Γιάννης Κιμπουρόπουλος
Η διακριτικότητα με την οποία η γερμανική ηγεσία φέρεται στην κυβέρνηση Σαμαρά, ανεχόμενη ακόμη και τη γελοία μεταφραστική λογοκρισία ανακοινώσεων της καγκελαρίας ( σ.σ. η «λιτότητα» που έγινε «εξυγίανση») είναι μόνο μία από τις πολλές ενδείξεις για την προεκλογική λείανση όλων των ανοιχτών μετώπων στην Ευρωζώνη. Η ακολουθία των γεγονότων είναι λίγο πολύ γνωστή.
Οι κυρίαρχες ομάδες του ευρωκοινοβουλίου, μέσα σε δυο μήνες, άνοιξαν κι έκλεισαν την πολύκροτη έρευνα για την τρόικα, μ’ ένα πόρισμα που σε αδρές γραμμές τη δικαιώνει ως αναγκαίο κακό.
Οι υποτιθέμενες χαώδεις διαφωνίες μεταξύ Κομισιόν, Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και Ευρωκοινοβουλίου στο θέμα της τραπεζικής ένωσης εξαφανίστηκαν κι αυτές σε έναν συμβιβασμό που αποτυπώνει τη γερμανική κυριαρχία, την επιβολή μοντέλου της Κύπρου στο bail in, με το οποίο «εθνικοποιείται» η ζημιά και «διεθνοποιείται» η εποπτεία.
Ο συμβιβασμός ολοκληρώθηκε προ ημερών, με ένα υποκριτικό νομοθέτημα που ενέκρινε το ευρωκοινοβούλιο για την εγγύηση των καταθέσεων κάτω των100.000 ευρώ. Ενώ δεν υπάρχει «ταμείο» πανευρωπαϊκής εγγύησης των καταθέσεων, τα κράτη φορτώνονται με ένα σωρό αυστηρές υποχρεώσεις για να εγγυηθούν προσωρινά ακόμη και καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ. Πρακτικά, οι μόνοι τελικοί εγγυητές είναι πάλι οι φορολογούμενοι που υποτίθεται ότι έπρεπε να «απελευθερωθούν» από το κόστος διάσωσης των τραπεζών.
Τα άλλα μεγάλα ευρωπαϊκά μέτωπα που μένουν ανοιχτά αφήνονται στη διακριτική ευχέρεια των «ειδικών»: η ουκρανική κρίση είναι κυρίως γερμανική υπόθεση, ενώ η κρίση της ευρωζώνης που ανατροφοδοτείται από τις ανατιμητικές τάσεις του ευρώ έχει ανατεθεί στην ΕΚΤ και στα «μυστικά» όπλα του Ντράγκι, όπως αποκαλούνται οι τεχνικές ποσοτικής χαλάρωσης και τυπώματος χρήματος.
Βιαστική διευθέτηση
Με ανάλογη βιασύνη κλείνουν και οι πληγές του ελληνικού μετώπου. Το πολυνομοσχέδιο ψηφίστηκε εν μια νυκτί, η σκανδαλώδης επανιδιωτικοποίηση των τραπεζών έγινε υπόθεση λίγων ημερών, το ίδιο συνέβη με άλλες ιδιωτικοποιήσεις, το Μεσοπρόθεσμο 2014-2017 θα έρθει άρον άρον στη Βουλή μέχρι τις 5 Μαΐου, ενώ ο ΟΔΔΗΧ προετοιμάζεται τεχνικά για «επεκτάσεις» της εξόδου στις αγορές ομολόγων, με μηχανισμούς που θα επιτρέψουν περισσότερη κερδοσκοπία εις βάρος του ελληνικού χρέους.
Ένας καταιγισμός θετικών δηλώσεων από Ευρωπαίους αξιωματούχους, που μέχρι πριν από μερικές εβδομάδες έβλεπαν στο ελληνικό πρόγραμμα μόνο καθυστερήσεις και αποτυχίες, καταδεικνύει την αγωνία να πριμοδοτηθεί πολιτικά η κυβέρνηση Σαμαρά.
Τι είδους «δημοκρατία»;
Η εικόνα αυτή περίπου ένα μήνα πριν από τις ευρωεκλογές δεν είναι πρωτοφανής.
Ίσα ίσα, είναι αποκαλυπτική του είδους της «δημοκρατίας» που επικρατεί στο ευρωπαϊκό θεσμικό συνονθύλευμα. Τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα- Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Eurogroup-Ecofin, Κομισιόν, Ευρωκοινοβούλιο- καθορίζουν τις στρατηγικές επιλογές με βάση τον συσχετισμό ισχύος και τους συμβιβασμούς που είναι διατεθειμένη να κάνει η γερμανική ηγεμονία, ή ο πάλαι ποτέ κραταιός γαλλογερμανικός άξονας, ερήμην κυβερνήσεων και κοινωνιών.
Η διαδικασία οικονομικής και πολιτικής ολοκλήρωσης της ΕΕ και της Ευρωζώνης είναι πολιτικά στεγανοποιημένη από λαϊκές επιρροές. Όλα τα μεγάλα διακυβεύματα επιλύονται από τους τεχνοκράτες, από τα μη αιρετά όργανα, από τα κονκλάβια των υπουργών και των ηγετών.
Οι ίδιες οι ευρωεκλογές δεν έχουν ευρωπαϊκά διακυβεύματα, οι πολίτες καλούνται να εκφράσουν απλώς τον βαθμό ικανοποίησης ή δυσφορίας έναντι της Ε.Ε., κατά κανόνα με κριτήρια εντελώς «εθνικά», αποδεικνύοντας τον διακοσμητικό χαρακτήρα της εκλογικής διαδικασίας στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
Τελικά, οι ευρωεκλογές λειτουργούν σαν… διάλειμμα για διαφημίσεις. Στις ελάχιστες στιγμές που οι Ευρωπαίοι κλήθηκαν να κρίνουν κορυφαία διακυβεύματα, όπως η Συνθήκη της Νίκαιας, αυτό έγινε με πρωτοβουλία των εθνικών κυβερνήσεων και κατέληγε να προκαλεί θεσμικούς σεισμούς στην ΕΕ με τα «όχι» που ακολουθούσαν.
Ακόμη και οι υποψηφιότητες για την προεδρία της Κομισιόν, που θα μπορούσαν να αποτελέσουν ευκαιρία για έμμεση τοποθέτηση των ευρωπαϊκών κοινωνιών απέναντι στις ευρωπαϊκές στρατηγικές, γίνονται χωρίς προγραμματική αντιπαράθεση, εξαντλούνται σε μια ρητορική κόντρα πάνω σε ασαφείς ατζέντες.
Εξ ου και το ευρωπαϊκό ιερατείο επιχειρεί να επιβάλει ως διακύβευμα των ευρωεκλογών τον συσχετισμό μεταξύ «ευρωπαϊστών» και «ευρωσκεπτικιστών» στο νέο ευρωκοινοβούλιο.
Αποτύπωση του χάσματος
Φυσικά, αυτός ο περιορισμένος και συγκεχυμένος χαρακτήρας των ευρωεκλογών, που περιορίζει δραματικά τα κίνητρα συμμετοχής, δεν τις καθιστά αδιάφορες.
Κάθε άλλο. Στην παρούσα συγκυρία, μάλιστα, δίνεται η ευκαιρία μιας ισχυρής αποδοκιμασίας των πολιτικών που εφαρμόστηκαν την πενταετία διαχείρισης της χρηματοπιστωτικής κρίσης και της κρίσης χρέους, πενταετία κατά την οποία η ΕΕ επιτάχυνε την ολοκλήρωσή της σε αυτό που, βάσει γενετικής προδιαγραφής (Μάαστριχτ), προοριζόταν να γίνει: μια χρηματοπιστωτική, κυρίως, δικτατορία.
Ωστόσο, ακόμη κι αν αυτή η αποδοκιμασία εκφραστεί με ισχυρό τρόπο, είναι απίθανο να καταγραφεί ενιαία. Πιθανότατα το αποτέλεσμα των ευρωκλογών θα αποτυπώσει το βαθύ χάσμα μεταξύ Βορρά- Νότου, την de facto διάσπαση της ευρωζώνης.
Και προφανώς αυτό αφορά πρωτίστως τις χώρες των μνημονίων. Το ιδεώδες θα ήταν αυτό ακριβώς το εκλογικό «διάλειμμα για διαφημίσεις» να προκαλέσει έναν θεσμικό σεισμό στην Ε.Ε και στην Ευρωζώνη, μια λειτουργική απορύθμιση που θα αποσταθεροποιήσει την ευρωπαϊκή νομενκλατούρα και θα αναγκάσει τις εθνικές κυβερνήσεις να κάνουν οδυνηρές, αλλά αναπόφευκτες επιλογές για τη σχέση τους με το ευρωπαϊκό συνονθύλευμα.
Το τρίτο δάνειο, το χρέος και ο δικηγόρος της εξόδου…
Η ευρωπαϊκή αβάντα στην κυβέρνηση Σαμαρά έχει τα όριά της. Το συλλογικό συμφέρον των δανειστών και των εγχωρίων υποτελών τους επιβάλλει μεν διάσωση της κυβέρνησης, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα της επιτρέψουν μια ανέμελη προεκλογική διαφήμιση του νεκραναστημένου success story.
Ο Σαμαράς είπε ενώπιον της Μέρκελ ότι η κυβέρνηση δεν θέλει με τίποτα «τρίτο δάνειο» και άρα τρίτο μνημόνιο, αλλά οι δανειστές δεν πρόκειται και να τη ρωτήσουν αν το κρίνουν αναγκαίο. Μπορεί να «παίξει» προεκλογικά με το κοινωνικό μέρισμα, και κυρίως με το κερδοσκοπικό μέρισμα των ιδιωτικοποιήσεων, παραπλανώντας τους πάμπτωχους και εξυπηρετώντας τους μεγάλους «πελάτες» της. Ωστόσο, η κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού 2015-2016 είναι ζήτημα που αφορά τους δανειστές και τις δικές τους ανάγκες.
Για το ΔΝΤ ένα τρίτο δάνειο, που μπορεί να πάρει τη μορφή επέκτασης αυτού που ήδη έχει δοθεί στην Ελλάδα μέσω ESFS, είναι απαραίτητο για τη διασφάλιση των δόσεων που οφείλει το 2016 και της περίπου ταυτόχρονης εξόφλησής τους. Για τις ευρωπαϊκές «συνιστώσες» της τρόικας, ένα τρίτο δάνειο αποτελεί μορφή πρόσθετης δέσμευσης της (όποιας) κυβέρνησης στη δημοσιονομική πειθαρχία. Βιωσιμότητα
Η κυβέρνηση Σαμαρά επιχειρεί να αποφύγει το σενάριο αυτό, προετοιμάζοντας συνέχιση της εξόδου στις αγορές με ανεκτό επιτόκιο, πράγμα που ωστόσο μαθηματικά επιβαρύνει το χρέος. Οι δανειστές δεν αποκλείουν αυτή τη δυνατότητα, αλλά αυτό που τους απασχολεί είναι η βιωσιμότητα του χρέους, με λύσεις που θα καταληχθούν πολύ μετά τις ευρωεκλογές.
Βαφτίζοντας το κρέας ψάρι, οι τεχνοκράτες της ευρωζώνης αναζητούν εναλλακτική ερμηνεία της βιωσιμότητας, που δεν θα επηρεάζεται διόλου από το ποσό του χρέους, αλλά μόνο από το κόστος εξυπηρέτησής του. Η λύση της επιμήκυνσης στα 50 χρόνια σημαίνει ότι η Ελλάδα για πολλά χρόνια και δεκαετίες μπορεί να πορεύεται με ένα χρέος άνω του 100% του ΑΕΠ, αλλά με επιτόκιο χαμηλό και κατά προτίμηση σταθερό, άρα σχετικά ανεπηρέαστο από τις συγκυρίες.
Αυτή είναι μια λύση βολική και για την κυβέρνηση που θα «πουλήσει» αυταπάτες περί ελάφρυνσης του χρέους στην κοινωνία, παρότι στην πραγματικότητα αυτή θα μείνει όμηρός του για δυο ακόμη γενιές.
Ποια ανάκαμψη;
Ωστόσο, ακόμη κι αυτή η «λύση» υπονομεύεται από πλήθος στοιχείων. Επτά γερμανόφωνα οικονομικά ινστιτούτα κονιορτοποιούν τη μυθολογία της ανάκαμψης, προβλέποντας ύφεση τουλάχιστον 0,7% και φέτος στην Ελλάδα, σε πείσμα των προβλέψεων ΔΝΤ, ΙΟΒΕ και άλλων καλοθελητών.
Μια τέτοια πρόβλεψη αδυνατίζει δραματικά τους σχεδιασμούς για νέα έξοδο στις αγορές, ενώ επιτρέπει στους πιο «ρεαλιστές» του νεοφιλελεύθερου ιερατείου να επιμένουν ότι χωρίς ονομαστικό κούρεμα του χρέους το ελληνικό success story θα αποδειχθεί φάρσα.
Επιμένει σ’ αυτό ο Ζιν του γερμανικού Ifo, αλλά πιο εύγλωττος από όλους ο Γερμανός οικονομολόγος – αρθρογράφος των Financial Times Βόλφγκανγκ Μουνχάου υπογράμμισε πριν μερικές μέρες τη μοναδική επιλογή που έχει τώρα η Ελλάδα να κηρύξει στάση πληρωμών και να επιστρέψει σε εθνικό νόμισμα, αντλώντας όλα τα οφέλη μιας υποτίμησης.
Ο Μουνχάου αποδομεί τη ρητορική της ευρωπαϊκής ηγεσίας, υπογραμμίζοντας ότι «η Ελλάδα δεν βρίσκεται σε ύφεση, ούτε ανακάμπτει, απλώς έχει καταρρεύσει» και ότι αυτή τη στιγμή δημιουργούν «μια τεράστια χρηματοπιστωτική επενδυτική φούσκα» με την έξοδο στις αγορές και τις αυξήσεις κεφαλαίου στις τράπεζες. «Δεν κάνω τον δικηγόρο της εξόδου.
Οι Έλληνες ψηφοφόροι και οι ξένοι επενδυτές όμως θα πρέπει να γνωρίζουν ότι πλέον η Ελλάδα είναι σε θέση να έχει επιλογή», καταλήγει χαρακτηριστικά ο Μουνχάου. Το ερώτημα είναι υπάρχει κάποιος που προτείνει σοβαρά και με τόλμη αυτή την επιλογή και στους ψηφοφόρους και στους επενδυτές…
Πηγή: εφημερίδα Δρόμος της Αριστεράς Το είδαμε στο Αριστερό Βήμα
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου