H Μουσική μας Παράδοση και η διαχρονική της αξία ...VIDEO...

Γράφει ο μουσικός-κοινωνιολόγος

Γιώργος Μπουρίτης

Η μουσική και ιδιαίτερα η παραδοσιακή μουσική, είναι τρόπος και μέσο έκφρασης συναισθημάτων, αξιών, αντιλήψεων, στάσεων και στερεοτύπων ενός κοινωνικού συνόλου. 

Είναι επίσης μορφή επικοινωνίας εφόσον έχει τη δυνατότητα κωδικοποίησης και μεταφοράς μηνυμάτων. Λειτουργεί ακόμα η μουσική, ο χορός, το τραγούδι και σαν μέσο κοινωνικοποίησης του ατόμου σε συγκεκριμένο κοινωνικό περιβάλλον, μαθαίνοντάς του βιωματικά, τα όρια που η κοινωνία του επιτρέπει να κινηθεί, δημιουργώντας ταυτόχρονα και τη συλλογική του ταυτότητα, ενώ ασκείται και ανώδυνος, αλλά αποτελεσματικός κοινωνικός έλεγχος.

Στην πράξη φαίνεται από τη δύναμη που έχει για να εκφράζει ατομικά συναισθήματα, όπως του έρωτα και της αγάπης, της φιλίας, της θλίψης, του πόνου μέσα από το πρίσμα της συλλογικής συνείδησης. Άλλωστε η παραδοσιακή μουσική είναι στενά συνδεδεμένη με κάθε κοινωνικό γεγονός (γάμος, μετανάστευση, εργασία κ.α ).

Για όλους αυτούς τους λόγους η παραδοσιακή μουσική είναι αναγνωρίσιμη, προσδιορίζει αλλά και προσδιορίζεται από συγκεκριμένο χρόνο και τόπο. Δημιούργημα της αγροτικής κοινωνίας έφτασε ως τις μέρες μας περνώντας από γενιά σε γενιά με αφαιρέσεις, παραλείψεις και προσμείξεις πολλών ενδογενών και εξωγενών στοιχείων. 

Όπως και όλες οι μορφές της Τέχνης μας παρέχει τη δυνατότητα να μελετήσουμε, να εμβαθύνουμε, να αναλύσουμε και να κατανοήσουμε μέσα από την καταγραφή και παρατήρηση πρωτογενούς υλικού που είναι τα διασωθέντα δημιουργήματα του λαϊκού μας πολιτισμού. 

Στο σημείο αυτό πρέπει να γίνει η διευκρίνηση που ενώ θεωρείται αυτονόητη, πολλές φορές μας διαφεύγει. Αναφέρομαι στο γεγονός, ότι πίσω από κάθε έργο τέχνης υπάρχει και ένας δημιουργός-καλλιτέχνης. Δε θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά ούτε και με τα δημιουργήματα της παραδοσιακής μας μουσικής. Μόνο που εδώ ο καλλιτέχνης είναι ανώνυμος.

Το μεγαλείο, η δύναμη της εν λόγω μουσικής, η αναμφισβήτητη αξία της και το συλλογικό περιεχόμενο που ενσωματώνει, βρίσκεται στο γεγονός, ότι περνώντας από τα φίλτρα των γενεών της αφαιρέθηκαν τα περιττά στοιχεία. Η μουσική και ο στίχος έδεσαν αρμονικά, δουλεύτηκαν με τόση μαεστρία από πλήθος μερακλήδων μουσικών και τραγουδιστών που μας παρέδωσαν στις μέρες μας, ανεκτίμητης αξίας καλλιτεχνικά δημιουργήματα. 

Ο μεγάλος Έλληνας μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης αναφέρεται στο γεγονός αυτό πολύ εύστοχα λέγοντας, ότι την ίδια εποχή που αναπτύχθηκε στη Δύση η κλασική μουσική, παίρνοντας στην υπηρεσία της τους καλύτερους μουσικούς από το λαό, η άρχουσα τάξη και τους έκανε να μεγαλουργήσουν με τις χορηγίες της, στην Ανατολή εξαιτίας της Οθωμανικής κυριαρχίας, τα μεγάλα μουσικά ταλέντα παρέμειναν στο λαό και η μέχρι τότε μουσική κληρονομιά, αρχαία και βυζαντινή, μετεξελίχθηκε στη δημοτική μουσική που έφτασε μέχρι τις μέρες μας.

Παρόλο που πέρασε αμφισβητήσεις, επικρίσεις, απορρίψεις έως και χλευασμό, ιδιαίτερα το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, η ελληνική παραδοσιακή μουσική άντεξε και εμπνέει και σήμερα τους σύγχρονους τραγουδοποιούς. Φτιάχνουν τραγούδια αντλώντας ιδέες, μελωδικές φόρμες, ρυθμούς από την αστείρευτη μουσική μας κληρονομιά. 

Άλλοι το κάνουν με σεβασμό, γνώση και μεράκι αφήνοντας πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα. Τραγούδια με ψυχή, λυρισμό, δύναμη και απλότητα, συστατικά που μπορούν να κάνουν τραγούδια να αντέχουν στο χρόνο. Ενώ άλλοι καταπιάνονται περισσότερο επιφανειακά, πρόχειρα και απαίδευτα με μέτρια έως και κακότεχνα «προϊόντα». 

Το φαινόμενο αυτό όμως δεν πρέπει να μας ανησυχεί ιδιαίτερα. Δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο. Συνέβαινε πάντα μόνο που σε καταστάσεις  που συμμετέχουμε βιωματικά τις φορτίζουμε αναπόφευκτα και με τα δικά μας συναισθήματα και αντιλήψεις.

Η παραδοσιακή μουσική είναι ένα ζωντανό και αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτισμού και της κουλτούρας της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας. Δεν είναι ούτε μουσειακό είδος, ούτε γερασμένος πρόγονος που αργοπεθαίνει. Υπάρχει μέσα μας έτσι όπως διασώθηκε με πάρα πολλές προσθαφαιρέσεις και προσμείξεις για να μας διδάσκει, να μας ψυχαγωγεί, να μας εμπνέει και τώρα και στο μέλλον.
 http://peritexnisologos.blogspot.gr/