O ΚΑΠΕΤΑΝΙΟς ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ...VIDEO..

Έχει γίνει τραγούδι, έχει μπει στην ελληνική λογοτεχνία, είναι διάσημος σ’ όλο τον κόσμο… Είναι ο «Σκοπελίτης», ο θρύλος των Κυκλάδων. Όσοι Έλληνες και ξένοι ακούνε Σκοπελίτης και Κυκλάδες, αυτόματα φέρνουν στο νου τους το πλοίο που συνδέει χειμώνα-καλοκαίρι τις Μικρές Κυκλάδες μεταξύ τους και με τη Νάξο. Στο διήγημά του τα «Άμφια της σμέρνας» ο Θεσσαλονικιός συγγραφέας Γιώργος Σκαμπαρδώνης περιγράφει πως ταξίδεψε με 9 μποφόρ από τα Κατάπολα της Αμοργού στην Δονούσα, μεταφέροντας σε έναν γκαζοτενεκέ μια σμέρνα. 

Η φουρτούνα ήταν τόσο μεγάλη, ώστε όλοι οι επιβάτες το ‘ χαν σίγουρο ότι το καράβι θα βουλιάξει. Σαν τάμα για τη σωτηρία του ο συγγραφέας απελευθέρωσε την σμέρνα και την έριξε στην θάλασσα. Το καράβι ήταν ο «Σκοπελίτης», που δεν μπατάρισε κι έφτασε στην Δονούσα, όπως κάνει πολλά χρόνια τώρα κι ας είχε 9 μποφόρ. Πολλοί ισχυρίζονται ότι ο «Σκοπελίτης» κουνάει και στα 2 μποφόρ, αλλά κι ο ισχυρισμός αυτός συνδέεται με τον θρύλο που έχει δημιουργήσει στις Μικρές Κυκλάδες.

Βέβαια, ο πραγματικός θρύλος δεν είναι το καράβι αλλά ο δημιουργός του, ο καπετάν Μήτσος Σκοπελίτης, θαλασσόλυκος με τα όλα του και δεξιοτέχνης βιολιστής από τους καλύτερους των Κυκλάδων, όπως λένε όσοι τον έχουν ακούσει να παίζει σε γιορτές και πανηγύρια. Στο αίμα του καπετάν Μήτσου κυλάει η ιστορία του Αιγαίου. Ο προπάππος του λεγόταν Καρατζάς, ήταν ναυτικός από την Σκόπελο, αλλά τον κυνήγησαν για λαθρεμπόριο και βρήκε καταφύγιο στην Σύμη, που τότε (γύρω στα 1850) ήταν υπό οθωμανική κατοχή. Στην Σύμη του έδωσαν το παρατσούκλι «Σκοπελίτης». Ο παππούς του καπετάν Μήτσου, ψαρεύοντας έφτασε στην Δονούσα, όπου παντρεύτηκε κι έκανε οικογένεια. Ο πατέρας του πήρε γυναίκα από το Κουφονήσι και εγκαταστάθηκε εκεί. Ο καπετάν Μήτσος Σκοπελίτης γεννήθηκε στο Κουφονήσι το 1930. Εδώ και πολλά χρόνια μένει στα Κατάπολα της Αμοργού, όπου είναι και η βάση του πλοίου «Σκοπελίτης».

Σκόπελος, Σύμη, Δονούσα, Κουφονήσι, Αμοργός τρέχουνε στις φλέβες του καπετάν Μήτσου. Θαλασσινή σαν των προγόνων του είναι και η δική του ιστορία. Στο Κουφονήσι μικρός βοηθούσε τον πατέρα του, που ήταν ψαράς αλλά και λαουτιέρης. Ο μικρός Μήτσος Σκοπελίτης είχε ταλέντο στην μουσική κι έτσι ο πατέρας του τον έστειλε να μαθητεύσει δύο μήνες στον Σταματομανώλη, έναν γνωστό βιολιστή της εποχής στ’ Απεράθου της Νάξου. Αν και αυτοδίδακτος τελικά, ο καπετάν Μήτσος πιστεύει ότι θα γινόταν το καλύτερο βιολί της Ελλάδας, αν δεν μεσολαβούσε η Κατοχή, η πείνα και η φτώχια. Την ίδια γνώμη έχουν και οι νησιώτες, που ξεσηκώνονται από τις δοξαριές του. Μετά την θητεία του στο Ναυτικό, παντρεύτηκε και μπαρκάρισε σε ποντοπόρα πλοία.

Με τα λεφτά που έβγαλε στους ωκεανούς αγόρασε ένα τρεχαντήρι, τον «Πανορμίτη», έμεινε στο Κουφονήσι κι άρχισε το επαγγελματικό ψάρεμα. Το 1958 πήρε την ταχυδρομική γραμμή Μικρών Κυκλάδων – Νάξου κι εγκαταστάθηκε στα Κατάπολα. Έτσι, το θρυλικό σήμερα πλοίο «Σκοπελίτης» έχει ιστορία 51 χρόνων, με πρόγονο το ψαροκάικο «Πανορμίτης». Τότε ήταν που είχε βγει και το πρώτο τραγούδι, που έλεγε:

Μεσ’ τ’ αφρισμένα κύματα περνά ο Πανορμίτης

και καπετάνιος με καρδιά είναι ο Σκοπελίτης

Τον «Πανορμίτη» διαδέχτηκαν άλλα καράβια που έφτιαξε ο καπετάν Μήτσος. Το πρώτο ήταν ένα σιδερένιο φορτηγό, που μετασκευάστηκε και ονομάστηκε «Χοζοβιώτισσα». Ακολούθησε ένα άλλο καΐκι, ο «Βαρσαμίτης». Το 1980 σειρά πήρε η «Μαριάννα», που εκτός από την εξυπηρέτηση της ταχυδρομικής γραμμής, άρχιζε να φέρνει και τουρίστες στην Αμοργό από την Νάξο και την Μύκονο. Και στο τέλος ήρθε ο «Σκοπελίτης», που πήρε το οικογενειακό όνομα και από το 1981 τον κουμαντάρει ο γιός του καπετάν Μήτσου, ο καπετάν Γιάννης Σκοπελίτης.

Κι έτσι στην μνήμη δεκάδων χιλιάδων επισκεπτών και στην ζωή των νησιωτών μπήκε τα τελευταία τριάντα χρόνια ο «Σκοπελίτης», που γράφει χειμώνα-καλοκαίρι τον δικό του θρύλο στις Μικρές Κυκλάδες. Όμως ο θρυλικός «Σκοπελίτης» δεν είναι ένα πλοίο, αλλά… δύο. Αμετάβλητο και θρυλικό παραμένει μόνο το όνομα. Ο πρώτος «Σκοπελίτης» ήταν το «Σποράδες» που δούλευε στον Βόλο. Ο δεύτερος ήταν ένα καράβι από την Μυτιλήνη, που διασκευάστηκε στον σημερινό «Σκοπελίτη», με δυνατότητα μεταφοράς 350 ατόμων και 12 αυτοκινήτων.

Στο διήγημα «Τα άμφια της σμέρνας» ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης διηγείται ένα ταξίδι με τον «Σκοπελίτη» από την Αμοργό στην Δονούσα. Να όμως τι λέει ο ίδιος ο Σκοπελίτης: «Όλος ο Τσικνιάς και το Ικάριο ξεσπάνε εδώ σε μας. Το χειρότερο μέρος είναι ο δίαυλος Αιγιάλη-Δονούσα. Άμα πιάσεις στην Κέρο απάγκιασες. Στη Δονούσα έχασα όλα μου τα δόντια. Από τα βάσανα! Τώρα μαζεύονται όλοι στη γέφυρα, είναι σκεπασμένοι, κάτω στον καταπέλτη. Εγώ είχα για γέφυρα ένα μουσαμά για να σκεπάζομαι. Ίσαμε να φτάσω, κοκάλωνα από το κρύο κι από το αλάτι. Πήγαινα στη Δονούσα, φουντάριζα και δεν μπορούσε να δέσει απάνω μου η βάρκα».

Στην εποχή του λάϊφ στάϊλ το Αιγαίο συνεχίζει να γράφει τις δικές του θρυλικές ιστορίες. Ο θρυλικός καπετάνιος Μήτσος Σκοπελίτης συνεχίζει στα ογδόντα του να οιστρηλατεί με τις δοξαριές του τους μπάλους και τις σούστες στο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής. Και ο γιός του, ο καπετάν Γιάννης Σκοπελίτης, συνεχίζει να κρατάει με το πλοίο του τα ιστορικά νήματα που συνδέουν Αμοργό, Δονούσα, Κουφονήσι, Σχινούσα και Ηρακλειά ενώ στα νησιά τον τραγουδάνε με σημερινές μαντινάδες σαν αυτήν:

Φουρτούνα έπιασε ο καιρός, το κύμα αγριεύει

όλα τα πλοία δέσανε, μα ένα ταξιδεύει.

Ο «Σκοπελίτης» είναι αυτός που κύμα δεν τον πιάνει

και έχει για καπετάνιο του πάντα εσένα Γιάννη.

ΥΣΤ. Με πρωτοβουλία του Συνδέσμου Αμοργίνων και την συμμετοχή συλλόγων και αυτοδιοικητικών απο Αμοργό, Κουφονήσι, Ηρακλειά και Σχινούσα τιμήθηκε φέτος ο καπετάν Μήτσος Σκοπελίτης. Να ευχηθούμε οι τιμητικές εκδηλώσεις να έχουν συνέχεια και για άλλους Αμοργιανούς και Αμοργιανές με προσφορά και ιστορία

Στις Μικρές Ανατολικές Κυκλάδες οι ντόπιοι πίνουν νερό στο όνομά του. Είναι αυτός που με το καραβάκι του, το θρυλικό πια «Express Scopelitis», δεν χαμπαριάζει από καιρό. Και με οκτάρι θάλασσα, χειμώνα - καλοκαίρι, θα βρει τον τρόπο να μην αφήσει χωρίς τροφοδοσία τα νησάκια της άγονης γραμμής, να μεταφέρει τους λιγοστούς νησιώτες στον προορισμό τους... 

Από 17 χρονών είναι συνεχώς στη θάλασσα. Και μικρότερος ακόμα, ο Γιάννης Σκοπελίτης κάνει πότε πότε και κοπάνες από το σχολείο του για να βρεθεί πάνω σ' ένα από τα οικογενειακά καΐκια, στα Κατάπολα της Αμοργού. Βγάζει εκεί ώς και το Γυμνάσιο. Μπαρκάρει τότε ναύτης στη «Χοζοβιώτισσα», το motorship του πατέρα του, του 86χρονου σήμερα, θρυλικού πια, καπετάν Μήτσου από τη Σύμη. 

Στα πρώτα κοινά δρομολόγια σε Πειραιά, Κυκλάδες και Δωδεκάνησα με το φορτηγό αυτό πλοίο αρχίζει να μαθαίνει εμπειρικά τη ναυτική τέχνη πλάι στον θαλασσόλυκο πατέρα του, ο οποίος του διδάσκει την ψυχραιμία στα δύσκολα και τον σεβασμό στη θάλασσα. Κάνει επί δέκα χρόνια ταξίδια, ώσπου το 1991 παίρνει και ο ίδιος τα γαλόνια του καπετάνιου.

Και τώρα εξακολουθεί να «γράφει» 3.000 πλεύσιμες ώρες ετησίως, στα απανωτά πηγαινέλα του, πάντα με το «Express Scopelitis», της εταιρείας του, της Small Cyclades Lines. Το αρχικό βαποράκι το οποίο ανέλαβε, το «Σκοπελίτης», το είχε φέρει το 1985 ο καπετάν Μήτσος από τις Σποράδες. 

 Το δούλεψε ώς και το 1998, οπότε το αντικατέστησε με το σημερινό, το σχεδόν καινούργιο τότε κλειστού τύπου πλοίο-φέρι «Ερεσός» που πήρε από τη Μυτιλήνη και μετασκεύασε. Σε αυτό, το σαρανταπεντάμετρο σκάφος του, επιβιβάζει σήμερα ώς και 340 επιβάτες τη φορά, ανάμεσά τους και τουρίστες, συν καμιά δεκαριά αυτοκίνητα. Ανάλογα με την ημέρα, εκτελεί και διαφορετικό καθημερινό πρωινό δρομολόγιο, από Κατάπολα προς Αιγιάλη (Αμοργός) και από εκεί για Δονούσα - Κουφονήσι - Σχοινούσα - Ηρακλειά - Νάξο ή και προς Σαντορίνη - Ιο, μετ' επιστροφής.

ΑΜΕΣΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ. Επτά ημέρες την εβδομάδα, ακόμα και στις αργίες, ο καπετάν Γιάννης είναι στο πόδι από το ξημέρωμα. Ταξιδεύει πάντα μαζί με τον καπετάν Γιάννη Φωστιέρη, αδελφικό φίλο του, είκοσι χρόνια τώρα. Δεμένος άρρηκτα είναι πια και με τους νησιώτες στα ανατολικά μικρά Κυκλαδονήσια. Οι μόνιμοι κάτοικοί τους μάλιστα - περίπου 750, εκτός Αμοργού και Νάξου - ταξιδεύουν πάντα δωρεάν με το καράβι του. Ανά πάσα στιγμή έχουν από αυτόν και το εννιαμελές πλήρωμά του και ό,τι ζητήσουν σε είδη πρώτης ανάγκης και λοιπές προμήθειες. «Για χρόνια ολόκληρα το πλοίο μας ήταν το "ΕΚΑΒ". 

Τώρα όχι τόσο, καθώς μικρό ιδιωτικό κλειστό ταχύπλοο εκτελεί τα επείγοντα δρομολόγια με βάση του τη Νάξο. Εμείς θα επέμβουμε μόνο όταν αυτό αδυνατεί να πλεύσει λόγω καιρού. Τυχαίνει, ωστόσο, να μας καλούν και μες στη νύχτα για βοήθεια κότερα που έχουν υποστεί βλάβη» λέει ο ίδιος.

Κατά καιρούς, τον ειδοποιούν να συνδράμει και στη μεταφορά ασθενών και εγκύων στο πλησιέστερο νοσοκομείο. Αυτός τότε θα το παλέψει «λίγο παραπάνω», ώσπου όλα να πάνε καλά. Το ίδιο θα κάνει ακόμα και για ένα ή δύο άτομα που πρέπει πάση θυσία να ταξιδέψουν. «Και για ένα φάρμακο, εγώ θα πάω σε οποιοδήποτε νησί χρειαστεί. Να το βρω και να το φέρω, να μην πονάει ο άρρωστος που το έχει ανάγκη» ξεκαθαρίζει.

Λόγω βλάβης, δεν θυμάται ούτε και ο ίδιος δρομολόγιο του «Express Scopelitis» που να έμεινε ανεκτέλεστο. Το πολύ μια φορά τον μήνα να μη λύσει κάβους, όταν πνέει γεμάτο οκτάρι και απαγορεύει τον πλου το Λιμεναρχείο. «Τότε αν δεν πάρεις το χαρτί, δεν φεύγεις. Τυχαίνει συχνά, όμως, να βρεις στον δρόμο σου τη φουρτούνα - και εγώ έχω κινδυνέψει. Το παλεύεις τότε και προχωράς, δίνεις και σακούλα καμιά φορά στους επιβάτες που νιώθουν ότι θα μπατάρουν! Αλλωστε, "πασατέμπος" είναι εδώ στο Αιγαίο τα οκταράκια, με τα ισχυρά μελτέμια που χτυπούν από Ικαρία και Χίο. 

Είναι τόσο δυνατά αυτά τα μπουγάζια στην περιοχή, που τα ρεύματα πηγαίνουν κόντρα στο νερό, δημιουργούν σχεδόν μόνιμα έντονο κυματισμό» εξηγεί στη ναυτική γλώσσα του.

Τα «ευχαριστώ» που έχει ακούσει για τη συνεισφορά του αυτή, για την ανθρωπιά και τον επαγγελματισμό του, είναι αμέτρητα, έχει τιμηθεί και επισήμως άλλωστε από τους νησιώτες. Υπουργό Αιγαίου μετέφερε παλαιότερα στη Σχοινούσα και τον περίμενε να τον πάρει πίσω και κατά την επιστροφή. Τον καπετάν Γιάννη και όχι τον επίσημο αυτό επισκέπτη σερβίρισε τελικά πρώτο ο καφετζής του χωριού, ακριβώς για να τον ευχαριστήσει για όσα τρεις δεκαετίες τώρα προσφέρει στους νησιώτες με το πλοίο του. 

«Το βλέπουν πλέον σαν το σπίτι τους, το αποκαλούν "το καραβάκι μας!". Ξέρουν πως σ' αυτό μπορούν όποτε θέλουν να παραμείνουν ή και να διανυκτερεύσουν δωρεάν στο σαλόνι του, όσο περιμένουν να ξημερώσει για να αναχωρήσουμε για τον προορισμό τους. Εχουν πια και το ανάλογο θάρρος και την άνεση να μας ζητήσουν να τους εξυπηρετήσουμε, αφού είναι πια πολύ στενοί οι δεσμοί φιλίας, αγάπης και εκτίμησης μεταξύ μας. Για πολλούς από αυτούς, δεν υπάρχει περίπτωση να επιβιβαστούν και να μην έρθουν στη γέφυρα για μια "καλημέρα", να πουν απλά "τι χαμπάρια;". Ο καθένας μας ξέρει καλά πια τα προβλήματα που ο άλλος κουβαλά» λέει ο καπετάν Γιάννης.

ΕΓΙΝΕ ΤΡΑΓΟΥΔΙ.

 Και ντοκιμαντέρ («Express Scopelitis, Η μάνα των νησιών», παραγωγός Μαν. Καζαμίας) έγιναν, το 2008, το πλοίο του και η οικογένειά του, η οποία μπαίνει πλέον στην έκτη δεκαετία ναυτικής παράδοσης. Συνδέει αδιάλειπτα από το 1958 τα απομονωμένα αυτά νησάκια των Μικρών Κυκλάδων μεταξύ τους, με τη Νάξο και την Αμοργό, αρχικά με το ιστορικό τρεχαντήρι «Πανορμίτης» που ανέλαβε το τοπικό ταχυδρομείο. Στον ίδιο τον καπετάν Γιάννη αναφέρονται και τραγούδια (Κονιτοπούλου, Μπαρμπεράκης, Βαζαίος κ.ά.) και διήγημα («Τα άμφια της σμέρνας», Γιώργος Σκαμπαρδώνης), ενώ του έχει αφιερωθεί μέχρι και μαντινάδα: «Φουρτούνα έπιασε ο καιρός, το κύμα αγριεύει, όλα τα πλοία δέσανε, μα ένα ταξιδεύει. Ο "Σκοπελίτης" είναι αυτός που κύμα δεν τον πιάνει και έχει για καπετάνιο του πάντα εσένα Γιάννη...»!

Ο ίδιος ο 56χρονος πλοίαρχος ετοιμάζεται να συμπληρώσει σελίδες σαράντα χρόνων στο ναυτικό του φυλλάδιο. Δεν σκοπεύει, πάντως, να κρατήσει για πολύ ακόμα το τιμόνι του «Express Scopelitis». «Αν θέλει ο Θεός, θα παραμείνει στο πηδάλιο μέχρι να το αναλάβει ο γιος μας, ο 25χρονος Δημήτρης, που θέλει τρία χρόνια ακόμα για να γίνει πλοίαρχος» λέει η σύζυγός του, Φωτεινή, με την οποία ο καπετάν Γιάννης έχει αποκτήσει και μια κόρη-δικηγόρο.

 Θα έχει τότε και χρόνο ελεύθερο για το αγαπημένο του λαγούτο. Γρατζουνώντας το, παλαιότερα, έπιανε συχνότερα και το τραγούδι, από νησιώτικα μέχρι λαϊκά και παλιά ρεμπέτικα. Με την κομπανία φίλων του, με τον πατέρα του πρώτο βιολιτζή, άναβαν το κέφι σε γάμους και πανηγύρια. Τώρα πια το θυμάται «μόνο παρεΐστικα», για να συνοδεύει μελωδικά το κρασάκι του και τη ρακή...



ΕΙΠΕ
Ηρωας δεν είμαι, είναι υπερβολικοί τέτοιοι χαρακτηρισμοί. Απλώς προσπαθώ να κάνω πάντα όσο μπορώ καλύτερα τη δουλειά μου. Δεν κάνω και τίποτα σπουδαίο, κάνω αυτό που πρέπει...

ΕΙΠΑΝ ΓΙ’ ΑΥΤΟΝ
Του έτυχαν ευκαιρίες να πιάσει άλλες δουλειές στη στεριά αλλά ούτε που το σκέφτηκε. Τη λατρεύει τη θάλασσα, είναι η «ερωμένη» του!
ΦΩΤΕΙΝΗ ΣΚΟΠΕΛΙΤΗ,
Η ΕΠΙ 30 ΧΡΟΝΙΑ

ΣΥΖΥΓΟΣ ΤΟΥ