Η Jeanne Προκοπίου άνοιξε το μεταλλευτικό μουσείο Σερίφου και σας περιμένει ... video

 Jeanne Προκοπίου

Ποιος περίμενε ότι σε μία μικρή κουκκίδα του Αιγαίου θα συνέβαινε το αδιανόητο. Κι όμως. Στις 21 Αυγούστου 1916, πριν από 100 ακριβώς χρόνια, οι εργάτες μεταλλωρύχοι της Σερίφου, έδωσαν τον δικό τους αγώνα ενάντια στις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας στα μεταλλεία της Σερίφου. Ήταν τότε, όταν θεσπίστηκε το πρώτο 8ώρο που εφαρμόσθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα.

Μεταλλευτική δραστηριότητα στη Σέριφο

Υπάρχουν ποικίλες αναφορές για την ύπαρξη λειψάνων αρχαίας μεταλλουργίας στοών και πηγαδιών στη Σέριφο. Οι Μυκηναίοι και οι Φοίνικες φαίνεται να ήταν από τους πρώτους που εκμεταλλεύτηκαν τα ορυχεία του νησιού. Η εκμετάλλευση συστηματοποιήθηκε από τα μέσα του 8ου αι.π.Χ και ολοκληρώθηκε στα 200 περίπου.π.Χ.

Για 1000 περίπου χρόνια η μεταλλευτική δραστηριότητα αναστέλλεται, έως την εμφάνιση των Ενετών. Κατά την Τουρκοκρατία και μέχρι τη σύσταση του πρώτου Ελληνικού κράτους τα μεταλλεία παραμένουν ουσιαστικά αδρανή. Ωστόσο από το 1850 και για μία εικοσαετία ξεκίνησε σταδιακά η επαναλειτουργία των ορυχείων χωρίς ωστόσο να είναι αποδοτική.

Η πρώτη σημαντική προσέγγιση στο χώρο γίνεται το 1870 από την εταιρία «Μεταλλεία Σερίφου», ενώ η μεταλλευτική δραστηριότητα οργανώνεται πλέον από το 1884 με την έλευση στη Σέριφο του Γερμανού μεταλλειολόγου Αιμίλιου Γρώμανν, υπό τη διεύθυνση της Γαλλικής Εταιρίας « Σέριφος Σπηλιαζέζα». Αυτή ήταν και η αφετηρία της εκμετάλλευσης που θα διαρκούσε μισό αιώνα.

Τα μεταλλεία έκλεισαν οριστικά το 1963.

Συνθήκες εργασίας

Οι συνθήκες εργασίας στα μεταλλεία, ήταν τουλάχιστον απάνθρωπες. Πλήρης απουσία εργατικής ασφάλισης και συνθηκών υγιεινής- η υγρασία τα τοξικά αέρια και οι μεταδοτικές ασθένειες ήταν συχνό φαινόμενο-, καμία προστασία των εργατών. Τα εργατικά ατυχήματα στις στοές ήταν η συνήθης αιτία θανάτου. Μάλιστα τη διετία 1914-1916 περισσότεροι από 60 εργάτες έχασαν τη ζωή τους από ατυχήματα ενώ πολλοί έμειναν ανάπηροι. Χαρακτηριστική είναι και η αφήγηση του Γεωργίου Α.Μουστάκα που αναφέρει ότι σε παλιά γαλαρία στο Μουντάκι της Σερίφου, βρέθηκαν 12 σκελετοί σε σειρά.

Οι Σερφιώτες μεταλλωρύχοι συνειδητοποιώντας ότι τα περιθώρια στένευαν, προέβησαν σε μεγαλειώδη απεργία χωρίς ωστόσο να υπάρχει το αναμενόμενο αποτέλεσμα, που δεν ήταν παρά η διεκδίκηση της ανθρώπινης μεταχείρισης τους.

Στις 14 Φεβρουαρίου 1912 ψηφίστηκε ο Νόμος που θέσπιζε το οκτάωρο. Αυτή την περίοδο, στη δεύτερη απεργία τους, είχαν απέναντί τους τον γιο του Αιμίλιου Γρώμανν, τον Γεώργιο Γρώμμανν-ανέλαβε τη διαχείριση των μεταλλείων το 1906 μετά τον θάνατο του πατέρα του-, ο οποίος σύμφωνα με μαρτυρίες, αφηγήσεις και αναφορές ασκούσε την απόλυτη φεουδαρχία.

Όχι μόνο προς τους εργάτες των μεταλλείων τους οποίους θεωρούσε κτήματά «του», αλλά ακόμη και προς τους κατοίκους της Σερίφου καθώς τους εκβίαζε ώστε να παίρνει στην κατοχή του τα κτήματά τους- που ήταν πλούσια σε μετάλλευμα-, με «γενναιόδωρο» αντάλλαγμα φυσικά ,να τους προσλαμβάνει στα μεταλλεία του.

Η επανάσταση

Σημαντικός ηγέτης της επανάστασης ήταν ο Κωνσταντίνος Σπέρας, τελειόφοιτος της Γαλλικής Σχολής Freres της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου και εμπλεκόμενος με τον συνδικαλισμό. Ήταν το πρόσωπο που σταδιακά οργάνωσε την επανάσταση, καθώς ίδρυσε το «ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΕΡΓΑΤΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΩΝ ΣΕΡΙΦΟΥ» και με ενέργειές του προς το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, κατήγγειλε τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας, απαιτώντας την ασφάλιση των εργαζομένων και την εφαρμογή του θεσπισμένου 8ώρου. Φυσικά η Εταιρία δεν αναγνώρισε το σωματείο και απέρριψε τα αιτήματα των εργατών. Στις 7 Αυγούστου 1916 οι μεταλλωρύχοι της Σερίφου κηρύσσουν απεργία .

ο Κωνσταντίνος Σπέρας, 

«Η επανάσταση συνέβη το 1916 και ήταν πιο συσπειρωμένη από ποτέ. Όλοι οι μεταλλωρύχοι και οι γυναίκες τους συμμετείχαν με τον τρόπο τους στα γεγονότα.»

αναφέρει η Η Τζίνα Προκοπίου που μαζί με την μητέρα της , πρώην Αντιδήμαρχο στο Δήμο Σερίφου κ. Φλώρα Προκοπίου, είναι οι κύριες υπεύθυνες για τη δημιουργία της «ΕΚΘΕΣΗΣ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ & ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΔΗΜΟΥ ΣΕΡΙΦΟΥ».Το μεταλλευτικό μουσείο δημιουργήθηκε το 2007 με την αρωγή του Δήμου Σερίφου.

Η Τζίνα Προκοπίου εργάζεται εκεί οικειοθελώς.

Η ίδια μας αφηγήθηκε την ιστορία μέσα από την δική της ιστορική οπτική. Ο θείος της ήταν κάποτε μεταλλωρύχος στις στοές της Σερίφου.

«Οι εργάτες πραγματοποίησαν πολλές στάσεις εργασίας οι οποίες έβλαπταν «οικονομικά» τον Γρώμανν, ο οποίος δεν έμεινε με σταυρωμένα τα χέρια. Στις 21 Αυγούστου 1916, ο Γεώργιος Γρώμανν στέλνει αστυνομικό σώμα στη γέφυρα φόρτωσης, απειλώντας τους εργάτες πως εάν εντός 5 λεπτών δεν ξεκινήσουν την εργασία θα διατάξει «πυρ».

Οι εργάτες αρνήθηκαν υπερασπίζοντας τα δικαιώματά τους και την ίδια στιγμή ξεκίνησε το πυρ προς τους αμάχους. Στο χώρο της αποβάθρας άντρες και γυναίκες προσπαθούσαν να αμυνθούν με ό,τι μέσο είχαν διαθέσιμο, από πέτρες και τσάπες μέχρι και μαγκούρες.

Τέσσερις εργάτες και τρεις αστυνομικοί έχασαν εκείνη τη μέρα τη ζωή τους.»Έτσι κάθε χρόνο στις 21 Αυγούστου στη Σέριφο, τιμάται η μνήμη των μεταλλωρύχων εργατών που έχασαν τη ζωή τους διεκδικώντας αυτά που σήμερα θεωρούνται «κεκτημένα». Ήταν εκείνοι που με τα ελάχιστα μέσα και την πηγαία και επίμονη θέλησή τους καθιέρωσαν το πρώτο οκτάωρο που εφαρμόσθηκε γιαπρώτη φορά στην Ελλάδα για τους μεταλλωρύχους της Σερίφου το 1916. Μάλιστα την ίδια περίοδο επιτεύχθηκε και η πρώτη συμφωνία μεταξύ εργατών και εργοδοσίας.

Πηγή

Δείτε το βίντεο Της 

 Jeanne Προκοπίου