι οποίοι θεωρούν ότι η απόλυτη ασφάλεια του Ταμείου είναι προϋπόθεση για να μπορεί να δανείζει φθηνά και έχουν δίκιο. Ο μόνος που μένει για να φεσωθεί είναι το Ευρωσύστημα, δηλαδή οι κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης. Παρά τις πιέσεις όλης της Ευρωζώνης όμως να δεχθεί μετακύλιση των ελληνικών ομολόγων που κατέχει, το Ευρωσύστημα ανθίσταται, προβάλλοντας το ισχυρό επιχείρημα της ρητής απαγόρευσης από τις Ευρωπαϊκές Συνθήκες και της θεσμοθετημένης ανεξαρτησίας του από τις εθνικές κυβερνήσεις.

Η δεύτερη διέξοδος για να αναστρέψουμε το ταμειακό μας έλλειμμα είναι αυτή που προτείνει η Τρόικα, δηλαδή νέες, βαθύτερες περικοπές και τσεκούρι σε όλες τις λειτουργίες του κράτους που δεν είναι απολύτως απαραίτητες. Ουσιαστικά, αυτό σημαίνει κατάργηση του υπουργείου Μακεδονίας-Θράκης, του ΕΟΤ, της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης και κάθε φορέα και δημόσιας επιχείρησης που μπαίνει μέσα. Επί της ουσίας, αυτό σημαίνει ότι το κράτος θα διατηρήσει μόνο την παιδεία-υγεία-ασφάλεια-δικαιοσύνη και όλα τα άλλα, είτε θα τα κλείσει, είτε θα τα μεταβιβάσει (outsource), στον ιδιωτικό τομέα. Μπορεί η Ελλάδα να συναινέσει στη συρρίκνωση και «αμερικανοποίηση» του κράτους μας; Πολιτικά δεν το βλέπω εφικτό, καθώς, ακόμη και να υπήρχε η πολιτική βούληση, ο ιδιωτικός τομέας δεν θα μπορούσε να απορροφήσει όλους αυτούς που θα φύγουν φυσικά, κάτι που θα οδηγήσει σε μη βιώσιμη έκρηξη της ανεργίας.

Ο τρίτος τρόπος για να αναστραφεί το αρνητικό cash flow είναι να αυξήσουμε τα έσοδα. Καθώς περιθώριο για νέες αυξήσεις φόρων, ώστε να αυγατίσουν τα έσοδα, δεν υπάρχει, μένουν μόνο τρεις τρόποι για να επιτευχθεί το ζητούμενο: πρώτον, η καταπολέμηση της φοροκλοπής, της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής, δεύτερον, η επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων, κυρίως ακίνητης περιουσίας (για την οποία υπάρχει διεθνές ενδιαφέρον) και τρίτον, η προώθηση αναγκαίων μεταρρυθμίσεων στη δικαιοσύνη και τη δημόσια διοίκηση, που θα οδηγήσουν σε διεύρυνηση της παραγωγικής βάσης της χώρας και εκτόξευση των εξαγωγών και του τουρισμού. Οι μεταρρυθμίσεις όμως προχωράνε αργά, όπως και οι ιδιωτικοποιήσεις άλλωστε και σε κάθε περίπτωση, θέλουν χρόνο για να αποδώσουν. Επιπλέον, για τη διεύρυνση της παραγωγικής βάσης απαιτείται χρόνος και ρευστότητα. Ρευστότητα από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα δεν υπάρχει περίπτωση να δούμε, λόγω της συνεχιζόμενης αβεβαιότητας, της μείωσης των καταθέσεων και της αύξησης των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ενώ η χώρα παραμένει αποκλεισμένη από τις διεθνείς αγορές κεφαλαίου. Μένει μόνο η προοπτική ενός σχεδίου στοχευμένων επενδύσεων από την Ευρώπη στην Ελλάδα, το οποίο δεν συζητείται καν σοβαρά στις Βρυξέλλες.

Άρα; Άρα είτε επιστρέφουμε στο μη ρεαλιστικό σενάριο 2, είτε πάμε σε πολιτική διαπραγμάτευση με την Ευρώπη, για να γίνει κάτι με το σενάριο 1 και να μειωθούν οι ταμειακές ανάγκες της χώρας. Τίποτα από τα παραπάνω δεν μου φαίνεται εύκολο. Προσδεθείτε, μέχρι τον Δεκέμβριο/Ιανουάριο, θα ζήσουμε μεγάλες ώρες....

Πηγή:www.reporter.gr

Πηγή : http://www.reporter.gr/