«Ετησίαι» η μελτέμια στο αιγαίο και στην Σέριφο

 Οι σπιλιάδες στις νότιες ακτές της Σερίφου συχνά φτάνουν τους 50 κόμβους

Αν και ο καιρός στο Αιγαίο δεν είναι εύκολα προβλέψιμος, το καλοκαίρι κυριαρχούν σε αυτό τα μελτέμια, ισχυροί εποχικοί άνεμοι που φυσούν από το βορρά. Πρόκειται για αξιόπιστους ανέμους, στενά συνδεδεμένους με το ελληνικό καλοκαίρι, κάτι που αποδεικνύεται από το γεγονός είναι γνωστοί από την αρχαιότητα με την ονομασία «Ετησίαι», δηλαδή άνεμοι που έρχονται κάθε χρόνο την ίδια εποχή. (Η λέξη «μελτέμι» είναι τουρκική και προέρχεται από το ιταλικό όνομα αυτών των ανέμων: «mal tempo» δηλαδή «κακός καιρός»…)
Τα μελτέμια εμφανίζονται το Μάϊο και διαρκούν μερικές φορές μέχρι και τον Οκτώβριο, κορυφώνονται όμως το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου. Αν και δεν επιδεικνύουν κάθε χρόνο την ίδια συμπεριφορά, σε γενικές γραμμές ξεκινούν στα τέλη Μαΐου σαν ελαφριά βοριαδάκια που διαρκούν 2-3 εβδομάδες. Στη συνέχεια εξασθενούν και επανέρχονται δυναμικά τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, οπότε παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη ένταση και την πιο σταθερή συμπεριφορά. Αυτούς τους μήνες στην Σέριφο φυσούν κυρίως από τα ΒΔ. με ένταση που κυμαίνεται συνήθως μεταξύ 4-7 μποφόρ, μπορεί όμως να γίνουν θυελλώδη ξεπερνώντας τα 8 μποφόρ, πάντα όμως με ηλιοφάνεια και καθαρή, ξηρή ατμόσφαιρα. Μετά τα τέλη Αυγούστου υποχωρούν σημαντικά.

Τα μελτέμια δημιουργούνται από τη «συνάντηση» δύο μεγάλων καιρικών συστημάτων, ενός υψηλού που έχει το κέντρο του στον Ατλαντικό, απλώνεται όμως μέχρι τη βόρεια βαλκανική και ενός χαμηλού που ξεκινά από τη ΒΔ Ινδία και το Ιράν και εκτείνεται μέχρι τη Μικρά Ασία. Καθώς στο βόρειο ημισφαίριο στα υψηλά συστήματα ο άνεμος κινείται με τη φορά των δεικτών του ρολογιού, και στα χαμηλά με αντίθετη φορά, οι άνεμοι αυτών των συστημάτων συναντώνται και συνδυάζονται πάνω από το Αιγαίο, κάτι που αυξάνει την έντασή τους και μεταφέρει σε αυτό ψυχρές, ξηρές μάζες αέρα από το βορρά που μετριάζουν τις ψηλές καλοκαιρινές θερμοκρασίες και μειώνουν την υγρασία στην ατμόσφαιρα και το έδαφος.

Το μελτέμι σε ημερήσια βάση

Σε ημερήσια βάση το μελτέμι ξεκινά το πρωΐ, φθάνει στη μέγιστη ένταση γύρω στις 2 το μεσημέρι, όταν η θερμοκρασία είναι στο μέγιστο, και συνήθως πέφτει με τη δύση του ήλιου. (Κάτι που σημαίνει ότι τις ημέρες με μελτέμι οι αρχάριοι καλόν είναι να κάνουν τα πρώτα τους «βήματα» το πρωί ή ακόμη καλύτερα το απόγευμα.) Αυτή η συμπεριφορά διαρκεί για μια περίοδο μέσης διάρκειας 2-4 ημερών, και ακολουθεί μια ανάπαυλα μιας ή και περισσότερων ημερών. Το πρότυπο αυτό «σπάει» όταν τα μελτέμια ξεπεράσουν τα 7 μποφόρ. Τότε διατηρούν την έντασή τους και τη νύχτα, ενώ η περίοδος με συνεχή άνεμο μπορεί να φτάσει και τις 10 ημέρες!
Η συχνότητα εμφάνισης των περιόδων με μελτέμι μέσα στο δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου, ποικίλει από χρόνο σε χρόνο. Κάποιες –ευτυχώς σπάνιες- φορές σχεδόν εξαφανίζονται, όπως συνέβη το 2010, ενώ άλλες χρονιές είναι πολύ πυκνές. Σε γενικές γραμμές, πάντως, τα στατιστικά στοιχεία των τελευταίων 15 ετών δείχνουν ότι στην Σέριφο το μελτέμι φθάνει ή ξεπερνά τα 6 μποφόρ τις περισσότερες ημέρες (περίπου 75%) του Ιουλίου και του Αυγούστου…
Ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες –κυρίως τη μορφολογία της περιοχής γύρω από την παραλία- το μελτέμι δεν πνέει πάντα στρωτά και συχνά παρουσιάζει απότομες, παροδικές ριπές, γνωστές στους ναυτικούς και τους σέρφερ ως «σπηλιάδες».

Ο σιρόκος

Έξω από την τουριστική περίοδο, η συμπεριφορά των ανέμων στο Αιγαίο είναι πιο περίπλοκη. Ένας άλλος ενδιαφέρον άνεμος που εμφανίζεται συχνά την άνοιξη και το φθινόπωρο είναι ο σιρόκος, ένας θερμός και υγρός νοτιοανατολικός άνεμος, που συχνά μεταφέρει μεγάλες ποσότητες σκόνης από τις βόρειες ακτές της Αφρικής. Διαρκεί αρκετές ημέρες, συνοδεύεται συχνά από βροχή και ορισμένες φορές αγριεύει και φθάνει έως και τα 10 μποφόρ, σηκώνοντας μεγάλα κύματα στις παραλίες που είναι ανοικτές προς το νότο. Στην Σέριφο ο Σιρόκος ..Είναι  μοναδικός καιρός που δυσκολευει τα πλοία της γραμμής να δέσουν με ευκολία στο λιμανι του νησιού

Ιδανικές θερμοκρασίες

Αν και η θερμοκρασία στην Σέριφο μπορεί να ξεπεράσει τους 35° C το καλοκαίρι, η μέση τιμή της είναι γύρω στους 28° C και το χειμώνα πέφτει γύρω στους 13° C. Η θερμοκρασία της θάλασσας κυμαίνεται συνήθως μεταξύ 15° C το χειμώνα και 25° C το καλοκαίρι. Συνεπώς το μεσοκαλόκαιρο δεν χρειάζεστε στολή, αν και ένα shortie θα είναι χρήσιμο, αν σκοπεύετε να περάσετε πολλές ώρες στη θάλασσα. (Διαφορετικά φορέστε ένα μπλουζάκι από λίκρα για τις ανεπιθύμητες ακτινοβολίες του ήλιου…). Τον Ιούνιο και το Σεπτέμβριο μάλλον θα χρειαστείτε το shortie, ενώ τον υπόλοιπο χρόνο θα πρέπει να φορέσετε ολόσωμη στολή. Οι βροχές είναι σπάνιες.
Πηγή :