10Η ΜΕΡΑ: Η ΝΕΑ ΤΑΙΝΙΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΜΑΖΩΜΕΝΟΥ...VIDEO....

 του Αλέξη Ν. Δερμεντζόγλου

Μια από τις διαφορετικές ματιές στο φετινό ελληνικό σινεμά αποτελεί η Δέκατη ημέρα, η νέα ταινία του Βασίλη Μαζωμένου, που αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση για την ελληνική κινηματογραφία. Η γραφή, η αισθητική του πρόταση είναι αβανγκαρντίστικη. Συνδυάζει διάφορα στιλ, κάποιες φορές επιλέγει τη θεατρικότητα, αξιοποιεί τα πλάνα σεκάνς, διατρέχει κάποιες ταινίες του με μια ιστορικότητα: Είναι φανερή η επιρροή του από άλλες τέχνες. Το σινεμά του δεν είναι τυπικά αφηγηματικό, αλλά ιδίως απευθύνεται στο στοχασμό των θεατών. Επίσης διακρίνεται στο έργο του μια έντονη κοινωνική στάση, μια διάθεση να εξεταστούν όλα τα μεγάλα προβλήματα που τυραννούν είτε τη σκέψη είτε τον άνθρωπο.

Από τα 30 του άρχισε να γυρίζει φιλμ που κέρδισαν βραβεία, διακρίσεις, δεν είχαν, όμως, πλατιά διανομή. Τα αναφέρω: Μέρες οργής: ένα ρέκβιεμ για την Ευρώπη (1995), Ο θρίαμβος του χρόνου (1996), Το χρήμα: Μια μυθολογία του σκότους (1998), Η μνήμη (2002), Λόγοι και αμαρτήματα (2007), Guilt (2009).

Η τελευταία ασχολήθηκε με την κυπριακή τραγωδία μ ‘ένα στοχαστικό τρόπο και αποδραματοποίηση. Φέτος μας προσφέρει το 10^η ημέρα (μια ανεξάρτητη παραγωγή). Τα γυρίσματα έγιναν σε Ελλάδα, Αφγανιστάν, το κόστος ανέβηκε υψηλά, ενώ, όσο αδόκιμο κι αν είναι, αυτή η αφηγηματική ροή πλησιάζει προς πλέον κλασικά σχήματα. Ο ίδιος ο σκηνοθέτης μού είπε: «Ήθελα η ιστορία να λειτουργεί ως ένα άμεσο ντοκουμέντο. Να μη φαίνεται καν ότι υπάρχει σκηνοθέτης».

Η 10^η ημέρα αφορά στην περίπτωση του Αλί, που είναι τυπικότατη. Φεύγει από την πατρίδα του το Αφγανιστάν, έρχεται στην Αθήνα, πιστεύει πως η Ευρώπη θα είναι γι’ αυτόν ένας παράδεισος. Φυσικά η διάψευση είναι ξεκάθαρη.  Η κορυφαία  μέρα της εξέλιξης, η 10^η, συμπίπτει με τη μεγάλη γιορτή του Ισλάμ, την Ασούρα. Γιορτάζεται τότε η μνήμη του Μουαλά Αλί που πέθανε με μαρτυρικό θάνατο στη μάχη της Καρμπάλα.  Η σύμπτωση του ονόματος του ήρωα με το ιστορικό πρόσωπο δεν  είναι καθόλου τυχαία.

Ο Βασίλης Μαζωμένος δεν ξεχνάει τις αγαπημένες του τεχνικές και  αξιοποιεί τη μνήμη και το χρόνο. Το φιλμ, πέρα από τη δύναμη ντοκουμέντου, είναι και ένα βύθισμα στη μνήμη. Όσο για το χρόνο ο σκηνοθέτης τον υπαινίσσεται, τον μορφοποιεί μέσα από το καροτσάκι του σούπερ μάρκετ που σέρνει ο Αλί στους δρόμους της Αθήνας.

Ο  σκηνοθέτης επιθυμεί να κάνει και κάτι παραπάνω από ένα θέμα αρκετά συνηθισμένο πλέον στο εθνικό σινεμά: Έχουμε, λοιπόν, δει πολλές ταινίες με ξένους μετανάστες στη χώρα μας από τις αρχές της δεκαετίας του `90 (π.χ. Απ’ το χιόνι του Σωτήρη Γκορίτσα). Εδώ προστίθεται και άλλη μια παράμετρος, που επιχειρεί να «φωτίσει» τις τελετουργίες, τον τρόπο σκέψης των Ισλαμιστών.

Τελικά η 10^η ημέρα είναι και η ματιά ενός δυτικού πάνω στο Ισλάμ. Το βλέμμα είναι «καθαρό», ειλικρινές, πρωτόγνωρο για ελληνική ταινία. Πέρα, λοιπόν, από το αγκάλιασμα του πρόσφυγα, υπάρχει και μια πολύ ενδιαφέρουσα διάσταση, να νιώσουμε τι συμβαίνει με το Ισλάμ και την κουλτούρα του.

 Έτσι, μπορούμε να καταλαβαίνουμε καλύτερα τις συμπεριφορές προσφύγων τέτοιας θρησκείας. Αυτή η ματιά είναι θετική για το φιλμ  που ήδη προσκαλείται συνεχώς σε ξένα φεστιβάλ.

Αφού ευχαριστήσω το σκηνοθέτη, που από το τέλος της άνοιξης μου έστειλε την ταινία του, να θυμίσω πως την πανελλήνια πρεμιέρα της θα κάνει στο διαγωνιστικό τμήμα του Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου (από τις 15 Νοεμβρίου και μετά) στην Αθήνα, που οργανώνει ο συνάδελφος  κ. Μικελίδης. Συγκρίσεις δεν επιθυμώ να κάνω, αλλά προσωπικά  βρήκα τη 10^η ημέρα ως την πιο ώριμη δουλειά του κ. Μαζωμένου.

Η ΔΕΚΑΤΗ ΜΕΡΑ