Λίγη θάλασσα, καλό μεζέ και το ούζο μου

Ο μεζές του ούζου είναι το αντίστοιχο ελληνικό των ισπανικών tapas

 και είναι το πιο χορταστικό και θεραπευτικό φάρμακο σε περίοδο κρίσης.

Το παραδοσιακό ούζο είναι ρακή διπλής απόσταξης, ένα είδος σούμας από τα στέμφυλα που παραμένουν στο πατητήρι. Ρακή ήταν το αρχικό του όνομα, από τα αρχαιοελληνικά ράκη που σημαίνει, κουρέλια, υπολείμματα.Αν και ετυμολογικά το ούζο μάλλον προέρχεται από το τουρκικό Üzüm =τσαμπί σταφύλι, αφέψημα από σταφίδες, ο μύθος αναφέρει τη στιγμιαία επιλογή τελωνιακού στη Γένοβα στα τέλη του 19ου αιώνα.

 Μαζί με εμπορεύματα εξαιρετικής ποιότητας από τις σαπωνοποιίες του Πλωμαρίου προς τη Μασσαλία, διεκπεραίωσε ως τράνζιτ βαρέλια ρακής προς χρήσιν στη Μασσαλία: “Uso a Marsiglia ”. 

Άρεσε στους Γάλλους και στη νέα παραγγελία έγραψαν τη μαγική λέξη «Uso», που επικράτησε εμπορικά ως εύηχη και αναγνωρίσιμη. Σήμερα με αλκοολικό βαθμό 38 μέχρι 46 παρασκευάζεται με βάση από καθαρή αλκοόλη με πρόσμειξη ανιθόλης και αιθερίων ελαίων στον Τύρναβο (που έχει ανάλογη μυθολογία περί του ονόματος), στην Καλαμάτα, στα νησιά Χίος, Λήμνος, Λέσβος κ.α.

Ο ελληνικός εξευρωπαϊσμός δεν είχε μόνο οικονομικό περιεχόμενο. Ήταν μια αναγκαία διαδικασία περάσματος από τα ήθη της καθ’ ημάς Ανατολής,  σ’ εκείνα της εσπερίας. Ανεβήκαμε στο τρένο του εκσυγχρονισμού, είτε με κανονικό εισιτήριο στα μισά της διαδρομής, είτε ως σαλταδόροι, που εν τέλει πληρώσαμε στον έλεγχο δυσβάσταχτο πρόστιμο. Κάποτε συνειδητοποιήσαμε ότι ήμασταν υπέρβαροι καθώς κουβαλάγαμε στον μπόγο από καρό τραπεζομάντηλο και του παππού μας το βιος. 

Κι αίφνης αρχίσαμε να πετάμε από το παράθυρο ό,τι μας ήταν βάρος. Την αρχή έκανε ο Τσελεμεντές πριν 100 περίπου χρόνια, αποταξάμενος την «τουρκιά». Την ίδια ώρα οι γείτονες συντήρησαν τον μύθο, τη γεύση και τον τρόπο όπως τον βρήκαν. Τα ενέταξαν στις δικές τους γαστρονομικές συνήθειες και πολιτισμικές καταβολές.

Προφανώς οι κεραίες μας υπήρξαν ευαίσθητες και προσανατολισμένες στα διεθνώς τεκταινόμενα. Αυτό όμως από μόνο του δεν μας ενέταξε πουθενά και κυρίως δεν μας χόρτασε, ούτε ουσιαστικά, ούτε πολιτισμικά. Όταν πεινάσαμε τσακίσαμε τις πίτσες, τα χοτ ντογκς, τα σνίτσελ, τα ροκφόρ. Μεθύσαμε με τ’ αθάνατο ουίσκι της Σκωτίας. Μα δεν έχουμε παράπονο. Το πληρωθήκαμε καλά το επιδοτούμενο εξευρωπαϊσμένο μας τομάρι.

Το καλοκαίρι μας φέρνει πιο κοντά σ’ αυτό που χαρακτήριζε κάποτε την ταυτότητα κι αποκάλυπτε την καταγωγή μας. Δεν είναι τυχαίο ότι με την καλοκαιρινή διάθεση χαλαρότητας συνάδει η κουλτούρα της απόλαυσης του ούζου με παρέα και μεζέ. Το ούζο απαιτεί συνεχή ροή από απλά, κλασσικά και καλοφτιαγμένα μεζεδάκια. 

Η βάση μιας μικρής μπουκιάς ψωμιού μπορεί να υποδεχτεί και να συνοδέψει άπειρους συνδυασμούς. Πολλές οι επιλογές και οι κατηγορίες του μεζέ: κρύοι και ζεστοί, κρέατος και θαλασσινοί, τυριά, αλίπαστα κι αλλαντικά, σαλάτες φρέσκες ή με τη μορφή ντιπ, φρούτα, ξηροί καρποί κ.α.

Χωρίς μαχαιροπίρουνο. Αρκεί ένα πιρούνι, μια οδοντογλυφίδα. Όρεξη να ‘χεις να τρως και μεράκι να ετοιμάζεις πιάτα. Η λίστα των μεζέδων που θα παραθέταμε δεν έχει τέλος. Οι περισσότερες παρασκευές είναι χαμηλού κόστους. Δεν χρειάζονται πολλή και ιδιαίτερη προετοιμασία. 

Αρκεί ένα τηγάνι, μια σχάρα ή έτοιμα εδέσματα και μεζεκλίκια φυλαγμένα σε δοχεία. Ο μεζές του ούζου είναι το αντίστοιχο ελληνικό των ισπανικών tapas. Ένα χορταστικό και θεραπευτικό φάρμακο σε περίοδο κρίσης. Και είναι ευχάριστο το γεγονός, ότι γνωστοί σεφ πιάνουν το νήμα ανταποκρινόμενοι στο μήνυμα, για μια φρέσκια ματιά στον ελληνικό μεζέ. Μια διαλεκτική ματιά, που έρχεται να συγκεράσει το παραδοσιακό με τη νεοτερικότητα.

Ρουσουνέλος Δημήτρης
περ. Βήμα Gourmet-Ιούλιος 2012

Πηγή :