Στις 24 Μαΐου, στο Συμβούλιο της Επικρατείας ήταν να ξεκινήσει η εκδίκαση (αναβλήθηκε για άγνωστη μέχρι στιγμής δικάσιμο) της προσφυγής του δήμου Πάρου και της περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου εναντίον της έγκρισης της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων για τη δημιουργία αιολικών σταθμών 218,5 MW, σε νησιά των Κυκλάδων και συγκεκριμένα στην Άνδρο, την Πάρο, την Νάξο και την Τήνο. Οι επενδυτές των αιολικών πάρκων διατείνονται πως αυτά θα διασυνδέσουν τα νησιά με την ηπειρωτική χώρα ώστε να αποκτήσουν ενεργειακή αυτάρκεια, μειώνοντας παράλληλα τις ανάγκες λειτουργίας ρυπογόνων εργοστασίων παραγωγής ρεύματος. Είναι έτσι; Σύμφωνα με την Ελένη Καπετανάκη Μπριασούλη, καθηγήτρια του τμήματος Γεωγραφίας του πανεπιστημίου Αιγαίου, «τα αιολικά πάρκα δεν γίνονται για να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες των τόπων όπου τοποθετούνται. Είναι τόσο μεγάλες μονάδες, που στόχο έχουν την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, προκειμένου αυτή να εξαχθεί. Λειτουργούν, λοιπόν, όπως ένα πετροχημικό εργοστάσιο ή ένα εργοστάσιο λιπασμάτων. Αποτελούν βιομηχανικές μονάδες, επιπέδου βαριάς βιομηχανίας. Οι ΑΠΕ είναι ένα χρηματιστήριο τεράστιων επενδύσεων, στο οποίο συμμετέχουν μονάχα οι μεγάλοι παίκτες».
Ο σχεδιασμός του Ομίλου Κοπελούζου είναι η εγκατάσταση βιομηχανικών αιολικών πάρκων συνολικής ισχύος 218,5 MW στη Νάξο, την Πάρο, την Τήνο και την Άνδρο, με αυτόνομο έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης αυτών με το Ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ) στο Λαύριο. Πρόκειται για 95 ανεμογεννήτριες, ύψους 100 μέτρων, διατεταγμένες στις κορυφογραμμές, ορατές από όλους τους οικισμούς, τις παραλίες, τους αρχαιολογικούς χώρους, τα γειτονικά νησιά, τα παραπλέοντα πλοία, οι οποίες συνθέτουν ένα βαρύ βιομηχανικό σκηνικό. Ταυτόχρονα, το έργο προβλέπει διάνοιξη νέων δρόμων σε ορεινά σημεία μήκους 52 χλμ. και κατασκευή υποσταθμών και δικτύων μεταφοράς ενέργειας. Η τοπική κοινωνία και οι φορείς αυτοδιοίκησης αντιδρούν σ’ αυτό το σχεδιασμό. Σύμφωνα με την Επιτροπή της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων για τις ανεμογεννήτριες, «είμαστε αντίθετοι στην εγκατάσταση τεράστιων διαστάσεων βιομηχανικού τύπου ανεμογεννητριών, η τοποθέτηση και λειτουργία των οποίων θα βλάψει ανεπανόρθωτα το φυσικό περιβάλλον, την υγεία των κατοίκων και την οικονομία των νησιών μας». Στο ίδιο μήκος κύματος και η τοπική κοινωνία, η οποία κινητοποιείται για να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες με πολύμορφες δράσεις και συλλογή υπογραφών (έχουν ήδη κατατεθεί 7.500 υπογραφές από τους κατοίκους της Πάρου και συνολικά από όλα τα νησιά 13.000 υπογραφές).
«Για το καλό του νησιού»: ένα κακόγουστο παραμύθι
Όπως μας ενημερώνει ο Δημήτρης Παυλάκης, κάτοικος Τήνου, ο οποίος συμμετέχει σε προσφυγή κατοίκων των νησιών εναντίον των αιολικών πάρκων, «πρόκειται για ένα έργο-έκτρωμα. Το ψηλότερο βουνό στα νησιά μας είναι 300 μέτρα και οι ανεμογεννήτριες έχουν 100 μέτρα ύψος. Πρόκειται για ένα κακόγουστο παραμύθι πως γίνονται για το καλό του νησιού, αφού το μόνο που θα καταφέρουν είναι να αλλοιώσουν τη φυσιογνωμία του, καταστρέφοντας τον τουρισμό». Όμως, δεν είναι απλά και μόνο λόγοι αισθητικής, οι αιτίες που προκαλούν την αντίδραση κατοίκων και φορέων: «Η αντίδραση ξεκινάει από την ενόχληση που εκτιμούμε ότι θα προκαλέσουν τα αιολικά πάρκα· οπτική ενόχληση, ακουστική ενόχληση, διάνοιξη χωματόδρομων, αλλοίωση τοπίου, καταστροφή του περιβάλλοντος. Και γίνεται ακόμα πιο έντονη επειδή τα αιολικά είναι ασύμβατα με τα τουριστικά κυκλαδονήσια. Σε οριακές καταστάσεις, αυτό το φοβάται ο κόσμος που ζει από τον τουρισμό», καταλήγει.
Το έργο έχει αδειοδοτηθεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος από το 2014. Όμως η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) βρίθει νομικών πλημμελειών, σύμφωνα με νομικό που γνωρίζει το συγκεκριμένο έργο. «Δεν έχουν προσμετρηθεί οι αποστάσεις των πάρκων από τις παραλίες και τους οικισμούς, όπως προβλέπεται από το Ειδικό Χωροταξικό Σχεδιασμό και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ, το οποίο ειρήσθω εν παρόδω έχει βγει παράνομο από την ευρωπαϊκή επιτροπή γιατί αγνοεί τη νομοθεσία για τις περιοχές Natura. Δεν έχουν ληφθεί πρόνοιες για την προστασία των καταφυγίων άγριων πτηνών, όπως και για τις περιοχές Natura και Ζώνες ειδικής προστασίας πτηνών. Δεν έχουν ληφθεί υπόψη οι χωροταξικοί σχεδιασμοί κάθε νησιού και της περιφέρειας. Για παράδειγμα, στην Άνδρο οι ανεμογεννήτριες που θα τοποθετηθούν θα καλύπτουν το 4% της έκτασης του νησιού. Ακόμα δεν υπάρχει καμία μέριμνα για τη μελλοντική αποκατάσταση του χώρου, όταν ο χρόνος ζωής (25 χρόνια) του πάρκου λήξει. Αυτά είναι μερικά παραδείγματα των πλείστων νομικών πλημμελειών που έχουν εντοπιστεί». Γι’ αυτό το λόγο θα πρέπει να εκπονηθεί νέο Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ, όπως τονίζει ειδικός συνεργάτης της «Εποχής», και το υπουργείο Περιβάλλοντος να αναστείλει την ισχύ των εγκρίσεων και αδειών που δεν έχει ξεκινήσει η υλοποίησή τους.
Το έργο έχει αδειοδοτηθεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος από το 2014. Όμως η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) βρίθει νομικών πλημμελειών, σύμφωνα με νομικό που γνωρίζει το συγκεκριμένο έργο. «Δεν έχουν προσμετρηθεί οι αποστάσεις των πάρκων από τις παραλίες και τους οικισμούς, όπως προβλέπεται από το Ειδικό Χωροταξικό Σχεδιασμό και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ, το οποίο ειρήσθω εν παρόδω έχει βγει παράνομο από την ευρωπαϊκή επιτροπή γιατί αγνοεί τη νομοθεσία για τις περιοχές Natura. Δεν έχουν ληφθεί πρόνοιες για την προστασία των καταφυγίων άγριων πτηνών, όπως και για τις περιοχές Natura και Ζώνες ειδικής προστασίας πτηνών. Δεν έχουν ληφθεί υπόψη οι χωροταξικοί σχεδιασμοί κάθε νησιού και της περιφέρειας. Για παράδειγμα, στην Άνδρο οι ανεμογεννήτριες που θα τοποθετηθούν θα καλύπτουν το 4% της έκτασης του νησιού. Ακόμα δεν υπάρχει καμία μέριμνα για τη μελλοντική αποκατάσταση του χώρου, όταν ο χρόνος ζωής (25 χρόνια) του πάρκου λήξει. Αυτά είναι μερικά παραδείγματα των πλείστων νομικών πλημμελειών που έχουν εντοπιστεί». Γι’ αυτό το λόγο θα πρέπει να εκπονηθεί νέο Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ, όπως τονίζει ειδικός συνεργάτης της «Εποχής», και το υπουργείο Περιβάλλοντος να αναστείλει την ισχύ των εγκρίσεων και αδειών που δεν έχει ξεκινήσει η υλοποίησή τους.
Ασύμβατες με τις Κυκλάδες
Το ερώτημα που προκύπτει από το κίνημα ενάντια στις ανεμογεννήτριες είναι κατά πόσο η αιολική ενέργεια είναι αξιοποιήσιμη. Σύμφωνα με συνταξιούχο εργαζόμενο στο χώρο των ΑΠΕ «οικολογικά είναι από τις καλύτερες μορφές ενέργειας. Δεν επηρεάζει το χώμα, τον αέρα, ούτε εκπέμπει ρύπους. Όμως, η επιτυχία της εξαρτάται κατά πόσο υπηρετεί τα συμφέροντα του ντόπιου πληθυσμού». Είναι αδύνατο να συμβεί αυτό κατά τον Δημήτρη Παυλάκη: «Είμαστε μια φτωχή χώρα, που στηρίζεται στον τουρισμό. Τα αιολικά πάρκα τον πλήττουν, χωρίς να καταφέρνουν να εξοικονομούν ενέργεια, καθώς δεν είναι συμβατά με τους ανέμους των Κυκλάδων».
Όπως μας εξηγεί η Ελένη Καπετανάκη-Μπριασούλη «όταν φυσούν άνεμοι άνω των 5 μποφόρ, οι ανεμογεννήτριες πρέπει να κλείνουν διότι καίγονται. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι συμβατές με τις Κυκλάδες, τα νησιά των ανέμων». «Αυτό σημαίνει ακόμα πιο κοστοβόρο ρεύμα», προσθέτει ο Δ. Παυλάκης, «διότι ταυτόχρονα με τις ανεμογεννήτριες η ΔΕΗ λειτουργεί δικές της μονάδες, ώστε να μην υπάρξει διακοπή ρεύματος και επομένως πρόβλημα ηλεκτροδότησης των νησιών».
Όπως μας εξηγεί η Ελένη Καπετανάκη-Μπριασούλη «όταν φυσούν άνεμοι άνω των 5 μποφόρ, οι ανεμογεννήτριες πρέπει να κλείνουν διότι καίγονται. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι συμβατές με τις Κυκλάδες, τα νησιά των ανέμων». «Αυτό σημαίνει ακόμα πιο κοστοβόρο ρεύμα», προσθέτει ο Δ. Παυλάκης, «διότι ταυτόχρονα με τις ανεμογεννήτριες η ΔΕΗ λειτουργεί δικές της μονάδες, ώστε να μην υπάρξει διακοπή ρεύματος και επομένως πρόβλημα ηλεκτροδότησης των νησιών».
Με γνώμονα τις τοπικές ανάγκες
Ωστόσο, τα νησιά αντιμετωπίζουν πράγματι ενεργειακό πρόβλημα και αυτό αποτελεί ένα από τα επιχειρήματα των επενδυτών, ώστε να δημιουργήσουν τα αιολικά πάρκα, κάνοντας φυσικά διασύνδεση με την ηπειρωτική χώρα, για να παίρνουν κατευθείαν το παραγόμενο ρεύμα, αφήνοντας στην τοπική κοινωνία μόνο το 4% αυτού, όπως προβλέπει ο νόμος. «Εάν το ζήτημα είναι πώς θα καλύψουμε το ενεργειακό πρόβλημα στις Κυκλάδες πρέπει πρώτα να εκτιμήσουμε τις τοπικές ανάγκες», τονίζει η Ε. Καπετανάκη-Μπριασούλη και προσθέτει: «Ο ρόλος των Βιομηχανικών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΒΑΠΕ) δεν είναι τέτοιος. Εάν ήταν πολύ μικρές οι ανεμογεννήτριες, δηλαδή 20 έως 30 μέτρα, τότε θα μπορούσαν να καλύψουν τις ανάγκες του τόπου. Όμως, αυτό δεν θα συνέφερε τους επενδυτές. Στην Ελλάδα, οι ανανεώσιμες πηγές είναι συνώνυμες των φωτοβολταϊκών και των αιολικών πάρκων. Οι ΑΠΕ δεν αφορούν μόνο αυτές, αλλά τα γεωργικά απόβλητα, την υδροηλεκτρική ενέργεια, τα σκουπίδια κ.ά., τα οποία δεν αξιοποιούνται. Η καταστροφή του τόπου θα είναι τεράστια από τα αιολικά πάρκα και θα συμβεί σε δύο φάσεις. Η μια θα είναι η περίοδος της κατασκευής τους, με τη διάνοιξη 12 μέτρων δρόμων και την αναγκαστική κατασκευή μεγάλων λιμανιών, για να μεταφερθούν οι ογκώδεις αυτές εγκαταστάσεις. Η άλλη θα είναι κατά την περίοδο λειτουργίας τους, καθώς η συντήρησή τους θα συνεχίσει να καταστρέφει το περιβάλλον, ενώ όταν πάψουν αυτά να λειτουργούν θα αποτελέσουν ένα νεκροταφείο ανεμογεννητριών, καθώς κανείς δεν θα ενδιαφερθεί να αποκαταστήσει το χώρο».
Ρωτώντας τους ειδικούς αν θα μπορούσε η ΔΕΗ να φτιάξει μικρές μονάδες ανεμογεννητριών για να αποκαταστήσει τη ρυπογόνα παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη, μας απάντησαν πως «η βέλτιστη λύση είναι οι ανεμογεννήτριες να τοποθετούνται σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία και χωρίς να γίνεται διασύνδεση με την ηπειρωτική χώρα, για να εξυπηρετεί και άλλες περιοχές, διότι αυτή είναι πολύ ακριβή». Πρόσθεσαν, δε, πως στη Γερμανία έχουν αναπτυχθεί συνεταιρισμοί ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που παράγουν όση ενέργεια χρειάζονται οι τοπικοί πληθυσμοί.
Το μόνο αποτέλεσμα που θα έχουν τα αιολικά πάρκα είναι να γεμίσουν τις τσέπες των επενδυτών, εις βάρος φυσικά των κατοίκων των περιοχών, διότι σε καμία περίπτωση δεν θα υπάρξει ανάπτυξη της περιοχής από αυτή την επένδυση. Όπως τονίζει η Ε. Καπετανάκη-Μπριασούλη «ανάπτυξη σημαίνει παραγωγή, όχι ροή χρημάτων. Αντί να ωθήσουν, να οργανώσουν τις τοπικές κοινωνίες πάνω σε ένα παραγωγικό μοντέλο, εφαρμόζουν την αρπαγή της γης. Οι ΑΠΕ δεσμεύουν το θεμελιώδη πόρο της ανάπτυξης, τη γη. Χωρίς γη δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Τρεις, θυμίζω, είναι οι συντελεστές παραγωγής: γη, εργασία, κεφάλαιο. Με αυτή τη σειρά. Χωρίς γη δεν κάνεις τίποτα, χωρίς εργασία δεν μπορείς να κάνεις τίποτα στη γη και χωρίς κεφάλαιο δεν μπορείς να πληρώσεις την εργασία»
Ρωτώντας τους ειδικούς αν θα μπορούσε η ΔΕΗ να φτιάξει μικρές μονάδες ανεμογεννητριών για να αποκαταστήσει τη ρυπογόνα παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη, μας απάντησαν πως «η βέλτιστη λύση είναι οι ανεμογεννήτριες να τοποθετούνται σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία και χωρίς να γίνεται διασύνδεση με την ηπειρωτική χώρα, για να εξυπηρετεί και άλλες περιοχές, διότι αυτή είναι πολύ ακριβή». Πρόσθεσαν, δε, πως στη Γερμανία έχουν αναπτυχθεί συνεταιρισμοί ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που παράγουν όση ενέργεια χρειάζονται οι τοπικοί πληθυσμοί.
Το μόνο αποτέλεσμα που θα έχουν τα αιολικά πάρκα είναι να γεμίσουν τις τσέπες των επενδυτών, εις βάρος φυσικά των κατοίκων των περιοχών, διότι σε καμία περίπτωση δεν θα υπάρξει ανάπτυξη της περιοχής από αυτή την επένδυση. Όπως τονίζει η Ε. Καπετανάκη-Μπριασούλη «ανάπτυξη σημαίνει παραγωγή, όχι ροή χρημάτων. Αντί να ωθήσουν, να οργανώσουν τις τοπικές κοινωνίες πάνω σε ένα παραγωγικό μοντέλο, εφαρμόζουν την αρπαγή της γης. Οι ΑΠΕ δεσμεύουν το θεμελιώδη πόρο της ανάπτυξης, τη γη. Χωρίς γη δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Τρεις, θυμίζω, είναι οι συντελεστές παραγωγής: γη, εργασία, κεφάλαιο. Με αυτή τη σειρά. Χωρίς γη δεν κάνεις τίποτα, χωρίς εργασία δεν μπορείς να κάνεις τίποτα στη γη και χωρίς κεφάλαιο δεν μπορείς να πληρώσεις την εργασία»
Ιωάννα Δρόσου
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
Συμμερίζεται τις ανησυχίες και τις απόψεις τοπικής αυτοδιοίκησης, φορέων και κατοίκων
Απευθυνθήκαμε στο αρμόδιο υπουργείο, ώστε να μάθουμε πώς τοποθετείται απέναντι στις κινητοποιήσεις των κατοίκων των Κυκλάδων. Όπως μας απάντησαν «αυτή τη στιγμή το ΥΠΕΝ καλείται να επιλύσει ζητήματα που αφορούν αποφάσεις των προηγούμενων κυβερνήσεων, καθώς και ένα αποσπασματικό θεσμικό πλαίσιο, που αγνόησαν το ζήτημα της διαβούλευσης με τις τοπικές κοινωνίες και τον εθνικό ενεργειακό σχεδιασμό. Αντίθετα, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Σταθάκης, συναντήθηκε με εκπροσώπους φορέων και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης των τεσσάρων νησιών (Άνδρος, Τήνος, Πάρος, Νάξος) στις αρχές Απριλίου. Μετά την εποικοδομητική συνάντηση, ο υπουργός δήλωσε ότι συμμερίζεται τις ανησυχίες και τις απόψεις της τοπικής αυτοδιοίκησης, των φορέων και των κατοίκων των νησιών. Δεσμεύθηκε ότι οι αποφάσεις που θα ληφθούν θα στηρίζονται αυστηρά στη νομιμότητα, ενόψει και της εξέτασης των προσφυγών που έχουν καταθέσει κάτοικοι και φορείς των νησιών αυτών στο Συμβούλιο της Επικρατείας».
Επιπλέον, όσον αφορά την αναθεώρηση του Ειδικού Χωροταξικού για τις ΑΠΕ, εκπρόσωπος του υπουργείου δήλωσε πως «Το ΥΠΕΝ έχει δεσμευθεί για την αναθεώρηση του Ειδικού Χωροταξικού για τις ΑΠΕ, προς την κατεύθυνση επαναπροσέγγισης των ειδικών κριτηρίων χωροθέτησης αιολικών μονάδων, ιδιαίτερα για ευαίσθητες κατηγορίες χώρου, όπως ο νησιωτικός. Το Πλαίσιο αυτό θα τεθεί σε διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες. Επιπρόσθετα, το ΥΠΕΝ είναι σε επικοινωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ώστε να προχωρήσει και ο εκσυγχρονισμός του πλαισίου της περιβαλλοντικής αδειοδότησης σε ό,τι αφορά τις ΑΠΕ. Προς τούτο, το ΥΠΕΝ σκοπεύει να αξιοποιήσει την εμπειρία ευρωπαϊκών χωρών όσον αφορά στη μεθοδολογία για την εκτίμηση των σωρευτικών επιπτώσεων από την ανάπτυξη των ΑΠΕ».
Επιπλέον, όσον αφορά την αναθεώρηση του Ειδικού Χωροταξικού για τις ΑΠΕ, εκπρόσωπος του υπουργείου δήλωσε πως «Το ΥΠΕΝ έχει δεσμευθεί για την αναθεώρηση του Ειδικού Χωροταξικού για τις ΑΠΕ, προς την κατεύθυνση επαναπροσέγγισης των ειδικών κριτηρίων χωροθέτησης αιολικών μονάδων, ιδιαίτερα για ευαίσθητες κατηγορίες χώρου, όπως ο νησιωτικός. Το Πλαίσιο αυτό θα τεθεί σε διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες. Επιπρόσθετα, το ΥΠΕΝ είναι σε επικοινωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ώστε να προχωρήσει και ο εκσυγχρονισμός του πλαισίου της περιβαλλοντικής αδειοδότησης σε ό,τι αφορά τις ΑΠΕ. Προς τούτο, το ΥΠΕΝ σκοπεύει να αξιοποιήσει την εμπειρία ευρωπαϊκών χωρών όσον αφορά στη μεθοδολογία για την εκτίμηση των σωρευτικών επιπτώσεων από την ανάπτυξη των ΑΠΕ».
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΣΙΦΝΟΥ
Στόχος η απόλυτη ενεργειακή αυτονομία
Στόχος η απόλυτη ενεργειακή αυτονομία
Με αφορμή τις απόλυτα δικαιολογημένες αντιδράσεις κατοίκων νησιών των Κυκλάδων για τις επαπειλούμενες φαραωνικές εγκαταστάσεις αιολικών πάρκων, αξίζει να καταγραφεί το σκεπτικό και το παράδειγμα της Σίφνου ως ένας υγιής, συμφέρον και φιλικός με το περιβάλλον τρόπος να εκμεταλλευτούμε τις ΑΠΕ —αντί να τις ρίχνουμε «στο πυρ το εξώτερον»— προς όφελος της τοπικής κοινωνίας.
Το ότι η Ενέργεια ιδιωτικοποιείται σε μεγάλο βαθμό, δεν είναι κάτι καινούργιο. Το ξέρουμε εδώ και χρόνια από τις προσπάθειες των κυβερνήσεων ΝΔ-ΠΑΣΟΚ να «σπάσουν» τη ΔΕΗ σε κομμάτια, από τις επιταγές της ΕΕ περί μονοπωλίων, από τις ιδιωτικές εταιρίες που έχουν εμφανιστεί στην αγορά. Το ότι οι ΥΚΩ που προστάτευαν τα μη διασυνδεδεμένα μέρη, όπως τα νησιά, από υψηλές τιμές ρεύματος, έχουν κριθεί παράνομες και αναμένεται να καταργηθούν, είναι επίσης γνωστό. Το ότι τα νησιά, προνομιακοί χώροι για την ανάπτυξη ΑΠΕ θα θεωρηθούν από πολλούς επιχειρηματίες ωραιότατα «φιλέτα», επίσης το ξέραμε από τότε που οι προηγούμενες κυβερνήσεις αδειοδότησαν καταστροφικά για τα νησιά εγχειρήματα, αυτά που τώρα προκαλούν τόσες αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες.
Το ότι η Ενέργεια ιδιωτικοποιείται σε μεγάλο βαθμό, δεν είναι κάτι καινούργιο. Το ξέρουμε εδώ και χρόνια από τις προσπάθειες των κυβερνήσεων ΝΔ-ΠΑΣΟΚ να «σπάσουν» τη ΔΕΗ σε κομμάτια, από τις επιταγές της ΕΕ περί μονοπωλίων, από τις ιδιωτικές εταιρίες που έχουν εμφανιστεί στην αγορά. Το ότι οι ΥΚΩ που προστάτευαν τα μη διασυνδεδεμένα μέρη, όπως τα νησιά, από υψηλές τιμές ρεύματος, έχουν κριθεί παράνομες και αναμένεται να καταργηθούν, είναι επίσης γνωστό. Το ότι τα νησιά, προνομιακοί χώροι για την ανάπτυξη ΑΠΕ θα θεωρηθούν από πολλούς επιχειρηματίες ωραιότατα «φιλέτα», επίσης το ξέραμε από τότε που οι προηγούμενες κυβερνήσεις αδειοδότησαν καταστροφικά για τα νησιά εγχειρήματα, αυτά που τώρα προκαλούν τόσες αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες.
Καινοτόμα και καθαρή παραγωγή ενέργειας
Με αυτά τα αρνητικά δεδομένα, αλλά και με πολλά θετικά παραδείγματα στην Ευρώπη (Δανία, Γερμανία, Βέλγιο κλπ) από πολίτες που αυτοοργανώθηκαν και συνεταιρίστηκαν για να παράγουν και να μοιράζονται την ενέργεια που καταναλώνουν, στη Σίφνο γεννήθηκε πριν λίγα χρόνια η ιδέα του Ενεργειακού Συνεταιρισμού Σίφνου.
Τίποτα δεν ήταν εύκολο —ούτε είναι— τίποτα δεν ήταν δεδομένο —ούτε είναι— τίποτα σχεδόν δεν γνωρίζαμε —τώρα ξέρουμε πολύ περισσότερα— όταν 54 άνθρωποι αποφασίσαμε να «κυνηγήσουμε το όνειρο» της 100% ενεργειακής αυτονομίας του νησιού. Αντίθετα, το περιβάλλον ήταν μάλλον δυσμενές και τα νερά «αχαρτογράφητα», για να χρησιμοποιήσουμε και τις εκφράσεις της εποχής!
Από τότε έχουν περάσει 3-4 χρόνια, άπειρες ώρες διαβούλευσης, συζητήσεων, συνεδριάσεων, σεμιναρίων, διεθνών συναντήσεων και μελέτης, επαφών με οργανισμούς, δημόσιες υπηρεσίες, φορείς και υπουργεία, πολλά ταξίδια εκεί που έχουν κάνει το όνειρο πραγματικότητα, όλα διαθέσιμα σε όποιον θέλει να μάθει τις … «ανατριχιαστικές λεπτομέρειες».
Σήμερα είμαστε λίγο παρακάτω. Πρώτα πρώτα έχουμε σχέδιο. Στο οποίο καταλήξαμε μετά από αναζητήσεις δύο χρόνων, δημόσια ανακοίνωση και δημοκρατικές διαδικασίες. Θέλαμε μια λύση που δεν θα επιβαρύνει αισθητικά και περιβαλλοντικά το υπέροχο νησί μας, θα μπορούμε να μετατρέψουμε σε πόλο έλξης για τους επισκέπτες, μια λύση που θα μπορεί να μας καλύψει 100% και τέλος μια λύση χωρίς μπαταρίες. Αυτό το τελευταίο είναι πολύ βασικό με δεδομένο ότι η χρήση μπαταριών είναι σήμερα ο δημοφιλέστερος τρόπος αποθήκευσης ενέργειας. Από την άλλη, όμως, οι μπαταρίες κοστίζουν, έχουν ημερομηνία λήξης, άρα πρέπει να τις ξαναπληρώσεις, και δεν έχεις και που να τις πετάξεις!
Η δική μας λύση έχει τον τίτλο «υβριδικό πάρκο με χρήση αντλησιοταμίευσης» και πιο απλά πρόκειται για 3-5 ανεμογεννήτριες οι οποίες όταν παράγουν περισσότερη ενέργεια από όση καταναλώνεται θα χρησιμοποιούν την περίσσια για να ανεβάσουν θαλασσινό νερό σε μία τεχνητή λίμνη σε ύψωμα και όταν παράγουν λιγότερη ενέργεια από όση απαιτείται θα ελευθερώνεται νερό να πέσει πάλι στη θάλασσα, περνώντας μέσα από ένα υδροηλεκτρικό σύστημα που θα παράγει την ενέργεια που χρειάζεται.
Ακούγεται, ίσως, περίπλοκο, αλλά δεν ανακαλύψαμε εμείς την πυρίτιδα. Το σύστημα χρησιμοποιείται και δουλεύει αποτελεσματικά σε περισσότερα από 100 μέρη σε όλο τον κόσμο. Η καινοτομία του δικού μας σχεδίου είναι το θαλασσινό νερό. Που έχει για την ώρα δοκιμαστεί —και δουλεύει για σχεδόν 20 χρόνια— σε ένα μόνο νησί, την Οκινάουα στην Ιαπωνία. Το γεγονός αυτό, κάνει πολλούς ακόμη να αντιμετωπίζουν επιφυλακτικά το σχέδιό μας. Λογικό. Από την άλλη, όμως, πάντα λίγοι είναι αυτοί που κάνουν την αρχή…
Τίποτα δεν ήταν εύκολο —ούτε είναι— τίποτα δεν ήταν δεδομένο —ούτε είναι— τίποτα σχεδόν δεν γνωρίζαμε —τώρα ξέρουμε πολύ περισσότερα— όταν 54 άνθρωποι αποφασίσαμε να «κυνηγήσουμε το όνειρο» της 100% ενεργειακής αυτονομίας του νησιού. Αντίθετα, το περιβάλλον ήταν μάλλον δυσμενές και τα νερά «αχαρτογράφητα», για να χρησιμοποιήσουμε και τις εκφράσεις της εποχής!
Από τότε έχουν περάσει 3-4 χρόνια, άπειρες ώρες διαβούλευσης, συζητήσεων, συνεδριάσεων, σεμιναρίων, διεθνών συναντήσεων και μελέτης, επαφών με οργανισμούς, δημόσιες υπηρεσίες, φορείς και υπουργεία, πολλά ταξίδια εκεί που έχουν κάνει το όνειρο πραγματικότητα, όλα διαθέσιμα σε όποιον θέλει να μάθει τις … «ανατριχιαστικές λεπτομέρειες».
Σήμερα είμαστε λίγο παρακάτω. Πρώτα πρώτα έχουμε σχέδιο. Στο οποίο καταλήξαμε μετά από αναζητήσεις δύο χρόνων, δημόσια ανακοίνωση και δημοκρατικές διαδικασίες. Θέλαμε μια λύση που δεν θα επιβαρύνει αισθητικά και περιβαλλοντικά το υπέροχο νησί μας, θα μπορούμε να μετατρέψουμε σε πόλο έλξης για τους επισκέπτες, μια λύση που θα μπορεί να μας καλύψει 100% και τέλος μια λύση χωρίς μπαταρίες. Αυτό το τελευταίο είναι πολύ βασικό με δεδομένο ότι η χρήση μπαταριών είναι σήμερα ο δημοφιλέστερος τρόπος αποθήκευσης ενέργειας. Από την άλλη, όμως, οι μπαταρίες κοστίζουν, έχουν ημερομηνία λήξης, άρα πρέπει να τις ξαναπληρώσεις, και δεν έχεις και που να τις πετάξεις!
Η δική μας λύση έχει τον τίτλο «υβριδικό πάρκο με χρήση αντλησιοταμίευσης» και πιο απλά πρόκειται για 3-5 ανεμογεννήτριες οι οποίες όταν παράγουν περισσότερη ενέργεια από όση καταναλώνεται θα χρησιμοποιούν την περίσσια για να ανεβάσουν θαλασσινό νερό σε μία τεχνητή λίμνη σε ύψωμα και όταν παράγουν λιγότερη ενέργεια από όση απαιτείται θα ελευθερώνεται νερό να πέσει πάλι στη θάλασσα, περνώντας μέσα από ένα υδροηλεκτρικό σύστημα που θα παράγει την ενέργεια που χρειάζεται.
Ακούγεται, ίσως, περίπλοκο, αλλά δεν ανακαλύψαμε εμείς την πυρίτιδα. Το σύστημα χρησιμοποιείται και δουλεύει αποτελεσματικά σε περισσότερα από 100 μέρη σε όλο τον κόσμο. Η καινοτομία του δικού μας σχεδίου είναι το θαλασσινό νερό. Που έχει για την ώρα δοκιμαστεί —και δουλεύει για σχεδόν 20 χρόνια— σε ένα μόνο νησί, την Οκινάουα στην Ιαπωνία. Το γεγονός αυτό, κάνει πολλούς ακόμη να αντιμετωπίζουν επιφυλακτικά το σχέδιό μας. Λογικό. Από την άλλη, όμως, πάντα λίγοι είναι αυτοί που κάνουν την αρχή…
Αγώνας για χρηματοδότηση
Η Συνεταιριστική Εταιρία Σίφνου έχει δουλέψει πολύ προσεκτικά πάνω σε μία μελέτη που έχει καταθέσει στη ΡΑΕ και περιμένει την πρώτη από μία σειρά άδειες που απαιτούνται. Βέβαια ακόμα όλα δύσκολα είναι. Ο μεγάλος μας αγώνας τώρα είναι να πετύχουμε την ένταξή μας σε κάποιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα για να μειώσουμε το ποσό του αναπόφευκτου δανεισμού από τράπεζες. Μας ενισχύει, όμως, το γεγονός ότι συνεταιρισμοί πολιτών από την Ευρώπη που έχουν εμπειρία πετυχημένη στον τομέα, πιστεύουν στο σχέδιό μας και έχουν ήδη αποφασίσει να μας στηρίξουν και οικονομικά.
Είμαστε σίγουροι ότι τελικά θα τα καταφέρουμε. Γιατί έχουμε στήριξη από άλλους πολίτες της Ευρώπης (η Συνεταιριστική Εταιρία Σίφνου είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Συνεταιρισμών ΑΠΕ, Rescoop, από την ίδρυσή της). Γιατί σε τρία χρόνια τριπλασιαστήκαμε. Γιατί το σχέδιό μας έγινε ευρωπαϊκό σποτάκι ως παράδειγμα προς μίμηση. Γιατί ήδη βοηθάμε παρόμοιες προσπάθειες σε δύο άλλα μικρά νησιά. Γιατί το νομοθετικό πλαίσιο για τους συνεταιρισμούς έχει λάβει υπόψη του και τη δική μας εμπειρία και έχουμε βάλει κι εμείς το λιθαράκι μας στη διαμόρφωσή του.
Ο πιο βασικός λόγος, όμως, είναι ότι αυτή η λύση είναι υλοποιήσιμη, κινητοποιεί την τοπική κοινωνία, παράγει πλούτο και θέσεις εργασίας για το νησί και τους κατοίκους, βοηθάει την τσέπη όλων —και του κράτους— είναι φιλική με το περιβάλλον, σύμφωνη με τις ευρωπαϊκές διατάξεις και δεδομένα, ενώ αποτελεί και μια πρώτης τάξεως απάντηση στις ορέξεις των μεγαλοεπενδυτών ΑΠΕ που ονειρεύονται να κάνουν τα νησιά μας εργοτάξιά τους.
Είμαστε σίγουροι ότι τελικά θα τα καταφέρουμε. Γιατί έχουμε στήριξη από άλλους πολίτες της Ευρώπης (η Συνεταιριστική Εταιρία Σίφνου είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Συνεταιρισμών ΑΠΕ, Rescoop, από την ίδρυσή της). Γιατί σε τρία χρόνια τριπλασιαστήκαμε. Γιατί το σχέδιό μας έγινε ευρωπαϊκό σποτάκι ως παράδειγμα προς μίμηση. Γιατί ήδη βοηθάμε παρόμοιες προσπάθειες σε δύο άλλα μικρά νησιά. Γιατί το νομοθετικό πλαίσιο για τους συνεταιρισμούς έχει λάβει υπόψη του και τη δική μας εμπειρία και έχουμε βάλει κι εμείς το λιθαράκι μας στη διαμόρφωσή του.
Ο πιο βασικός λόγος, όμως, είναι ότι αυτή η λύση είναι υλοποιήσιμη, κινητοποιεί την τοπική κοινωνία, παράγει πλούτο και θέσεις εργασίας για το νησί και τους κατοίκους, βοηθάει την τσέπη όλων —και του κράτους— είναι φιλική με το περιβάλλον, σύμφωνη με τις ευρωπαϊκές διατάξεις και δεδομένα, ενώ αποτελεί και μια πρώτης τάξεως απάντηση στις ορέξεις των μεγαλοεπενδυτών ΑΠΕ που ονειρεύονται να κάνουν τα νησιά μας εργοτάξιά τους.
Ρόνια Αναστασιάδου
Μέλος της Συνεταιριστικής Εταιρίας Σίφνου
Πηγή : http://epohi.gr/
Μέλος της Συνεταιριστικής Εταιρίας Σίφνου
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου