Αμοργός Καρατόμηση αντί κλαδέματος

Θλίψη και ερωτήματα προκάλεσε το βίαιο κλάδεμα ενός δέντρου-τοπόσημου του παραδοσιακού οικισμού του Ξυλοκερατιδίου στην Αμοργό.

Το αλμυρίκι στόλιζε πάνω από 80 χρόνια ένα από τα γραφικότερα σημεία του νησιού, προσφέροντας εκτός από αισθητική ομορφιά και τη δροσερή σκιά της φυλλωσιάς του σε μικρούς και μεγάλους. Κλαδεύτηκε στις αρχές Δεκεμβρίου, προκαλώντας τις αντιδράσεις της τοπικής κοινότητας. Ντόπιοι και λάτρεις του νησιού εξέφρασαν έντονα τη δυσαρέσκειά τους απέναντι σε μία παρέμβαση του Δήμου που πολλοί έκριναν αυθαίρετη.

Το αειθαλές δέντρο βρίσκεται μπροστά από το μαγαζί «Moon Bar» στη συνέχεια του παραλιακού δρόμου, απέναντι από το φυσικό λιμάνι των Καταπόλων. Φυτεύτηκε κατά τη δεκαετία του ’30 στο πλαίσιο μιας πρωτοποριακής για την εποχή προσπάθειας που πραγματοποιήθηκε στα Κατάπολα, με την ίδρυση της Φιλοδασικής Ενώσεως Αμοργού. Σκοπός της ήταν η καλλιέργεια περιβαλλοντικής συνείδησης στους κατοίκους και η αύξηση της χλωρίδας του νησιού με δεντροφυτεύσεις. Όπως δηλώνει στις «Βιώσιμες Κυκλάδες» κάτοικος του νησιού: «Η αγάπη για τα δέντρα των παλιών Αμοργιανών συναντήθηκε με τα παιδιά μας στη σκιά αυτού του δέντρου. Τέτοιες πράξεις προσβάλουν όχι μόνο το μέλλον αλλά και το παρελθόν αυτού του τόπου».Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι ο Δήμος επενέργησε κατά την απουσία της ιδιοκτήτριας του μαγαζιού και χωρίς να είναι ενήμερη, ενώ από τους ανθρώπους που ήταν παρόντες κανείς δεν παρενέβη στο να αποτραπεί το επιθετικό κλάδεμα. Ήταν το μοναδικό δέντρο της περιοχής το οποίο κλαδεύτηκε – και μάλιστα σε μια εποχή ακατάλληλη για τέτοιες εργασίες.Σύμφωνα με το Δήμο, το δέντρο έπρεπε να κλαδευτεί καθώς παρεμπόδιζε τη διέλευση των απορριμματοφόρων επί της παραλιακής οδού. Ωστόσο, η ιδιοκτήτρια του μαγαζιού είχε ήδη από τον Αύγουστο αιτηθεί να κλαδευτούν τα εξωτερικά κλαδιά προς επίλυση του προβλήματος. Κατά τη συνεδρίαση της δημοτικής αρχής στην οποία τέθηκε το συγκεκριμένο ζήτημα, ακούστηκε το επιχείρημα ότι «το δέντρο ήταν κατεστραμμένο και γι’ αυτό και έπρεπε να κλαδευτεί». Ωστόσο, σύμφωνα με κατοίκους με τους οποίους συνομιλήσαμε, 

το δέντρο δεν υπήρχε λόγος να κοπεί, έχοντας μάλιστα αντέξει κακοκαιρία 

10-11 μποφόρ μόλις δύο μέρες πριν το κλάδεμα.

Το αλμυρίκι μπροστά από το μαγαζί «Moon Bar» στο Ξυλοκερατίδι της Αμοργού.
[Φωτογραφία : Ελευθερία Ψυχογιού/facebook]

Η Κατερίνα Κουκουζέλη, ιδιοκτήτρια του «Moon Bar», που πρωτοάνοιξε την επιχείρηση πριν από 34 χρόνια, λέει στις «Βιώσιμες Κυκλάδες»: «Με το που έφτασα πρώτη φορά στην Αμοργό, ξημέρωμα και είδα το λιμάνι έτσι από τη θάλασσα και μετά που πήγα κατευθείαν να δω και το μαγαζί, είπα εδώ είμαι. Εκτός από το όλο σημείο, το δέντρο ήταν σήμα κατατεθέν, δηλαδή επέλεξα το μαγαζί για το δέντρο. Το πρόσεχα πάντα. Δεν κλαδεύτηκε απλά το δέντρο για να περνάει το απορριμματοφόρο, κόπηκε. Και αν το πάρουμε και επαγγελματικά για μένα είναι μεγάλη ζημιά». Σημειώνεται ότι η επιχείρηση πληρώνει για τη χρήση του κοινόχρηστου χώρου τόσο στον Δήμο όσο και στο δημοτικό Λιμενικό Ταμείο πάνω από 1000 ευρώ ετησίως. Σύμφωνα με τους κατοίκους, την επιχείρηση του κλαδέματος ανέλαβε ο νέος πρόεδρος της δημοτικής κοινότητας Καταπόλων, Νίκολαος Λουδάρος, 

πριν ορκιστεί η νέα δημοτική αρχή – γεγονός, όπως λένε, που εγείρει ερωτήματα σχετικά με νομιμότητα της εν λόγω ενέργειας. Προσπαθήσαμε να μιλήσουμε μαζί του αλλά δεν κατέστη εφικτό.

Η νομοθεσία για το κλάδεμα δέντρων εντός σχεδίου ορίζει πως αρμόδια είναι η Διεύθυνση Πρασίνου του Δήμου στην οποία και υποβάλλεται το αίτημα. Στη συνέχεια, θα πρέπει να έχει εκδοθεί έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας (ΕΕΔΜΚ) και να βγει σχετική απόφαση από την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής ή το δημοτικό συμβούλιο, προσκομίζοντας τοπογραφικό ή οδοιπορικό σκαρίφημα. Για να κοπεί το δέντρο πρέπει να υπάρχει ομόφωνη απόφαση από το συμβούλιο. Σύμφωνα με μέλη του δημοτικού συμβουλίου, καμία από αυτές τις ενέργειες δεν είχε γίνει.

Η εικόνα από το αλμυρίκι μετά το επιθετικό κλάδεμα. [Φωτογραφία : Κατερίνα Κουκουζέλη]
Καρατόμηση αντί κλαδέματος

Βάσει των σχετικών τεχνικών προδιαγραφών του ΕΛΟΤ: «Ως κλάδεμα δέντρων ορίζεται η επιλεκτική απομάκρυνση τμήματος της βλάστησης αυτών με σκοπό τη βελτίωση της υγείας και σφριγηλότητας, τον έλεγχο της ανάπτυξης, την αύξηση της άνθησης και της καρποφορίας και τη βελτίωση της εμφάνισης». Σύμφωνα με το άρθρο 5.5: «Οι τομές κλαδέματος με διάμετρο πάνω από 10cm θα καλύπτονται με προστατευτικά υλικά (πάστες επούλωσης πληγών), ώστε να αποτρέπεται η εισαγωγή μικροοργανισμών στα φυτά και να επιταχύνεται η επούλωση της πληγής».

Η πρακτική που ακολουθήθηκε με το αλμυρίκι είναι η καρατόμηση (tree topping), με την οποία προκαλείται απώλεια της τάξεως 50-100% του πράσινου φυλλώματος του δέντρου. Αυτό οδηγεί σε διατάραξη της φυσιολογίας του και άναρχη αναβλάστηση. Αυτός ο τρόπος κλαδέματος είναι επιστημονικά λανθασμένος και συνήθως πραγματοποιείται λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων. Το δέντρο μετά από ένα τέτοιου είδους κλάδεμα μένει πιο αδύναμο και ευάλωτο σε Δεν είναι η πρώτη φορά που ένα τέτοιο ζήτημα προκύπτει στην κοινότητα των Καταπόλων. Πριν μερικά χρόνια είχε δοθεί άδεια από το δημοτικό συμβούλιο να κλαδευτούν πλατάνια στα σημεία όπου παρεμπόδιζαν καλώδια της ΔΕΗ. Ωστόσο, τα δέντρα τελικά κόπηκαν από τη βάση, με αποτέλεσμα, παρά την ανθεκτικότητα των πλατανιών, τελικά να ξεραθούν.

Η καρατόμηση (tree topping) είναι όρος που χρησιμοποιείται
για το κλάδεμα των δέντρων και προκαλεί τη διατάραξη της
φυσιολογίας του φυτού. [φωτογραφία : Κατερίνα Κουκουζέλη]

Το αλμυρίκι είναι από τα ελάχιστα δέντρα που ευδοκιμούν στις μορφολογικές και κλιματικές συνθήκες των παραθαλάσσιων περιοχών των Κυκλάδων. Το μόνο που χρειάζεται είναι ήλιο, αλμύρα και ορίζοντα ανοικτό. «Το αλμυρίκι δε θα πεθάνει, η Αμοργός όμως μπορεί με αυτές τις επιλογές. Το δέντρο είναι απλώς μια κουκίδα που δείχνει πως πάει να αναπτυχθεί το νησί», λέει με θλίψη η ιδιοκτήτρια. 

https://www.sustainablecyclades.gr/: