Τρία σενάρια για Ελλάδα συζητούνται στην Ευρώπη

Νέα αναδιάρθρωση του χρέους, επιμήκυνση και έξοδος της χώρας από την Ευρωζώνη

 Του ανταποκριτή μας στις Βρυξέλλες

 Nικου Xρυσολωρα

 Με δεδομένο τον εκτροχιασμό του ελληνικού προγράμματος προσαρμογής, τρία είναι τα βασικά σενάρια που συζητούνται αυτήν τη στιγμή σε Βρυξέλλες, Φρανκφούρτη και Βερολίνο, για την επόμενη μέρα: -Tο πρώτο είναι μια νέα αναδιάρθρωση χρέους, με τη συμμετοχή της ΕΚΤ ή/και την αναπροσαρμογή των όρων για τα ομόλογα που κατέχει ο ευρωπαϊκός δημόσιος τομέας. 

 -Το δεύτερο σενάριο είναι η επιμήκυνση του προγράμματος προσαρμογής, όπως επισήμως διεκδικεί η Αθήνα. -Το τρίτο σενάριο που αναζωπυρώθηκε τις τελευταίες ημέρες από τους κύκλους των «σκληρών» στο Βερολίνο είναι το «κόψιμο» της Ελλάδας στην εν εξελίξει αξιολόγηση της τρόικας και ο εξαναγκασμός της χώρας μας σε αποχώρηση από το ευρώ, μέσω της διακοπής των πιστώσεων από τον μηχανισμό στήριξης.

 Στις επίμονες ερωτήσεις των δημοσιογράφων, καθ’ όλη τη διάρκεια της περασμένης εβδομάδας, ο εκπρόσωπος Τύπου της Κομισιόν, Αντουάν Κολομπανί, εμφανίστηκε καθησυχαστικός αναφορικά με τα ελληνικά ομόλογα που κατέχει η ΕΚΤ και λήγουν στις 20 Αυγούστου, διαβεβαιώνοντας ότι θα βρεθεί κάποια «τεχνική» λύση και παραπέμποντας στις σχετικές δηλώσεις του επικεφαλής του Eurogroup, Ζαν–Κλοντ Γιουνκέρ, στις 9 Ιουλίου. Με άλλα λόγια, η Ελλάδα δεν θα οδηγηθεί σε χρεοκοπία τον επόμενο μήνα, εκτός απροόπτου τουλάχιστον.

 Περίοδος χάριτος

 Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η επικρατέστερη λύση αυτήν τη στιγμή είναι να γίνει χρήση της περιόδου χάριτος του ενός μήνα, ώστε να πληρωθεί η ΕΚΤ στα τέλη Σεπτεμβρίου, όταν, εφόσον όλα εξελιχθούν καλά, θα έχει γίνει και η εκταμίευση της επόμενης δόσης. Ωστόσο, δεν λείπουν και οι πιέσεις για να πληρωθούν τα ομόλογα της ΕΚΤ μέσω νέας εκδόσεως έντοκων γραμματίων, πρακτική που, εκτός του ότι δεν είναι βέβαιο ότι επαρκεί, αποστραγγίζει και από ρευστότητα την ελληνική οικονομία. 

 Σε κάθε περίπτωση, το μεσοπρόθεσμο πρόβλημα παραμένει, καθώς η βαθύτερη των προβλέψεων ύφεση, οι ενδεχόμενες επιπλέον ανάγκες των τραπεζών και οι καθυστερήσεις στην εφαρμογή του Μνημονίου και στις ιδιωτικοποιήσεις καθιστούν πρακτικώς ανέφικτη την τήρηση των όρων και του χρονοδιαγράμματος που συμφωνήθηκε τον περασμένο Μάρτιο. Ως εκ τούτου, η Ελλάδα θα βρεθεί σύντομα αντιμέτωπη με χρηματοδοτικό κενό, το οποίο θα πρέπει από κάπου να καλυφθεί.

 Η λήψη νέων εισπρακτικών μέτρων ή νέες περικοπές δαπανών πέραν των 11,6 δισ. ευρώ θεωρούνται πολιτικά ανέφικτες και οικονομικά αντιπαραγωγικές. Από την άλλη πλευρά, η κάλυψη του κενού μέσω νέων κεφαλαίων από την Ευρωζώνη (το ΔΝΤ πιθανότατα δεν θα συμμετάσχει, όπως άλλωστε έχει αρχίσει να διαρρέει ανεπισήμως) είναι εξίσου δύσκολο να γίνουν πολιτικά αποδεκτές από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. 

 Επιπλέον, τυχόν παράταση του προγράμματος θα επηρέαζε καταλυτικά τις προβλέψεις βιωσιμότητας του ελληνικού δημόσιου χρέους, οι οποίες ήδη θεωρούνται εξαιρετικά αισιόδοξες. Το συγκεκριμένο πρόβλημα θα μπορούσε να λυθεί μέσω της διαγραφής των κεφαλαίων του EFSF που έχουν χρησιμοποιηθεί ή θα χρησιμοποιηθούν για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών, από το δημόσιο χρέος της χώρας μας.

 Πρόκειται ωστόσο για ευρωπαϊκό κανονισμό, ο οποίος θα βρίσκεται σε ισχύ στην καλύτερη περίπτωση από τα μέσα του 2013 και, σύμφωνα με τις αποφάσεις της πρόσφατης συνόδου κορυφής, αφορά μόνο «προγράμματα που εξελίσσονται καλά». Κάτι τέτοιο φυσικά δεν μπορεί να υποστηριχθεί για το ελληνικό πρόγραμμα. Εξ ου και ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Χοακίν Αλμούνια, δήλωσε αυτήν την εβδομάδα ότι η Ευρώπη θα πρέπει να είναι έτοιμη να βοηθήσει με επιπλέον χρήματα την Ελλάδα, μόνον εφόσον η χώρα μας τηρήσει τις δεσμεύσεις της.

 Το ίδιο αναμένεται να ζητήσει εμμέσως και ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, στην επόμενη συνεδρίαση του Eurogroup, τον Σεπτέμβριο, με «όπλο» τα διαπιστευτήρια των μέτρων που παρουσιάστηκαν στην τρόικα. Ο κ. Στουρνάρας άλλωστε είχε προϊδεάσει τους ομολόγους του για επικείμενο ελληνικό αίτημα παράτασης, κατά τη συνεδρίαση του Eurogroup, στις 9 Ιουλίου. Σε εκείνη τη συνεδρίαση, ωστόσο, δεν είχε κάνει ευθεία αναφορά στο θέμα, κρίνοντας ότι κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά πρόωρο, σε αυτήν τη φάση. Κοινή είναι η εκτίμηση πως, αν η Ελλάδα δεν επιδείξει εμπράκτως την αποφασιστικότητά της στη λήψη μέτρων, αυτό το αίτημα δεν θα έχει καμία τύχη. Οπότε, απλώς θα «καεί». 

 Αναδιάρθρωση με συμμετοχή της ΕΚΤ 

 Το δεύτερο σενάριο για να καλυφθούν οι επιπλέον ανάγκες της Ελλάδας θα ήταν η συμμετοχή του δημόσιου τομέα σε ένα νέο κύκλο αναδιάρθρωσης του χρέους. Στην έκθεσή του για την Ευρωζώνη, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) είχε προτείνει άλλωστε να αποδεχθεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) απώλειες στα ομόλογα του ελληνικού Δημοσίου που κατέχει. Ανάλογη άποψη για το δέον γενέσθαι έχουν και αναλυτές μεγάλων επενδυτικών οίκων, όπως η Goldman Sachs. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Νόρμπερτ Μπάρτλε, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κυβερνώντος Χριστιανοδημοκρατικού κόμματος στη Γερμανία για θέματα προϋπολογισμού. 

 Ο κ. Μπάρτλε εκτίμησε ότι προκειμένου να παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ, ενδεχομένως να καταστεί αναγκαία μία νέα αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. «Δημόσιος τομέας και ιδιώτες θα πρέπει και πάλι να βοηθήσουν την Ελλάδα, υπό αυστηρούς όρους όμως... Η αναδιάρθρωση θα ήταν μία λύση», τόνισε σε συνέντευξή του στο πρακτορείο Bloomberg, την Τρίτη.

 Οπως γίνεται αντιληπτό, πρόκειται για μία λύση που απαιτεί πολιτική υπέρβαση από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, αφού η Ελλάδα ήδη δανείζεται με όρους πολύ καλύτερους από τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη και η απομείωση της αξίας των ομολόγων της ΕΚΤ θα δημιουργούσε «κακό προηγούμενο». Για να γίνει επομένως αποδεκτή, το λιγότερο που θα χρειαστεί θα είναι η Αθήνα να δείξει δείγματα αποφασιστικότητας στην εφαρμογή των συμπεφωνημένων.

 «Αποτύχατε, κοπήκατε, φεύγετε...»

 Η τρίτη και «τελική» λύση που προτείνεται για το ελληνικό πρόβλημα είναι η κατά γράμμα τήρηση όσων συμφωνήθηκαν τον περασμένο Μάρτιο. Σε αυτήν την περίπτωση, η αξιολόγηση της τρόικας θα καταγράψει αποτυχία στην υλοποίηση των υποχρεώσεων της Ελλάδας και οι δόσεις από τον μηχανισμό στήριξης θα διακοπούν. Αμέσως μετά, η χώρα μας θα οδηγηθεί σε χρεοκοπία και σύντομα σε έξοδο από το ευρώ, λόγω έλλειψης ρευστότητας, εξέλιξη στην οποία αναλυτές της Citibank έδωσαν πιθανότητες υλοποίησης έως και 90%, σε έκθεσή τους πριν από λίγες ημέρες.

 Επικαλούμενη ανώνυμο υψηλόβαθμο Ευρωπαίο αξιωματούχο, η εφημερίδα Wall Street Journal ανέφερε σε ρεπορτάζ της αυτήν την εβδομάδα ότι το συγκεκριμένο σενάριο συζητείται όλο και πιο έντονα μεταξύ των κυβερνήσεων της Ε.Ε. Εναλλακτικά, θα μπορούσε να προκριθεί και η επιλογή της σταδιακής απεμπλοκής από την Ευρωζώνη, μέσω της πληρωμής μισθών και συντάξεων είτε σε υποσχετικές (IOUs) είτε σε νέο νόμισμα, και της διατήρησης των καταθέσεων σε ευρώ, χάρη στη στήριξη της ΕΚΤ. Πρόκειται για «σχέδιο Β», το οποίο είχε πέσει στο τραπέζι των διαβουλεύσεων πριν από τις εκλογές, όπως είχε αποκαλύψει η «Κ».

 Στο ενδεχόμενο αυτό αναφέρθηκε ο Αλ. Ντόντμπριντ, γενικός γραμματέας του κυβερνώντος κόμματος της Χριστιανοκοινωνικής Ενωσης (CSU) της Βαυαρίας. Ειδικότερα, ο κ. Ντόντμπριντ πρότεινε να καταβάλλεται μέρος του μισθού και των συντάξεων στην Ελλάδα σε ευρώ και το υπόλοιπο σε δραχμές, προκειμένου να λυθεί το πρόβλημα ρευστότητας στη χώρα, μετά τη διακοπή της χρηματοδότησης από την Ευρωζώνη. Λύσεις τέτοιου τύπου προτείνουν εδώ και μήνες οι «σκληροί» του Βερολίνου, αλλά έχουν επανέλθει στο προσκήνιο αιφνιδίως τις τελευταίες ημέρες, με την ευκαιρία της εν εξελίξει αξιολόγησης. 

 - Τη Δευτέρα, κυβερνητικός αξιωματούχος, τον οποίο επικαλέστηκε η γερμανική εφημερίδα S­ddeutsche Zeitung, δήλωσε ότι «τρίτο πακέτο στήριξης προς την Ελλάδα αποκλείεται».

 - Την Τρίτη, ο Πάτρικ Ντέρινγκ, γεν. γραμματέας των συγκυβερνώντων Φιλελεύθερων Δημοκρατών στη Γερμανία εκτίμησε πως η Ελλάδα θα μπορούσε να ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά της πιο γρήγορα αν έβγαινε από το ευρώ. 

 - Ομοίως, ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας Φίλιπ Ρέσλερ σημείωσε ότι σε περίπτωση μη τήρησης των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η χώρα μας, τότε οι πληρωμές δόσεων από τον μηχανισμό στήριξης θα διακοπούν και θα οδηγηθούμε σε χρεοκοπία, ενδεχόμενο που, όπως είπε, έχει πάψει να προκαλεί τρόμο. «(Χωρίς τις δόσεις) οι Ελληνες θα καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι είναι σοφότερο να αποχωρήσουν από την Ευρωζώνη», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Ρέσλερ. 

 -Την Πέμπτη, ο υπουργός Οικονομικών της Βαυαρίας, Μάρκους Σέντερ, υπογράμμισε ότι, «αν η Ελλάδα δεν μπορεί ή δεν θέλει να τα καταφέρει, τότε το λογικό είναι να βγει συντεταγμένα από το ευρώ, αλλιώς είναι σαν να πετάμε λεφτά». 

 - Τέλος, ο Ράινερ Μπρουεντέρλε, ηγετικό μέλος των Γερμανών Φιλελευθέρων και πρώην υπουργός Οικονομικών, τόνισε σε συνέντευξή του στο κρατικό κανάλι ZDF ότι η Ευρώπη είναι σήμερα πολύ πιο προετοιμασμένη για έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ και απέκλεισε να δοθεί περαιτέρω βοήθεια στην Ελλάδα, πέραν μιας μικρής παράτασης λίγων μηνών. 

 Πάντως, οι τοποθετήσεις αυτές προς το παρόν δεν αποτελούν επίσημη θέση της γερμανικής κυβέρνησης, αλλά ούτε και της σοσιαλδημοκρατικής αντιπολίτευσης στη Γερμανία και προκάλεσαν σωρεία αντιδράσεων. Η οριστική θέση του Βερολίνου και των υπόλοιπων βορειοευρωπαϊκών κρατών θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την εικόνα που θα καταγράψει η αξιολόγηση της τρόικας, η οποία, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο Τύπου της Κομισιόν, Αντουάν Κολομπανί, θα διαρκέσει έως τον Σεπτέμβριο. 

Μάλιστα, η υπουργός Oικονομικών της Αυστρίας, Μαρία Φέκτερ, δεν απέκλεισε να διεξαχθεί και έκτακτη σύνοδος κορυφής στο μεσοδιάστημα, με αποκλειστικά θέματα την κατάσταση που διαμορφώνεται στην Ισπανία και την Ελλάδα. 

 Το σίγουρο είναι ότι οι εμπρηστικές δηλώσεις που αναζωπυρώθηκαν την περασμένη εβδομάδα και η αβεβαιότητα ως προς το τι μέλλει γενέσθαι υπονομεύουν για μία ακόμη φορά την προσπάθεια μεσοπρόθεσμης σταθεροποίησης, επαναφοράς κεφαλαίων και προσέλκυσης επενδύσεων στη χώρα. 

Μπροστά στο λογιστικό και οικονομικό αδιέξοδο που διαπιστώνουν οι ελεγκτές της τρόικας, η μόνη λύση που θα μπορούσε να δοθεί θα πρέπει να προέλθει από πολιτικές αποφάσεις. 

 http://news.kathimerini.gr/