Το recovery story και οι παγίδες

Μπορεί η επιτυχής δοκιμαστική έκδοση ομολόγων να έγινε κι αυτή αιτία για έναν ακόμα κύκλο μάλλον στείρας κομματικής αντιπαράθεσης, αλλά είναι γεγονός ότι αποτελεί ένα βήμα στον δρόμο για την επιστροφή στην “κανονικότητα”. Ως τέτοιο χαιρετίστηκε και από το ευρωιερατείο και από τα διεθνή Μίντια.

Δεν είναι μόνο ότι έγινε μία αρχή. Είναι επίσης ότι αυτή η αρχή διευκολύνει τον φθηνότερο δανεισμό επιχειρήσεων με την έκδοση εταιρικών ομολόγων (Μυτιληναίος, Τέρνα και ΕΛΠΕ), καθώς και τη φθηνότερη χρηματοδότηση των τραπεζών. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι αποτελεί το πρώτο βήμα για να πεισθούν οι Αγορές και οι διεθνείς επενδυτές ότι στην Ελλάδα αρχίζει μία δυναμική recovery story.

Στα χνάρια της Πορτογαλίας

Στην Πορτογαλία, η οποία είναι η πλησιέστερη προς την ελληνική περίπτωση, η έξοδος από το Μνημόνιο πραγματοποιήθηκε, αφού είχαν διαμορφωθεί κάποιες προϋποθέσεις. Από το 4ο τρίμηνο του 2013 είχε εισέλθει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και επιπλέον είχε αποκατασταθεί η ανταγωνιστικότητα. Επέστρεψε το 2012 στις Αγορές με δοκιμαστική έκδοση ομολόγου (τριετούς διάρκειας με επιτόκιο 5,12%).

Η δεύτερη προσπάθεια έγινε τον Ιανουάριο του 2013. Εκείνη τη χρονιά, δανείσθηκε συνολικά 13,3 δισ. και κάλυψε το 77% των χρεολυσίων και το 44% των χρηματοδοτικών αναγκών της. Την επόμενη χρονιά δανείσθηκε 13,4 δισ. και κάλυψε το 100% των χρεολυσίων και το 49% των χρηματοδοτικών αναγκών της. Εξέδωσε κυρίως δεκαετή ομόλογα με επιτόκια λίγο πάνω από το 6% το 2013 και με μέσο επιτόκιο κάτω του 4% το 2014.

Κάνουμε αναφορά στην Πορτογαλία, επειδή η κυβέρνηση, με τη σύμφωνη γνώμη του ευρωιερατείου, βαδίζει στα βήματά της. Ο Τσακαλώτος προανήγγειλε δεύτερη έξοδο το φθινόπωρο και άλλες 2-3 μέχρι το καλοκαίρι του 2018. Στόχος του είναι αφενός να καλύψει τις περιορισμένες δανειακές ανάγκες, αφετέρου να δημιουργήσει ένα αποθεματικό ρευστότητας ύψους περίπου 10 δισ., προκειμένου να διασφαλισθεί πως δεν θα απειληθεί η μόνιμη επιστροφή στις Αγορές μέχρι το καλοκαίρι του 2018.

Η κατανομή των χρημάτων

Στο πλαίσιο αυτό, το μισό ποσό από τα τρία δισ. που αντλήθηκαν από τις Αγορές με το πενταετές ομόλογο θα χρησιμοποιηθεί για να αποπληρωθεί παλαιότερο ομόλογο. Το υπόλοιπο μισό θα αποτελέσει τη μαγιά για το αποθεματικό. Ας σημειωθεί ότι η Πορτογαλία είχε δημιουργήσει αποθεματικό ύψους 15,6 δισ. πριν βγει από το Μνημόνιο τον Μάιο 2014. Με τον τρόπο αυτό μπορούσε να καλύψει το εναπομείναν δημοσιονομικό έλλειμμα του 2014 και ολόκληρο το εκτιμούμενο δημοσιονομικό έλλειμμα του 2015.

Η ελληνική περίπτωση είναι πιο δύσκολη. Εάν το αποθεματικό προκύψει μόνο από δανεισμό θα αυξήσει το χρέος, ανακυκλώνοντας το πρόβλημα. Θα έπρεπε να δημιουργηθεί κυρίως από το πρωτογενές πλεόνασμα. Από την άλλη πλευρά, όμως, θα είναι αφόρητη αφαίμαξη για την πραγματική οικονομία, εάν το πρωτογενές πλεόνασμα το 2017 και τα επόμενα χρόνια υπερβεί τον υπέρμετρα υψηλό στόχο (3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2022 και 2% στη συνέχεια).

Υψηλή απόδοση, χαμηλό ρίσκο

Η απόφαση του Eurogroup (15 Ιουνίου 2017) προβλέπει την ανάγκη δημιουργίας αποθεματικού, προκειμένου να διευκολυνθεί η επιστροφή στις Αγορές. Για τον σκοπό αυτό ένα τμήμα των δόσεων θα πηγαίνει προς αυτή την κατεύθυνση.

