Σε συνδυασμό με την αδυναμία των εθνικών κυβερνήσεων να ελέγξουν αποτελεσματικά την κατάσταση, η εμφάνιση οικονομικών κρίσεων δεν είναι άλλη μια καινοτομία, αλλά καθοριστικό χαρακτηριστικό του συστήματος, ιδιαίτερα καθώς το παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον επιτρέπει τη μετάδοση και εξάπλωσή τους.
Σύντομα μετά το πρώτο μούδιασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2008, είδαμε την εμφάνιση μαζικών κινημάτων πολιτών, όπως το Occupy που ξεκίνησε από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τους αγανακτισμένους από τις πλατείες της Ευρώπης, και διάφορων αντικαπιταλιστικών κινημάτων. Βασικό αίτημα τους η κοινωνική δικαιοσύνη και η δημιουργία ενός οικονομικού συστήματος στην υπηρεσία των πολιτών.
Tο ευρύ κοινό, ωστόσο, δεν φαίνεται να γνωρίζει ότι υπάρχουν ήδη ηθικές και βιώσιμες επιλογές για τις συντάξεις και τις αποταμιεύσεις του. Η ηθική τραπεζική υπάρχει ως εγχείρημα από τη δεκαετία του 80, με αρκετά επιτυχημένα μέχρι στιγμής παραδείγματα.
Η Triodos και η Opinion Research δημιοσιεύσαν μια έρευνα στα πλαίσια της Εβδομάδας Καλού Χρήματος (Good Money Week, 30 Οκτώβριου – 5 Νοέμβριου) – μιας ετήσιας βρετανικής εκστρατείας για την ευαισθητοποίηση για την ηθική χρηματοδότηση και τις επενδυτικές επιλογές των ατόμων, των οικονομικών συμβούλων, των συνταξιοδοτικών ταμείων και των φιλανθρωπικών ιδρυμάτων. Η έρευνα κατέγραψε το μεγάλο ενδιαφέρον των πολιτών της Βρετανίας για τέτοιες δυνατότητες, αλλά και την άγνοια που υπάρχει για τα υπάρχοντα εγχειρήματα.
Συνολικά, το 54 τοις εκατό των Βρετανών πολιτών δεν γνωρίζει ότι υπάρχουν ηθικά χρηματοπιστωτικά προϊόντα. Το ποσοστό αυξάνεται σε πάνω από 63 τοις εκατό στις νεότερες ηλικίες. Η έρευνα σε δείγμα 2.003 βρετανών επενδυτών κατέγραψε επίσης ενθουσιασμό για ένα σύμβολο τύπου kitermark. Στόχος είναι α άμεση αναγνώριση των χρηματοοικονομικών προϊόντων που λειτουργούν με βιώσιμο ή ηθικό τρόπο.
Σαφώς, υπάρχουν διακριτές διαφορές μεταξύ των υφιστάμενων ηθικών τραπεζών, ωστόσο όλες μοιράζονται ένα κοινό σύνολο αρχών. Πιο σημαντικές ανάμεσα τους είναι η διαφάνεια και η χρηματοδότηση κοινωνικών και περιβαλλοντικών έργων, όπως οι βιολογικές καλλιέργειες, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και το δίκαιο εμπόριο. Οι ηθικές τράπεζες μερικές φορές μπορεί να συνεργάζονται με στενότερα περιθώρια κέρδους από τις παραδοσιακές τράπεζες. Ως εκ τούτου μπορεί να έχουν λίγα καταστήματα ή να λειτουργούν αποκλειστικά μέσω τηλεφώνου και internet.
Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ηθικών και Εναλλακτικών Τραπεζών (FEBEA), αριθμεί ήδη 26 μέλη από 14 ευρωπαϊκές χώρες. Από το 2015 έχει και ένα μέλος από την Ελλάδα, τη Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας.
H Ελλάδα έχει τη δική της ηθική Τράπεζα
Η Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας, με ιστορία 20 χρόνων, αριθμεί σήμερα 7.000 μέλη, 20.000 πελάτες και 4 καταστήματα. Η φιλοσοφία της είναι πελατοκεντρική, βάζοντας προτεραιότητα στις ανθρώπινες ανάγκες. Ελέγχει πού πηγαίνουν τα δάνειά της, καθώς και την προέλευση των χρημάτων των καταθετών. Διαχειρίζεται τοπικά κεφάλαια έχοντας ως στόχο την ενίχυση και ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας.
O Πρόεδρος της Συνεταιριστικής Τράπεζας Καρδίτσας, Γεώργιος Μπούκης μπορεί να είναι περήφανος. Παρουσιάζοντας την δράση της τράπεζας δήλωσε: “Τα χρόνια αυτά της κρίσης, επεκταθήκαμε, θέλοντας έτσι να είμαστε κοντά στον κόσμο. Οι τράπεζες παρέχουν πίστη. Χωρίς πίστη, τράπεζα δεν υπάρχει. Η δική μας τράπεζα δεν διατρέχει αυτήν την στιγμή κανένα απολύτως κίνδυνο, που μπορεί να διατρέχουν άλλες τράπεζες. Η μόνη πηγή των χρημάτων μας είναι τα μέλη και οι καταθέτες μας. Ο ρόλος μιας συνεταιριστικής τράπεζας είναι να βρίσκεται κοντά στις ανάγκες και την τοπική κοινωνία.”
Πιο συγκεκριμένα, επεσήμανε ότι: “η τράπεζα του Νομού μας, σύμφωνα με τα στοιχεία του εννεαμήνου συνεχίζει να βρίσκεται σε κερδοφόρα πορεία και υπάρχει η βεβαιότητα ότι με κερδοφορία θα κλείσει όλο το 2016. Επιτυχία σημαντική μέσα σε ένα οικονομικό περιβάλλον ασταθές και συνεχώς επιδεινούμενο. Η προσεκτική διαχείριση των διαθεσίμων της τράπεζας φάνηκε στις δύσκολες στιγμές όπου δεν αντιμετώπισε ποτέ πρόβλημα. Δεν χρειάστηκε ποτέ να αναζητήσει ρευστότητα από τους μηχανισμούς στήριξης.”
Η Triodos Bank της Ολλανδίας
Καινοτόμος στην ηθική τραπεζική, η Triodos Bank έχει έδρα της στην Ολλανδία. Πλέον δραστηριοποείται και στο Βέλγιο, τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ισπανία. Η ηθική αυτή τράπεζα χρηματοδοτεί εταιρείες που προσθέτουν πολιτιστική αξία και όφελος τόσο για τους ανθρώπους, όσο και για το περιβάλλον. Αυτό περιλαμβάνει εταιρείες στους τομείς της ηλιακής ενέργειας, τη βιολογική γεωργία και τον πολιτισμό. Το όνομα της Triodos προέρχεται από την ελληνική λέξη “τρὶ ὁδος” και σηματοδοτεί την “προσέγγιση τριών δρόμων” (άνθρωποι, πλανήτης, κέρδος).
Οι καταθέτες της τράπεζας μπορούν να ανοίξουν συμβατικούς λογαριασμούς ταμιευτηρίου. Επίσης μπορούν να επενδύσουν σε ηθικά κεφάλαια και κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου. Η Triodos έχει επίσης ενεργό διεθνές τμήμα, υποστηρίζοντας τις πρωτοβουλίες μικροχρηματοδότησης σε όλο τον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Το 1980 Triodos ξεκίνησε με το «πράσινο κεφάλαιο», ένα ταμείο για έργα φιλικά προς το περιβάλλον, στο Χρηματιστήριο του Άμστερνταμ. Το 1994 ανέλαβε την παλαιότερη βρετανική ηθική τράπεζα, τη Mercury Provident. Η Triodos είναι πλέον η μοναδική εμπορική τράπεζα στο Ηνωμένο Βασίλειο που δημοσιεύει ετήσιο κατάλογο με όλα τα δάνεια που χορηγεί.
Οι δραστηριότητες της Τράπεζας και οι σχέσεις με τους πελάτες βασίζονται κυρίως στο διαδίκτυο. Ωστόσο, προσαρμόζεται στα τοπικά έθιμα. Στην Ισπανία, για παράδειγμα, τα φυσικά γραφεία προτιμώνται από τους πελάτες και, ως εκ τούτου έχουν ανοίξει πολλά εμπορικά γραφεία στις μεγάλες πόλεις.
Η Triodos δανείζει μόνο σε επιχειρήσεις και φιλανθρωπικά ιδρύματα βάσει του κοινωνικού ή οικολογικού οφέλους τους. Αυτή η «θετική προβολή” επεκτείνει τις πολιτικές της πέρα από εκείνες των ηθικών τραπεζών, που αποφεύγουν απλώς να επενδύουν σε εταιρείες που κρίνονται επιβλαβείς (έργα πυρινικής ενέργειας, όπλα, επικίνδυνες περιβαλλοντικές ουσίες). Η τράπεζα χρησιμοποιεί τα χρήματα που κατατίθενται από περίπου 100.000 αποταμιευτές και δανείζει σε εκατοντάδες οργανώσεις, όπως πρωτοβουλίες δίκαιου εμπορίου (fair trade), βιολογικά αγροκτήματα, πολιτιστικές πρωτοβουλίες, έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, και κοινωνικές επιχειρήσεις.
Η Banca Etica της Ιταλίας
Η Banca Etica είναι άλλο ένα εναλλακτικό τραπεζικό ίδρυμα, μια «αντι-τράπεζα», όπως αποκαλείται στη γενέτειρά της την Πάδοβα. Λειτουργεί με όρους κοινωνικής ευαισθησίας, παρέχοντας όλα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες των γνωστών εμπορικών τραπεζών. Με τη διαφορά ότι το μοντέλο λειτουργίας της δεν στοχεύει στη μεγιστοποίηση του δικού της κέρδους, αλλά στην ανάπτυξη υγιών επενδύσεων με γνώμονα την κοινωνική ευθύνη, την αλληλεγγύη και την προστασία του περιβάλλοντος. Οι δραστηριότητές της επικεντρώνονται αποκλειστικά στην πραγματική οικονομία και όχι στη χρηματιστηριακή.
Ιστορία 22 χρόνων
Ολα ξεκίνησαν το 1994 από 22 μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς (περιβαλλοντικές οργανώσεις, κοινωνικοπολιτιστικούς συλλόγους, δήμους και νομαρχίες) που συνενώθηκαν και το 1998 συγκέντρωσαν το απαιτούμενο κεφάλαιο για την ίδρυση της. Το πρώτο υποκατάστημα άνοιξε στην Πάδοβα. Μέσα σ’ ένα χρόνο – λόγω της θερμής ανταπόκρισης – η τράπεζα απέκτησε υποκαταστήματα στο Μιλάνο, τη Ρώμη, το Τρεβίζο, τη Φλωρεντία, τη Βιντσέντζα και τη Μπρέσια.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα κεφάλαια της τράπεζας προέρχονται κυρίως από τον ανεπτυγμένο Βορρά. Μεγάλο μέρος τους, ωστόσο, επενδύεται στον Νότο. Στόχος είναι να εξυγιανθεί η τοπική οικονομία και να ξεφύγει από τον έλεγχο της μαφίας.
Βασική αρχή της τράπεζας είναι ότι η πίστωση αποτελεί δικαίωμα όλων και ιδίως των ασθενέστερων ομάδων. Δεν είναι τυχαίο ότι χορηγεί δάνεια σε άτομα που δεν έχουν πρόσβαση σε άλλα πιστωτικά ιδρύματα, όπως σε μετανάστες, άστεγους και ανέργους.
‘Οσον αφορά τα δάνεια που χορηγεί στις επιχειρήσεις, αυτά εγκρίνονται μόνον εφόσον οι επιχειρήσεις πληρούν 60 κριτήρια. Μεταξύ αυτών είναι ο σεβασμός στην εργατική νομοθεσία και το περιβάλλον, το γενικότερο κοινωνικό όφελος, η απουσία σεξισμού και ρατσισμού.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου