Του Κώστα Παπουλή.
Μετά τις δηλώσεις του πρωθυπουργού στην Θεσσαλονίκη και την εσκεμμένη (παρά)πληροφόρηση από τον ημερήσιο τύπο και τα ΜΜΕ την προηγούμενη εβδομάδα, πρέπει να επισημανθούν ορισμένες «συννεφιασμένες» πλευρές της «αλήθειας» και της πραγματικότητας.
Α) Το πρωτογενές πλεόνασμα μπορεί να αποδειχτεί λογιστικό.
Ο δημόσιος τομέας μιας χώρας χωρίζεται γενικά σε κεντρική κυβέρνηση (υπουργεία και περιφέρειες), γενική κυβέρνηση (κεντρική κυβέρνηση +ΟΤΑ + κοινωνική ασφάλιση) και τις ΔΕΚΟ, αν και οι τελευταίες μπορεί να περιπλακούν με την γενική κυβέρνηση (και) σε επίσημες στατιστικές. Το 2009 το πρωτογενές έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης ήταν 8% του ΑΕΠ.
Μετά από ένα χρόνο με διάφορες προσθέσεις -οι οποίες είναι αμφισβητήσιμες- καταγράφηκε σε 10,5%. Ανέβηκε «στατιστικά»-λογιστικά 2,5 μονάδες, για «πολιτικούς» και άλλους λόγους.
Η κυβέρνηση ανακοινώνει πρωτογενές πλεόνασμα 3 δις για το πρώτο οκτάμηνο του 2013, της κεντρικής όμως κυβέρνησης. Στην τράπεζα της Ελλάδας καταγράφεται όμως ταμειακό έλλειμμα περί τα 2 δις.
Υπάρχει μια λογιστική σχέση μεταξύ ταμείου-κεντρικής κυβέρνησης-γενικής κυβέρνησης, που πρέπει να είναι κανείς βαθύς γνώστης αυτών των λογιστικών για να δει που βρίσκεται η αλήθεια. Το υπουργείο οικονομικών υποστηρίζει ότι μέσα στο επόμενο τρίμηνο οι συσσωρευμένες απαιτήσεις φόρων θα εξαφανίσουν το ταμειακό έλλειμμα που εμφανίζεται στην τράπεζα της Ελλάδας και θα φανεί το πλεόνασμα.
Από τα 3 δις, όμως τα μισά είναι τα έσοδα ANFA, δηλαδή επιστροφή κερδών των εθνικών κεντρικών τραπεζών, άρα με βάση τις συμφωνίες με τους δανειστές δεν περιλαμβάνονται στις «επιτυχίες» και δεν πρέπει να αθροίζονται στο πλεόνασμα.
Από το υπόλοιπο 1,5 δις, λέγεται ότι καθυστερούν επιστροφές φόρων και ληξιπρόθεσμων χρεών, που θα έπρεπε να έχουν ήδη καταβληθεί σε ιδιώτες μέσα στους πρώτους μήνες του 2013, ποσά που είναι μεγαλύτερα αυτού του 1,5 δις.
Συνεπώς, το πρωτογενές πλεόνασμα του 2013, μπορεί να αποδειχτεί λογιστικό και αν η κυβέρνηση δεν εισπράξει τους φόρους που περιμένει, τότε τα πράγματα θα εξελιχθούν πολύ άσκημα για αυτήν.
Τέλος πρέπει να σημειώσουμε ότι η τρόικα απαιτεί πρωτογενή πλεονάσματα (και) σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης.
Β) Το πρωτογενές πλεόνασμα αν ανακυκλωθεί παύει να είναι πρωτογενές πλεόνασμα.
Ο πρωθυπουργός με ύφος χιλίων καρδιναλίων δηλώνει ότι το 70% του πρωτογενούς πλεονάσματος θα το επιστρέψει πίσω στην κοινωνία, με την μορφή κοινωνικού μερίσματος! Δεν υπάρχει όμως κανένας λόγος η κυβέρνηση να κόβει λ.χ. συντάξεις για να δημιουργεί πλεόνασμα και μετά να δίνει αυξήσεις και να αυξάνει τις συντάξεις από το «πλεόνασμα».
Πρόκειται περί παραλογισμού. Αν αυτό γινόταν κάθε χρόνο και ανακυκλωνόταν το πλεόνασμα κατά 70%, και ήταν ας πούμε 1 δις, τότε απλούστατα το πρωτογενές πλεόνασμα θα μειωνόταν κατά 70% και θα ήταν 300 εκ., το ποσό δηλαδή που θα πήγαινε στους δανειστές. Ποια είναι η αλήθεια πίσω από τις εντυπώσεις που δημιουργεί ο πρωθυπουργός;
Η χώρα έχει δεσμευτεί από την τρόικα να δημιουργήσει πρωτογενή πλεονάσματα 1,5% του ΑΕΠ το 2014, 3% το 2015 και 4,5% το 2016 για να πληρώνει μέρος των τόκων του τεράστιου χρέους. Αν όμως καταφέρει μεγαλύτερα πλεονάσματα, τότε το 70% του υπερβάλλοντος θα «επιστραφεί» στην κοινωνία ενώ το 30% αυτού θα πάει πάλι για εξυπηρέτηση του χρέους.
Έτσι, το 2014 η Ελλάδα πρέπει να βγάλει ένα πλεόνασμα 2,8 δις για τους δανειστές. Αν όμως το πρωτογενές πλεόνασμα είναι 3,1 δις τότε 200 εκ. θα επιστραφούν στον ελληνικό προϋπολογισμό. Το 2015 πρέπει να βάλει στην πάντα 5,7 δις για τους δανειστές, και 7.5 δις περίπου το 2016. Το 2013, απλώς το πρόγραμμα προβλέπει μηδενισμό του πρωτογενούς ελλείμματος.
Για αυτό ο Σαμαράς ισχυρίζεται ότι θα επιστρέψει το 70% του πρωτογενούς πλεονάσματος που δημιουργεί μάλλον λογιστικά και το οποίο δεν προβλεπόταν. Όμως αυτή η πολύ φρικτή πραγματικότητα, τα τεράστια πλεονάσματα των επόμενων χρόνων, που προϋποθέτουν την σταύρωση του ελληνικού λαού, αποσιωπήθηκε με το ευφυολόγημα της «ανακύκλωσης» των πλεονασμάτων.
Γ) Θα υπάρξουν μέτρα.
Για την διετία 2013-2014 είχε συμφωνηθεί ένα πακέτο μέτρων 13,5 δις, το οποίο ήταν αρκετά εμπροσθοβαρές. Τα 9,5 δις περίπου θα ληφθούν το 2013 και τα υπόλοιπα το 2014. Άρα το 2014 θα ληφθούν μέτρα περί τα 4 δις και ειδικότερα 2 δις επιπλέον από άμεσους φόρους, 1 δις από μείωση καταναλωτικών δαπανών, και τα υπόλοιπα από μείωση μισθών δημοσίων υπαλλήλων, εφάπαξ, επικουρικών συντάξεων, δημόσιων επενδύσεων κλπ. Εδώ δεν διαφωνεί η κυβέρνηση. Θα μπουν στο νέο προϋπολογισμό.
Άσχετα αν δημιουργούνται εσκεμμένα εσφαλμένες εντυπώσεις Είχε όμως ξεκαθαριστεί ότι μέτρα 4,5 δις ευρώ θα παρθούν επιπρόσθετα το 2015-2016 που όμως θα εξειδικευτούν αργότερα. Αυτό ακριβώς προσπαθεί να αποφύγει η κυβέρνηση, τα μέτρα του 2015-2016, ή τουλάχιστον προσπαθεί, να μην υποχρεωθεί να τα ανακοινώσει το Φθινόπωρο του 2013.
Δ) Δεν μπορούν να υπάρξουν μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα.
Είναι αλήθεια ότι ο προϋπολογισμός έχει πάνω κάτω ισοσκελιστεί, όπως και το εξωτερικό έλλειμμα της χώρας.
Η Ελλάδα βρίσκεται χωρίς ελλείμματα τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά. Για να επιτευχθεί αυτό, η ανεργία έφτασε στο 30% και πλέον, ή ύφεση μπορεί να φτάσει και το 25%, ενώ η μείωση των εισοδημάτων και του βιοτικού επιπέδου κατά 40%. Αν δεχτούμε ότι το πρωτογενές έλλειμμα του 2009 ήταν 8% του ΑΕΠ, τότε κάθε μονάδα που διορθώθηκε πληρώθηκε «χοντρικά» με 3% ύφεση, 2,5% ανεργία και 5% πτώση του βιοτικού επιπέδου.
Γιατί λοιπόν η κατάσταση θα αναστραφεί; Γιατί τα νέα πλεονάσματα δεν θα φέρουν νέα ύφεση, ανεργία, πτώση του βιοτικού επιπέδου; Γιατί το 2014, αφού θα παρθούν μέτρα 4 δις, δεν θα είναι μια χρονιά ύφεσης;
Οι συντάκτες του μεσοπρόθεσμου πλαισίου δημοσιονομικής στρατηγικής 2013-2016 –που μέχρι στιγμής ακολουθείται- υπολογίζουν σε θετικό πρόσημο για το 2014, σε 2,5% ανάπτυξη για το 2015 και σε 3,5% για το 2016!.
Οι ίδιοι όμως ομολογούν ότι έχουν υιοθετήσει τον παλιό δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή του Δ.Ν.Τ. που ήταν εν-γένει 0,5 για τις ανεπτυγμένες χώρες. Αν όμως επαληθευθούν-οι ίδιοι γράφουν- οι νεότερες μελέτες του ταμείου για την μετά κρίση εποχή, που τον υπολογίζουν σε 0,9,-1,7, τότε οι μακροοικονομικές τους προβλέψεις θα διαψευστούν… Φυσικά όχι μόνο για την ύφεση, αλλά και για τα έσοδα.
Τότε χρειάζονται πάλι μέτρα.
Σημειώνω, ότι σύμφωνα με το Δ.Ν.Τ., ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής για την Ελλάδα προσεγγίζει το 1,7 και όχι το 0,9, όσο ακριβώς τον είχε υπολογίσει ο Θ. Μαριόλης από το 2011, και τον είχε ανακοινώσει σε εκδήλωση του Μ.Α.Α., με τίτλο «στάση πληρωμών-η επόμενη μέρα». Εκεί τα νούμερα της ύφεσης που προβλέφτηκαν ως αντίτιμο του σημερινού «μηδενισμού» του πρωτογενούς ελλείμματος, «σόκαραν» το ακροατήριο, αλλά δυστυχώς επαληθεύονται σε μεγάλο βαθμό.
Όλα δείχνουν ότι η δημιουργία μεγάλων πρωτογενών πλεονασμάτων για την πληρωμή τόκων δεν είναι εφικτή, εκτός και αν μηδενιστούν οι δημόσιες δαπάνες και ή ύφεση και η ανεργία συνεχίσουν να βαθαίνουν σε πιο απίστευτα νούμερα. Αλλά πάλι το χρέος θα εκτοξευθεί ως ποσοστό του ΑΕΠ, πολύ πάνω από το 200%, ενώ ακόμη και τότε θα είναι ανέφικτο να καλυφτούν οι υποχρεώσεις της Ελλάδας, με βάση την τελευταία δανειακή σύμβαση, λόγω της απόλυτης κατάρρευσης -όχι μόνο της κοινωνίας- αλλά και του ΑΕΠ.
Ε) GREXIT ή κατάσχεση της Χώρας και παραμονή στο ευρώ;
Ποια είναι λοιπόν η λύση που θα επεξεργαστούν στην Ε.Ε. για την Ελλάδα; Όπως καταλαβαίνουμε το τέλος της «μνημονιακής» εποχής και η έξοδος της χώρας στις αγορές, είναι όνειρα «θερινής» νυκτός του πρωθυπουργού.
Το πρόγραμμα εσωτερικής υποτίμησης για ανάκτηση ανταγωνιστικότητας αποτυγχάνει παταγωδώς.
Είναι απίθανο λοιπόν να έρθει σημαντική ανάπτυξη. Ακόμη και αν μέσω κάποιου τρόπου ενισχυόταν η ζήτηση, αυτή θα κατευθυνόταν πρώτα και κύρια στο εξωτερικό, παρά στο εσωτερικό, δημιουργώντας νέα εξωτερικά ελλείμματα και κατά επέκταση χρέη, μια που η συναλλαγματική πολιτική, (εντός του ευρώ) είναι απαγορευμένη. Αν τα μέτρα σταματήσουν, τότε κάποια στιγμή θα τελειώσει και η ύφεση. Η χώρα θα εισέλθει σε μια μακρά περίοδο αναιμικής ανάπτυξης και στασιμότητας. Η ανεργία θα σταθεροποιηθεί σε πολύ υψηλά επίπεδα. Είναι η λύση που φαίνεται ότι θα επιδιώξει το Βερολίνο.
Όμως κάτι τέτοιο προϋποθέτει νέο μνημόνιο, μια που θα χρειαστεί νέα χρηματοδότηση, λόγω μείωσης ή και χαριστικής περιόδου για τους τόκους.
Το Βερολίνο δεν πρόκειται να δεχτεί κούρεμα του χρέους του επίσημου τομέα. Όχι μόνο για πολιτικούς και εσωτερικούς λόγους, αλλά και γιατί κάτι τέτοιο ανατινάζει το σκληρό ευρώ που επιθυμεί η Γερμανία, τις πολιτικές που πηγάζουν από την συνθήκη του Μάαστριχτ και τον ρόλο του ευρώ ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος.
Άρα στο βαθμό που μια ελληνική κυβέρνηση απαιτήσει κάτι τέτοιο (μέσω στάσης πληρωμών), θα της δείξουν την έξοδο με τον σκληρό τρόπο της Κύπρου. Όμως είναι εξαιρετικά απίθανο, το Βερολίνο να δεχτεί μεγάλη μείωση η και περίοδο χάριτος για τα επιτόκια χωρίς σκληρά ανταλλάγματα. Εφ’οσον τα άλλα μέτρα θα στείλουν την Ελλάδα στην πόρτα της εξόδου, λόγω της απόλυτης κατάρρευσης, το Βερολίνο θα απαιτήσει «αντιπαροχές» για τις «παροχές», όπως πρόσφατα δήλωσε η κ. Μέρκελ.
Η νέα «βοήθεια» θα απαιτήσει το σύνολο της περιουσίας του ελληνικού δημοσίου στο γερμανικό πιάτο. Η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου, ή όποια κυβέρνηση βρεθεί στο τιμόνι της χώρας, θα βρεθεί σε δεινή θέση, αν δεν έχει προετοιμαστεί και φροντίσει, να «μυρίζει» ήδη το φρέσκο μελάνι από την εκτύπωση της νέας δραχμής.
Ζ) Η Ελλάδα χρειάζεται στάση πληρωμών, ελλειμματικούς προϋπολογισμούς και υποτίμηση.
Η μόνη δυνατότητα για να φύγει η Ελλάδα από την θανατηφόρα κρίση, την θηλιά της Ε.Ε. και του Βερολίνου, είναι να αναστείλει τις πληρωμές εξωτερικού χρέους και τόκων επ’ αόριστον, και να επιστρέψει σε εθνικό νόμισμα.
Η υποτίμηση είναι αναγκαστικό εργαλείο για να αναστραφεί η απώλεια ανταγωνιστικότητας που οφείλεται στο ευρώ, να στραφεί η ζήτηση στην εσωτερική αγορά, να αυξηθούν οι εξαγωγές και ο τουρισμός και να γίνει υποκατάσταση των εισαγωγών από εγχώρια αγαθά. Από την άλλη, μια χώρα σε τέτοια ύφεση χρειάζεται ελλειμματικούς προϋπολογισμούς.
Είναι τελείως παράλογο για τα στοιχειώδη των οικονομικών επιστημών μια σειρά οικονομολόγοι (τόσο της δεξιάς όσο και της αριστεράς) να αποδέχονται ως δεδομένο, την επ’ αόριστον των ισοσκελισμένων ή πλεονασματικών προϋπολογισμών. Από την πρώτη μέρα, ο Χολαργός πρέπει με φειδώ, να καλύπτει ένα μικρό δημόσιο έλλειμμα. Αν είναι εφικτό, πρέπει να γίνει κάποιο διμερές κρατικό δάνειο.
Όμως η ανάκτηση της συναλλαγματικής πολιτικής και η υποτίμηση, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε σημαντική ενίσχυση της εγχώριας αποταμίευσης, τουλάχιστον για μια περίοδο. Οπότε το ελληνικό κράτος θα μπορεί, όπως στο παρελθόν, να δανείζεται από το εσωτερικό.
Η αύξηση των εσόδων που θα προέλθει από την ανάκαμψη της χώρας όπως και το έλλειμμα των προϋπολογισμών, πρέπει πέρα από ενίσχυση των κοινωνικών δαπανών, να βοηθήσουν στην δημιουργία αγροτικής «αυτάρκειας», αλλά κύρια, να κατευθυνθούν στην δημιουργία βιομηχανικής βάσης, με οργανωμένο σχέδιο, ώστε η ανάσα που θα πάρει η χώρα να έχει διάρκεια, να της δοθεί η ευκαιρία να αλλάξει την θέση της στο διεθνή καταμερισμό της εργασίας.
¨Έτσι ο ελληνικός λαός θα δύναται να γίνει δημιουργός του δικού του παραγωγικού-καταναλωτικού-οικολογικού προτύπου, βάζοντας τέλος στην ισοπέδωσή του από τις δυνάμεις των διεθνών αγορών και της παγκοσμιοποίησης.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου