1η ερευνητική αποστολή Mουσείου Φυσικής Ιστορίας στη Γυάρο (22-23/3/2014)

Το πρόγραμμα Κυκλάδες Life συμπλήρωσε έξι μήνες ζωή στο Αιγαίο και έχει πλέον αρχίσει να τρέχει για τα καλά. Στα πλαίσια των πρώτων ερευνών που πραγματοποιούνται στηΓυάρο είναι και η μελέτη των χερσαίων οικοσυστημάτων. Ουσιαστικά πρόκειται για μια συστηματική έρευνα και καταγραφή των οργανισμών – φυτών, ζώων καθώς και πτηνών που κατοικούν σε μια περιοχή.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση το πεδίο μας είναι μια άνυδρη βραχονησίδα των Κυκλάδων πάνω στην οποία η φύση μάχεται για την επιβίωση και πραγματικά μας εκπλήσσει με τον πλούτο των χρωματικών παραλλαγών και την ποικιλία των ειδών που φιλοξενούνται σε ένα τέτοιο νησί.

Για το σκοπό αυτό μια ομάδα εξειδικευμένων ερευνητών του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Κρήτης συνοδευόμενη από την ομάδα πεδίου του ΚΥΚΛΑΔΕΣ LIFE, το μεσημέρι του Σαββάτου αποβιβαζόταν στις ακτές της Γυάρου. Το νησί είχε πλέον ανοιξιάτικη εμφάνιση, ο ήλιος έλαμπε και τα νερά γαλαζοπράσινα σε προκαλούσαν για μια βουτιά.

Επιβίβαση ερευνητικής ομάδας - WWF Ελλάς/ X. Παπαδάς

Εν πλω για Γυάρο – WWF Ελλάς/ X. Παπαδάς

Σε λίγα λεπτά εξοπλισμός και ερευνητές βρίσκονταν στον μικρό προβλήτα μπροστά από το επιβλητικό κτίριο των φυλακών. Μπουκαλάκια, λαβίδες, οινόπνευμα, σημειωματάρια, GPS, φωτογραφικές μηχανές, όλα αραδιασμένα στα πόδια μας. Οι ερευνητές οργανώνονται και έπειτα από μια σύντομη ενημέρωση ξεχύνονται στο άγνωστο πεδίο της Γυάρου. Ο καθένας είναι εξειδικευμένος σε διαφορετικά είδη και όλοι μαζί θα προσπαθήσουν να συνθέσουν το παζλ του νησιού και να αποτυπώσουν αυτό που ονομάζουμε χερσαία οικοσυστήματα.

Ο ήλιος διαγράφει την ανοιξιάτικη πορεία του στον ουρανό, οι ώρες παιρνούν γρήγορα, οι ερευνητές προχωρούν αργά με τα μάτια στραμμένα στο έδαφος, ψάχνουν κάτω από τις πέτρες, μέσα στους θάμνους, τοποθετούν παγίδες για έντομα και κυνηγούν με ενθουσιασμό σαύρες ή συλλέγουν σαλιγκάρια. Είναι λες και βρίσκεσαι με την παρέα του Τομ Σόγιερ, αλλά στην ουσία όλο αυτό είναι το παιχνίδι των ερευνητών του πεδίου, εκείνων των επιστημόνων που το εργαστήριό τους βρίσκεται κάτω από τα δέντρα και τους θάμνους.

Προετοιμασία εξοπλισμού πεδίου – WWF Ελλάς/ X. Παπαδάς

Στα χέρια της ερευνήτριας Β. Σπανέλη – WWF Ελλάς/ X. Παπαδάς

Ο Δρ. Πέτρος Λυμπεράκης επί το έργω – WWF Ελλάς/ X. Παπαδάς

Φωτογραφική τεκμηρίωση της χλωρίδας του νησιού – WWF Ελλάς/ X. Παπαδάς

Ο Δρ. Μ.Μυλωνάς ανάμεσα σε συστάδες αστοιβών συλλέγει δείγματα χερσαίων μαλάκιων – WWF Ελλάς/ X. Παπαδάς

Δύει πίσω από τα βουνά της Γυάρου, μέσα από τους θάμνους εμφανίζονται οι τελευταίοι ερευνητές, στις τσέπες τους κουβαλούν δείγματα και σημειώσεις, ανταλλάσουν απόψεις και παρουσιάζουν τις ανακαλύψεις τους. Αυτό είναι μόνο η αρχή, η συνέχεια θα δωθεί στο εργαστήριο όπου θα γίνει η επίσημη αναγνώριση των οργανισμών και η καταγραφή τους.

Η Γυάρος δε θέλει να μας αφήσει να φύγουμε, γλυκά χρώματα μιας απαλής δύσης στο Αιγαίο μας περιμένουν καθώς η πλώρη μας σχίζει τα ήσυχα νερά του Αιγαίου. Αύριο μας περιμενει άλλη μια μέρα ανακαλύψεων και εξερεύνησης.

Η πρώτη ερευνητική αποστολή για την καταγραφή των χερσαίων οικοσυστημάτων της Γυάρου, ολοκληρώθηκε την Κυριακή το απόγευμα. Προς μεγάλη χαρά όλων, η ομάδα των επιστημόνων είχε καταφέρει να εντοπίσει το ενδημικό φίδι της Γυάρου Hierophis viridiflavus*. Εν αναμονή της επόμενης αποστολής…

Στην αποστολή συμμετείχαν εκ μέρους του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης οι:
Δρ Μωυσής Μυλωνάς, Δρ Κατερίνα Βαρδινογιάννη, Δρ Αποστόλης Τριχάς, Αλεξανδράκης Γιώργος, Βάσια Σπανέλη, Δρ Νίκος Πουλακάκης, Δρ Πέτρος Λυμπεράκης, Δρ Σίλια Αντωνίου

ΠΗΓΗ http://wwfaction.wordpress.com/2014/04/01/1%CE%B7-erevnitiki-apostoli-mouseiou-fisikis-istorias-sti-giaro/

Ο Δρ. Π. Λυμπεράκης κρατώντας στα χέρια του το ενδημικό μαύρο φίδι της Γυάρου – WWF Ελλάς/ Ε. Σαμαρά

*Hierophis viridiflavus
(Lacépède, 1789)
Εξάπλωση στην Ελλάδα: Γυάρος. Υπολογίζεται πως έχει εισαχθεί αρκετούς αιώνες πριν.

Γενικές Πληροφορίες:
Μη δηλητηριώδες. Το υποείδος που απαντά στην Γυάρο είναι το Hierophis viridiflavus carbonarius (Bonaparte 1833). Ολικό μήκος των αυτοχθόνων πληθυσμών έως 150cm, τα δείγματα της Γυάρου όμως είναι μικρότερα (έως 90cm). Ημερόβιο, γρήγορο και νευρικό φίδι που κυνηγά κυρίως στο έδαφος αλλά σκαρφαλώνει συχνά σε βράχους και θάμνους. Τρέφεται με τρωκτικά, άλλα φίδια, σαύρες, αμφίβια, νεοσσούς και μεγάλα έντομα. Ζευγαρώνει την άνοιξη και τα θηλυκά γεννούν 4-10 αυγά. Τα νεαρά άτομα μπορούν να μπερδευτούν με νεαρές Δεντρογαλιές (Hierophis gemonensis). Αμύνεται σθεναρά αν πιαστεί δαγκώνοντας δυνατά. Ακίνδυνο φίδι.

Μέχρι πρόσφατα πολλοί ερευνητές αντιμετώπιζαν τον πληθυσμό της Γυάρου σαν ξεχωριστό, ενδημικό είδος (Coluber gyarosensis) ενώ παλιότερα ως υποείδος της Δεντρογαλιάς (Coluber gemonensis gyarosensis). Πρόσφατες μελέτες των ελάχιστων δειγμάτων όμως έδειξαν πως πρόκειται για εισαχθέν Hierophis viridiflavus. Φαίνεται πως ο πληθυσμός της Γυάρου βρίσκεται σε κίνδυνο καθώς υπολογίζεται πως είναι πολύ μικρός σε αριθμό.

Πηγή: http://www.herpetofauna.gr/index.php?module=cats&page=read&id=159&sid=142