Με τον Ιονέσκο να φαίνεται λογικός μπροστά στο παράλογο που πρωταγωνιστεί στα νησιά του Αιγαίου, οι κάτοικοι μετρούν την ασυνέπεια, τις κάλπικες υποσχέσεις και τα ανεκπλήρωτα σχέδια, τα οποία θα απάλλασσαν τον τόπο τους από τους ρυπογόνους Αυτόνομους Σταθμούς Ηλεκτροπαραγωγής (Η λίστα από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας) που εδώ και δεκαετίες παράγουν ενέργεια καίγοντας μαζούτ και ντίζελ.
Στο έλεος σκοπιμοτήτων, ανεπάρκειας ή απροθυμίας, οι περίφημες διασυνδέσεις των νησιών με το ηπειρωτικό ηλεκτρικό σύστημα καθυστερούν (στην περίπτωση των Κυκλάδων και της Κρήτης) ή δεν έχουν καν δρομολογηθεί (π.χ. στα Δωδεκάνησα).
Υποβρύχιο καλώδιο μεταφοράς ρεύματος.
Τo πετρέλαιο στα νησιά ανεβάζει το κόστος των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας που πληρώνουν όλοι οι καταναλωτές μέσω των λογαριασμών ρεύματος. «Τα τελευταία χρόνια (2012-2015) η ηλεκτροπαραγωγή στα νησιά επιβαρύνει τον λογαριασμό των ΥΚΩ με παραπάνω από 700 εκατ. ευρώ τον χρόνο», επισημαίνει ο υπεύθυνος του τομέα ενεργειακής και κλιματικής πολιτικής του WWF Ελλάς, Νίκος Μάντζαρης.
Μόλυνση και διακοπές ρεύματος στα νησιά
Πολλές φορές τα περασμένα χρόνια εκδηλώθηκαν από τις τοπικές κοινωνίες αντιδράσεις, άλλοτε ηχηρές, άλλοτε όχι. Πριν από δύο χρόνια, ο δήμος Ικαρίας είχε προχωρήσει σε διάβημα («Διάβημα δημάρχου Ικαρίας για το σταθμό της ΔΕΗ στον Άγιο Κήρυκο») προς την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος για την ατμοσφαιρική ρύπανση από τη λειτουργία του Τοπικού Σταθμού Παραγωγής της ΔΕΗ.
Στη Σύρο, οι διαμαρτυρίες μετριάστηκαν όταν η ΔΕΗ, στο παρά πέντε της διασύνδεσης –που κυβερνητικά στελέχη υποστηρίζουν ότι θα ολοκληρωθεί το 2018– προχώρησε σε ορισμένες τεχνικές βελτιώσεις. Όπως και στη Σαντορίνη, που το 2003 και το 2013 είχε μείνει για ημέρες χωρίς ρεύμα, μετά τις βελτιώσεις οι διακοπές του ηλεκτρικού στις περιόδους αιχμής είναι πλέον ολιγόωρες. Πάντως, τα μπλακ άουτ, για όσους μένουν στα αιγαιοπελαγίτικα νησιά ή για τους επισκέπτες, αποτελούν μια γνώριμη γραφικότητα.
Η χρήση πετρελαίου για ηλεκτροπαραγωγή σε Αιγαίο και Κρήτη είναι ένα ζήτημα που απασχολεί, εδώ και δεκαετίες, τόσο τη ΔΕΗ και τον υπό ιδιοκτησιακό διαχωρισμό ΑΔΜΗΕ (Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) όσο και τον ΔΕΔΔΗΕ (Διαχειριστής του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας).
Οι λόγοι ήταν, και παραμένουν, κυρίως περιβαλλοντικοί και οικονομικοί. Καταρχάς, οι πετρελαϊκοί σταθμοί επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα με αέρια του θερμοκηπίου, άρα η λειτουργία τους δεν συνάδει με τη μάχη ενάντια στην κλιματική αλλαγή, η οποία πλέον, μετά και την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη διεθνή Συμφωνία του Παρισιού, καθίσταται ακόμα πιο δύσκολη.
Η διασύνδεση των νησιών μέσω υποβρυχίων καλωδίων δεν είναι περισσότερο δαπανηρή από άλλες λύσεις, καθώς μάλιστα επιδοτείται από την ΕΕ.
Η καύση πετρελαίου για ηλεκτροπαραγωγή στα νησιά έχει επίσης και βαρύ τίμημα υγείας, το οποίο, όπως υπογραμμίζει ο κ. Μάντζαρης επιδεινώνεται από το γεγονός ότι «οι ελληνικοί πετρελαϊκοί σταθμοί υπάγονται σε εξαιρέσεις και τους επιτρέπεται να υπερβαίνουν κατά πολύ τα ευρωπαϊκά όρια εκπομπών σε οξείδια του αζώτου και διοξείδιο του θείου».
Το λεγόμενο εξωτερικό κόστος για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον από αυτές τις υπερβάσεις αποτιμήθηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος σε 0,7-2 δισ. (“Industrial facilities causing the highest damage costs to health and the environment”, European Environment Agency) ευρώ για το διάστημα 2008-2012 (140-400 εκατ. ευρώ/χρόνο).
Ωστόσο, τα οφέλη που θα προκύψουν από την ολοκλήρωση των έργων διασύνδεσης των νησιών με την ηπειρωτική χώρα δεν φαίνεται να μπορούν να υπερκεράσουν τις αγκυλώσεις της διοίκησης και τις όποιες πολιτικές και επιχειρηματικές σκοπιμότητες.
Η ανεξήγητη προσκόλληση της Ελλάδας στις πετρελαϊκές μονάδες παραγωγής ρεύματος στα νησιά
Εξαίρεση από τα αυστηρά όρια εκπομπών αερίων ρύπων της ΕΕ ζήτησε και έλαβε η ελληνική κυβέρνηση στις 28 Απριλίου 2017, όπως αποκαλύπτει σήμερα το inside story. Η εξαίρεση θα ισχύσει έως το 2030 για τις υφιστάμενες μονάδες καύσης στα νησιά και έως το 2025 για τις νέες.
Την ώρα που οι διασυνδέσεις των ελληνικών νησιών με το ηπειρωτικό ηλεκτρικό σύστημα καθυστερούν (στην περίπτωση των Κυκλάδων και της Κρήτης) ή δεν έχουν καν δρομολογηθεί (π.χ. στα Δωδεκάνησα), μια τέτοια απόφαση δημιουργεί ανησυχίες για την πρόθεση ΔΕΗ και κυβέρνησης να κατασκευαστούν και νέες πετρελαϊκές μονάδες στα νησιά.
Οι μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας των νησιών καίνε μαζούτ και ντίζελ, προκαλώντας ζημιά στην υγεία των κατοίκων, στο περιβάλλον αλλά και στην τσέπη των καταναλωτών. Εάν προχωρούσε η διασύνδεση των νησιών, θα αλάφραιναν οι λογαριασμοί ρεύματος, καθώς θα περιορίζονταν οι χρεώσεις των ΥΚΩ (Υπηρεσίες Κοινής Ωφελείας), οι οποίες αντιστοιχούν στην κάλυψη κυρίως του επιπλέον κόστους ηλεκτροδότησης των μη διασυνδεδεμένων νησιών.
Επίσης, εάν γινόταν η διασύνδεση θα μπορούσε να αξιοποιηθεί το πλούσιο τοπικό δυναμικό Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), αφού θα ήταν εύκολο το ηπειρωτικό σύστημα να δεχθεί την αιολική ενέργεια που παράγεται στα νησιά. Τέλος, θα απομακρυνόταν ο κίνδυνος των μπλακ άουτ, που είναι συχνά στη νησιωτική χώρα, ιδιαίτερα κατά τους θερινούς μήνες, οπότε η ζήτηση εξαιτίας του τουρισμού αυξάνεται σημαντικά και δεν είναι δύσκολο να καλυφθεί από τους τοπικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής.
“Εμμονή” με το πετρέλαιο;
Η Ελλάδα δεν φαίνεται διατεθειμένη να εγκαταλείψει το πετρέλαιο στα νησιά. Το inside story αποκαλύπτει σήμερα ότι στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής διαδικασίας της Σεβίλλης (Πρόκειται για την αναθεώρηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τη βιομηχανική ρύπανση), η ελληνική κυβέρνηση ζήτησε και έλαβε και νέα εξαίρεση από τα αυστηρά όρια εκπομπών, ως το 2030 για τις υφιστάμενες μονάδες και ως το 2025 για τις νέες. Κι αυτό διότι τα αυστηρότερα όρια εκπομπών μεταφράζονται σε επιπλέον έξοδα, για την εγκατάσταση πιο αποτελεσματικής αντιρρυπαντικής τεχνολογίας.
Βάσει της λεγόμενης διαδικασίας της Σεβίλλης, ανά τακτά χρονικά διαστήματα αναθεωρούνται οι Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές (ΒΔΤ) των βιομηχανικών μονάδων και τα αντίστοιχα όρια εκπομπών διοξειδίου του θείου, οξειδίων του αζώτου και σωματιδίων που σχετίζονται με αυτές. Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, οι ΒΔΤ αποτελούν τη βάση για τον καθορισμό των όρων αδειοδότησης μεγάλων μονάδων καύσης (λιγνιτικών, πετρελαϊκών, φυσικού αερίου κ.λπ.). Η νέα αναθεώρηση (και οι… εξαιρέσεις της) αναμένεται να καθαρογραφεί εντός του επόμενου μήνα.
«Η εξέλιξη αυτή δημιουργεί εύλογες ανησυχίες για την πρόθεση ΔΕΗ και κυβέρνησης να κατασκευαστούν και νέες πετρελαϊκές μονάδες στα νησιά», σημειώνει ο κ. Μάντζαρης. Σε αυτό συνηγορεί άλλωστε και το Σχέδιο για τον Μακροχρόνιο Ενεργειακό Σχεδιασμό του τμήματος Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο αποκάλυψε («Μακροχρόνιος ενεργειακός σχεδιασμός: κάρβουνο και πετρέλαιο για πάντα») η Greenpeace, καθώς σε όλα τα σενάρια που εξετάστηκαν προβλέπεται αύξηση της ισχύος των πετρελαϊκών σταθμών από 1,7 GW σήμερα, στα 2,1 GW το 2035!
Θα περίμενε τουλάχιστον κανείς η πολιτική επιλογή της συνέχισης του πετρελαϊκού μοντέλου ηλεκτροπαραγωγής στα νησιά να επιβάλλεται από αμιγώς οικονομικά κριτήρια. Ωστόσο, όπως τονίζει ο κ. Μάντζαρης, «ακόμα και σήμερα που η τεχνολογία των μπαταριών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας δεν είναι ώριμη, τα υβριδικά συστήματα που παράγουν ενέργεια από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και την αποθηκεύουν σε μπαταρίες είναι ανταγωνιστικά με πετρελαϊκές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής».
Αιολικό πάρκο μονής Τοπλού, Σητεία, Κρήτη. [dei.gr]
Επιπλέον, με την πρόοδο της τεχνολογίας τα επόμενα χρόνια, «οι μπαταρίες θα καθίστανται ολοένα και φθηνότερες από τις πετρελαϊκές μονάδες, οι οποίες θα πρέπει να επενδύσουν και σε αναβαθμίσεις για να συμμορφωθούν με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Κατά συνέπεια περαιτέρω επενδύσεις σε αυτές δεν έχουν καμία λογική ούτε περιβαλλοντική, ούτε όμως και οικονομική», δηλώνει ο κ. Μάντζαρης, επισημαίνοντας ότι είναι αναγκαίο η νέα αυτή πραγματικότητα να αντικατοπτριστεί και στον Μακροχρόνιο Ενεργειακό Σχεδιασμό, τον οποίο αναμένεται να καταθέσει η κυβέρνηση.
Με βάση τα επίσημα στοιχεία του ΔΕΔΔΗΕ (Μηνιαία Στοιχεία Εκκαθάρισης στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά Έτους 2016), το πλήρες κόστος ηλεκτροπαραγωγής στα 21 από τα 32 υφιστάμενα πετρελαϊκά συστήματα στα νησιά μας είναι υψηλότερο από το αντίστοιχο του υβριδικού συστήματος ΑΠΕ (Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας) της Τήλου («Η Τήλος βραβεύεται από την Ευρώπη, “τιμωρείται” από την Ελλάδα»), το οποίο είναι και ιδιαίτερα μικρής κλίμακας (και άρα ακριβότερο από αντίστοιχο μεγαλύτερης κλίμακας).
Μάλιστα, τέσσερα από τα 11 πετρελαϊκά συστήματα που το 2016 ήταν φθηνότερα του υβριδικού της Τήλου (Κρήτη, Σύρος, Πάρος, Μύκονος), πρόκειται να διασυνδεθούν με το ηπειρωτικό δίκτυο στο εγγύς μέλλον, με αποτέλεσμα «η σύγκριση με την Τήλο να είναι άνευ ιδιαίτερου νοήματος», αναφέρει ο κ. Μάντζαρης.
Το παράδειγμα της Τήλου πρέπει να λειτουργήσει ως σκαπανέας για τα υβριδικά συστήματα σε όσα νησιά δεν προβλέπεται να διασυνδεθούν στο άμεσο μέλλον (Δωδεκάνησα, Βόρειο Αιγαίο και λοιπές Κυκλάδες), τα οποία απορροφούν περίπου το 40%-50% της συνολικής ζήτησης σε ηλεκτρική ενέργεια στο μη διασυνδεδεμένο δίκτυο. Εντούτοις, για να προχωρήσει η χώρα προς αυτή την κατεύθυνση απαιτείται ένα ενιαίο θεσμικό πλαίσιο για τα υβριδικά συστήματα και σταθεροποίηση του πλαισίου στήριξης των ΑΠΕ, ώστε να ευνοηθούν και να προχωρήσουν οι σχετικές επενδύσεις.
Ο φωτοβολταϊκός σταθμός της Σίφνου. [dei.gr]
Η ΔΕΗ θα μπορούσε να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στα νησιά, εάν στρεφόταν στις ΑΠΕ, αυξάνοντας τα μόλις 0,54 MW φωτοβολταϊκών (επί συνόλου 136 MW) και τα 64 ΜW των αιολικών της (επί συνόλου 322 ΜW).
Σε κάθε περίπτωση, στελέχη της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) εκτιμούν ότι έως και το 80% της κατανάλωσης ενέργειας στα νησιά μπορεί να καλυφθεί με διασυνδέσεις στο ηπειρωτικό σύστημα. Επισημαίνουν όμως, ότι η διασύνδεση όλων των νησιών είναι χρονοβόρα διαδικασία και αποτελεί έργο δεκαετιών.
Πάντως η Ελλάδα κατόρθωσε να αποκτήσει για το σκοπό αυτό πρόσβαση σε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση (από το Ταμείο Εκσυγχρονισμού στο πλαίσιο της αναθεώρησης του Ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών ΕΣΕΔΕ (The EU Emissions Trading System (EU ETS))), κάτι που δημιουργεί μια ασφαλιστική δικλείδα ότι οι προγραμματισμένες διασυνδέσεις των νησιών, και ειδικά της Κρήτης, θα προχωρήσουν, έστω και με καθυστέρηση.
Η ολοκλήρωση των διασυνδέσεων εκτός από εξοικονόμηση πόρων και χρημάτων προωθεί και την ανάπτυξη των ΑΠΕ, καθώς το διασυνδεδεμένο σύστημα θα μπορεί να δέχεται την αιολική ενέργεια που παράγεται στα νησιά.
Το ειδικό μηχάνημα πλένει και ισώνει το υποβρύχιο καλώδιο πριν από την πόντισή του για τη ζεύξη της Θάσου με την απέναντι ακτή της Κεραμωτής.
Δύτες τραβούν το καλώδιο που θα ενώσει τη Θάσο με την ηπειρωτική Ελλάδα.
Το υποβρύχιο καλώδιο που θα ενώσει την Κεραμωτή με τη Θάσο βρίσκεται στη στεριά.
Το υποβρύχιο καλώδιο εισάγεται μέσα στο μηχάνημα εκσκαφής βυθού. [Η σειρά των φωτογραφιών από την υποβρύχια διασύνδεση Κεραμωτής-Θάσου προέρχεται από την πτυχιακή εργασία του Αντώνιου Κρουστάλλη με τίτλο «Υποβρύχια Καλώδια Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας», που εκπονήθηκε στο ΤΕΙ Καβάλας]
Η υπάρχουσα κατάσταση στα νησιά
Όπως αναφέρουν παράγοντες της ΔΕΗ, τα χρησιμοποιούμενα καύσιμα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στους Σταθμούς Παραγωγής του μη διασυνδεδεμένου συστήματος είναι το μαζούτ χαμηλού θείου και το ντίζελ με εξαιρετικά χαμηλή περιεκτικότητα θείου. Ετησίως, οι καταναλωνόμενες ποσότητες υγρών καυσίμων στο μη διασυνδεδεμένο σύστημα είναι της τάξης των 900.000 τόνων για το μαζούτ και 250.000 χιλιόλιτρων για το ντίζελ.
Η προμήθεια πραγματοποιείται με ανοικτούς διεθνείς μειοδοτικούς διαγωνισμούς, οι οποίοι γίνονται κάθε έτος για τις ανάγκες του επομένου και στους οποίους συμμετέχουν εταιρείες πετρελαιοειδών, δραστηριοποιούμενες στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Η μεταφορά των καυσίμων από το Λαύριο προς τα νησιά για το μαζούτ και από τα διυλιστήρια προς τα νησιά για το ντίζελ πραγματοποιείται με χρονοναυλωμένα από τη ΔΕΗ δεξαμενόπλοια.
Μία από τις πετρελαϊκές μονάδες της ΔΕΗ στην Κρήτη.
H αξία των καυσίμων για το 2017, με τα σημερινά δεδομένα, είναι της τάξης των 520 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ).
Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι μεγάλες καταναλώσεις προέρχονται από την Κρήτη και τη Ρόδο και ότι με την διασύνδεση των Κυκλάδων θα σταματήσει η παραγωγή σε Πάρο, Μύκονο και Σύρο, η επίδραση της διασύνδεσης στην κατανάλωση καυσίμων εκτιμάται ότι δεν θα είναι μεγαλύτερη του 10%. Πάντως, ο εκπρόσωπος των εργαζομένων στο διοικητικό συμβούλιο της ΔΕΗ κ. Παντελής Καραλευθέρης, μιλώντας στον ΣΚΑΪ («Κατάργηση επιδότησης των τιμολογίων ηλεκτρισμού των νησιωτών συζητά η ΡΑΕ») είχε καταγγείλει το κύκλωμα του πετρελαίου που, σύμφωνα με τον ίδιο, δεν άφησε να διασυνδεθούν τα νησιά με καλώδιο.
Σαν το γιοφύρι της Άρτας η διασύνδεση των Κυκλάδων
Τον Σεπτέμβριο του 2014, η τότε πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του ΑΔΜΗΕ, μετά βαΐων και κλάδων υπέγραψε τις συμβάσεις (Ομιλία Υφυπουργού ΠΕΚΑ, Μάκη Παπαγεωργίου, στην εκδήλωση του ΑΔΜΗΕ, με θέμα «Ηλεκτρική Διασύνδεση των Κυκλάδων με την Ηπειρωτική Ελλάδα», 10 Σεπτεμβρίου 2014) με τους αναδόχους για την Α’ φάση του έργου της «Ηλεκτρικής Διασύνδεσης των Κυκλάδων με την Ηπειρωτική Ελλάδα».
Ο αρχικός προϋπολογισμός ήταν 240 εκατ. ευρώ και προβλεπόταν ολοκλήρωση τον Ιούλιο του 2016 και ετήσιο όφελος μετά τη διασύνδεση γύρω στα 100 εκατ. ευρώ, ποσό που θα αφαιρούνταν από τις χρεώσεις ΥΚΩ. Τα έργα ωστόσο καθυστέρησαν, ειδικά αυτά της κατασκευής του υποσταθμού του Λαυρίου αλλά και της Σύρου, ο οποίος θεωρείται καίριας σημασίας. Τα προβλήματα με τον χώρο εναπόθεσης των μπαζών από το έργο στη Σύρο, πάγωσαν τις διαδικασίες.
Σύμφωνα με τελευταίες εκτιμήσεις το υποβρύχιο καλώδιο, το οποίο θα συνδέει το Λαύριο με τη Σύρο αναμένεται ότι θα λειτουργήσει το 2018. Παράλληλα, θα τεθεί σε λειτουργία και η διασύνδεση της Σύρου με το δίκτυο της Εύβοιας, μέσω Άνδρου και Τήνου, της Σύρου με τη Μύκονο και της Σύρου με την Παροναξία.
Με τη δεύτερη φάση, η οποία πιθανώς θα ολοκληρωθεί την περίοδο 2018-2019, θα κλείσει ο ηλεκτρικός βρόχος (Μέρος ενός κυκλώματος που απαρτίζεται από διαδοχικούς κλάδους σχηματίζοντας μία ακριβώς κλειστή διαδρομή.), με το κομμάτι Πάρου-Νάξου και Νάξου-Μυκόνου. Θα ακολουθήσει η τρίτη φάση, πιθανώς έως το 2022, με την πόντιση δεύτερου καλωδίου από το Λαύριο στη Σύρο, ώστε να εξασφαλιστεί η αξιοπιστία της διασύνδεσης.
Το έργο, όπως παραδέχθηκε ο Ναξιώτης πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, Νίκος Μπουλαξής, σε συνέντευξή του στο Aegean Voice, έχει ήδη καθυστερήσει αρκετά σε σχέση με τον αρχικό προγραμματισμό του.Η πρώτη προσπάθεια της ΔΕΗ στις Κυκλάδες είχε γίνει τη δεκαετία του ’90 και περιλάμβανε πυλώνες υψηλής τάσης στα νησιά. Αυτό προκάλεσε δικαστικές μάχες με προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας και τελικά το εγχείρημα ακυρώθηκε.
Ο νέος σχεδιασμός, ο οποίος υλοποιήθηκε το 2005 (είχε βασιστεί στα συμπεράσματα μελέτης Ομάδας Εργασίας της ΡΑΕ, του τότε ΔΕΣΜΗΕ και της ΔΕΗ), περιλαμβάνει μόνο υποσταθμούς ρεύματος, στα σημεία εξόδου των υποβρύχιων καλωδίων. Μετά την ολοκλήρωση της διασύνδεσης των Κυκλάδων, οι Αυτόνομοι Σταθμοί Ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν με πετρέλαιο στα νησιά θα τεθούν στη λεγόμενη «ψυχρή εφεδρεία», ώστε να αντιμετωπίζονται έκτακτα περιστατικά, όποτε παραστεί ανάγκη.
Η διασύνδεση της Κρήτης
Τα οφέλη από τη διασύνδεση της Κρήτης αναμένεται ότι θα είναι ακόμη μεγαλύτερα από των Κυκλάδων. Το κόστος του έργου υπολογίζεται σε 1 με 1,5 δισ. ευρώ και αποτελεί τμήμα του Euroasia Interconnector, δηλαδή της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ισραήλ, Κύπρου και Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα της Ελλάδας.
Το σημερινό σύστημα της Κρήτης χαρακτηρίζεται από:
- Πολύ υψηλό μεταβλητό κόστος παραγωγής λόγω της χρήσης πετρελαίου στους τοπικούς σταθμούς παραγωγής, το οποίο αντανακλάται σε σημαντικότατη επιβάρυνση των καταναλωτών για κάλυψη των ΥΚΩ (περισσότερα από 300 εκατ. ευρώ ετησίως).
- Μεγάλο ετήσιο ρυθμό αύξησης του φορτίου του νησιού. Είναι αξιοσημείωτο ότι κατά τους θερινούς μήνες η ζήτηση καλύπτεται οριακά από τους τοπικούς σταθμούς.
- Αγκυλώσεις στην αξιοποίηση του πλούσιου τοπικού δυναμικού ΑΠΕ, καθώς η διείσδυσή τους στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής του νησιού περιορίζεται λόγω τεχνικών περιορισμών, κυρίως εξαιτίας σημαντικών ζητημάτων ευστάθειας που μπορεί να δημιουργήσει η υψηλή διείσδυση ΑΠΕ σε ένα αυτόνομο ηλεκτρικό σύστημα.
Η διασύνδεση του νησιού θα μπορούσε να επιλύσει όλα αυτά τα προβλήματα. Ο ΑΔΜΗΕ, στο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΔΠΑ (Οι λεπτομέρειες του προγράμματος)) του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ (Τα δεδομένα και στοιχεία του συστήματος στην ιστοσελίδα του ΑΔΜΗΕ)) για την περίοδο 2017-2026, έχει προγραμματίσει να προχωρήσει τα έργα σε δύο φάσεις, των οποίων η έναρξη και ολοκλήρωση διαρκώς μετατίθεται στο μέλλον.
Από τι αποτελείται ένα υποβρύχιο καλώδιο.
Η πρώτη φάση, δηλαδή η διασύνδεση Κρήτης-Πελοποννήσου, με βάση τον αρχικό σχεδιασμό πρέπει να λειτουργεί το 2020, ωστόσο ακόμη δεν έχει γίνει ούτε η μελέτη βυθού. Η δεύτερη φάση της διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής εκτιμάται ότι θα έχει ολοκληρωθεί το 2024, αν και καθώς δεν έχει ακόμη ξεκινήσει η πρώτη φάση, το χρονοδιάγραμμα δεν κρίνεται ως εφικτό.
Πάντως, στελέχη της ΡΑΕ έχουν διαμηνύσει σε όλους τους τόνους ότι αν ο ΑΔΜΗΕ δεν προχωρήσει τα έργα της διασύνδεσης, τότε η Αρχή μπορεί να αξιοποιήσει τις δυνατότητες που της δίνει η νομοθεσία ώστε να κινηθεί η διαδικασία. Πριν προχωρήσει όμως στις όποιες κινήσεις, αναμένει πρώτα την είσοδο της κινεζικής εταιρείας State Grid που εξαγόρασε το 24% του Διαχειριστή («Η κινεζική State Grid παίρνει το 24% του ΑΔΜΗΕ με τίμημα 320 εκατ. ευρώ – Ποιές είναι οι επόμενες κινήσεις»), ώστε να διερευνήσει τις προθέσεις της.
[cablel.com]
Σε κάθε περίπτωση, όπως αναφέρει η ΡΑΕ στο Δεκαετές Πρόγραμμα 2017-2026, «εάν διαπιστώσει ότι δεν διασφαλίζεται η υλοποίηση των έργων πρώτης τριετίας, όπως είναι στην προκειμένη περίπτωση τα έργα της διασύνδεσης των Κυκλάδων και της Κρήτης, σύμφωνα με το υποβληθέν σχέδιο για το Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του Συστήματος, οφείλει, εκ του νόμου, να εξετάσει όλους τους δυνατούς τρόπους χρηματοδότησής τους».
Μόλις την περασμένη Παρασκευή (9 Ιουνίου) έκλεισε και η δημόσια διαβούλευση του επόμενου Δεκαετούς Προγράμματος (Οι λεπτομέρειες του προγράμματος) του ΑΔΜΗΕ για το εθνικό σύστημα μεταφοράς, που φτάνει μέχρι το 2027. Όπως αναφέρεται σε αυτό, οι δύο φάσεις της διασύνδεσης της Κρήτης σχεδιάζονται και αδειοδοτούνται παράλληλα. Οι διαδικασίες αδειοδότησης των έργων της Φάσης Ι έχουν δρομολογηθεί και οι αντίστοιχες για τη Φάση ΙΙ θα ξεκινήσουν το επόμενο χρονικό διάστημα.
Όνειρα διασυνδέσεων από τη δεκαετία του ’60
Οι πρώτες μελέτες για υποβρύχιες διασυνδέσεις από τη ΔΕΗ ξεκινούν τη δεκαετία του ’60, όπως αναφέρεται στις Εκθέσεις Πεπραγμένων της επιχείρησης που φυλάσσονται στο Ιστορικό Αρχείο της. Ξεκίνησαν από τα μικρά νησιά που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση από την ηπειρωτική χώρα (συνδέσεις με καλώδια Μέσης Τάσης) και ακολούθησαν μεγαλύτερης έκτασης νησιά ή νησιωτικά συμπλέγματα (με καλώδια Υψηλής Τάσης).
Όπως αναφέρεται στον Ισολογισμό και στην Έκθεση Πεπραγμένων της ΔΕΗ του 1966, «εγένοντο μελέται σκοπιμότητος αλληλοσυνδέσεως νήσων ή συνδέσεώς των μετά του Εθνικού Συστήματος, προς διακοπήν της λειτουργίας τοπικών σταθμών». Τότε μπήκαν και οι προδιαγραφές «δια προμήθειαν και πόντισιν υποβρυχίων καλωδίων μεταξύ Καλύμνου-Λέρου, Καλύμνου-Ψερίμου-Κω, Μήλου-Κιμώλου και Τρυπητής-Αμολιανής. Παρόμοιαι μελέται εγένοντο δια την υποβρύχιον σύνδεσιν του στενού του Ευρίπου και Χίου-Οινουσσών».
Στα πεπραγμένα της επόμενης χρονιάς (1967) γίνεται για πρώτη φορά λόγος για διασύνδεση της Κρήτης. Επισημαίνεται ότι στις μελέτες έγιναν και οικονομοτεχνικές εκτιμήσεις, «δια την ανάπτυξιν της ηλεκτροπαραγωγής και της μεταφοράς ηλεκτρικής ενεργείας εκ Κρήτης, μετ’ εξέτασιν της σκοπιμότητος διασυνδέσεως της Νήσου δι’ υποβρυχίου καλωδίου μετά του Εθνικού Συστήματος».
[cablel.com]
Ωστόσο, τα υψηλά κόστη και τα τεχνικά προβλήματα έβαλαν τις μελέτες στο ψυγείο έως τη δεκαετία του ’80, οπότε νέες έρευνες κατέδειξαν ότι η διασύνδεση ήταν πλέον οικονομικά συμφέρουσα. Την περίοδο εκείνη εξετάστηκαν πολλά σενάρια, με διαφορετικά σημεία χωροθέτησης του τόπου όπου θα ξεκινούσε η διασύνδεση, τα οποία έμειναν στα συρτάρια.
Πέρα από τις μελέτες διασύνδεσης, το 1974 ηλεκτροδοτήθηκαν για πρώτη φορά η Ανάφη και η Φολέγανδρος, ενώ στην Ίο, την Κάσο και άλλα νησιά «ετέθησαν εις λειτουργίαν νέοι σταθμοί εις αντικατάστασιν παλαιών και συνεχίζονται αι εργασίαι εις τον νέον σταθμόν Άνδρου». Τη χρονιά εκείνη έγιναν και επτά υποβρύχιες διασυνδέσεις: «Άνδρος-Τήνος, Λέρος-Κάλυμνος, Λευκάς-Μεγανήσιον, Κάλαμος-Μύτικας, Λευκάς-Στερεά Ελλάς, Πελοπόννησος-Ελαφόνησος και Τριζόνια-Στερεά Ελλάς».
Σήμερα, με το ηπειρωτικό σύστημα είναι συνδεδεμένα με καλώδιο Υψηλής Τάσης μόνο τα Ιόνια νησιά, η Σαλαμίνα και η Άνδρος. Με καλώδιο Μέσης Τάσης υφίστανται 65 διασυνδέσεις νησιών με το ηπειρωτικό σύστημα, ή με κοντινά μεγαλύτερα νησιά.
Κείμενο: Μάχη Τράτσα
ΗΧΗΤΙΚΟhttps://www.youtube.com/watch?v=i3GyFB8uq9Y:(πηγή)
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου