14 Νοε 2012

Το Παλαιστινιακό Πρόβλημα: Σύντομη Ιστορική Επισκόπηση

11/14/2012 01:30:00 π.μ.    No comments

 
Εξ αιτίας της σφοδρής ισραηλινής επίθεσης στη Λωρίδα της Γάζα, της σφοδρότερης ίσως, απ’ όσες έχουν επιχειρηθεί μέχρι σήμερα, ουσιαστικά από τον πόλεμο των έξι ημερών το 1967 και δώθε, αποφάσισα να γράψω ένα σύντομο χρονικό του Παλαιστινιακού προβλήματος, το οποίο ως γνωστόν παραμένει ανεπίλυτο εδώ και 60 ολόκληρα χρόνια. 
 
Οι σελίδες που ακολουθούν, κάθε άλλο παρά πλήρη εικόνα του προβλήματος δίνουν. Αναγκαστικά περιορίστηκα σε όσα θεώρησα ότι θα έδιναν ένα πλαίσιο αναφοράς των γεγονότων, παραλείποντας λεπτομέρειες, που σε τελευταία ανάλυση θα μπορούσαν να ήταν περισσότερο σημαντικές από όσο είμαι σε θέση να γνωρίζω. Δεν είμαι γνώστης του προβλήματος και γι αυτό ζητάω την κατανόησή σας για λάθη, ανακρίβειες και παραλείψεις.

Πολλοί ίσως απορήσετε για την επιλογή της σημερινής ανάρτησης, τέτοια μέρα που είναι, Πρώτη του Χρόνου, μέρα που όλοι θα θέλαμε να ήταν και η καλύτερη, αλλά, δυστυχώς τα πράγματα για άλλη μια χρονιά, δεν ήρθαν έτσι, δεν μάς ξύπνησαν αγγελικοί ύμνοι και φωτεινά χαμόγελα, αλλά σειρήνες συναγερμών και ασθενοφόρων, κραυγές πόνου και απελπισίας και οι πρώτες εικόνες της χρονιάς που αντικρίσαμε δεν ήταν παρά εικόνες απελπισίας από φέρετρα και χαλάσματα.

Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι το δίκαιο είναι με τη μεριά των Παλαιστινίων οι οποίοι παλεύουν, όχι πάντα με τους πλέον δόκιμους τρόπους, ν’ αποκτήσουν το δικαίωμα για μια δική τους πατρίδα, έστω και αν αυτή η διεκδικούμενη πατρίδα έχει σήμερα συρρικνωθεί στο 22% του εδάφους, από το αρχικό που τους αναλογούσε. 
 
 
Πολλοί σοφοί και ειδικοί επί των ειδικών έχουν προσπαθήσει όλο αυτό το διάστημα να βρούνε λύσεις ώστε να σταματήσει κάποια στιγμή το μακελειό. Εις μάτην. Οι πολεμικές επιχειρήσεις αντί να μειώνονται όλο και πυκνώνουν. Δεν μπορώ να προτείνω, ούτε καν να φανταστώ λύσεις. Δεν ξέρω αν όλα θα ξαναγίνονταν μέλι-γάλα, αν το Ισραήλ μείωνε τις εδαφικές του απαιτήσεις ή αν απέσυρε όλους τους εποίκους του, ή αν ξεμπλέκονταν εντελώς οι αραβικοί από τους εβραϊκούς πληθυσμούς, ή αν ξαφνικά συναδελφώνονταν. Για να μην έχει υπάρξει έως τώρα λύση, θα πει ότι το πρόβλημα είναι πολύ πιο περίπλοκο και ίσως πέρα από τις θελήσεις των αντιμαχομένων και των προστατών τους.

Πάντα πίστευα ότι τα προβλήματα δεν είναι μόνο πολιτικά, αλλά γεωπολιτικά, δηλαδή ότι η γεωγραφία είναι μια ανυπέρβλητη και καθοριστική σταθερά που εν πολλοίς υπαγορεύει και τις πολιτικές κινήσεις και τα αποτελέσματα. Και στην συγκεκριμένη περίπτωση, αν παρατηρήσουμε τη θέση των σημερινών Παλαιστινιακών εδαφών στο χάρτη, δυο, δηλαδή, ορφανά κομμάτια, αποκομμένα μεταξύ τους και εμφυτευμένα στο σώμα του Ισραήλ, και αν μεγεθύνοντας το κάθε κομμάτι χωριστά, ακόμα παραπάνω, παρατηρήσουμε τις εκατοντάδες διαφορετικές κουκίδες που συμπλέκονται μεταξύ τους, με κάθε μια απ’ αυτές ν’ αντιστοιχεί και σε διαφορετικό πληθυσμό, τότε ίσως καταλάβουμε γιατί η πληγή αυτή συνεχίζει να παραμένει ανοιχτή.

Οι δυο επόμενοι χάρτες απεικονίζουν τη γεωγραφία, ο πρώτος, και την ανθρωπογεωγραφία της περιοχής, ο δεύτερος.




Το Παλαιστινιακό πρόβλημα γεννήθηκε το 1948, με το πέρας του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου όταν, υπό το κράτος της φρίκης του Ολοκαυτώματος και τη μαζική μετανάστευση καταδιωκόμενων Εβραίων από την Ευρώπη στην υπό Βρετανική κατοχή από το 1917, Παλαιστίνη, όχι χωρίς να συναντήσουν εμπόδια από τους Βρετανούς, τα Ηνωμένα Έθνη αποφάσισαν την διχοτόμηση των Παλαιστινιακών εδαφών σε δυο ίσα περίπου μεγέθους κομμάτια, ώστε το ένα απ’ αυτά να αποτελέσει το ανεξάρτητο κράτος του Ισραήλ και το άλλο των Παλαιστινίων, με τρόπο όπως απεικονίζεται στον παρακάτω Χάρτη. Η δε Ιερουσαλήμ, επρόκειτο να τεθεί κάτω από διεθνή έλεγχο.

Το σχέδιο των Ηνωμένων Εθνών απεικονίζεται στον επόμενο χάρτη.






Στην πραγματικότητα οι συμπλοκές μεταξύ των Παλαιστινίων και Εβραίων άρχισαν ήδη από το 1947, αλλά μέχρι την αποχώρηση των Βρετανών το 1948, παρέμεναν σε επίπεδο εμφυλίου πολέμου. Εν τω μεταξύ όσοι Παλαιστίνιοι δεν ήταν διατεθειμένοι να μείνουν κάτω από ισραηλινό έλεγχο, γύρω στους 250,000 και κυρίως από τις ανώτερες και εύπορες τάξεις μετανάστευσαν ή εξαναγκάστηκαν σε φυγή από τους Ισραηλίτες σε γειτονικές αραβικές χώρες.

Με το που αποχώρησαν οι Βρετανοί τον Μάιο του 1948, οι μεν Ισραηλινοί ανακήρυξαν το δικό τους κράτος, σύμφωνα με το σχέδιο του ΟΗΕ, οι Άραβες όμως, δεν ήταν διατεθειμένοι να το δεχτούν και οι χώρες του Αραβικού συνδέσμου, Αίγυπτος, Ιορδανία, Ιράκ, Συρία και Λίβανος, κήρυξαν πάραυτα τον πόλεμο στο νεοϊδρυθέν κράτος. 
 
Στην αρχή οι Άραβες υπερτερούσαν, μετά όμως από εννιάμηνες μάχες οι Ισραηλινοί πήραν το πάνω χέρι αντεπιτέθηκαν και τους εξώθησαν. Τον Μάρτιο του 1949, επετεύχθη συμφωνία μόνιμης κατάπαυσης του πυρός, κατά την οποία ορίσθηκαν τα εσωτερικά όρια του Ισραήλ, γνωστά και ως «Πράσινη Γραμμή». Έτσι, οι Αιγύπτιοι διατήρησαν τη Λωρίδα της Γάζας, οι Ιορδανοί την Δυτική Όχθη και την ανατολική Ιερουσαλήμ, κτήσεις που κράτησαν μέχρι τον πόλεμο του 1967, οι Σύριοι μια στενή λωρίδα στην λίμνη της Γαλιλαίας και οι Λιβανέζοι ένα μικρό κομμάτι γης, στη Rosh Hanikra. Ο πόλεμος αυτός είχε σαν αποτέλεσμα γύρω στους 700,000 Παλαιστίνιοι να εγκαταλείψουν τα εδάφη τους. Για νεκρούς, δεν το συζητάμε, ήταν πολλοί. Ίσαμε 10,000 από κάθε μεριά. Με τον τρόπο αυτό οι Ισραηλινοί κατόρθωσαν να αυξήσουν τα εδάφη τους εις βάρος των Παλαιστινίων στο 77%, έναντι του 55% που τους είχε αρχικά αποδοθεί.

Το 1967 το Ισραήλ εξαπόλυσε τον περίφημο πόλεμο των έξι ημερών κατά τον οποίο απέσπασε: τη λωρίδα της Γάζας και τη χερσόνησο του Σινά από την Αίγυπτο, τη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ από την Ιορδανία και τα υψώματα του Γκολάν στο βορρά από τη Συρία. Η αρχή «γη-ως-αντάλλαγμα-για ειρήνη», απετέλεσε τη βάση για τις αραβο-ισραηλινές διαπραγματεύσεις με σκοπό την αναγνώριση των ισραηλινών συνόρων. Σαν μέρος αυτής της συμφωνίας, το 1979 το Ισραήλ επέστρεψε τη χερσόνησο του Σινά στην Αίγυπτο. Εξ αιτίας του πολέμου αυτού, γύρω στο μισό εκατομμύριο Παλαιστίνιοι εγκατέλειψαν για πολλοστή φορά τα εδάφη τους.

Τον Ιούνιο του 1982, το Ισραήλ εισέβαλε στο Λίβανο με σκοπό την εξολόθρευση του PLO. Στα πλαίσια μιας νέας συμφωνίας, το PLO αποχώρησε από την Βηρυτό, εκείνη η εποχή όμως, μάς έμεινε γνωστή από τις άγριες σφαγές των Παλαιστινίων προσφύγων στα στρατόπεδα Σάμπρα και Σατίλα.

Το 1987 ήταν η χρονιά της πρώτης Ιντιφάντα. Το 1993, με τις συμφωνίες του Όσλο ανάμεσα στον Αραφάτ και τον Γιτζάκ Ράμπιν, πρωθυπουργό του Ισραήλ, τέθηκαν οι βάσεις για την Παλαιστινιακή αυτοδιάθεση στη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας, με προοπτική τη δημιουργία ανεξάρτητου Παλαιστινιακού κράτους, αλλά με το Ισραήλ, υπεύθυνο για την προστασία των ισραηλιτών που συνέχιζαν να παραμένουν στα παλαιστινιακά εδάφη. Παρά ταύτα το πρόβλημα της Ιερουσαλήμ παρέμενε ανεπίλυτο, όπως και η επιστροφή των παλαιστινίων προσφύγων.

Η Εθνική Παλαιστινιακή Αρχή ιδρύθηκε το 1994, την επαύριο δηλαδή των συμφωνιών του Όσλο, σαν συνέχεια του PLO και σαν πρώτο βήμα προς την αυτοδιάθεση των Παλαιστινίων, με την προοπτική οι τελικές διαπραγματεύσεις να πραγματοποιηθούν σε μια πενταετία, το 1999. Πρώτος πρόεδρος εκλέχτηκε επιτυγχάνοντας σαρωτική νίκη, ο Γιασέρ Αραφάτ. Ανάμεσα στις αρμοδιότητές της ήταν η διαχείριση αστικών υποθέσεων και θεμάτων ασφαλείας, στις Παλαιστινιακές αστικές περιοχές της Δυτικής Όχθης και της Λωρίδας της Γάζας, και η διαχείριση αστικών υποθέσεων μόνο, στις αγροτικές περιοχές. Τα υπόλοιπα εδάφη επρόκειτο να παραμείνουν κάτω από τον αποκλειστικό έλεγχο του Ισραήλ. Η Εθνική Παλαιστινιακή Αρχή διατηρεί επίσημο σώμα 40,000-80,000 οπλισμένων στρατιωτών, που τυπικά εκτελούν χρέη αστυνομικών.

Οι διαπραγματεύσεις επαναλήφθηκαν το 1999, χωρίς επιτυχία και διακόπηκαν το 2000 με την κήρυξη της δεύτερης Ιντιφάντα.

Οι Ισραηλινοί συνέχισαν να εποικίζουν τα κατεχόμενα εδάφη, ενώ οι Παλαιστίνιοι άρχισαν να εφαρμόζουν μια νέα τακτική με επιθέσεις αυτοκτονίας. Την ίδια εποχή άρχισε και η κατασκευή από το Ισραήλ, του περίφημου τείχους στη Δυτική Όχθη εντός των Παλαιστινιακών εδαφών. Το 2002 υπήρξε μια κίνηση από τον πρόεδρο Bush, για την δημιουργία ανεξάρτητου Παλαιστινιακού κράτους, αλλά το σχέδιο ναυάγησε με τον πόλεμο του Ιράκ. Την ίδια χρονιά το Συμβούλιο Ασφαλείας υιοθέτησε απόφαση για την δημιουργία δυο ανεξάρτητων κρατών με ασφαλή και αναγνωρισμένα σύνορα.

Το 2005, επί κυβερνήσεως Αριέλ Σαρόν, για λόγους βελτίωσης των συνθηκών ασφαλείας του Ισραήλ, αποφασίστηκε η εκκένωση, έναντι υψηλής αποζημίωσης για τους απερχόμενους, 21 καταυλισμών της Λωρίδας της Γάζας και τεσσάρων, από τους 120, καταυλισμούς της Δυτικής Όχθης. Συνολικά αποχώρησαν 8000 άποικοι. Πολλοί, εν μια νυκτί.

Σήμερα, από τις περιοχές αυτές, η Δυτική Όχθη βρίσκεται εν μέρει κάτω από την Εθνική Παλαιστινιακή Αρχή και εν μέρει κάτω από στρατιωτική Ισραηλινή διοίκηση. Τα υψώματα του Γκολάν βρίσκονται κάτω από την πολιτική διοίκηση του Ισραήλ, ενώ η ανατολική Ιερουσαλήμ κάτω από ειδικό καθεστώς. Η λωρίδα της Γάζας παρέμεινε υπό την κατοχή των Ισραηλινών από το 1967 έως το 2005.
 
 
 Παρ’ όλα αυτά σήμερα συνεχίζουν να ελέγχουν τον εναέριο χώρο, τα χωρικά ύδατα της περιοχής, καθώς και την χερσαία πλευρά προς τα Ισραηλινά σύνορα. Επίσης, η παροχή νερού, οι επικοινωνίες, η ηλεκτροδότηση και η αποχέτευση βρίσκονται στα χέρια του Ισραήλ, καθώς επίσης και οι τελωνειακές ρυθμίσεις. Το δε χρησιμοποιούμενο νόμισμα είναι το Ισραηλινό. Η Αίγυπτος ελέγχει τη νότια περιοχή της Γάζας, στα σύνορα με την έρημο του Σινά.

Η Λωρίδα της Γάζας δεν αναγνωρίζεται διεθνώς σαν τμήμα κυρίαρχης χώρας. Ενώ διεκδικείται από την Εθνική Παλαιστινιακή Αρχή σαν μέρος των Παλαιστινιακών περιοχών, στην πραγματικότητα βρίσκεται κάτω από την διοίκηση της de facto κυβέρνησης της παραστρατιωτικής οργάνωσης Χαμάς.

Από τις προεδρικές εκλογές του Ιανουαρίου του 2005, νικητής αναδείχθηκε ο Μαχμούντ Αμπάς, του PLO/Fatah, με ποσοστό 62%. Στις βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν τον Ιανουάριο του επόμενου έτους όμως, πλειοψήφησε η Ηamas, με 74 έδρες σε σύνολο 132.

Οι εντελώς δε, διαφορετικοί προσανατολισμοί ανάμεσα στη Χαμάς, (φανατικοί μουσουλμάνοι) που πλειοψήφησε στη Λωρίδα της Γάζας και τη Φατάχ του Προέδρου Αμπάς (κοσμικός προσανατολισμός) που διατηρεί το προβάδισμα στη Δυτική Όχθη, είχαν φτάσει σε τέτοιο σημείο όξυνσης, που τον Ιούνιο του 2007 κατέληξαν στη Γάζα σε κανονικές στρατιωτικές επιχειρήσεις ανάμεσα στα αντιμαχόμενα μέρη, με τραγικό αποτέλεσμα 120 νεκρούς και τριπλάσιους τραυματίες.

Οι Παλαιστίνιοι που διαμένουν σήμερα στη Δυτική Όχθη ανέρχονται στους 2,407,681. Οι Ισραηλινοί ανέρχονται στους 187,000, ενώ κάπου 177,000 κατοικούν στην Ανατολική Ιερουσαλήμ. Συνολικά καταλαμβάνουν το 40% των εδαφών της Δυτικής Όχθης,

Οι Παλαιστίνιοι της Λωρίδας της Γάζας ανέρχονται στους 1,482,405.

Οι Ισραηλινοί έποικοι στα υψώματα του Γκολάν είναι γύρω στους 20,000, ενώ υπάρχουν περί τους 100 επί πλέον καταυλισμούς τους οποίους δεν αναγνωρίζει το Ισραήλ.
Η οικονομική και κοινωνικη ζωή στην Παλαιστίνη ίσως εξεταστεί σε επόμενη ανάρτηση.

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...