«Υπάρχουν χρήματα για τους ψαράδες της Ελλάδας, αλλά κανείς δεν τα ζητάει»

Γράφει ο  Σταύρος Θεοδωράκης

 Η ευρωπαία επίτροπος Θαλασσίων Υποθέσεων και Αλιείας Μαρία Δαμανάκη ποζάρει μπροστά από μια γιγάντια μηχανότρατα τοποθετημένη από ακτιβιστές της Greenpeace έξω από το κτίριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου

Να σας πω ότι είμαι μπερδεμένος. Πας στην Κάλυμνο, σου λένε το ένα – μιλάς με Ιόνιο, σου λένε το άλλο. Στον Κορινθιακό έχουν μια τρίτη πρόταση και στον «Βορρά» τα βάζουν με τους Τούρκους. Γυρνάς στην Αίγινα και πίνουν νερό στο όνομα της Ευρωπαϊκής Ενωσης.  Είκοσι ημέρες που καταπιάνομαι με τα ψάρια, τα έχω ακούσει όλα. Και βεβαίως, άλλα θα σου πουν οι παράκτιοι αλιείς και άλλα στις μηχανότρατες. Τελικά το μπέρδεμα δεν είναι μέσα σου, είναι στις θάλασσες. Ο σύγχρονος κόσμος άργησε να καταλάβει ότι και η δράση στο μισό και πλέον της Γης (στο 70,8% για την ακρίβεια) θέλει κανόνες και όταν το αποφάσισε, εδώ και 10 - 15 χρόνια δεν ξέρει τι να πρωτοκάνει. Ναι, στόχος είναι να έχουμε και αύριο ψάρια, σε αυτό όλοι συμφωνούμε, ο καθένας όμως ρίχνει τις ευθύνες στον άλλο. Και στη μέση είναι η Μαρία Δαμανάκη. Και εδώ μπορεί να κερδίζει πρωτοσέλιδα όταν κάνει προβλέψεις για το ευρώ ή τους μισθούς, για τον υπόλοιπο κόσμο όμως είναι η Greek commissioner Maria. Μια γυναίκα που στυλώνει συχνά τα πόδια για να υπερασπιστεί τα ψάρια. Ισως γιατί γεννήθηκε στον Αγιο Νικόλαο όταν ήταν ψαροχώρι. Σε ένα σπίτι δίπλα στη θάλασσα. Οι σαρδέλες, ψητές με λαδορίγανη ή ντομάτα, ήταν τότε στο τραπέζι τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. Τα ψάρια ήταν η φθηνή υγιεινή τροφή. Τώρα;

Να αρχίσω από τα εύκολα. Τι ψάρια τρώμε στην Ελλάδα;

«Κυρίως ψάρια από την Αφρική, την Ασία και τη Νότια Αμερική».

Απλώς μας αρέσει να τα βαπτίζουμε ελληνικά.

«Είναι στο πλαίσιο της γενικότερης υποκρισίας».

Οι παράκτιοι ψαράδες μου λένε, «η Δαμανάκη είναι με τις μηχανότρατες», οι μηχανότρατες μου λένε, «η Δαμανάκη είναι με τους παράκτιους». Ο καθένας σε θεωρεί σύμμαχο κάποιου άλλου ψαρά. Και τα ιχθυοτροφεία λένε, «η Δαμανάκη δεν βοηθάει γιατί είναι με τους οικολόγους».

«Αυτό ίσως σημαίνει πως δεν έχω καταφέρει να πείσω κανέναν. Δεν είναι εύκολη περίοδος. Η Ελλάδα περνά δύσκολες ώρες, όλοι θέλουν λίγο παραπάνω εισόδημα και οι ψαράδες αισθάνονται ότι στη θάλασσα υπάρχουν ψάρια που τους ανήκουν».

Δεν τους ανήκουν;

«Ανήκουν στους ψαράδες ή ανήκουν στα παιδιά τους; Πρέπει να κρατήσουμε μια ισορροπία και εγώ προσπαθώ να είμαι δίκαιη».

Κάπου διάβασα μια πρόβλεψη που μοιάζει με εφιάλτη. Οτι σε είκοσι - τριάντα χρόνια δεν θα υπάρχουν «άγρια ψάρια» παρά μόνο «ψάρια ιχθυοτροφείου».

«Αν εφαρμοστεί η νέα αλιευτική πολιτική, σιγά σιγά τα ψάρια θα αυξηθούν ξανά. Το άγριο ψάρι όμως δεν αρκεί πια για να καλύψει τη ζήτηση, άρα η λύση της ιχθυοκαλλιέργειας είναι αναγκαστική».

Η νέα τάση είναι να φύγουν οι ιχθυοκαλλιέργειες από τους κόλπους και να πάνε στις ανοιχτές θάλασσες. Είναι δαπανηρή λύση, αλλά έτσι θα προστατεύσουμε τις ακτές και θα βγάλουμε ίσως και καλύτερα ψάρια. Συμφωνείτε;

«Βεβαίως. Χθες ήμουν στο Δουβλίνο. Η Ιρλανδία έχει ιχθυοκαλλιέργειες ακόμη και στον ανοιχτό ωκεανό, μες στα κύματα. Νομίζω ότι σιγά σιγά θα πάμε προς τα εκεί. Αν και θα πρέπει να ξέρουμε ότι το ψάρι από τη θάλασσα είναι αναντικατάστατο».

Δεν θα έπρεπε τα σουπερμάρκετ να λένε από πού είναι τα ψάρια που πουλάνε;

«Βεβαίως και θα έπρεπε. Στη Βρετανία, στη Γερμανία, στο Βέλγιο, στη Γαλλία, οι καταναλωτικές οργανώσεις έχουν υποχρεώσει τις μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ να έχουν ειδική σήμανση με τον τόπο του ψαρέματος, τις ημερομηνίες, αν είναι προϊόν κατάψυξης και από πότε. Αλλά αυτό δυστυχώς στην Ελλάδα δεν συμβαίνει».

Και γιατί δεν το επιβάλλετε εσείς;

«Δυστυχώς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δηλαδή οι κυβερνήσεις και το Κοινοβούλιο, δεν δέχτηκαν την πρότασή μου να υπάρχει υποχρεωτική σήμανση σε κάθε προϊόν ψαριού. Τα συμφέροντα είναι πολύ μεγάλα. Δεν είναι εύκολο».

Γύρω από το ψάρι λένε ότι έχει συγκεντρωθεί πολλή μαφία, μεγάλα κυκλώματα δηλαδή που πιέζουν κυβερνήσεις, πρόσωπα, την Ευρωπαϊκή Ενωση.

«Ετσι είναι. Κατ' αρχάς το 1/3 των ψαριών που τρώμε προέρχεται από παράνομη αλιεία. Καταλαβαίνετε τι σημαίνει αυτό; Τεράστια διαφυγόντα κέρδη για τα κράτη, αλόγιστη καταστροφή των ιχθυαποθεμάτων και μεγάλη ζημιά για τους νόμιμους ψαράδες».

Αυτά ισχύουν και για τη Μεσόγειο;

«Στη Μεσόγειο η κατάσταση είναι χειρότερη από ο, τι σε άλλες θάλασσες γιατί τα ψάρια είναι δύσκολο να ανανεωθούν και οι Μεσόγειοι ψαρεύουν πάρα πολύ και δεν εφαρμόζουν τους κανονισμούς. Ειδικά στη χώρα μας και λυπάμαι που το λέω, η κατάσταση είναι η χειρότερη από ο, τι στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου».

Με ποιους είστε λοιπόν στην Ελλάδα; Με τους μικρούς ή με τους μεγάλους;

«Η Ελλάδα έχει γύρω στους 12.000 ψαράδες, οι 10.000 είναι παράκτιοι. Αυτοί που έχουν μηχανότρατες, γριγρί, δεν είναι όλοι μαζί πάνω από 1.000. Δηλαδή, η τεράστια πλειονότητα των ψαράδων μας έχει καΐκια μικρότερα των 12 μέτρων. Την περασμένη δεκαετία τα χρήματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης πήγαν κυρίως στα μεγάλα σκάφη και έτσι καταστρέψαμε τις θάλασσές μας. Τώρα η νέα ευρωπαϊκή πολιτική κάνει μια μεγάλη στροφή που θα ωφελήσει τους μικρούς ψαράδες και στην Ελλάδα».

Πώς θα τους ωφελήσει; Να γίνουμε πρακτικοί;

«Να σας πω μια πρόταση προς τους ψαράδες της Καλύμνου και των άλλων νησιών. Αν το διάστημα της αναπαραγωγής των ψαριών όταν δεν ψαρεύουν, προσέχουν τη θάλασσα, την καθαρίζουν από το πλαστικό, μας δίνουν αλιευτικά δεδομένα, θα παίρνουν από εμάς ένα εισόδημα. Αυτή η πρωτοβουλία, Guardians of the Sea, εφαρμόζεται ήδη σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες. Δυστυχώς στην Ελλάδα με ευθύνη της κυβέρνησης δεν μπορούμε να δώσουμε χρήματα για τέτοιου είδους δράσεις. Μπορεί να αλλάξει όμως αυτό αν το θελήσει η κυβέρνηση».

Οι παράκτιοι αλιείς ζητούν να χρησιμοποιούν τα καΐκια τους για τουρισμό. Εσείς διαφωνείτε με τον αλιευτικό τουρισμό;

«Ισα ίσα, είναι μία από τις δράσεις που θα προωθήσω. Χρηματοδοτούμε ήδη σχετικά προγράμματα στην Ισπανία και στη Γαλλία. Δίνω δηλαδή χρήματα. Αζήτητα και αυτά στην Ελλάδα».

Εννοείς ότι οι υπουργοί στην Αθήνα θα μπορούσαν να πάρουν χρήματα για αλιευτικό τουρισμό και δεν τα παίρνουν;

«Λυπούμαι που το λέω, αλλά κάποιος στην ελληνική κυβέρνηση πρέπει να ασχοληθεί. Εχουμε παντού καθυστερήσεις. Τι άλλο να πω;»

Στην Κάλυμνο οι ψαράδες προτείνουν τον Μάιο να μην πέφτει ούτε αγκίστρι στη θάλασσα και στον Κορινθιακό ζητούν κάποια τμήματα της παράκτιας ζώνης να μην ψαρεύονται καθόλου, ποτέ. Να δημιουργηθούν δηλαδή άσυλα για τα ψάρια.

«Και οι δύο προτάσεις είναι εξαιρετικές. Ουσιαστικά ήδη έχουν συμπεριληφθεί στη νέα αλιευτική πολιτική, η οποία πιστεύω να εφαρμοστεί από την αρχή του χρόνου. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την ψήφισε με 500 τόσες ψήφους υπέρ έναντι 130, δηλαδή με συντριπτική πλειοψηφία».

Κάτι άλλο τολμηρό που μου είπαν. Να επεκταθεί η απαγόρευση του ψαρέματος του ξιφία και τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο, δηλαδή μέχρι να μεγαλώσουν οι μικροί ξιφίες. Γιατί τώρα ψαρεύουν μικρά και αναγκάζονται να τα πετάνε στη θάλασσα.

«Είναι πράγματι πολύ προχωρημένη πρόταση».

Μου είπαν ότι οι Ισπανοί δεν το θέλουν, για αυτό δεν το κάνετε.

«Θα σας πω τι ισχύει. Ο ξιφίας όπως και ο τόνος μεταναστεύουν και δεν υπάρχουν μόνο στη Μεσόγειο. Εχουμε λοιπόν τον περίφημο ICAT, όπου μετέχουν ευρωπαϊκές χώρες, αφρικανικές και όσες χώρες ψαρεύουν στα διεθνή νερά. Η Ευρώπη προσπάθησε να βάλει τους περιορισμούς που λέτε, αλλά δυστυχώς δεν εγκρίθηκαν. Θα επιμείνουμε. Αλλά αυτό δεν είναι άλλοθι για τους ψαράδες μας, να βγάζουν ξιφίες μικρότερους του επιτρεπτού. Αν πάτε στις ιχθυόσκαλες θα δείτε ψάρια που απαγορεύεται να πωλούνται. Οι πολίτες το θεωρούν μαγκιά να ψωνίζουν αυτά τα ψάρια και οι Αρχές κάνουν τα στραβά ματιά. Η μεγάλη πληγή που έχουμε στη Μεσόγειο, στην Ελλάδα και στην Ιταλία κυρίως, είναι ακριβώς αυτή. Τρώμε τα μωρά, τον γόνο».

Και υπερηφανευόμαστε κιόλας.

«Μωρά καλαμαράκια, γόνος γαρίδας. Αυτό πρέπει να τελειώνει γιατί αλλιώς δεν θα δούμε ποτέ ιχθυαποθέματα της προκοπής στη Μεσόγειο. Και πρέπει όλοι να βοηθήσουμε. Οι περίφημοι chef που είναι και στην τηλεόραση, οι ενημερωμένοι πολίτες, τα sites, οι bostanistas, θα μπορούσαν όλοι να αναλάβουν πρωτοβουλίες για να μην τρώμε γόνο».

Είσαστε και ενάντια στις μηχανότρατες καταλαβαίνω.

«Θέλω να ρυθμιστεί ο ρόλος τους. Αν ο κανονισμός λέει ότι η μηχανότρατα πρέπει να ψαρεύει 1,5 μίλι από την ακτή, πρέπει να το τηρεί. Το να ψαρεύουν πάνω από τις Ποσειδωνίες είναι τραγικό. Καταστρέφουν τον γόνο και τις φωλιές των ψαριών. Δεν μπορεί να συνεχίζονται αυτά. Και πρέπει να σταματήσουμε εντελώς τις απορρίψεις».

Να μην ψαρεύουμε δύο και να πετάμε το ένα στην θάλασσα.

«Ναι, το 30% των ψαριών που βγάζουμε - και σε ορισμένα ήδη της αλιείας και το 80% - απορρίπτονται ξανά στη θάλασσα. Εγώ δεν μπορώ να πω στον άνθρωπο που δεν έχει να φάει ότι ο ψαράς πετάει στη θάλασσα τη μισή ψαριά του. Είναι έγκλημα. Ηδη το έχουν αλλάξει οι ΗΠΑ, η Αυστραλία, η Νορβηγία. Τώρα, όσο και να αντιδρούν ορισμένοι θα το αλλάξει και η Ευρωπαϊκή Ενωση. Θα είναι μια επανάσταση αν το πετύχουμε. Και είμαι υπερήφανη που έπεισα τους υπουργούς για αυτό. Μέχρι το 2020, όλα όσα ψαρεύουμε θα τα εκφορτώνουμε. Και κάθε κράτος θα αποφασίσει αν θα τα δίνει για φιλανθρωπικούς σκοπούς ή αν θα τα κάνει ιχθυάλευρα για τα ιχθυοτροφεία».

>> «Ακόμα δεν έχουμε καταφέρει να τα βάλουμε σε μία σειρά»

Είναι εύκολο πια για τις Αρχές να ελέγξουν με τα δορυφορικά συστήματα ποιος ψαρεύει στις απαγορευμένες περιοχές ή κοντά στις ακτές.
«Ναι και συνεχώς βοηθούμε τις κυβερνήσεις για να αγοράσουν νέο εξοπλισμό και έχουμε κονδύλια για να χρηματοδοτήσουμε οτιδήποτε άλλο θέλουν. Δυστυχώς οι Ελληνες δεν μου έχουν ζητήσει τίποτε ακόμα και περιμένω».
Αζήτητα λεφτά δηλαδή;
«Αζήτητα λεφτά. Η Ελλάδα είναι πολύ πίσω».
Τώρα που επέστρεψε η αρμοδιότητα της Αλιείας στο υπουργείο Γεωργίας λέτε να είναι καλύτερα τα πράγματα;
«Τι να σας πω. Εχουμε κάποιες ενδείξεις ότι κάτι γίνεται. Θα δούμε. Αλλά εμένα δεν με νοιάζει ποιος θα έχει την αρμοδιότητα, θέλω να δουλέψουμε. Ειδικά για τα χρήματα, η κατάσταση είναι θλιβερή. Τι να σας πω; Οτι για τις ιχθυοκαλλιέργειες όπου η Ελλάδα είναι πρώτη στην Ευρώπη, η απορρόφηση τα τρία χρόνια που είμαι επίτροπος είναι μηδενική; Αυτό πώς να δικαιολογηθεί;»
Ναι, αλλά κάτι πρέπει να γίνει. Τι φταίνε οι ψαράδες ή οι νέοι επιχειρηματίες στα νησιά, αν στην Αθήνα κανείς δεν κάνει τίποτα;
«Τι άλλο να κάνω λοιπόν; Μιλάω και με τον Πρωθυπουργό. Αλλά ακόμα δεν έχουμε καταφέρει να τα βάλουμε σε μία σειρά. Ελπίζω κάτι να γίνει. Για τους νέους ψαράδες δηλαδή, που είναι πολύ καλοί».
Οι ψαράδες λένε ότι παρά τα προβλήματα, τη θάλασσα δεν την εγκαταλείπεις ποτέ. Μπαίνει στο αίμα σου. Ισχύει και για σένα αυτό;
«Κάποια στιγμή ήμουν στη Σαντορίνη. Μαζί με ψαράδες, εστιάτορες, ξενοδόχους. Ηταν μαζί μου και ο Πιερ, ο γιος του Ζακ Ιβ Κουστό. Μιλάει για τον καταδυτικό τουρισμό, μας δείχνει ένα βίντεο και τον ρωτώ: «Μέχρι ποια ηλικία μαθαίνει κανείς την κατάδυση;», Μου λέει, «μέχρι 99». Βρήκα λοιπόν τι θα κάνω μετά τη θητεία μου ως επιτρόπου».

Πηγή : πηγή:Νέα