Αυτή τη φορά, οι Αγορές ανταποκρίθηκαν στην ελληνική έκδοση, επειδή θεώρησαν δικαιολογημένα ότι ήταν υπό την ομπρέλα της Ευρωζώνης. Υπήρχε, δηλαδή, υψηλή απόδοση, χωρίς αντίστοιχα υψηλό ρίσκο.

Για πρώτη φορά και για το σχετικά μικρό ποσό των τριών δισ. το επιτόκιο 4,65% είναι λογικό. Είναι προφανές, ωστόσο, ότι τις επόμενες φορές το επιτόκιο θα πρέπει να ακολουθήσει καθοδική τροχιά για να καταστεί σταδιακά βιώσιμη η επιστροφή στις Αγορές. Όλα τα δάνεια που θα λήγουν εφεξής θα πρέπει να αναχρηματοδοτούνται με επιτόκια αγοράς που είναι αρκετά υψηλότερα από τα επιτόκια του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας.

Το κρίσιμο 2022

Μέχρι το 2022 οι δανειακές υποχρεώσεις της Ελλάδας κινούνται κατά μέσο όρο στο επίπεδο των εννέα δισ. και μπορούν να εξυπηρετηθούν. Το 2022, όμως, όταν θα λήξει η περίοδο χάριτος, ο κόμπος θα φθάσει στο χτένι. Εάν δεν αποφασισθούν εγκαίρως επαρκή μέτρα ελάφρυνσης, το φάσμα της χρεοκοπίας θα επανέλθει δριμύτερο.

Σ’ αυτή τη φάση, πάντως, η ένταξη της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης θα έστελνε ένα θετικό σήμα στις Αγορές, γεγονός που θα βοηθούσε στην πτώση του επιτοκίου. Η ένταξη, όμως, προσκρούει στο γεγονός ότι η Γερμανία αρνείται να προσδιορίσει μέτρα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους παρότι είναι καταφανώς μη βιώσιμο.

Η δοκιμαστική έξοδος στις Αγορές, μάλιστα, θα χρησιμοποιηθεί από το Βερολίνο σαν επιχείρημα για να εμμείνει στην άρνησή του και μετά τις γερμανικές εκλογές. Εξ ου και η δήλωση Σόιμπλε ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε καλό δρόμο.

Εύθραυστη ανάπτυξη

Η κρίσιμη παράμετρος είναι η είσοδος της οικονομίας σε τροχιά ανάπτυξης. Η πρόβλεψη για το 2017 έχει αναθεωρηθεί προς τα κάτω, στο 1,5%, και για το 2018 στο 2%. Είναι κοινός τόπος, ωστόσο, ότι η ελληνική οικονομία είναι εύθραυστη, με την έννοια ότι μπορεί να τα όποια θετικά σημάδια να αντιστραφούν λόγω είτε πολιτικής αστάθειας είτε κοινωνικής αναταραχής.

Έχοντας συνείδηση αυτού του κινδύνου, το ευρωιερατείο έχει στείλει μηνύματα στην αντιπολίτευση να ρίξει τους τόνους και να βάλει στο ράφι την απαίτηση για πρόωρες εκλογές. Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι θεσμικοί φορείς του επιχειρηματικού κόσμου. Από την άλλη πλευρά, πιέζουν από τώρα την κυβέρνηση να μην καθυστερήσει το κλείσιμο της 3ηςαξιολόγησης, η διαπραγμάτευση για την οποία θα αρχίσει τον Σεπτέμβριο.

Τα πράγματα, ωστόσο, δεν αναμένεται να είναι εύκολα. Η Βελκουλέσκου δήλωσε ότι η Ελλάδα «έχει φουλ ατζέντα μπροστά της», ζητώντας εμμέσως πλην σαφώς περαιτέρω μείωση των δημοσίων δαπανών, μισθών και συντάξεων. Ας σημειωθεί ότι μέχρι το καλοκαίρι του 2018 πρέπει να έχουν εφαρμοσθεί 113 προαπαιτούμενα, εκ των οποίων τα 95 μέχρι το τέλος του 2017.

Είναι αξιοσημείωτο ότι ο αντιπρόεδρος Δραγασάκης δήλωσε πως κύκλοι του ευρωιερατείου και του ΔΝΤ θα επιχειρήσουν να βάλουν τρικλοποδιές στην πορεία της Ελλάδας για έξοδο από το Μνημόνιο, επειδή την θέλουν σε καθεστώς πλήρους εξάρτησης. Πρόκειται για δήλωση, η οποία έχει μία βάση, αλλά εξυπηρετεί και την εσωτερική πολιτική ανάγκη της κυβέρνησης να εμφανίζεται πως είναι στόχος υπονόμευσης.

Πηγή : https://stavroslygeros.gr