Οι ανόητοι και οι άθλιοι

 Analyst.gr Team
Η Γερμανία ανακηρύχθηκε ξανά πρωταθλητής στις εξαγωγές – με πλεόνασμα 260 δις $ ή 7,3% του ΑΕΠ στο ισοζύγιο της. Ακολουθείται από την Κίνα (195 δις $), με τρίτη στη σειρά τη Σαουδική Αραβία – λόγω των τεράστιων εξαγωγών πετρελαίου.
Ενώ όμως το ανόητο κομμάτι των οικονομολόγων της Γερμανίας θριαμβολογεί, οι υγιώς σκεπτόμενοι αναφέρουν ότι, τα τεράστια πλεονάσματα αποτελούν αφενός μεν σύμπτωμα μίας βαριάς ασθένειας (της επενδυτικής αδυναμίας της χώρας), αφετέρου ένα «σύμβολο οικονομικής ηλιθιότητας». Οι αιτίες δε είναι οι εξής:
.
(α)  Τα «παθολογικά», εξτρεμιστικά πλεονάσματα σημαίνουν ουσιαστικά ότι, υπάρχει απροθυμία όσον αφορά τις επενδύσεις στο εσωτερικό. Το γεγονός αυτό τεκμηριώνεται από το ότι, τη δεκαετία του 1990 οι γερμανικές δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις ήταν μεταξύ 20% και 23% του ΑΕΠ – πολύ υψηλότερες από αυτές της Γαλλίας.
Το 2012 όμως οι επενδύσεις περιορίσθηκαν στο 17% – με τη Γαλλία πλέον να προηγείται. Επειδή όμως οι επενδύσεις του σήμερα είναι η ανάπτυξη του αύριο, οι μελλοντικές προοπτικές της Γερμανίας δεν είναι τόσο ευοίωνες, όσο θα ήθελε η ίδια να πιστεύει.
(β)  Τα πλεονάσματα είναι στην πραγματικότητα πολύ επικίνδυνα, επειδή όταν μία χώρα εξάγει περισσότερα από όσα εισάγει, τότε «εισπράττει» για τη διαφορά απαιτήσεις απέναντι σε ξένες χώρες – επίσης, συνάλλαγμα ή άλλα αξιόγραφα.
.
Το εάν αυτό αποτελεί μία έξυπνη ή μία ανόητη ανταλλαγή, εξαρτάται αφενός μεν από τη δυνατότητα είσπραξης των απαιτήσεων, αφετέρου από την τοποθέτηση των χρημάτων – από δύο παράγοντες λοιπόν εντελώς ασταθείς, σε ένα υπερχρεωμένο παγκόσμιο περιβάλλον, στο οποίο οι φούσκες (στο διάγραμμα οι πιθανές φούσκες ακινήτων) διαδέχονται η μία την άλλη.
.

Αυξημένες πιθανότητες δημιουργίας μιας φούσκας ακινήτων ανά τον κόσμο (κόκκινο χρώμα).
(*Πατήστε στην εικόνα για μεγέθυνση)
.
Φυσικά οι φούσκες δεν περιορίζονται στα ακίνητα, αλλά διευρύνονται σε όλους τους τομείς – ενώ η απώλεια χρημάτων, είτε από την αδυναμία είσπραξης των απαιτήσεων, είτε από διαγραφές χρέους (όπως συνέβη με την Ελλάδα), είτε από την κατάρρευση των ομολόγων, είτε από πολλά άλλα, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τα εμπορικά πλεονάσματα μίας χώρας.
Οι ασυμμετρίες δε σε παγκόσμιο επίπεδο αυξάνουν τις πιθανότητες χρεοκοπιών και ζημιών – όπως στο παράδειγμα του Puerto Rico, το οποίο διαπραγματεύεται ήδη την αναδιάρθρωση των χρεών του (χρεοκοπία), με τα ομόλογα του να καταρρέουν (διάγραμμα).
.

Διακύμανση στην αξία των ομολόγων του Puerto Rico.
(*Πατήστε στο διάγραμμα για μεγέθυνση)
.

‘Όπως λένε λοιπόν χαρακτηριστικά οι υγιώς σκεπτόμενοι Γερμανοί, όταν η χώρα υπερηφανεύεται για τα τεράστια εμπορικά της πλεονάσματα, θυμίζει τον ορισμό της διπλωματίας – σύμφωνα με τον οποίο η διπλωματία είναι η τέχνη του να στέλνεις κάποιον στην κόλαση, με τέτοιον τρόπο όμως, ώστε να χαίρεται για το ταξίδι.
Απλούστερα, όσο περισσότερα αυτοκίνητα, μηχανήματα και άλλα προϊόντα εξάγει η Γερμανία στο εξωτερικό, τόσο πιο φτωχή γίνεται – επειδή ένα μεγάλο μέρος των απαιτήσεων δεν εισπράττεται, λόγω των ανισορροπιών που δημιουργούν, αφού τα πλεονάσματα της μίας χώρας είναι τα ελλείμματα της άλλης.
Στο γράφημα που ακολουθεί φαίνεται η διαχρονική εξέλιξη των εισαγωγών και των εξαγωγών της Γερμανίας – όπου, εάν συνειδητοποιήσουμε πως η ανάπτυξη της ήταν της τάξης του 0,3% το 2013, ελάχιστα υψηλότερη από αυτήν της Γαλλίας (0,2%), ενώ στηριζόταν σχεδόν αποκλειστικά στις εξαγωγές, θα κατανοήσουμε την επικινδυνότητα της θέση της.
.

Ανάπτυξη Γερμανίας: ΑΕΠ (μαύρη γραμμή), εσωτερική κατανάλωση (μπλε), εξαγωγές (κόκκινο), εισαγωγές (πράσινο).
(*Πατήστε στο διάγραμμα για μεγέθυνση)
.

Σε κάθε περίπτωση, ειδικά στο χρηματοπιστωτικό τομέα, ο οποίος είναι απαραίτητος σε χώρες με μεγάλα πλεονάσματα (βλέπουμε ήδη τις μεγάλες αδυναμίες της Κίνας να τοποθετήσει κερδοφόρα τα τεράστια συναλλαγματικά της αποθέματα), η Γερμανία είναι «ουραγός» – ενώ τα σκήπτρα κατέχουν αναμφίβολα οι Η.Π.Α.
Μεταφορικά οι Η.Π.Α. έχουν στην ιδιοκτησία τους το μεγάλο καζίνο, ενώ όλες οι άλλες χώρες έχουν νοικιάσει απλά κάποια τραπέζια – τα οποία, εάν δεν συμμορφώνονται με τους κανόνες ή εάν δεν έχουν τις απαιτούμενες ικανότητες για να κερδίσουν, είτε χάνουν τα χρήματα τους, είτε τα κλείνει το καζίνο.
Πόσο μάλλον όταν οι ενδείξεις για την καταιγίδα των καταιγίδων που πλησιάζει είναι όλο και πιο καθαρές – όπως φαίνεται μεταξύ άλλων από το γράφημα που ακολουθεί, από το οποίο συμπεραίνεται πως τα εμπορεύματα δεν ευνοήθηκαν καθόλου από το τρίτο πακέτο ρευστότητας της Fed (QE3).
Με δεδομένο δε το ότι, τα εμπορεύματα προηγούνται ανέκαθεν της πτώσης των μετοχών, οφείλει κανείς να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός – παρά τα συνεχή ρεκόρ των χρηματιστηρίων.
.

Δείκτης εμπορευμάτων (μετάλλων) DJ UBS Industrial Metals και δείκτης μετοχών του κόσμου MSCI World.
(*Πατήστε στο διάγραμμα για μεγέθυνση)

.
Περαιτέρω, ο μεγαλύτερος κίνδυνος της Ευρώπης, αλλά και άλλων περιοχών του πλανήτη, είναι αναμφίβολα ο αποπληθωρισμός – γεγονός που έχει επισημάνει πρόσφατα ξανά το ΔΝΤ. Επίσης η ανεργία, η οποία φυσικά τροφοδοτείται από τον αποπληθωρισμό, ενώ «προσβάλλει» σαν μία παγκόσμια επιδημία τη μία χώρα μετά την άλλη (χθες την Αυστραλία, με αποτέλεσμα την επαναφορά του ιαπωνικού δείκτη σε αρνητικά επίπεδα.
Η μείωση των νέων θέσεων εργασίας στις Η.Π.Α. την προηγούμενη εβδομάδα ήταν ένα ακόμη δείγμα του κινδύνου να οδηγηθεί και η υπερδύναμη σε αποπληθωρισμό λόγω της Ευρώπης - αμέσως μετά δε σε υπερπληθωρισμό.
Στο γράφημα που ακολουθεί φαίνεται η εξέλιξη του εργατικού δυναμικού στις Η.Π.Α. όπου, σύμφωνα με τους οικονομολόγους της, τις τελευταίες δύο φορές που το εργατικό δυναμικό μειωνόταν ανάλογα σε ετήσια βάση, η χώρα ήταν ήδη βυθισμένη στην ύφεση, χωρίς να το γνωρίζει.
.

Εξέλιξη του εργατικού δυναμικού στις Η.Π.Α. (ετήσια διαφοροποίηση).
(*Πατήστε στο διάγραμμα για μεγέθυνση)
.

Την ίδια χρονική περίοδο, η Βραζιλία προσπαθεί να συγκρατήσει τον πληθωρισμό σε λογικά επίπεδα, αφού αυξήθηκε ξανά το 2013, στο 5,91% – κάτι που συμβαίνει και σε πολλές άλλες χώρες της Νοτίου Αμερικής. Μεταξύ άλλων, θα υποχρεωθεί να αυξήσει ξανά τα επιτόκια, για να εμποδίσει την έξοδο (εκροές) των χρημάτων – με δυσμενή επακόλουθα για το ρυθμό ανάπτυξης της, αλλά και για τις γειτονικές χώρες. Ειδικά βέβαια για την Αργεντινή, η οποία κινδυνεύει να χρεοκοπήσει για δεύτερη συνεχόμενη φορά.
Ολοκληρώνοντας, είναι ίσως σκόπιμο να παραθέσουμε το κατωτέρω γράφημα, με τον τίτλο «Οι άθλιοι» – από το οποίο φαίνεται η πτώση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, από το ανώτατο στο κατώτατο, καθώς επίσης το πόσα χρόνια απαιτούνται για να ανακτήσει μία χώρα το «προ-κρίσης» επίπεδο (υπό προϋποθέσεις).
.

Κατά κεφαλήν πραγματικό ΑΕΠ, ποσοστό μείωσης (γαλάζιο), απαιτούμενα έτη για την επιστροφή στα προ κρίσης επίπεδα παραγωγής (σκούρο μπλε).
(Πατήστε στην εικόνα για μεγέθυνση)
.
Η θέση της Ελλάδας, αμέσως μετά από τις Η.Π.Α. του 1929, καθώς επίσης οι προβλέψεις «επαναφοράς» της, δεν ταιριάζουν σε καμία περίπτωση με τις αντίστοιχες της κυβέρνησης – οι οποίες μοιάζουν μάλλον με ευχολόγια παρά με προβλέψεις, αν και θα επιθυμούσαμε να έχει αυτή δίκιο και εμείς άδικο.
Πηγή: Analyst.gr