Νησιά ψάχνουν τη θέση τους σε έναν κόσμο που αλλάζει

Antonis Ventouris, lighthouse keeper on the Greek island of Serifos

γράφει η  Marija Knezevic https://www.facebook.com/marija.knezevic.902
 http://www.balkaninsight.com/en/article/
Νησιώτες στην Κροατία και στην Ελλάδα απολαμβάνουν μια μαγευτική ζωή αλλά αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις που θέτουν η απομόνωση και οι γερασμένοι πληθυσμοί.

Marija Knezevic Ντούγκι Οτόκ, Πελαγούσα και Σέριφος
Εκατόν ογδόντα τρία σκαλιά. Αυτή είναι καθημερινή διαδρομή του Zvonimir Škvorčević - από τη βάση προς την κορυφή του ψηλότερου φάρου στην Αδριατική.
Ο φάρος Veli Rat στέκει στη βορειοδυτική πλευρά του Ντούγκι Οτόκ (Μακρόνησος) των κροατικών Δαλματικών ακτών. Ένας από τους πιο όμορφους φάρους της περιοχής, ο ύψους 42 μέτρων πύργος περιβάλλεται από δάσος, έναν μικρό κήπο, ένα εκκλησάκι αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο και το θεϊκό γαλάζιο της θάλασσας μπροστά του, από τον οποίο μπορείς να δεις τις ακτές της Ιταλίας, όταν ο καιρός είναι αίθριος.
Ο Zvonimir είναι φαροφύλακας τα τελευταία 24 χρόνια, αλλά μεγάλωσε μακριά από τις ακτές και πρωτοαντίκρισε θάλασσα στα 25 του.
«Σαν έφηβος ονειρευόμουν τη ζωή στη φύση, με ένα μικρό σπιτάκι, γυναίκα, παιδιά… άρπαξα την πρώτη ευκαιρία που μου έτυχε», λέει ο «Zvone ο φαναρτζής», όπως τον αποκαλούν οι ντόπιοι.
Ο τρόπος ζωής στον οποίο κατέφυγε ο Zvonimir πριν από ένα τέταρτο του αιώνα παραμένει πολύ γοητευτικός τόσο στους νησιώτες, όσο και στα εκατομμύρια των τουριστών που ταξιδεύουν στην Κροατία κάθε καλοκαίρι. Τα νησιά προσφέρουν όμορφα τοπία, ήλιο, θαλασσινό αεράκι και έναν ανακουφιστικά χαλαρό τρόπο ζωής.
Αλλά οι νησιωτικές κοινότητες αντιμετωπίζουν επίσης προκλήσεις, καθώς οι πληθυσμοί τους γερνάνε και οι απομακρυσμένες τοποθεσίες τους, τις καθιστούν όλο και λιγότερο ελκυστικές ως τόπο διαμονής για τους νεότερους ανθρώπους.
Ο Zvonimir ζει στο σπίτι στη βάση του φάρου με τη σύζυγό του Danijela και τους δυο μικρούς τους γιους. Φροντίζει επίσης τον κήπο και τον ελαιώνα εκεί κοντά.
Παρά το γεγονός ότι είναι φανατικός καπνιστής, ανεβαίνει τα σκαλιά του φάρου εύκολα, επιβραδύνοντας για να περιμένει έναν νεαρότερο επισκέπτη που έχει ξεμείνει από ανάσες προσπαθώντας να τον προφτάσει.

Η οικογένεια Skvorcevic στο φάρο Veli Rat Photo: Marija Knezevic

Περπατάει ξυπόλητος όλο το καλοκαίρι. Ως τα τέλη του Μάη έχει ήδη αποκτήσει έντονο μαύρισμα και ντύνεται με ένα ριγέ κοντομάνικο και κομμένη τζιν βερμούδα. Έχει ένα ζεστό χαμόγελο που δεν φαίνεται να φεύγει ποτέ από το πρόσωπό του και μιλάει πολύ ευγενικά στα δύο του αγοράκια. Αλλά μια νότα ανησυχίας εμφανίζεται στη φωνή του όταν μιλάει για την Ivana, την πρωτότοκη κόρη του από τον δεύτερό του γάμο.
Η Ivana έμεινε με το Zvonimir μετά το διαζύγιο των γονιών της και πήγε δημοτικό στο σχολείο του χωριού  Božava, 17 χλμ από το φάρο. Τώρα είναι η ώρα για να πάει στο γυμνάσιο, το οποίο σημαίνει ότι πρέπει να μετακομίσει στην επαρχεία Ζαντάρ στην ηπειρωτική χώρα, περίπου 35 χιλιόμετρα μακριά.
Ο Zvonimir και άλλοι ντόπιοι θα ήθελαν βελτίωση των μεταφορικών συνδέσεων - φθηνότερα, πιο συχνά δρομολόγια πλοίων αλλά και βάρκες ταξί που θα επιτρέψουν σε περισσότερους ανθρώπους να ζουν στα νησιά και να μετακινούνται προς την ενδοχώρα.
«Θα ήταν ευχής έργο να μπορούσαν να κατανοήσουν οι αρχές ότι η απομόνωση είναι το μεγαλύτερό μας πρόβλημα», λέει. "Οι ναυτιλιακές  που μεταφέρουν τους ανθρώπους από και προς τα νησιά διαμαρτύρονται για το μικρό αριθμό των επιβατών -  λες και δεν συνειδητοποιούν ότι θα συνεχίζουν να χειροτερεύουν τα πράγματα αν δεν αλλάξει κάτι».

Ο τουρισμός έχει επισκιάσει τη γεωργία και την αλιεία για να γίνει η βαριά βιομηχανία των νησιών της Κροατίας, αλλά αυτό δεν είναι πάντα αρκετό για να υποστηρίξει ακμάζουσες κοινότητες καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Ο Φάρος Veli Rat, ο ψηλότερος στην Αδριατική Photo: Marija Knezevic

Ο Veli Rat είναι ο πιο δημοφιλής μεταξύ των φάρων της Κροατίας που προσφέρουν διαμονή στους τουρίστες. Οι παραθεριστές καταλαμβάνουν τις δύο σουίτες για 36 εβδομάδες το χρόνο, έως ότου δηλαδή κρυώσει ο καιρός.
«Όλοι θα ήθελαν να ζουν σε ένα φάρο, αγαπούν τη φύση, αγαπούν τη ζωή... κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Νομίζουν πως ο χειμώνας σε νησί είναι ρομαντικός, αλλά φεύγουν συνήθως με τα πρωτοβρόχια», λέει ο Zvonimir.
Από τα 1.244 νησιά της Κροατίας, 67 κατοικούνται, τα 47 από αυτά όλο το χρόνο. Περίπου 125.000 άνθρωποι ζουν στα νησιά, σύμφωνα με την απογραφή του 2011.
Αλλά υπάρχουν όλο και λιγότεροι νέοι άνθρωποι μεταξύ τους. Το 1953, περισσότερο από το 26 τοις εκατό των ατόμων που ζούσαν σε νησιά της Κροατίας ήταν ηλικίας 14 ετών ή λιγότερο. Μέχρι το 2011, το ποσοστό αυτό ήταν κάτω του 13 τοις εκατό.
Λιγότερο από το ένα τέταρτο του πληθυσμού της Κροατίας είναι ηλικίας 60 ετών και άνω, αλλά περισσότερο από το 30 τοις εκατό του νησιωτικού πληθυσμού ανήκει στην ίδια ηλικιακή βαθμίδα, σύμφωνα με μια δημογραφική ανάλυση που δημοσιεύθηκε πέρυσι από τον Ivo Nejašmić, καθηγητή γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ.

Η γερασμένοι νησιώτες Ποσοστό του κροατικού πληθυσμού του νησιού ανά ηλικιακή ομάδα. Πηγή: Τα στοιχεία απογραφής από τη Δημογραφική Γήρανση στα Νησιά της Κροατίας του Ivo Nejašmić, Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ. Διάγραμμα από τον Lada Vucenovic.

Οι οικογένειες των φάρων
Στις 30 Ιουνίου οι ντόπιοι στο νησί Korčula γιορτάζουν «την παραμονή της Ημί-Πρωτοχρονιάς» - ένα μεγάλο ολονύχτιο πάρτι στα μπαρ και τους δρόμους της  χώρας του νησιού. «Φανταστείτε πώς θα είναιι εδώ όταν είναι η πραγματική παραμονή της Πρωτοχρονιάς», λέει ένας Ιρλανδός τουρίστας που προσπερνά έναν μασκαρεμένο πλήθος που χορεύει. Στην πραγματικότητα, καλύτερα από αυτό, δε γίνεται. Οι εορτασμοί το χειμώνα είναι πολύ πιο σεμνοί, με πολύ λιγότερα άτομα.
Μετά από μια μακρά νύχτα, η ατμόσφαιρα είναι λίγο υποτονική πάνω στο πλοιάριο που απομακρύνεται από το λιμάνι στις έξι η ώρα το επόμενο πρωί. Το πλοιάριο ανήκει στην Plovput, την κρατική εταιρεία που λειτουργεί και συντηρεί τους 46 φάρους της Κροατίας. Μεταξύ των επιβαινόντων στο σκάφος είναι οι Ivo Sain και Τόμισλαβ Zuvela, και οι δύο φαροφύλακες και γιοι φαροφυλάκων.
Και οι δύο γνωρίζουν πως η δουλειά δεν είναι εύκολη, αλλά προσφέρει ασφαλή, δημόσια απασχόληση όλο το χρόνο. Δεν υπάρχουν πάρα πολλές, τέτοιου είδους θέσεις εργασίας στα νησιά.

"Αυτή η δουλειά μοιάζει με το να είσαι ναύτης. Σε επηρεάζει τόσο, ώστε να μην μπορείς να ζήσεις χωρίς αυτή."

- Nikola Zuvela

Ο Tomislav, 32 ετών ταξιδεύει στο νησί της Palagruža, που βρίσκεται πιο κοντά στις ιταλικές παρά στις κροατικές ακτές, όπου ο φάρος του είναι το μοναδικό κατοικημένο κτήριο. Πάει να βρει τον πατέρα του Nikola για μια μηνιαία βάρδια. Σε αυτή την εποχή του χρόνου η Marija, σύζυγος του Nikola και η μητέρα Tomislav, βρίσκεται επίσης μαζί τους.
Όταν το πλοιάριο πλησιάζει την Palagruža, ένα μικρότερο σκάφος συλλέγει τον Tomislav και κάποιους άλλους επιβάτες. Επιταχύνει καθώς κατευθύνεται προς το νησί, δένει σε έναν κάβο στην παραλία, αφήνοντας τους επιβάτες να σκαρφαλώσουν έξω.

Φάρος Palagruza Photo: Marija Knezevic

Χτισμένο με ασφάλεια πάνω σε ένα βράχο σε ύψος 100 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας, ο φάρος είναι ένα μεγάλο σε έκταση, επιβλητικό, πέτρινο κτίριο με 40 παράθυρα και πράσινα παραθυρόφυλλα. Χτισμένο υπό την αυστριακή κατοχή το 1875, προορίζονταν να ακτινοβολεί δύναμη στους ταξιδιώτες που αντίκριζαν για πρώτη φορά την Αυστροουγγαρία.
«Είμαστε εδώ, πηγαινοερχόμαστε εδώ και 35 χρόνια. Αυτό το νησί έγινε μέρος του εαυτού μου και αγαπώ κάθε εκατοστό του όλες τις εποχές του χρόνου», λέει η Marija στην κουζίνα του φάρου. Ήρθε στην Korčula για διακοπές όταν ήταν νέα, ερωτεύτηκε έναν φαροφύλακα, γέννησε και μεγάλωσε άλλον έναν.
Η νησιωτική ζωή ήταν καλή μαζί της. Αποπνέει έναν αέρα ικανοποίησης και μοιάζει νεότερη από 60 χρονών. Μιλάει αργά και ήρεμα, χωρίς περιττές χειρονομίες.
Ο σύζυγός της Nikola, 57 ετών, βοηθά να αποθηκεύσουν τις προμήθειες που έφερε ο γιός τους και στέλνει κενές φιάλες αερίου χρησιμοποιώντας ένα σύστημα τροχαλίας που συνδέει το φάρο με το σκάφος κάτω.
«Αν δεν περνούσαμε καλά εδώ, δεν θα είχαμε μείνει τόσο καιρό», λέει. Είναι ικανοποιημένος που ο γιός του ακολούθησε το ίδιο επάγγελμα.
«Ήθελε να γίνει φαροφύλακας άρα γιατί να μην είναι ευτυχισμένος; Τέλος πάντων, είναι καλύτερα που κάνει αυτή τη δουλειά από την άλλη εναλλακτική του», λέει.
«Ήθελε να γίνει πυροτεχνουργός», λέει ο Nikola, χαμογελώντας με ανακούφιση.
«Ήμουν τυχερός γιατί η οικογένειά μου ήταν μαζί  μου τον περισσότερο καιρό. Όταν τα παιδιά πήγαιναν στο σχολείο, ήταν δύσκολο. Ήμουν μόνος μου εδώ, δύο μήνες στο φάρο και δύο μήνες με τους φίλους μου. Επανορθώναμε τα καλοκαίρια», μας λέει.
«Αυτή η δουλειά μοιάζει με το να είσαι ναύτης. Σε επηρεάζει τόσο, ώστε να μην μπορείς να ζήσεις χωρίς αυτή. Και θα πρέπει να αγαπάς τη θάλασσα. Αν δεν, τότε δεν είναι για σένα».
Η έναρξη της βάρδιας του Tomislav στο φάρο επιτρέπει στον Vojo Sain, 50 ετών, να σταματήσει τη δικιά του. Μαυρισμένος, αθλητικός και μελαχρινός, παίρνει το δρόμο προς στην παραλία για να επιστρέψει στο Korčula.
Γείτονες
Στο δρόμο της επιστροφής, το πλοιάριο σταματάει να ξεφορτώσει προμήθειες στο νησί Sušac. Πληθυσμός: δύο φαροφύλακες και ένας βοσκός. Ένας από τους φαροφύλακες είναι ο γιος του Vojo, Ivo, που τον είχε αφήσει το πλοιάριο για να ξεκινήσει τη βάρδια του νωρίτερα μέσα στην μέρα.
«Ο γιος μου και εγώ είμαστε «γείτονες δίπλα-δίπλα »και δεν καταφέρνουμε ποτέ να ειδωθούμε. Είμαι ευτυχής που κατάφερε να πάρει αυτή τη δουλειά. Με δύο μικρά παιδιά και προερχόμενος από νησί, είναι μια καλή λύση», λέει ο Vojo.
Πατέρας και γιος μοιράζονται μερικά κρυφά δάκρυα και μεγάλες αγκαλιές. Ρωτούν και απαντάνε ταυτόχρονα. Τα λόγια τους είναι απλά και τετριμμένα, αλλά η επαφή με τα μάτια δεν σταματά ποτέ.
«Γεια! Τι νέα»;
«Τίποτα το ιδιαίτερο, μπαμπά».

Ο Ivo Sain και ο πατέρας του, Vojo Photo: Marija Knezevic

Ο Ivo είναι ο νεότερος φαροφύλακας στην Αδριατική. Είναι μόνο 22, αλλά ήδη είναι παντρεμένος και πατέρας δύο μικρών κοριτσιών.
«Η μικρή μου κόρη είναι ηλικίας δύο μηνών, η μεγάλη είναι ενάμιση χρονών. Μόλις συνηθίζει στην παρουσία μου, πρέπει να μαζέψω τα πράγματά μου και να φύγω. Είμαι σαν ξένος κάθε φορά που επιστρέφω σπίτι στην Korčula.. Αλλά θα συνηθίσω, όλοι θα συνηθίσουμε», λέει.
Αλλά τι είπε η μητέρα του για την απόφασή του να γίνει φαροφύλακας ενώ υπάρχει ήδη ένας στην οικογένεια;
«Βασικά, οι γονείς μου έχουν χωρίσει. Και αυτό εξαιτίας του φάρου. Αλλά όλα εξαρτώνται από το τι είδους άνθρωποι είμαστε. Δεν χωρίζουν όλοι οι φαροφύλακες, κι ούτε όσοι είναι συνέχεια μαζί μένουν και μαζί για πάντα», μας λέει.
Οι Έλληνες παλεύουν με νησιωτικά διλήμματα
Οι Κροάτες δεν είναι οι μόνοι Ευρωπαίοι που προσπαθούν να βρουν τους καλύτερους τρόπους για να διατηρήσουν τη νησιωτική ζωή κατά τον 21ο αιώνα. Με περίπου 6.000 νησιά, 227 από αυτά κατοικήσιμα, η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με παρόμοιες προκλήσεις - όπως το πώς να αυξήσει τον τουρισμό και την οικονομική ανάπτυξη προστατεύοντας παράλληλα το περιβάλλον και τις τοπικές παραδόσεις.
Η Σέριφος, μέλος των Δυτικών Κυκλάδων, μιας συστάδας νησιών στο Αιγαίο, έχει γνωρίσει σημαντικές αλλαγές κατά τη διάρκεια των χρόνων.
«Δεν υπήρχαν δρόμοι, δεν υπήρχε ηλεκτρικό, δεν κυκλοφορούσαν αυτοκίνητα ούτε και τουρίστες. Ήταν ένα μυθικό μέρος για εμάς, όπου μπορούσαμε να είμαστε ελεύθεροι με όλη τη σημασία της λέξης», λέει ο Ιωάννης Σπιλάνης, ένας καθηγητής πανεπιστημίου που απολάμβανε τα καλοκαίρια των παιδικών του χρόνων στη Σέριφο και έχει περάσει από τότε, τον περισσότερο ελεύθερο χρόνο του στο νησί.
Στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα, πολλοί άνθρωποι στη Σέριφο εργάζονταν στην εξόρυξη σιδηρομεταλλευμάτων. Σήμερα οι περισσότεροι ζουν από τον τουρισμό και τις κατασκευές. Ο αριθμός των σπιτιών στο νησί έχει διπλασιαστεί τα τελευταία 30 χρόνια, με τα περισσότερα από τα νέα σπίτια να χτίζονται για να ενοικιαστούν σε τουρίστες, λέει ο Σπιλάνης.

"Δεν είμαι σίγουρος κατά πόσο τα ελληνικά ή τα κροατικά νησιά μπορούν να εξακολουθήσουν να είναι ανταγωνιστικά."

- Ioannis Spilanis.

Ο Σπιλάνης είναι καθηγητής στο Τμήμα Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Ζει στο νησί της Λέσβου και έχει αφιερώσει το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας του στη μελέτη νησιών, εξετάζοντας την οικονομική ανάπτυξη, το περιβάλλον, το σχεδιασμό και τον τουρισμό.
Ο ίδιος και οι συνεργάτες του εργάζονται για δημιουργήσουν ένα σύστημα το οποίο θα υπολογίζει τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις του τουρισμού στα νησιά μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια - μέχρι και το πόσο νερό καταναλώνουν ή πόσα σκουπίδια δημιουργούν οι τουρίστες.
Μόνο τότε, ο Σπιλάνης πιστεύει, πως θα είναι δυνατόν να γνωρίζουμε πόσο μπορεί να επεκταθεί ο τουρισμός πριν του σημείου τα μειονεκτήματά του να υπερβαίνουν τα οφέλη του.
Λέει ότι η τρέχουσα ανάπτυξη των ελληνικών νησιών δεν είναι βιώσιμη, δεδομένου ότι εξαρτάται κατά κύριο λόγο από τον τουρισμό και τις εισαγωγές. Σε μερικές περιπτώσεις ακόμα και το 99 τοις εκατό των ειδών που καταναλώνονται στα ελληνικά νησιά, εισάγονται, κυρίως από την Αθήνα, λέει.
Πιστεύει πως τα ευρωπαϊκά νησιά μπορεί να χάσουν στην τουριστική αγορά από πιο μακρινούς προορισμούς, όπου οι παραθεριστές μπορούν να απολαύσουν σε πολύ καλές τιμές τον εγγυημένα καλό καιρό καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.
«Υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ των ευρωπαϊκών και των άλλων νησιών, της Ασίας πχ, όπου οι τιμές είναι εντελώς διαφορετικές, πολύ χαμηλότερες», λέει σε ένα καφέ κοντά στο λιμάνι. «Δεν είμαι σίγουρος κατά πόσο τα ελληνικά ή τα κροατικά νησιά μπορούν να εξακολουθήσουν να είναι ανταγωνιστικά».

Ο φάρος στη Σέριφο Photo: Marija Knezevic

Ο Αντώνης Βεντούρης, 35 ετών, είναι ο φαροφύλακας στη Σέριφο. Ο πατέρας του ήταν κι αυτός φαροφύλακας. Η σύζυγος και η κόρη του ζουν σε ένα κοντινό νησί.
Η ελληνική εθνική ομάδα ποδοσφαίρου αντιμετωπίζει την Κολομβία για το Παγκόσμιο Κύπελλο της Βραζιλίας, αλλά ο Βεντούρης είναι έξω, προσπαθώντας να ηρεμήσει. Η Σέριφος είναι το κατάλληλο μέρος για να ηρεμήσεις.
«Μπορείς να γράψεις βιβλίο εδώ κατά τη διάρκεια του χειμώνα», λέει ο Αντώνης. «Μπορείτε να γράψεις όλα τα βιβλία του κόσμου».
Η κουβέντα μας τονίζεται από μακριές σιωπές καθώς κοιτάμε τη θάλασσα.
Ενώ γευματίζουμε σε μια ταβέρνα που άνοιξε πρόσφατα ένας ψαράς κι η οικογένειά του. Μια παρέα ντόπιων παραγγέλνει πιάτα για «τη μέση», πιάτα όπως ψάρια, φέτα, λιαστές ντομάτες και μελιτζάνες. Πίνουν ούζα και μπύρες και συζητάνε για τη ζωή στο νησί.
Όπως και στην Κροατία, αυτά που τους απασχολούν περισσότερο είναι η πρόσβαση σε καλής ποιότητας παροχές υγείας και εκπαίδευσης.
«Πιστεύω πως σκέφτομαι υπερβολικά το ζήτημα της παροχής υγείας και με αγχώνει τόσο που θα αρχίσω να έχω θέματα με την καρδιά μου και τότε μπλέξαμε πραγματικά», αστειεύεται ο Μανώλης Πελοππονήσιος, ένας 57χρονος ξενοδόχος, πατέρας ενός κοριτσιού 14 μηνών.
 Η Ελλάδα έχει μια διαφορετική προσέγγιση από την Κροατία σχετικά με την εκπαίδευση των νησιωτών. Έχει γυμνάσια σχεδόν σε κάθε κατοικημένο νησί, συμπεριλαμβανομένης και της Σερίφου, που αριθμεί μόλις 1.400 κατοίκους. Η Κροατία έχει γυμνάσια μόνο για μερικά από τα μεγαλύτερα νησιά, ενώ για τα υπόλοιπα έχει χτίσει γέφυρες για να τα συνδέσει με την ενδοχώρα.
Παρωπίδες
Πίσω στο κροατικό νησί Dugi Otok, όπου ο «Zvone ο φαναρτζής»  προσέχει το φάρο και ο εδώ και χρόνια ντόπιος Ivo Juranov, 70 ετών παραδέχεται πως με τίποτα δεν θα μπορούσε να δικαιολογηθεί το χτίσιμο ενός γυμνασίου στην περιοχή αυτή τη στιγμή.
«Δεν υπάρχουν αρκετά παιδιά στο νησί. Αν οι άνθρωποι έμεναν, τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά», μας λέει από το σπίτι του, παρατηρώντας το λιμάνι στο χωριό Božava. «Τώρα πρέπει να κάνουμε τον κόσμο να επιστρέψει».
Οι τοπικές αρχές επιμένουν ότι εργάζονται σκληρά για να βοηθήσουν τα νησιά. Έχοντας προσχωρήσει πέρσι στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως ένα από τα πιο φτωχά μέλη της, η Κροατία έχει ως στόχο την βοήθεια της ΕΕ σε έργα υποδομής.
«Κάνουμε το καλύτερο δυνατό με σκοπό να συνδέσουμε τα νησιά με την ηπειρωτική χώρα, αλλά και μεταξύ τους. Δεν είναι εύκολο με την οικονομική κατάσταση της χώρας, αλλά ελπίζουμε ότι τα κονδύλια της ΕΕ θα είναι η λύση», λέει ο Davor Lonic, επικεφαλής του τμήματος ανάπτυξης στην επαρχεία Zadar.
Ένα μεγαλεπήβολο σχέδιο που υποστηρίζεται από την τοπική κυβέρνηση οραματίζεται την κατασκευή υποθαλάσσιων σηράγγων. Ωστόσο, οι ντόπιοι είναι δύσπιστοι για το αν αυτό θα συμβεί ποτέ.
Για το άμεσο μέλλον, οι νέοι κάτοικοι του νησιού θα πρέπει ακόμα να μετακινούνται προς την ηπειρωτική χώρα στην ηλικία των 14 ετών για να πάνε στο γυμνάσιο, όπως έκανε ακριβώς η κόρη του φαροφύλακα Zvonimir, Ivana. Τώρα ζει με την μητέρα της στο Zadar.
«Ήθελα να μείνω στο νησί μετά το διαζύγιο των γονιών μου. Η παιδική μου ηλικία ήταν όμορφη, αλλά για ένα κορίτσι στην ηλικία μου, ειδικά τώρα το χειμώνα τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα», λέει η Ivana.
«Δεν είχα καθόλου παρέες, έτσι είμαι ευχαριστημένη με την μετακόμιση. Θα μου λείψει ο μπαμπάς μου όμως».
Η Ivana θέλει να μάθει ξένες γλώσσες και να σπουδάσει αρχιτεκτονική.
«Θέλω πραγματικά να ζήσω σε νησί, όταν μεγαλώσω. Απλά δεν ξέρω αν οι συνθήκες θα αλλάξουν προς το καλύτερο μέχρι τότε», λέει.
Όπως και ο πατέρας της, η Ivana ανεβαίνει κι αυτή τώρα πια σκάλες τα πρωινά της. Εξήντα οκτώ βήματα, όσα και τα σκαλιά που τη χωρίζουν μέχρι την σχολική της αίθουσα.
Ίσως μια μέρα σχεδιάσει ένα γυμνάσιο για το Dugi Otok;
«Ίσως», λέει. «Γιατί όχι ;»!
Το άρθρο αυτό δημιουργήθηκε ως τμήμα του προγράμματος της Βαλκανικής υποτροφίας για Δημοσιογραφική Αριστεία, που υποστηρίζεται από τα Ιδρύματα ERSTE  και Ανοικτής Κοινωνίας, σε συνεργασία με το Βαλκανικό Δίκτυο Ερευνητών Δημοσιογράφων.Πηγή : http://www.balkaninsight.com/