Και τα νερά της χώρας βρίσκονται σε κρίση

 Φίλης Καϊτατζής 

Αυξημένη συνεχίζει να είναι η παρουσία αρσενικού λόγω ρύπανσης σε ορισμένα υδατικά συστήματα, όπως της Κεντρικής Μακεδονίας, χωρίς να έχουν εξαλειφθεί και οι αιτίες που συντηρούν το εξασθενές χρώμιο στη λεκάνη απορροής του βοιωτικού Ασωπού.

Η εικόνα των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων συνολικά δείχνει «μια ευρύτατη υποβάθμιση» που «αγγίζει τα όρια της κρίσης», σύμφωνα με τη 10η ετήσια έκθεση περιβαλλοντικής νομοθεσίας 2013-2014 του WWF Ελλάς.
Ξεκινώντας από τον Νότο, η περίπτωση του Ασωπού είναι κραυγαλέα. Με ψήφισμα που υιοθέτησε η Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης (16.10.2013) διαπιστώνεται σειρά παραβιάσεων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη: το ελληνικό κράτος δεν έλαβε τα απαραίτητα μέτρα για την εξαφάνιση (κατά το δυνατόν) των αιτιών της ρύπανσης και της πρόληψης πιθανών ασθενειών (σ.σ. στη δημόσια υγεία) που οφείλονται στη μόλυνση της λεκάνης απορροής του ποταμού και της περιοχής πλησίον της βιομηχανικής ζώνης των Οινοφύτων.
Ολα αυτά είναι αποτέλεσμα των ελλείψεων στην εφαρμογή ρυθμίσεων και προγραμμάτων που είναι σε ισχύ και αφορούν στο συντονισμό των διοικητικών δράσεων από τα αρμόδια όργανα (σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο). Είναι επίσης και συνέπεια της κακής διαχείρισης των αποβλήτων και των υδατικών πόρων, καθώς και της έλλειψης κατάλληλων πρωτοβουλιών για την απορρύπανση.
Για την υπόθεση του Ασωπού καταλογίστηκαν περιβαλλοντικές ευθύνες σε επτά εταιρείες με πολιτικό ενάγοντα το Σύλλογο «Πολίτες για την αειφορία-το περιβάλλον-την υγεία»: Aluminco Α.Ε., ICR Ιωάννου ΑΕΒΕ, Γαλβανιστήρια Ελλάδας ΑΒΕΕ, Viometale Α.Ε, Βαφική Α.Ε., Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ), BLK Βιομηχανία Αλουμινίου Α.Ε.

Χρειάζεται έλεγχος
Οι όποιες ποινικές ευθύνες δεν αρκούν για την επίλυση του προβλήματος της ρύπανσης στα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα αν δεν υποστηρίζονται παράλληλα από ένα ισχυρό νομικό πλαίσιο για τη διάθεση των λυμάτων.
Στην έκθεση επισημαίνεται ότι βάσει του νομικού πλαισίου «εφεξής επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση (για χρήσεις όπως η άρδευση) και υπεδάφεια διάθεση υγρών βιομηχανικών (μη αστικών) αποβλήτων και σε προστατευόμενες περιοχές».
Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει απλώς να προσκομίζουν μια υδρογεωλογική μελέτη «με την οποία τεκμηριωμένα θα αποδεικνύεται ότι δεν επηρεάζονται οι υδροφόροι ορίζοντες». Αυτή η οδός όμως με τις μελέτες ακολουθήθηκε και στον Ασωπό και οδηγηθήκαμε στα προβλήματα ρύπανσης-μόλυνσης. Να πούμε εδώ ότι οι άδειες υπεδάφειας διάθεσης χορηγούνταν πάντα βάσει μελετών μέχρι το 2004.
Ποιος όμως θα ασκεί τον έλεγχο; Δυστυχώς, λέει η Θεοδ. Νάντσου, μια από τους συντάκτες της έκθεσης, «οι μηχανισμοί που διαθέτει το κράτος για περιβαλλοντικές επιθεωρήσεις και ελέγχους αποστεώνονται, με συνέπεια να μην είναι δυνατόν να διαπιστώνεται επαρκώς εάν τηρούνται οι όποιες ασφαλιστικές δικλίδες και δεσμεύσεις για μη ρύπανση. Για παράδειγμα, η Υπηρεσία των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος υποβαθμίστηκε και είναι δραματικά υποστελεχωμένη, παρά το εξαιρετικό έργο που έχει επιτελέσει».
Υπάρχουν ωστόσο και θετικές εξελίξεις που αφορούν τα υδατικά συστήματα: «Η απόφαση της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας 24/2014 που έκρινε μη νόμιμο το έργο της εκτροπής του Αχελώου έκλεισε και μία εκκρεμότητα περιβαλλοντικής αντιδικίας από το 1992. Χρειάστηκαν τέσσερις αποφάσεις, τρεις της Ολομέλειας και μία της αυξημένης σύνθεσης του Δικαστηρίου της Ε.Ε., για να καταδειχθεί αυτό που ήταν εξ αρχής οφθαλμοφανές, ότι δηλαδή το έργο της εκτροπής δεν συμβιβάζεται με την αρχή της αειφόρου ανάπτυξης».
Αξίζει να σημειωθεί ότι «η απόφαση 24/2014 της Ολομέλειας διαφοροποιείται από όλες τις προηγούμενες ακυρωτικές αποφάσεις του δικαστηρίου που έχουν εκδοθεί για το έργο της εκτροπής του Αχελώου. Για πρώτη φορά το δικαστήριο έκρινε ότι το επίμαχο αυτό έργο όπως και αν έχει κατά καιρούς σχεδιαστεί και εγκριθεί (είτε ως αρδευτικό είτε ως ενεργειακό και δευτερευόντως υδρευτικό) παραβιάζει την αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης».
Επικίνδυνες ουσίες
Στα αρνητικά περιλαμβάνονται τα υδατικά διαμερίσματα της Ανατολικής, Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας, της Ηπείρου και της Θράκης. Συγκεκριμένα έχουν εντοπισθεί επικίνδυνες ουσίες, χωρίς να έχουν εξαλειφθεί οι αιτίες συγκέντρωσής τους (υδράργυρος, κάδμιο, φυτοφάρμακα όπως το ενδοσουλφάνιο κ.ά.). Αυτό αφορά κυρίως τμήματα του Γαλλικού Ποταμού, του Λουδία, του Αξιού, του Νέστου, του Εβρου, του Στρυμόνα, του Αλιάκμονα και των προστατευόμενων υγροτόπων, όπως της Κερκίνης, της Δοϊράνης, της Βόλβης, της Μικρής και Μεγάλης Πρέσπας (η Κορώνεια σχεδόν δεν υπάρχει). Αξιοσημείωτη είναι η αυξημένη παρουσία αρσενικού στα υδάτινα σώματα της Κεντρικής Μακεδονίας.
Αγνωστη παραμένει η κατάσταση, χημική και οικολογική, για 373 και 159 υδάτινα σώματα αντιστοίχως που αντιπροσωπεύουν σε ποσοστά το 58% και 25% επί του συνόλου των διαμερισμάτων που προαναφέρθηκαν. Επί πλέον πάνω από το 1/3 (ποσοστό 35,38% των υδάτινων σωμάτων) η χημική τους κατάσταση χαρακτηρίζεται «ως κατώτερη της καλής», σύμφωνα με τα σχέδια διαχείρισης του ΥΠΕΚΑ. Ομως η χώρα μας δεν είναι σε θέση να ολοκληρώσει την εικόνα που επικρατεί στα υδάτινα συστήματα, αφού για ένα μεγάλο μέρος δεν υπάρχουν συγκεντρωμένα και ακριβή στοιχεία. Βάσει των υποχρεώσεών μας απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ενωση (σ.σ. σε ό,τι αφορά αυτό το κομμάτι, γιατί με το Μνημόνιο μας έχουν φορτώσει τα μύρια όσα από υποχρεώσεις και χρεώσεις) «το οικολογικό δυναμικό και η χημική κατάσταση των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων» θα πρέπει να έχουν απογραφεί έως τις 22.12.2015. Είναι ένας στόχος που μάλλον δεν θα έχει επιτευχθεί έως τότε…
Πηγή: εφημερίδα Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία
inprecor
Πηγή :