Όλο και περισσότεροι λυπούνται και διαμαρτύρονται για τη «Σίφνο που χάνουμε»

Πρωτοδημοσιεύτηκε στα Σιφναϊκά Νέα τα οποία, για μια ακόμη φορά, ευχαριστώ.

ΠΩΣ ΝΑ ΑΠΟΤΡΕΨΟΥΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

Είναι πια γνωστό σε όλους και αναμφισβήτητο πως δύο τρομεροί παράγοντες ζώνουν το νησί μας και το απειλούν με καταστροφή: ο υπερτουρισμός και η κλιματική αλλαγή. Και οι δύο είναι παγκόσμιοι, σκληροί και δύσκολοι αντίπαλοι: για να αντιμετωπιστούν, χρειάζονται μελέτη, προγραμματισμό, συντονισμό και σύνθεση όλων των διαθέσιμων δυνάμεων, δέσμευση και αντοχή στο χρόνο, κατανόηση και πειθώ. Το βασικότερο όμως που χρειάζονται είναι η αλλαγή στάσης και νοοτροπίας από ανθρώπους, κοινωνία και φορείς. Στις παρακάτω γραμμές, θα προσπαθήσω να περιγράψω αυτούς τους δύο παράγοντες και τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να τους αντιμετωπίσουμε.

Για τον υπερτουρισμό έχουν μιλήσει πολλοί άνθρωποι εδώ και πολλά χρόνια. Τότε, τη φωνή τους συνέτριβε ο πανηγυρικός των αυξημένων αφίξεων, ο οργασμός των πωλήσεων γης και σπιτιών και της ανοικοδόμησης, η μεταμόρφωση ολόκληρης της Σίφνου σε ανεξάντλητο πεδίο τουριστικών συναλλαγών και κερδών. Στο σημείο αυτό βρισκόμαστε ακόμα. Τώρα όμως οι καταστροφικές επιπτώσεις έχουν εμφανιστεί. Όλο και περισσότεροι λυπούνται και διαμαρτύρονται για τη «Σίφνο που χάνουμε».

Και δεν πρόκειται πια για «τους ρομαντικούς που αναπολούν τα παλιά και δεν αφήνουν τη Σίφνο να προοδεύσει». Για να μιλήσω με όρους οικονομικής ωφέλειας, χάνεται το σήμα κατατεθέν του νησιού, αυτό που του εξασφάλιζε μέχρι τώρα την πιο πιστή και πολύτιμη πελατεία. Χάνεται η βαθιά ομορφιά, η ψυχή της Σίφνου. Αν η κατάσταση συνεχιστεί, θα ακολουθήσουν κάποια ακόμα χρόνια θυελλώδους τουριστικής ασυδοσίας. Οι κερδοσκόποι θα πιούν όλο το αίμα και, όταν τα πάντα θα έχουν καταρρεύσει, θα ανοίξουν πανιά για τις επόμενες ευκαιρίες τους. Και τα παιδιά μας; Τα εγγόνια μας; Θα προσπαθούν να πουλήσουν όσο-όσο τα τελευταία κουρέλια μιας υπέροχης ομορφιάς που πια θα κρύβεται για να μην βλέπουν την κατάντια της.

Τι μπορούμε να κάνουμε; Να συνεργαστούμε όλοι μαζί για να υψώσουμε ένα ισχυρό και αποτελεσματικό ανάστημα συνείδησης κι ευαισθησίας. Η Σίφνος θα διατηρηθεί πανέμορφη και αθάνατη στους αιώνες, αν σώσει την ψυχή της. Και η ψυχή της είναι το υπέροχο τοπίο της συνδυασμένο σοφά με ανθρώπινα έργα μικρής κλίμακας και μεγάλης ομορφιάς. Είναι το μέτρο στα έργα και στη ζωή των κατοίκων της. Είναι η καθαρή και ήσυχη καρδιά που ανοίγεται το ίδιο διάπλατα στη χαρά της ζωής, τόσο μέσα στο ξέφρενο φτερούγισμα του γλεντιού, όσο και κάθε φορά που υποδέχεται και φιλοξενεί τον κάθε επισκέπτη της, που πολύ γρήγορα θα γίνει αφοσιωμένος λάτρης της.

Πρέπει ν’ αλλάξουμε. Από το πιο μικρό μέχρι το πιο μεγάλο έργο, πρέπει να γίνονται με απόλυτη προτεραιότητα την προστασία του τόπου. Πρέπει να υψώσουμε ένα μεγάλο, απόρθητο πανσιφναϊκό τείχος απέναντι σε κάθε μικρό ή μεγάλο ιδιοτελές συμφέρον.

Ένα μεγάλο συναινετικό κύμα που θα αψηφήσει πολιτικά, οικονομικά ή εξατομικευμένα κόστη. Τότε μόνο το λιμάνι των Καμαρών θα μπορέσει να βελτιωθεί –σχεδιασμένο με τελείως άλλη λογική- διατηρώντας συγχρόνως αλώβητη την ομορφιά του οικισμού, των παραλιακών μαγαζιών και της παραλίας. Τότε μόνο η τοποθέτηση ομπρελών και ξαπλωστρών στις παραλίες θα τηρήσει το μέτρο και τις σωστές αποστάσεις ώστε να μην τις κάνει απωθητικές για τους υπόλοιπους λουόμενους. Τότε η διαχείριση της κίνησης και στάθμευσης των αυτοκινήτων θα τολμήσει μέτρα που θα δείχνουν σεβασμό στη ζωή των κατοίκων και των επισκεπτών. Τότε η αποχέτευση… Τότε τα σκουπίδια… Τότε…

Αναφέρομαι σε συγκεκριμένα παραδείγματα, επειδή δεν έχει νόημα να μένουμε στα ωραία μεγάλα λόγια. Σημασία έχει το «δια ταύτα». Εκεί μόνο θα αποδείξουμε πως εννοούμε ό,τι λέμε και είμαστε αποφασισμένοι να το εφαρμόσουμε.

Όσον αφορά στην κλιματική αλλαγή, αυτή μπορεί να έχει μεγάλες επιπτώσεις -μεταξύ πολλών άλλων- και στον τουρισμό. Οι παρατεταμένοι καύσωνες του καλοκαιριού ωθούν όλο και περισσότερους να μετατοπίζουν τις διακοπές τους σε άλλες περιόδους του χρόνου. Το σχήμα «λίγο κρασί, λίγη θάλασσα και τ’ αγόρι μου» χάνει την αίγλη του. Τα νησιά που θα μείνουν καθηλωμένα σ’ αυτό το σχήμα θα δουν την πελατεία τους να μειώνεται. Χρειάζεται σημαντική αναθεώρηση και οργάνωση, ώστε και άλλες χρονικές περίοδοι να γίνουν ελκυστικές για διακοπές στο νησί.

Και, βέβαια, χρειάζεται να σχεδιαστούν, να οργανωθούν και να προβληθούν νέα πεδία ενδιαφέροντος που θα προσελκύσουν διαφορετικές ομάδες τουριστών. Αναφέρω μερικά ενδεικτικά παραδείγματα:

-Να δοθεί η προβολή και η αίγλη που αξίζει στην Ακρόπολη του Αγίου Ανδρέα (και στο δίκτυο των αρχαίων πύργων, πέρα από τη μέρα του Αγίου Πνεύματος). Να βελτιωθούν τα ωράρια και οι συνθήκες υποδοχής. Να πλαισιωθεί με ενδιαφέρουσες ξεναγήσεις. Να καταστεί αναντικατάστατο προσκύνημα, όπως είναι η Ακρόπολη για την Αθήνα.

Παράλληλα, να δοθεί άμεσα η δυνατότητα να προχωρήσουν οι αρχαιολογικές έρευνες στις ακροπόλεις του Αγίου Νικήτα και του Προφήτη Ηλία Τρουλλακιού με δυνατότητα επίσκεψης σε ενδιαφερόμενο κοινό.

-Το Μουσείο Κεραμικής να ξεπεράσει τον στενό, μικρό, τοπικό χαρακτήρα του και -με την προσέλκυση των καταλληλότερων ειδικών- να γίνει ένα Μουσείο διεθνούς ακτινοβολίας και ενδιαφέροντος. Να οργανώνει εκθέσεις και συνέδρια, να προσκαλεί κεραμίστες από ολόκληρο των κόσμο. Να αξιοποιήσει το δίκτυο των υφιστάμενων και των παλιών αγγειοπλαστείων. Δίπλα του, να συγκροτηθεί ένα πολυεπίπεδο και ευέλικτο δίκτυο εκπαίδευσης στην τέχνη της κεραμικής.

-Να αποκτήσει περιεχόμενο ο όρος «Σίφνος, το νησί των ποιητών». Με αξιοποίηση των βιβλιοθηκών. Με δυνατότητα επίσκεψης και γνωριμίας με τις οικίες και τους τόπους όπου έζησαν και έδρασαν οι Σιφνιοί ποιητές. Με συστηματική φιλοξενία ποιητών και λογοτεχνών εγνωσμένου κύρους για να συγγράψουν αντλώντας έμπνευση από τη σιφνέικη ατμόσφαιρα και ομορφιά. Με την οργάνωση ετήσιας ποιητικής συνάντησης, όπου –μεταξύ άλλων- η λόγια ποίηση θα μπορεί να συνομιλεί με τα τοπικά ποιητικά.

-Να οργανωθεί σε άλλη βάση η πρωτογενής παραγωγή. Μια πρότυπη δημοτική φάρμα θα μπορούσε να αποτελέσει το παράδειγμα, σε συνδυασμό με ένα σύγχρονο δίκτυο προβολής και πώλησης προϊόντων. Ήδη υφιστάμενες προσπάθειες θα μπορούσαν να αποτελέσουν τη βάση και να ενδυναμωθούν.

-Μα και το δίκτυο των μεταλλείων…

-Μα και τα αρωματικά φυτά και οι βοτανικές διαδρομές…

-Και… και…

Ένα σωρό ιδέες μπορούν να υλοποιηθούν και να οδηγήσουν τη Σίφνο ευτυχισμένη και ασφαλή στη νέα εποχή!

Όλα αυτά απαιτούν καταρχήν την εκπόνηση ενός αναλυτικού σχεδίου με τη συμβολή ειδικών επιστημόνων σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές και σύσσωμη τη σιφναϊκή κοινωνία. Προς την κατεύθυνση αυτή υπάρχουν ήδη προσπάθειες και πρωτοβουλίες. Απαιτούν όμως και τη θέληση και την αποφασιστικότητα όλων των πλευρών για την εφαρμογή του πληρέστερου και καταλληλότερου σχεδίου.

Αλλιώς, τα λόγια θα τα πάρει ο άνεμος, τα σχέδια θα μείνουν στα χαρτιά και «δειλοί, μοιραίοι και άβουλοι αντάμα» -αντί να φέρουμε το θάμα της σωτηρίας- θα παρακολουθούμε τους τελευταίους σπασμούς του αγαπημένου μας νησιού…

Πηγή : Δίκτυο για Βιώσιμες Κυκλάδες / Network for Sustainable Cyclades