Oύτε Σαμαρά, ούτε Τσίπρας.
Η Ιταλία που αλλάζει τους πρωθυπουργούς σαν τα πουκάμισα δείχνει το δρόμο. Ας τους ακολουθήσουμε κι εμείς!
Ο Ματέο Ρέντσι, ο χαρισματικός νεαρός δήμαρχος της Φλωρεντίας, εξελέγη τον περασμένο Δεκέμβριο ως ηγέτη της πιο ισχυρής πολιτικής οργάνωσης της Ιταλίας, του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος (PD) – της κυρίαρχης παράταξης στη σημερινή κυβέρνηση συνασπισμού.
Ο Ρέντσι είναι μόλις 39 χρονών και ποτέ δεν υπήρξε μέλος του κοινοβουλίου. Τώρα ζήτησε δημοσίως μια νέα κυβέρνηση, αμφισβητώντας ευθέως τον πρωθυπουργό και τον πολιτικό του αντίπαλο Ενρίκο Λέτα.
Πολλές φορές αποκαλούν τον νεαρό αρχηγό του κόμματος Il Rottamatore. Το παρατσούκλι αναφέρεται στο κάλεσμά του να καταργήσει το ιταλικό πολιτικό κατεστημένο, το οποίο θεωρείται ευρέως αναξιόπιστο, έχει στιγματιστεί από τη διαφθορά και έχει απογοητεύσει το λαό εδώ και δεκαετίες. Η άνοδός του έχει θεωρηθεί ως ένα σημάδι της πολύ αναγκαίας αλλαγή των γενεών και ο ίδιος απολαμβάνει μακράν τα υψηλότερα ποσοστά έγκρισης από κάθε πολιτικό της χώρας. Είναι, κατά τα λεγόμενά του, «εξαιρετικά φιλόδοξος».
Ο Ρέντσι παρουσιάζει τον εαυτό του ως μια ρήξη με το παρελθόν, σε κάθε ευκαιρία. Αποπνέει μια ανήσυχη ενέργεια. Του αρέσει να ανεβαίνει στη σκηνή με μαύρο τζιν και χωρίς σακάκι. Κυκλοφορεί με ένα μικρό αυτοκίνητο ή με ποδήλατο. Είναι χαλαρός και ευκολονόητος και μιλάει χωρίς σημειώσεις για τα πολλά προβλήματα της Ιταλίας και προσφέρει λύσεις ευρείας αποδοχής.
Προσφέροντας ελπίδα
Επιδιώκει πάντα να ενσταλάξει την πεποίθηση ότι η πολιτική μπορεί να γίνει με διαφορετικό τρόπο, ώστε να είναι δυνατή η αλλαγή. Κάποτε ολοκλήρωσε μια τηλεοπτική συζήτηση, λέγοντας ότι θα μπορούσε να προσφέρει κάτι πολύ σπάνιο στην Ιταλία: «ελπίδα». «Οι άνθρωποι είναι κουρασμένοι και απογοητευμένοι», είπε. «Δεν πιστεύουν πια. Εγώ πιστεύω και γι ‘αυτό κάνω πολιτική -γιατί εξακολουθώ να πιστεύω».
Ο έλεγχος του PD είναι ένα σημαντικό βήμα σε αυτό που ο Ρέντσι ελπίζει ότι είναι μία διαδρομή προς το πρωθυπουργικό μέγαρο. Αλλά η διαδρομή είναι δύσκολη.
Το PD είναι ήδη η κυρίαρχη δύναμη στην ιταλική κυβέρνηση – μια δύσκολη συμμαχία που περιλαμβάνει στοιχεία από την κεντροδεξιά. Και ο Ενρίκο Λέτα είναι ανώτερο στέλεχος του Δημοκρατικού Κόμματος.
Έτσι, οι εντάσεις ήρθαν γρήγορα στην επιφάνεια. Τα σημάδια ήταν ορατά μέσα σε λίγες εβδομάδες από όταν ο Ρέντσι ανέλαβε ως αρχηγός του κόμματος. Τον Ιανουάριο, προσκάλεσε τον πρώην πρωθυπουργού Σίλβιο Μπερλουσκόνι , που ήταν εκτός κοινοβουλίου αλλά ακόμη επικεφαλής του Forza Italia, στα κεντρικά γραφεία του κόμματός του για να συζητήσουν μια συμφωνία για την πολυπόθητη εκλογική μεταρρύθμιση.
Η κίνηση αυτή προκάλεσε την οργή κάποιων αριστερών, αλλά ο Ματέο Ρέντσι δεν έδωσε σημασία. «Θα ήταν αντίφαση να πω ‘πρέπει να μιλήσω με το FΙ, αλλά όχι με τον Μπερλουσκόνι’. Να μιλούσα στον Ντούντου (τον σκύλο της αρραβωνιαστικιάς του Μπερλουσκόνι);».
Μέχρι το Φεβρουάριο είχε γίνει σαφές ότι εστίαζε περισσότερο στο μέλλον της κυβέρνησης Λέτα με τη συμμαχία των μικρών κεντροδεξιών κομμάτων. Μετά από ένα δείπνο με τον Πρόεδρο Τζόρτζιο Ναπολιτάνο, ο Ρέντσι φέρεται να είπε ότι η μπαταρία της κυβέρνησης τελειώνει και πρέπει να ληφθεί απόφαση αν θα την επαναφορτίσουν η θα την αλλάξουν. Υπήρχαν εικασίες ότι ο αρχηγός του κόμματος είχε την πρόθεση να αναλάβει ως πρωθυπουργός, ακόμα και προηγουμένως είχε ζητήσει πρόωρες εκλογές. Ακολούθησε μια συνάντηση με τον Λέττα.
Το περιεχόμενο της συζήτησής τους δεν δόθηκε στη δημοσιότητα, αλλά ο πρωθυπουργός βγήκε μαχόμενος και ο Ρέντσι έκανε σαφείς τις προθέσεις του την επόμενη μέρα. Ευχαρίστησε τον πρωθυπουργό, αλλά είπε ότι η χώρα ήταν σε ένα σταυροδρόμι: υπήρχε επείγουσα ανάγκη για μια νέα φάση με νέα στελέχη.
Ο Ιταλός Μπλερ;
Παρά τη δημοτικότητά του μεταξύ των ψηφοφόρων, η πρότασή του να απομακρυνθεί ο πρωθυπουργός θα θυμίσει σε πολλούς Ιταλούς την αλληλουχία των κυβερνήσεων στην μεταπολεμική ιταλική πολιτική σκηνή. Υπάρχουν πολλοί στην «σκληρότερη» αριστερά του κόμματός του, οι οποίοι έχουν ιδεολογικές επιφυλάξεις για τον Ρέντσι. Και ορισμένα ιδρυτικά στελέχη του κόμματος θα ένοιωθαν άβολα με την άνοδό του στην κορυφή του κόμματος. Κάποτε ζήτησε τη διάλυση της «παλιάς φρουράς».
Όλα αυτά θυμίζουν τα πρώτα χρόνια του πρώην βρετανού πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ. Συγκρίσεις γίνονται συχνά μεταξύ των δύο ανδρών. Όπως ο Μπλερ, ο Ρέντσι θέλει να βάλει το PD στο επίκεντρο και να προσεγγίσει ακόμα και ψηφοφόρους οι οποίοι ψηφίζουν συνήθως δεξιά. Ο Ρέντσι εκμεταλλεύεται το γεγονότος ότι είναι φρέσκος στην πολιτική σκηνή, αλλά αυτό τον αφήνει εκτεθειμένο στην κατηγορία ότι είναι απελπιστικά άπειρος.
Το να είναι επικεφαλής της όμορφης αναγεννησιακής Φλωρεντίας απέχει παρασάγγας από το να προσπαθεί να διαχειριστεί την Ιταλία.
Πολλοί υποστηρικτές του Ρέντσι εκεί τον επαινούν για την εποπτεία ενός σχεδίου με πεζοδρομήσεις και επειδή εργάστηκε για την προώθηση της Φλωρεντίας.
Αλλά ο δήμαρχος έχει επίσης και επικριτές στην πόλη. Μεταξύ αυτών είναι και η Ορνέλα ντε Ζόρντο, σύμβουλος της αντιπολίτευσης, που υποστηρίζει ότι ο επιδέξιος κύριος Ρέντσι είναι πολύ καλύτερος στο να δίνει υποσχέσεις από το να τις τηρεί.
«Έχει χρησιμοποιήσει το σύνθημα ‘πες το κι έγινε’ πολλές φορές», λέει. «Θα έλεγα ‘πες το και δεν έγινε!’ Επειδή ο Ματέο Ρέντσι είναι πολύ καλός σε επικοινωνιακό επίπεδο και στο να κάνει ανακοινώσεις. Αλλά όταν κοιτάς το αρχείο του, τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Ξέρει να πουλάει τον εαυτό του πολύ καλά».