«Αν η Σαντορίνη αποφασίσει να ενεργοποιηθεί, τα προβλήματα δεν θα είναι τέτοια που θα βλάψουν την οικονομική και κοινωνική ζωή της Σαντορίνης. Αντίθετα μάλιστα πιθανόν να οδηγήσει και σε αύξηση του τουρισμού» εξηγεί ο Δρ. Γιώργης Βουγιουκαλάκης, ηφαιστειολόγος μέλος της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ε.Α.Γ.Μ.Ε.). Κλιμάκιο της Ε.Α.Γ.Μ.Ε., σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Μελέτης και Παρακολούθησης Ηφαιστείου Σαντορίνης (ΙΜΠΗΣ) και επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Φλωρεντίας και το Ιταλικό Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, πραγματοποίησαν στη Σαντορίνη ερευνητικές εργασίες όπως την εγκατάσταση ενός νέου σταθμού παρακολούθησης, συνεχούς καταγραφής και τηλεμετάδοσης σε πραγματικό χρόνο της θερμοκρασίας των ατμίδων και του εδάφους στην κορυφή της Νέας
Κύριε Βουγιουκαλάκη να ανησυχήσουμε, να προβληματιστούμε, να το πάρουμε σαν μια έρευνα που κάνουν οι επιστήμονες μας στο ηφαίστειο της Σαντορίνης; Πολλά τα ερωτήματα αλλά θα ήθελα να μας δώσετε το πλαίσιο αυτής της έρευνας που κάνετε.
Κατ’ αρχήν δεν μας προβληματίζει κάτι ιδιαίτερο. Η Σαντορίνη έχει ένα ενεργό ηφαίστειο, οπότε και από την κοινωνική και από την επιστημονική πλευρά έχουμε την υποχρέωση να το παρατηρούμε και να έχουμε μια σαφή εικόνα για το τι να κάνουμε. Οπότε κάτω από αυτή την οπτική, εγώ δουλεύω από το 1987 στην Σαντορίνη και με όσο καλύτερο τρόπο μπορούμε μελετάμε το ηφαίστειο για να έχουμε μια καλύτερη εικόνα της κατάστασής του.
Αυτή την στιγμή η κατάσταση που υπάρχει στην Νέα Καμένη ποια είναι; Παρατηρείτε κάτι το οποίο σας δημιουργεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον;
Τα ηφαίστεια έχουν πάντα ενδιαφέρον ακόμα και αν είναι σε κατάσταση ηρεμίας. Της Σαντορίνης το παρακολουθούμε συστηματικά, ενόργανα από το 1990. Είχαμε την τύχη το 2011 – 2012 να μπει σε μια κατάσταση ανησυχίας, οπότε είδαμε κάποια γεγονότα όπως πολλά μικρά σεισμικά γεγονότα, παραμόρφωση στο έδαφος αλλά ευτυχώς επέστρεψε στην κατάσταση ηρεμίας και τώρα έχουμε μια πολύ καλύτερη εικόνα για το ποιά είναι η κατάσταση ηρεμίας. Γιατί ξέρετε στα ηφαίστεια όταν λέμε κατάσταση ηρεμίας δεν λέμε ότι καταγράφουμε παντού τα ίδια πράγματα. Πάντα υπάρχει μια σεισμικότητα, πάντα υπάρχει μια μικρή παραμόρφωση στην γεωγραφία του χώρου, πάντα υπάρχουν μικρές αλλαγές στις θερμοκρασίες. Απλώς εμείς πρέπει να παρακολουθούμε συνέχεια και να καταγράφουμε και να έχουμε μια εικόνα για το ποιό είναι το ανώτατο όριο που μπορεί να φτάσει μια κατάσταση ηρεμίας. Μελετώντας και συγκρίνοντας όλες τις παραμέτρους καταγράφουμε και μπορούμε να πούμε ότι τώρα βρισκόμαστε σε μια κατάσταση ότι κάτι περίεργο συμβαίνει οπότε πρέπει να το προσέχουμε για να δούμε αν τοι ηφαίστειο ξεκινάει έναν κύκλο ενεργής δράσης.
Μπορείτε να μας το κάνετε πιο απλό για να κατανοήσουμε τι είναι αυτό που βλέπετε;
Κάθε ενεργό ηφαίστειο για να ξεκινήσει τον ενεργό κύκλο βρασμού πάνω στο ηφαίστειο μετακινούνται και μια σειρά παράμετροι. Η βασική παράμετρος είναι η σεισμικότητα, δηλαδή έχουμε αυτή την στιγμή στην Σαντορίνη μέσα στην Καλντέρα δύο, τρείς πολύ μικρούς σεισμούς τον χρόνο. Όταν το ηφαίστειο προσπαθήσει να ενεργοποιηθεί τότε έχουμε χιλιάδες σεισμούς όπως το 2011 και το 2012. Έχουμε επίσης παραμόρφωση του εδάφους -όταν για παράδειγμα προσπαθεί να βγει στην επιφάνεια πιέζει και έχουμε μια παραμόρφωση. Το 2011-2012 είχαμε μια ανύψωση 15 εκατοστά. Είχαμε αλλαγή στην χημική σύσταση των ρευστών γιατί όσο ανεβαίνει προς τα πάνω, απελευθερώνει και τα δικά του τα ρευστά και έχουμε και τα αέρια και τα υγρά σε διαφορετικές χημικές συστάσεις από αυτές που είναι σε κατάσταση ηρεμίας. Οπότε εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να παρακολουθούμε τη σεισμικότητα, την παραμόρφωση στο έδαφος, τη χημική σύσταση και τη θερμοκρασία των ρευστών και πολλές φορές το μαγνητικό πεδίο γιατί και αυτά βοηθάνε για να μπορούμε να έχουμε μια εικόνα για το αν κινείται προς την επιφάνεια, με τι ταχύτητα και τι πιθανότητες έχει να εμφανιστεί ή να σταματήσει και να περιμένει έναν επόμενο κύκλο δραστηριοποίησης.
Βλέπετε να υπάρχει κάποια δράση του ηφαιστείου;
Αυτή την στιγμή ό,τι καταγράφεται είναι στα πλαίσια των ορίων που έχουν ορίσει ως κανονικό. Κάθε χρόνο έχουμε κάποιες μικρές σεισμικές δράσεις, έχουμε μικρές παραμορφώσεις, έχουμε αλλαγές στην χημική σύσταση αλλά είναι όλα μέσα στα πλαίσια της κατάστασης ηρεμίας. Δεν ξεπερνούν αυτό το όριο που θα μας βάλει σε ανησυχία. Μέχρι τώρα δεν έχουμε καμία τέτοια καταγραφή και καμία τέτοια ερμηνεία.
Έχει προχωρήσει τόσο η επιστήμη που να μπορούμε να γνωρίζουμε τις περιόδους δράσεις του ηφαιστείου;
Για να έχετε μια σαφή εικόνα, εμείς κάνουμε δύο πράγματα. Το πρώτο είναι να μελετάμε με όση λεπτομέρεια και όση προσοχή μπορούμε την ιστορία στο παρελθόν για να μπορούμε να κατανοούμε τον κύκλο της δράσης. Να ξέρουμε δηλαδή ότι η Σαντορίνη κάθε 15 – 20 περίπου χιλιάδες χρόνια κάνει μια τεράστια έκρηξη. Άρα λοιπόν ξέρουμε ότι έκρηξη δεν θα έχουμε στα επόμενα 10 χιλιάδες χρόνια γιατί το ηφαίστειο δεν έχει την δυνατότητα να δώσει άλλη τεράστια έκρηξη αφού χρειάζονται περίπου 20 χιλιάδες χρόνια για να συσσωρεύει ενέργεια. Ξέρουμε ότι κάποιες εκρήξεις που κάνει ενδιάμεσα σε αυτά τα χρόνια και αυτές έχουν κύκλους που φτάνουν τα 1,500 – 2,000 χρόνια. Η τελευταία μεγάλη έκρηξη στην περιοχή ήταν το 1650 άρα και από εκεί είμαστε σχετικά ήρεμοι. Δηλαδή το χειρότερο σενάριο που θα περιμέναμε σήμερα για την Σαντορίνη είναι μια έκρηξη σαν εκείνη του Κολούμπου το 1650.
Αυτή τι επιπτώσεις θα είχε;
Σημαίνει ότι θα έχουμε σημαντικά προβλήματα σε ό,τι αφορά τη μεταφορά στάχτης και τα φυσικά αέρια. Δηλαδή θα πρέπει να πάρουμε μέτρα ώστε να μπορούμε να μην έχουμε στίγματα, ούτε να χάσουμε ανθρώπινες ζωές, ούτε να έχουμε σοβαρά προβλήματα στην Σαντορίνη. Αυτό έχουμε την δυνατότητα να μπορούμε να το κάνουμε. Δηλαδή, ακόμα και στο χειρότερο σενάριο δεν υπάρχει για το οποίο αν δείτε έχει εγκριθεί σχέδιο από την πολιτική προστασία και αυτό σε καμία περίπτωση δεν προβλέπει ας πούμε εκκένωση. Οπότε και στο χειρότερο σενάριο είμαστε ασφαλείς. Το πιο πιθανό αν σε 10 – 50 χρόνια το ηφαίστειο αποφασίσει να εκραγεί είναι να περιμένουμε ένα σενάριο αντίστοιχο του 1925. Μια έκρηξη που θα διαρκέσει 2-3 χρόνια, που θα δημιουργήσει προβλήματα στο χώρο γιατί θα έχουμε αρκετές εκρηκτικές δραστηριότητες, που θα φτάνει τα 3-4 χιλιόμετρα ύψος, άρα όταν φυσάει προς τα Φυρά ή προς το Ακρωτήρι θα μεταφέρει στάχτη, θα έχει μικρά προβλήματα το αεροδρόμιο , το λιμάνι, αλλά είναι προβλήματα που σε καμία περίπτωση δεν θα διακόψουν και δεν θα βλάψουν σημαντικά την ζωή, την κοινωνική και την οικονομική δραστηριότητα στην Σαντορίνη και μπορούμε να τα διαχειριστούμε σε συνεργασία με τις πολιτικές αρχές και την πολιτική προστασία. και ίσως αποβεί και θετικό. Γιατί αν ξεκινήσει η Σαντορίνη να εκρήγνυται με αυτόν τον τρόπο και ο κόσμος κατανοήσει ότι το διαχειριζόμαστε ασφαλώς θα έχουμε σίγουρα πολύ περισσότερους τουρίστες από πριν γιατί θα είναι οι εκρήξεις ένα θαυμάσιο θέαμα.
Παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για εσάς τους επιστήμονες;
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου