Οι εξελίξεις στο νέο πεδίο της Μεταγονιδιωματικής που φανέρωσαν τον πλούτο των λεγόμενων φιλικών (προβιοτικών μικροβίων) στη φύση, στα εδάφη, στα νερά και τους βυθούς των θαλασσών, αλλά και στα φυτά, τα ζώα και τον άνθρωπο με τις εφαρμογές τους στην γεωργία, κτηνοτροφία και παραγωγή προβιοτικών τροφίμων, την προστασία της υγείας μας και την πρόληψη ασθενειών ήταν το αντικείμενο του φετινού 5ου Συνεδρίου Αγροτεχνολογίας που οργανώνει κάθε χρόνο τέτοια εποχή το Ελληνο-Αμερικάνικο Επιμελητήριο και φιλοξενείται στο Συνεδριακό Κέντρο του Κολεγίου Περρωτής της Αμερικάνικης Γεωργικής Σχολής.
Ο Τομέας της Μεταγονιδιωματικής – Η επιστήμη των μικροβιακών βιοκοινοτήτωνΔεν είναι όλα τα μικρόβια ζημιογόνα για τα φυτά, τα ζώα και τον άνθρωπο. Κακώς έχουμε επιδοθεί σε έναν ανελέητο «πόλεμο» ενάντια τους. Ναι, υπάρχουν και ζημιογόνα, παθογόνα αλλά, υπάρχει και ένα μεγάλο πλήθος φιλικών μικρόβιων που συμβιούν με τους ανώτερους οργανισμούς και είναι λάθος να τους εξολοθρεύουμε και αυτούς.
Ένας νέος τομέας όπου αντί της συνήθους γονιδιωματικής ανάλυσης – DNA ενός οργανισμού – αναλύονται ταυτόχρονα ολόκληρες βιοκοινότητες μικροοργανισμών, παρακάμπτοντας την ανάγκη για εκ προτέρων απομόνωση και καλλιέργεια ξεχωριστά κάθε είδους. Το συνθετικό μετα-προσδίδει την έννοια της υπέρβασης. Η προσέγγιση και οι μέθοδοι της μεταγονιδιωματικής υπερβαίνουν μεμονωμένα γονίδια και γονιδιώματα και επιτρέπουν στους επιστήμονες να μελετήσουν όλα τα γονιδιώματα μίας βιοκοινότητας μικροβίων ως σύνολο. Πρόκειται με λίγα λόγια για την επιστήμη των μικροβιακών βιοκοινοτήτων.
Τα Συμβιωτικά Μικρόβια των Φυτών
Στις ρίζες των φυτών αυτών, και δη των ψυχανθών, όπου ανήκουν και τα όσπρια (φακές, μπιζέλια, φασόλια, ρεβίθια, βίκος, κουκιά, λαθούρια, τριφύλλια κ.ά.) γνωρίζαμε από χρόνια ότι συμβιεί μια εξαιρετικά πολύτιμη οικογένεια προβιοτικών μικροβίων: τα αζωτοδεσμευτικά βακτήρια. Τα συμβιωτικά, λοιπόν, αζωτοδεσμευτικά βακτήρια από το μπόλικο άζωτο της ατμόσφαιρας που δεσμεύουν και τους περισσεύει, δίνουν αζωτούχο λίπασμα και στο φυτό-ξενιστή, που σε αντάλλαγμα δίνει τροφή στο βακτήριο με τη μορφή των σακχάρων που το φυτό έχει άφθονα χάρη στη φωτοσύνθεση στα πράσινα φύλλα με τη μπόλικη δωρεάν ενέργεια του ήλιου! Κι όταν τελειώνει η συγκομιδή, η ρίζα των ψυχανθών που θα σαπίσει στο χώμα θα δώσει αζωτούχο λίπασμα για τα σιτηρά που συνήθως ακολουθούσαν (αμειψισπορά).
Να λοιπόν ένας δρόμος για τη μείωση του κόστους των αζωτούχων λιπασμάτων (με παράλληλη, μάλιστα, μείωση του κόστους των φυτοφαρμάκων, αντιμετώπιση ζιζανίων και γενικότερη βελτίωση του φυσικού περιβάλλοντος) είναι η καθιέρωση της αμειψισποράς, δηλαδή της εναλλαγής των καλλιεργειών, καθώς και η καλλιέργεια ψυχανθών φυτών, όπως είναι τα ετήσια όσπρια αλλά και τα πολυετή τριφύλλια. Τώρα είναι η ευκαιρία που με το πρασίνισμα της νέας ΚΑΠ προβλέπεται σημαντική υποστήριξη για την καλλιέργεια ψυχανθών. Τώρα είναι η ευκαιρία να ξανα-επεκτείνουμε τις πολύτιμες αυτές καλλιέργειες για το καλό του αγρότη, των κτηνοτρόφων, των χωραφιών και του φυσικού περιβάλλοντος αλλά και των καταναλωτών, μια και τα ψυχανθή-όσπρια είναι εξίσου σημαντική πηγή πρωτεϊνών (λευκωμάτων) όπως και τα ζωικά κρέατα, τα αυγά κ.λπ., χωρίς όμως τα λιπαρά, τις χοληστερίνες κ.λπ. που συνυπάρχουν στα ζωικά προϊόντα. Υπάρχουν ήδη πολλά σκευάσματα με προβιοτικά βακτήρια για τα φυτά που κυκλοφορούν πλέον στο εμπόριο και αξιοποιούνται στην πράξη.
Προβιοτικοί μύκητες στα φυτά
Δεν είναι όμως μόνο τα αζωτοδεσμευτικά μικρόβια των ψυχανθών. Στις ρίζες όλων των φυτών άλλα και στο υπέργειο φύλλωμα τους συμβιούν δισεκατομμύρια φιλικών μικροβίων. Πολλές από τις διεργασίες που συμβαίνουν στο φυτό και που ως τώρα νομίζαμε τις συνθέτουν μόνο τα φυτικά κύτταρα, η έρευνα έδειξε ότι στη σύνθεσή τους συμβάλλουν και τα προβιοτικά μικρόβια του φυτού. Η αντοχή του φυτού σε διάφορες περιβαλλοντικές αντιξοότητες (στρες ξηρασίας, αλάτων, χημικών, κ.α.) άλλα και βιολογικών στρες από παθογόνα μικρόβια, είναι συχνά συνάρτησης όχι μόνο των φυτικών μηχανισμών αλλά και των φιλικών μικροβίων του. Αναφερόμενος στα φυτά, και ενώ συνήθως αναφερόμαστε σε βακτήρια, εντούτοις δεν πρέπει να παραλείπουμε την σημασία και των προβιοτικών μυκήτων. Στα φυτά π.χ. ένας τέτοιος φιλικός μύκητας (Μυκόριζα) είναι αυτός, που συμβιώντας με τα φυτά, απορροφά τον φωσφόρο (και άλλα ανόργανα θρεπτικά στοιχεία) από το έδαφος και τα φωσφορούχα λιπάσματα, για να το παραδώσει κατόπιν στο φυτό ξενιστή του. Τα φυτά μόνα τους δεν έχουν την ικανότητα να πάρουν τον φωσφόρο από το έδαφος. Άρα η θρέψη του φυτού με δύο τόσο σημαντικά στοιχεία, όπως το άζωτο από τον ατμοσφαιρικό αέρα και ο φωσφόρος, αναλαμβάνουν για λογαριασμό του φυτού ένα προβιοτικό βακτήριο και ένας προβιοτικός μύκητας.
Προβιοτικά Μικρόβια στον Άνθρωπο και τα Ζώα
Γρήγορες αναλύσεις αποκάλυψαν πχ. ότι στο σώμα μας (όπως και στα ζώα) πέραν των 3 τρισεκατομμυρίων ανθρωπίνων κυττάρων «κουβαλούμε» και 300 τρισεκατομμύρια ποικίλα φιλικά προς εμάς προβιοτικά μικρόβια. Έχουμε δηλαδή, 100 φορές πιο πολλά μικρόβια από ότι ανθρώπινα κύτταρα! Τα περισσότερα στο στομάχι και στο στόμα και αρκετά (4-7%) εξωτερικά στο δέρμα μας. Λανθασμένα λοιπόν, πιστεύαμε ως σήμερα, ότι όλοι οι μικροοργανισμοί είναι παθογόνοι που μας μολύνουν, μας αρρωσταίνουν ή και μας θανατώνουν. Υπάρχουν τέτοιοι, υπάρχουν όμως και πολλοί φιλικά διακείμενοι που συμβιούν μαζί μας, με αμοιβαίο όφελος και για τις δυο πλευρές. Πολλές λειτουργίες μας: η πέψη τροφών και η σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού μας, δεν γίνονται σωστά χωρίς προβιοτικά μικρόβια. Νομίζοντας δηλαδή ότι όλα τα μικρόβια είναι παθογόνα, κηρύξαμε έναν ανελέητο πόλεμο διαρκείας εναντίον τους; Ναι! Αντιβιοτικά, απολυμάνσεις, απορρυπαντικά-σαπούνια, χλωριώσεις στα πόσιμα νερά κ.α. Ιατρικές πράξεις άλλα και κοινωνικές συμπεριφορές (πόσα παιδιά παίζουν σε χώματα, λάσπες και κοπριές σήμερα;) που συρρικνώνουν την τόσο πολύτιμη μικροχλωρίδα μας. Αποτέλεσμα αυτής της συρρίκνωσης είναι η παχυσαρκία μας, τα πολλά καρδιοαγγειακά ή τα μεταβολικά, πεπτικά, ορθοπεδικά νευρολογικά προβλήματα ειδικά η συχνότερη εμφάνιση τους στους ενηλίκους, όπως και οι φλεγμονές και τα έλκη στομάχου και εντέρου, κύριες πηγές της καρκινογένεσης, κ.α.
Προβιοτικά Τρόφιμα
Από αυτά ξεπήδησε και η ανάγκη να ξαναγεμίσουμε τον οργανισμό με φιλικά μικρόβια μέσω των κατάλληλων προβιοτικών τροφίμων; Ακριβώς. Τα τρώμε όχι για να πάρει ο οργανισμός μας κάποιο θρεπτικό συστατικό ή ενέργεια (θερμίδες) αλλά να μπολιαστεί με τα πολύτιμα μικρόβια που περιέχουν. Πολλά προϊόντα του τόπου μας είναι μάλιστα σημαντικά γι ‘ αυτό το σκοπό. Γαλακτοκομικά: γιαούρτι, κεφίρ, ξινόγαλα, αριάνι κ.α., τουρσιά: ελιές, κάπαρη, πιπεριές, αγγουράκια, λάχανα, μελιτζάνες κ.α., κρεατοσκευάσματα: σαλάμι αέρος, προσούτα, χαμόν, λουκάνικα κ.α. – ότι κρέμεται στον αέρα – εκτός ψυγείου στα καταστήματα αλλαντικών. Αναλογιστείτε γιατί δεν χαλάει το κρέας, στο σαλάμι εκτός ψυγείου, σκεφτείτε ότι γίνονται γεμίζοντας έντερα ζώων και θα καταλάβετε ποιος το προφυλάσσει και έτσι θα καταλάβετε πως οι ίδιοι «φρουροί» φρουρούν και το δικό μας πεπτικό από τα έλκη.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου