Ο Μάρτης στην Κύθνο

Ο ΜΑΡΤΗΣ ΣΤΗΝ ΚΥΘΝΟ 

Με τον Μάρτη καλωσορίζουμε την εποχή της άνοιξης, αφού η θερμοκρασία ξεκινά δειλά να ανεβαίνει, τα πρώτα λουλούδια κάνουν την εμφάνισή τους και η ανοιξιάτικη αύρα γίνεται αισθητή στην ατμόσφαιρα. Κατά το αρχαίο ρωμαϊκό ημερολόγιο, ο Μάρτιος ήταν ο πρώτος μήνας του χρόνου και έφερε την ονομασία Primus, ωστόσο, μετά το 46 π.Χ. ονομάστηκε Μάρτιος και έγινε ο τρίτος μήνας του χρόνου, αφιερωμένος στον θεό Άρη που στα λατινικά ονομαζόταν Mars.

 Έτσι, οι Ρωμαίοι τον "βάφτισαν" Martius (Άρειο) από τον θεό του πολέμου Mars (Άρη), ενώ, σύμφωνα με τη ρωμαϊκή ιστορία, οι ιδρυτές της Ρώμης, Ρώμος και Ρωμύλος, του έδωσαν αυτό το όνομα προς τιμήν του πατέρα τους και γενάρχη των Ρωμαίων, του θεού Άρη. Για αυτό και κατά τον Πλούταρχο (Βίος Νουμά, 19) αναφέρεται πως ο Μάρτιος απεικονίζεται ως άνδρας ενδεδυμένος με δέρμα λύκαινας. 

 Στο αττικό ημερολόγιο ο Μάρτιος αντιστοιχεί στον Ελαφηβολιώνα (μήνας των ελαφοκυνηγών), Στην αρχαιότητα τα ιερά Ελαφηβόλια τα γιόρταζαν προς τιμήν της Αρτέμιδος. Κατά τις ηλιόλουστες ημέρες του ΜΆΡΤΗ που ακολουθούσαν τα κρύα του χειμώνα, τα Θερμιωτόπουλα έβγαιναν από τα σπίτια και έπαιζαν έξω στις αυλές, στα σοκάκια και στις πλατείες. .

 Οι μάνες , για να τα προφυλάξουν από τις ακτίνες του μαρτιάτικου ήλιου που θεωρούνται επικίνδυνες, έφτιαχναν και φορούσαν στο χέρι ή στο πόδι των παιδιών τον "Μάρτη", ένα κορδόνι από λευκό και κόκκινο νήμα. . Η μαυρίλα τα παλιά τα χρόνια σήμαινε ασχήμια, προπάντων για τα κορίτσια που η παράδοση τα ήθελε άσπρα και ροδομάγουλα: «Ο πόχει κόρη ακριβή, το Μάρτη ο ήλιος μη την ιδεί».

 Για να αποτρέψουν την επίδραση του ήλιου λοιπόν, έφτιαχναν και φορούσαν τον «μάρτη», ώστε να προστατεύσει τα πρόσωπα των παιδιών από τον ήλιο και να μην καούν. Το φορούσαν μέχρι το Πάσχα και το έδενα στην Αναστάσιμη λαμπάδα για να καεί. Είναι ο μήνας που οι Θερμιώτες κτηνοτρόφοι αποκόβουνε τα μικρά αρνιά και πρόβατα από τις μάνες τους. Κλαδεύονται και λιπαίνονται τα αμπέλια. Παλιότερα στην Κύθνο , που καλλιεργούσαν σιτηρά θυμάμαι που ο πατέρας μου για την καταπολέμηση των ζιζανίων ράντιζε. 

Με πινέζα καρφιτσωμένο το χαρτάκι στο ράφι που σημείωνε την αναλογία :Για ένα στρέμμα χωραφιού 25 οκάδες νερού και 30 δράμια ζιζανιοκτόνου , που το προμηθευόταν από το Γεωργικό Συνεταιρισμό Κύθνου. Συνεχιζόταν τα οργώματα προετοιμασίας για σπορά φασουλιών, κουκιών και μποστανικών. Στα δέντρα γινόταν τα κλαδέματα, τσαπίσματα και άσπρισμα των κορμών. Και στα κοτέτσια ήταν η περίοδος της αναπαραγωγής και η καθαρότητα ήταν το πρώτο μέλημα .Στα δε μελίσσια , όσα ήταν αδύναμα τροφοδοσία με μέλι , που είχαν φροντίσει οι Θερμιώτες να αποθηκεύσουν γι΄αυτό το σκοπό. 

 Διαβάζουμε στην εφημερίδα «ΤΑ ΘΕΡΜΙΑ» , στο τεύχος 3 του 1953 «Τα κλαδεύματα» Με πρωτοβουλία της Γεωργικής Υπηρεσίας Κυκλάδων και με την οικονομική συμβολή των Κοινοτήτων μας, άρχισαν οι εργασίες του Μεταβατικού Σχολείου κλαδευμάτων οπορωφόρων, εληών κλπ. Σκοπός του, η πρακτική εκπαίδευσις των νέων αγροτών στην τεχνική των κλαδευμάτων.

 Οι εργασίες σημειώνουν εξαιρετική επιτυχία και θα επεκταθούν στα μπολιάσματα εξημερώσεως αγρίων δέντρων. Επικεφαλής του συνεργείου είναι ο συμπολίτης κ. Δημ. Κ. Γκρίελας , που εξελίχτηκε σ΄ένα εξαίρετο τεχνίτη. ΚΥΘΝΙΑΚΕΣ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΡΤΗ Ο Μάρτης έβαλε τη γριά στο χαρανί. Αν κάμει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα , χαρά σ΄εκείνον το ζευγά , π΄όχει πολλά σπαρμένα. Το Μάρτη σα σε φεύγουν τα γεννήματα , να φεύγεις. 

Ο πόχει κόρη ακριβή, το Μάρτη ο ήλιος μη την ιδεί Ο Μάρτης εδιαλάλησε , μικρά, μεγάλα πάνω. Τον Μάρτην , ομπρός πηλό και πίσω χώματα Ο Μάρτης το πρωί το ψόφισε και το βράδυ το βρώμισε 

Όλο το Μάρτη φύλαε και τ΄Απριλιού τες δώδεκα , ακόμα και τες δεκαχτώ έχε το μάτι σ΄ανοιχτό , έσκασ ΄η πέρδικα ΄ς τ ΄αυγό. Βιβλιογραφία:1. Αντωνίου Γούναρη, ΚΥΘΝΟΣ, Αθήνα 1939 2. Γεωργίου Σπυριδάκη, Ελληνική Λαογραφία (Λαίκός Πολιτισμός των νεωτέρων Ελλήνων), Αθήνα 1973 3. Εφημερίδα «Τα Θερμιά» , τεύχος 3, 1953. 

Για τη σελίδα ΝΟΣΤΟΣ , Ειρήνη Κ. Βλαστάρη.

 Πηγή : 

Νόστος