Τι είναι το tapering και γιατί τρομάζει οικονομίες – αγορές

του Γιάννη Αγγέλη

Η μεγαλύτερη κάννουλα χρηματοδότησης στο παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα από την πτώση της Lehman Brothers μέχρι σήμερα, το πρόγραμμα «ποσοτικής χαλάρωσης» των ΗΠΑ, άρχισε να κλείνει (tapering), όπως είχε προειδοποιήσει τις διεθνείς αγορές από τον Μάιο του 2013 ο αποχωρήσας πρόεδρος της Fed, κ. Μπεν Μπερνάνκι.

Και ανοίγει νέο κύκλο αναταραχής στην παγκόσμια οικονομία και τις αγορές, δρομολογώντας την απόσυρση κεφαλαίων από τα Ε.Μ.
Τι είναι το tapering;
Με τη λέξη αυτή σηματοδοτείται η απόφαση των ΗΠΑ να σταματήσουν σταδιακά τη χρηματοδότηση του τραπεζικού συστήματος με 85 δισ. δολ. τον μήνα. Τον Ιανουάριο μειώθηκε σε 75 δισ. δολ. και τον Φεβρουάριο σε 65 δισ. δολ. Η απόφαση προβλέπει την ολική διακοπή αυτής της χρηματοδότησης (λέγεται «ποσοτική χαλάρωση» ή «QE») μέχρι τον Ιούνιο.
Το tapering, σε συνδυασμό με το πρόγραμμα μείωσης ελλείμματος και χρέους των ΗΠΑ, τρομοκρατεί τις αγορές.
Γιατί η αλλαγή αυτή είναι σημαντική;
Με αυτό το πρόγραμμα χρηματοδότησης η Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα (Fed) των ΗΠΑ αντιμετώπιζε τη χρηματοπιστωτική κρίση την τελευταία πενταετία μετά την πτώση της Lehman Brothers. To tapering ισοδυναμεί με σταδιακό κλείσιμο αυτής της κάννουλας χρηματοδότησης για την παγκόσμια οικονομία και το τραπεζικό σύστημα. Η απόφαση διακοπής της αποδίδεται στην εκτίμηση ότι εξάντλησε τον ρόλο της και η συνέχισή της αξιολογείται πλέον ως επικίνδυνη για τις ΗΠΑ.
Γιατί χτυπά τις αναδυόμενες οικονομίες;
Το tapering έχει προκαλέσει την αναστροφή/επιστροφή της ροής κεφαλαίων στις αγορές από τις αναπτυσσόμενες οικονομίες πίσω στις ΗΠΑ, καθώς το τέλος της QE τροφοδοτεί την αβεβαιότητα για το τι θα ακολουθήσει (αύξηση επιτοκίων, περιορισμός ρευστότητας, πληθωριστικές προσδοκίες) και προκαλεί ανεξέλεγκτες υποτιμήσεις εθνικών νομισμάτων και σπασμούς υπερχρέωσης στις οικονομίες με μεγάλα ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (Τουρκία, Αργεντινή, Ινδία κ.ά.).
Τι συμβαίνει με τα χρηματιστήρια και τα ομόλογα;
Η αντίδραση των αγορών προς το παρόν προεξοφλεί τη συνέχιση του tapering (για την οποία αρχικά οι αγορές είχαν επιφυλάξεις), με αποτέλεσμα τη μαζική μετακίνηση κεφαλαίων προς ασφαλή καταφύγια (μετοχές, ομόλογα, νομίσματα). Αποτέλεσμα αυτού είναι η παρατηρούμενη «υπεραιμία» στα αμερικανικά ομόλογα / μετοχές / δολάριο, αλλά και στην Ευρώπη.

Ποιες οι επιπτώσεις στην Ευρώπη;
Η αλλαγή νομισματικής πολιτικής στις ΗΠΑ, ενώ προκαλεί μια προσωρινή εισροή κεφαλαίων και στην Ευρωζώνη από τις αναδυόμενες αγορές, τροφοδοτεί, ταυτόχρονα, τις ανησυχίες για το αν μπορεί να προχωρήσει πλέον η τραπεζική ενοποίηση, που, όταν δρομολογήθηκε, είχε στην αφετηρία της την πολιτική του QE, δηλαδή την άπλετη χρηματοδότηση των ευρω-τραπεζών τόσο από τη Fed όσο και από την ΕΚΤ. Τώρα η ΕΚΤ καλείται να καλύψει μόνη της τις πιέσεις από το κεφαλαιακό κενό σε συνθήκες stress test και μαζικής απομόχλευσης στην Ευρωζώνη.
Ποιες είναι οι πολιτικές συνέπειες;
Το tapering, σύμφωνα με μερίδα αναλυτών, αυξάνει τη γεωπολιτική ένταση ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ευρωζώνη. Εντείνει την οικονομική και, κατά συνέπεια, την πολιτική πίεση στις κυβερνήσεις της Ευρωζώνης πέντε μήνες πριν από τις ευρωεκλογές και αυξάνει τις αποκλίσεις μεταξύ ευρωπαϊκού Βορρά και Νότου, λόγω των συνεπειών στο κόστος του χρήματος και της αναταραχής στα χρηματιστήρια και στην αγορά συναλλάγματος.
Οι επιπτώσεις για την Ελλάδα;
Το εύρος και το βάθος της αναταραχής θα κρίνουν τις επιπτώσεις στην Ελλάδα, η οποία έχει καταταχθεί -προσωρινά- στις αναπτυσσόμενες αγορές. Η συμμετοχή της, όμως, στο ευρώ (και η προοπτική βιωσιμότητας του χρέους) την καθιστά «περιφερειακό» σταθμό στη νέα διαδρομή των κεφαλαίων στις διεθνείς αγορές. Παραμένει, ωστόσο, εξαιρετικά ευάλωτος «σταθμός», λόγω της αβεβαιότητας της νέας κατάστασης.
Πηγή: Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Κεφάλαιο» της 1ης Φεβρουαρίου. το είδαμε στο capital.gr